در صنعت بیمه نگرش و فلسفه کلی بر اساس اصول بازاریابی بر این است که بیمه کالایی فروختنی است و نه خریدنی. این موضوع حتی برای فروش بیمه هایی که جنبه اجباری دارند (مانند بیمه شخص ثالث) نیز مصداق دارد. لذا موسسات بیمه ای راهی جز ارائه خدمات مطلوب و با کیفیت و اعمال سیاست های تشویقی در جهت ایجاد انگیزه در بیمه گذاران برای خرید محصولات خود ندارند. بنابراین به راحتی می توان دریافت که یکی از عوامل موفقیت شرکت های بیمه کشور استفاده از اصول و نظریه های مدیریتی از جمله مدیریت کیفیت جامع است، چرا که محور اصلی مدیریت کیفیت جامع، توجه به نیاز های مشتریان و بهبود مستمر همه محصولات، خدمات و فرآیندها است. مدیریت کیفیت جامع در آغاز در بخش تولیدی ظهور کرد اما رفته رفته بر سازمانهای بخش خدماتی نیز تاثیر گذاشت. مدیریت کیفیت جامع به عنوان یک فلسفه مدیریتی، نیازهای مشترک و اهداف شرکت را جدایی ناپذیر می داند، در تجارت، صنعت و خدمات کاربرد دارد، حداکثر کارایی و اثربخشی را تضمین می کند، رهبری تجاری را از طریق اعمال حاکمیت در فرآیندها و سیستم ها قوام می بخشد، باعث افزایش کارایی و نیز جلوگیری از خطاها می شود و سازمان را مطمئن می سازد که کلیه اهداف آن در جهت برآوردن نیازهای مشتریان است(پیترسون^[۴]، ۲۰۰۸). هدف مدیریت کیفیت جامع ایجاد تحول فرهنگی و سازمانی است که با نیروی کارکنان به پیش می رود، لذا به کار تیمی، افزایش روحیه در کل سازمان، بهبود فرهنگ سازمانی و نیز سوددهی می انجامد(گیلانی نیا و موسویان، ۱۳۸۸). اصول TQM به صورت گسترده در سطح جهان به عنوان ابزار بهبود عملکرد سازمانی، بهبود ماهیت سازمان و چگونگی رویارویی با چالش های ویژه بازارها مورد پذیرش قرار گرفته است. TQM یک نوع یکپارچگی جامع و کلی را در سراسر یک سازمان، به منظور دستیابی به مزیت رقابتی از طریق بهبود مستمر در تمام فعالیت های سازمان است. موفقیت TQM ارتباط با توانایی یادگیری، جذب، تطابق و تغییر نگرش های سازمان دارد(تولایی، امینی،۱۳۸۷). TQM یک منبع اثربخشی در سازمان محسوب می شود و این قابلیت را دارد که در بخش های مختلف سازمان و عملکرد های رقابتی اثر گذاشته و علاوه بر جنبه های کیفیت باعث بهبود وضعیت سازمان در زمینه جنبه های نوآوری نیز می شود(فارسیجانی، نیستانی،۱۳۸۹،۱۱۹).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

در همین راستا در عصر حاضرکه عصر تغییر و تحول سریع دانش است، دانش به عنوان یک منبع ارزشمند استراتژیک و دارایی مطرح می شود که نیازمند مدیریت است. هر پنج سال و نیم حجم دانش دو برابر می شود، درحالی که عمر متوسط آن کمتر از چهار سال است. اگر به شرایط فوق، رقابت شدید موجود در بازار را نیز اضافه نماییم، مدیریت کردن دانش موجود در شرکت های بیمه ای در اقتصاد دانش محور کنونی بیش از پیش مورد توجه قرار می گیرد. در اقتصاد مبتنی بر دانش، مزیت رقابتی، به طور فزاینده ای در تسهیل روندهای اطلاعاتی انجام کار یافت می شود تا در دسترسی به منابع و بازار های خاص، لذا دانش و سرمایه فکری به عنوان مبنای اولیه دستیابی به شایستگی های اصلی و راهبردی برای عملکرد برتر مطرح می شوند. در راستای رسیدن به مزیت رقابتی پایدار نیز توجه به دانش موجود، چگونگی استفاده موثر از آن و ایجاد ساختاری برای استفاده از اطلاعات و دانش جدید ازجمله اموری تلقی می شوند که سازمان ها باید به آن توجه ویژه ای داشته باشند. در این راستا در این تحقیق در پی آن هستیم که آیا دستیابی به دانش بروز و اعمال ابزارها و سیاست های مدیریت دانش می تواند نقشی در دستیابی شرکتها به عواید و فواید مدیریت کیفیت جامع نیز داشته باشد یا خیر. در واقع آیا رابطه ای میان این دو ضرورت مدیریتی وجود دارد یا خیر.
۲-۱ اهمیت و ضرورت موضوع تحقیق
تحولات چند سال اخیر صنعت بیمه همچون خصوصی سازی، حذف تعرفه های بیمه ای، انتظارات رو به رشد سهامداران شرکت های بیمه، تغییر نوع انتظارات بیمه گذاران از خدمات شرکت های بیمه و از همه مهم تر رتبه بندی شرکت های بیمه که اخیرا به شدت مورد توجه بیمه مرکزی ایران قرار گرفته است، ضرورت تغییر نگرش سنتی به نگرش مدرن در صنعت بیمه را به ذهن متبادر می کند. در مورد عملکرد شرکت های بیمه می توان گفت که سهم بازار یکی از نخستین اهداف شرکت های بیمه است و مدیران می اندیشند که چگونه خود را با بخش های بزرگتری از بازار سازگار سازند و با افزایش سهم بازار، دامنه نفوذ خود را گسترش دهند. نسبت کل حق بیمه به تولید ناخالص داخلی در یک کشور، که از آن تحت عنوان ضریب نفوذ بیمه ای یاد می شود، شاخصی است که معمولا برای ارزیابی میزان اهمیت بیمه در اقتصاد کاربرد دارد. ضریب نفوذ بیمه طی سالهای ۱۹۶۰ تا ۱۹۹۰ تقریبا در کلیه کشور ها افزایش یافته است، که بر اهمیت روزافزون بخش بیمه در اقتصاد ملی دلالت دارد.
ضریب نفوذ بیمه در ایران در سال ۲۰۱۱ با رقمی در حدود یک و نیم درصد، رتبه جهانی ایران را یک پله ارتقا داده و به جایگاه هفتاد و دوم رسانده است(سالنامه آماری صنعت بیمه،۱۳۹۰). این ضریب در نه ماه ابتدای سال ۱۳۹۱ به یک ممیز هشت درصد رسید(بیمه مرکزی ایران،۱۳۹۱). ضرورت افزایش ضریب نفوذ بیمه در کشور در برنامه تحول در صنعت بیمه که به ترسیم چشم انداز صنعت بیمه کشور در افق سال ۱۴۰۴ می پردازد نیز مورد توجه قرار گرفته است، بگونه ای که در میان اهداف پانزده گانه ای که در این برنامه به منظور موفقیت در دستیابی به چشم انداز موردنظر مطرح شده است، ارتقای ضریب نفوذ بیمه به متوسط ضریب نفوذ بیمه جهانی، رتبه نخست را به خود اختصاص داده است. میانگین ضریب نفوذ بیمه در دنیا شش و نیم تا هفت درصد است، بنابراین می توان نتیجه گرفت که ضریب نفوذ بیمه در ایران یک چهارم میانگین جهانی است.
رویکرد مدیریت کیفیت جامع در سازمان هایی چون بیمه که مشتریان داوطلبانه خریدار محصولات آن ها نیستند از اهمیت بسیاری برخوردار است چرا که محور اصلی این رویکرد توجه به نیازهای مشتری است. فلسفه مدیریت کیفیت جامع بهبود مستمر است. از سوی دیگر مدیریت دانش در سازمان های نوین یک ضرورت است، چرا که کارکنان این سازمان ها همه روزه در حال تولید دانش ها، تجربیات و اطلاعات فنی جدیدی هستند که ممکن است بارها در گذشته تولید شده و در آینده نیز مجددا مورد نیاز باشند. این گنجینه ها به سادگی با جابه جایی و خروج افراد از بین می روند و شاید دیگر هیچ وقت به دست نیایند.
امروزه شاهد این امر هستیم که دانش در اقتصاد جدید تولید ثروت می کند، از اینرو سازمان ها باید از مدیریت دانش به عنوان ابزاری جهت تبدیل اطلاعات به مزیت رقابتی استفاده کنند. از آنجا که محصولات و فرایند ها در صنعت بیمه به شدت دانش محورند، توانایی یادگیری سریع تر نسبت به سایر رقبا، می تواند تنها مزیت رقابتی پایدار باشد. اگر به شرایط فوق رقابت شدید موجود در بازار بیمه را اضافه نماییم، اهمیت مدیریت کردن دانش در تلاش برای تحت کنترل درآوردن ظرفیت های معنوی، نامشهود، تجارب و مهارت های کارکنان شرکت های بیمه ای در اقتصاد دانش محور کنونی دو چندان می شود(جلالی و همکاران،۱۳۸۶).
در دنیایی که شاهد تغییرات سریع و روزافزون هستیم، بحران های جهانی تاثیر قابل توجهی بر بازارهای مالی جهانی و در نتیجه سازمان های تولیدی و خدماتی می گذارد، صنعت بیمه به عنوان یکی از مهم ترین بخش های سیستم های اقتصادی جهت ادامه فعالیت، باید قوانین و استراتژی های خود را بازبینی کرده و بر اساس استراتژی های روز تنظیم کند. حال با توجه به مطالب فوق این سوال پیش می آید که آیا رابطه معنا داری میان مدیریت دانش و مدیریت کیفیت جامع وجود دارد یا خیر؟ از این رو به بررسی ارتباط میان مدیریت دانش و مدیریت کیفیت جامع در شرکت های بیمه در ایران می پردازیم.
۳-۱ هدف تحقیق
بررسی رابطه میان مدیریت دانش و مدیریت کیفیت جامع.
۴-۱ چارچوب نظری پژوهش
دنیای امروز دنیای تغییر است و هر جامعه و سازمانی که همراستا با این تغییرات حرکت نکند، محکوم به فناست. در کشورهای پیشرفته برای تطبیق خود با شرایط جدید محیطی، تکنیک هایی ابداع و اجرا شده اند که یکی از آنها TQM است(صمدی، ۱۳۷۵،۴). موفقیت TQM نیازمند فرهنگ سازمانی مبتنی بر اعتماد و تسهیم دانش است. دانش بزرگترین مزیت رقابتی کشورها درعرصه اقتصاد جهانی به شمار می رود. رقابت جهانی جوامع درحال توسعه را وا میدارد تا در پی کسب و حفظ مزیت های پایدار باشند و در پی راه حلی بنیادی تر، تجربه پذیر و حیاتی درخصوص ارتقا عملکرد خود گام بردارند. امروزه بسیاری از جوامع برای درک بهتری از آنچه می دانند، آنچه باید بدانند و اینکه در این باره چه باید بکنند، در تکاپو هستند(استیسی^[۵]، ۱۹۹۹). در دنیایی که شاهد تغییرات سریع و روزافزون هستیم، بحران های جهانی تاثیر قابل توجهی بر بازارهای مالی جهانی و در نتیجه سازمان های تولیدی و خدماتی می گذارد، صنعت بیمه به عنوان یکی از مهم ترین بخش های سیستم های اقتصادی جهت ادامه فعالیت، باید قوانین و استراتژی های خود را بازبینی کرده و بر اساس استراتژی های روز تنظیم کند. حال با توجه به مطالب فوق این سوال پیش می آید که آیا رابطه معنا داری میان مدیریت دانش و مدیریت کیفیت جامع وجود دارد یا خیر؟
در مدل نظری این تحقیق به منظور پاسخ به سوال فوق ابعاد مدیریت دانش و مدیریت کیفیت جامع به تصویر کشیده شده اند. ابعاد مدیریت دانش:
شناسایی و کسب دانش
تولید و اشتراک دانش
نگهداری و بکارگیری دانش
ابعاد مدیریت کیفیت جامع :
بهبود مستمر: بهبود کیفیت و بهره وری چرخه مستمر در TQM است و از طریق اندازه گیری پیشرفت و لحاظ کردن آن در فرایند بهبودبخشی کسب می شود. طبق نظر پیشوای نهضت کیفیت، دکتر دمینگ، تنها شرکت هایی که درجهت بهبود مستمر کیفیت و بهره وری گام بردارند و به ارائه خدماتی بپردازند که در نوع خود بهترین باشند، می توانند به حیات خود ادامه دهند(باران دوست،۱۳۷۹).
تعهد سازمانی: دمینگ، تعهد کارکنان و کارمندان را به فعالیت های کیفی عامل اصلی موفقیت برنامه های TQM معرفی نموده است(دِمینگ^[۶]،۱۹۸۶). تعهد سازمانی در واقع انعکاسی از میزان دلبستگی هیجانی فرد به سازمان و همانندسازی وی با اهداف آن است. تحقیقات نشان داده است که تعهد سازمانی با رضایت شغلی و انگیزش رابطه مثبت و با غیبت و ترک خدمت به طور معنی داری رابطه منفی دارد(مِیر^[۷]،۱۹۹۷).
تمرکز بر مشتریان: دمینگ،کیفیت را با رضایت مشتری یکی می داند. بنابراین، با افزایش کیفیت خدمات، رضایت مشتریان بالا می رود و بدین طریق اثربخشی سازمان ارتقا می یابد. به همین خاطر می توان یکی از شاخصهای اثربخشی سازمان را رضایت مشتری دانست. در یک سازمان متعهد به TQM، نیازهای مشتریان و مصرف کنندگان و ارضای این نیازها باید در ذهن همه کارکنان وجود داشته و توجه چشمگیری به شناسایی این نیازها (نهان و آشکار) و سطوح ارضای آنها مبذول گردد.
آموزش، یادگیری و مشارکت کارکنان: کارکنان نقش بسزایی در ارتقای کیفیت به عهده دارند. کارکنان سرمایه اصلی سازمان می‌باشند؛ بنابراین مشارکت آنان در تحقق مدیریت کیفیت امری حیاتی است . اگر نزدیکترین افراد به فرایندها در تحلیل عملکرد و تصمیم‌گیریهای مربوط به ارتقای آنها دخالت داشته باشند ارتقای مستمر کیفیت عملی خواهد شد. مشارکت کارکنان حاکی از وجود یک جو مناسب فرهنگی می‌باشد که می‌تواند همه کارکنان را در راستای پاسخگویی به نیازها و انتظارات مشتریان بسیج نمایند .همچنین در این باره اهمیت آموزش کارکنان تا حدی است که کرازبی، کیفیت را کشف آنچه مشتری می‌خواهد، آموزش به کارکنان برای برآورده ساختن نیاز مشتری و تحویل به موقع خدمات به مشتری می داند(کرازبی^[۸]، ۱۹۹۲).
شکل شماره ۱-۱، مدل مفهومی تحقیق را نشان می دهد.

شکل شماره ۱-۱ . مدل مفهومی تحقیق با اقتباس از (Naser A. Aboyassin, Marwan Alnsour, Moayyad Alkloub, (2011.
۵-۱ فرضیات تحقیق
برای پاسخگوئی به سئوالات تحقیق فرضیه هایی تدوین شده است. اصولاً فرضیه عبارتست از آنچه که محقق بدنبال آن می گردد یا حدس زیرکانه و علمی که برای نتیجه تحقیق می زند. یعنی پیشنهادی ارائه می دهد که می توان آن را در محک آزمایش علمی سنجید. فرضیه عبارت است از حدس یا گمان اندیشمندانه درباره ماهیت، چگونگی و روابط بین پدیده ها، اشیاء و متغیرها که محقق را در تشخیص نزدیکترین و محتمل ترین راه برای کشف مجهول کمک می کند( حافظ نیا،۱۳۷۷، ۹۱). در این پژوهش براساس ادبیات موضوع و مبانی نظری پژوهش، فرضیات زیر استخراج و آزمون خواهند شد:
فرضیه اصلی تحقیق:
۱-۵-۱- رابطه معناداری میان مدیریت دانش و مدیریت کیفیت جامع وجود دارد.
فرضیه های فرعی تحقیق:
۲-۵-۱- رابطه معناداری میان “شناسایی و کسب دانش” و “بهبود مستمر” وجود دارد.
۳-۵-۱- رابطه معناداری میان “شناسایی و کسب دانش” و “تعهد سازمانی” وجود دارد.
۴-۵-۱- رابطه معناداری میان “شناسایی و کسب دانش” و “تمرکز بر مشتریان” وجود دارد.
۵-۵-۱- رابطه معناداری میان “شناسایی و کسب دانش” و “آموزش، یادگیری و مشارکت کارکنان” وجود دارد.
۶-۵-۱- رابطه معناداری میان “تولید و اشتراک دانش” و “بهبود مستمر” وجود دارد.
۷-۵-۱- رابطه معناداری میان “تولید و اشتراک دانش” و ” تعهد سازمانی ” وجود دارد.
۸-۵-۱- رابطه معناداری میان “تولید و اشتراک دانش” و ” تمرکز بر مشتریان ” وجود دارد.
۹-۵-۱- رابطه معناداری میان “تولید و اشتراک دانش” و ” آموزش، یادگیری و مشارکت کارکنان ” وجود دارد.
۱۰-۵-۱- رابطه معناداری میان” نگهداری و بکارگیری دانش” و” بهبود مستمر” وجود دارد.
۱۱-۵-۱- رابطه معناداری میان” نگهداری و بکارگیری دانش” و” تعهد سازمانی ” وجود دارد.
۱۲-۵-۱- رابطه معناداری میان” نگهداری و بکارگیری دانش” و” تمرکز بر مشتریان ” وجود دارد.
۱۳-۵-۱- رابطه معناداری میان” نگهداری و بکارگیری دانش” و” آموزش، یادگیری و مشارکت کارکنان ” وجود دارد.
۶-۱ قلمرو تحقیق
۱-۶-۱ قلمرو مکانی تحقیق
این تحقیق در دفاتر مرکزی (واقع در شهر تهران) کلیه شرکتهای بیمه خصوصی که دارای ده سال سابقه فعالیت در صنعت بیمه کشور هستند انجام می شود. این شرکت ها به ترتیب سابقه فعالیت عبارتند از: پارسیان، توسعه، رازی، کارآفرین، سینا، ملت، سامان و دی.
۲-۶-۱ قلمرو زمانی تحقیق
داده های این تحقیق در زمستان سال ۱۳۹۲ جمع آوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
۳-۶-۱ قلمرو موضوعی تحقیق
بررسی رابطه بین مدیریت دانش و مدیریت کیفیت جامع به عنوان قلمرو موضوعی تحقیق حاضر می باشد.
۷-۱ روش شناسی تحقیق
تحقیق را می توان بر اساس هدف آن در سه نوع طبقه بندی نمود. تحقیق اکتشافی : هدف از این نوع تحقیق کشف پدیده هایی است که تا کنون مورد توجه قرار نگرفته است. تحقیق تبیینی: این تحقیق به دنبال مطالعه ی یک موقعیت یا مسأله در جهت تبیین روابط میان متغیرها می باشد. از این تحقیق در جهت درک روابط علت و معلولی و زمینه های پیدایش یک مسأله می توان استفاده کرد. تحقیق توصیفی: در اینجا هدف توصیف و بیان ویژگی های متغیرهای مربوط به موقعیت یا مسأله می باشد. ابعاد مختلف مربوط به مسأله شناسایی می شوند و بسته به علایق و گرایش های محقق ویژگی های متناظر استخراج می شوند. بطور کلی این شیوه تحقیق به محقق در زمینه های زیر یاری می رساند: شناسایی و درک ویژگی های موضوع، تفکر نظام مند درباره ابعاد مختلف مسأله، ارائه ایده برای مطالعات بیشتر و کمک به تصمیم گیری(انصاری رنانی و قاسمی نامقی، ۱۳۸۸).
۱-۷-۱ نوع روش تحقیق
این تحقیق از نظر ماهیت و هدف از نوع تحقیقات کاربردی است. با توجه به اینکه در این پژوهش از روش های مطالعه کتابخانه ای و بررسی متون و همچنین روش های میدانی نظیر پرسشنامه و مشاهده استفاده شده است، می توان گفت تحقیق حاضر یک تحقیق پیمایشی است و به این دلیل که محقق بدون اعمال کنترلی بر جامعه یا تغییری در متغیرهای تحقیق، تنها به توصیف وضعیت می پردازد از نوع توصیفی می باشد. همچنین از آنجا که در این تحقیق رابطه بین مدیریت دانش و مدیریت کیفیت جامع سنجش شده است، این تحقیق از نظر ماهیت کاری از نوع همبستگی است.
۲-۷-۱ روش نمونه گیری و تخمین حجم جامعه

عزیزی و روشن ( ۱۳۹۰)، در بررسی خشک­سالی­ها – ترسالی­ها و امکان پیش ­بینی آن­ها با بهره گرفتن از مدل سری زمانی هالت وینترز، در استان هرمزگان دوره­ های خشکسالی، ترسالی تداوم و شدت آن­ها از طریق شاخص استاندارد Z محاسبه شده و با بهره گرفتن از مدل سری زمانی هالت وینترز پیش ­بینی سال­های آینده گرفته است. برای این منظور از داده ­های بارندگی ماهانه سه ایستگاه هواشناسی استان به مدت ۳۷ سال ( ۱۳۸۱ – ۱۳۴۸ )، استفاده شده است. نتیجه این مطالعه نشان می­دهد که سه دوره خشکسالی و دو دوره ترسالی در منطقه رخ داده است، به طوری که خشکسالی­ها ضعیف و متوسط اما با تداوم زیاد بوده است. در حالی که ترسالی­ها شدید و بسیار شدید اما با تداوم کم ظاهر شده ­اند. بررسی مقادیر فصلی مشاهده و پیش ­بینی شده داده ­ها با بهره گرفتن از مدل سری زمانی مذکور دوچرخه سینوسی افزایش و کاهش بارندگی را ارائه می­ کند. اولین چرخه شامل ۲۰ سال ( ۴۵ تا ۶۵ ) و اولین چرخه نیز ۱۷ سال ( ۶۶ تا ۸۱ ) بوده که با پیش ­بینی روند کاهشی بارش در دو سال بعد ( ۸۲ تا ۸۳ ) تقریبا چرخه کامل می گردد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

علیجانی و همکاران (۱۳۹۰ )، در بررسی تغییرات کمینه­ها و بیشینه­های سالانه در ایران از آزمون آماری _ گرافیکی من _ کندال استفاده کرده ­اند. برای بررسی این روند و دستیابی به یک الگوی مناسب در این زمینه، داده ­های مربوط به دو متغیر فوق برای ۴۴ ایستگاه هواشناسی سینوپتیک در یک دوره آماری ۴۰ ساله (۲۰۰۸- ۱۹۶۹) از سازمان هواشناسی کشور اخذ گردید. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد بیشتر کشور ایران شاهد تغییرات در میانگین دماهای حداقل و حداکثر بوده ­اند، که همگی این افزایش­ها در سطح اطمینان ۹۵ درصد معنی­دار بوده ­اند. از این میان دو ایستگاه چابهار و تربت حیدریه دارای روند کاهشی بوده ­اند و در بقیه ایستگاه­ها تغییراتی مشاهده نشده است. میانگین حسابی آماره­ های آزمون من – کندال برای دماهای حداکثر ۲۴/۰ و برای میانگین دماهای حداقل ۴/۰ به دست آمده که حاکی از تقریبا دو برابر بودن تغییرات در میانگین دماهای حداقل در مقایسه با میانگین دماهای حداکثر است.
مرادی و حاتمی (۱۳۹۱)، با تحقیق بر روی توزیع مکانی شدت یخبندان در استان لرستان، ۳ آستانه دمایی صفر تا ۳ و ۴- تا ۹ و ۱۰- درجه سلسیوس و کمتر را به ترتیب به عنوان یخبندان ضعیف، متوسط و شدید بررسی و انتخاب کردند. نتایج این بررسی نشان داد که همه ایستگاه­های استان در طول سال یخبندان ضعیف، متوسط و شدید را تجربه کرده ­اند.
جهانبخش اصل و همکاران (۱۳۹۱)، در مطالعه روند تغییر اقلیم در حوضه آبریز دریاچه ارومیه با بهره گرفتن از تحلیل های آماری چند متغیره و مدل­های پیش ­بینی باکس جنکینز و ARIMA، به منظور بررسی روند بارش دمای حداکثر، دمای حداقل و میانگین دمای سالانه در دوره­ آماری ۲۰۰۵-۱۹۵۱ به این نتیجه رسیدند که در ایستگاه تبریز بارش سالانه روند کاهشی و دمای حداکثر دمای حداقل و دمای میانگین سالانه روند افزایشی و در ایستگاه ارومیه بارش سالانه و دمای حداکثر، دمای حداقل و میانگین دمای سالانه روند کاهشی را نشان داده­اند.
خورشیددوست و همکاران (۱۳۹۱)، در بازسازی سری­های زمانی دمای حداکثر و حداقل روزانه در طول دوره آماری ۱۱ ساله و با بهره گرفتن از روش­های نزدیک­ترین همسایه و شبکه عصبی مصنوعی ۵ ایستگاه هواشناسی واقع در غرب تهران را مورد بررسی قرار دادند. در روش نزدیک­ترین همسایه از رابطه بین دمای حداکثر و حداقل روزانه با نزدیک ترین ایستگاه استفاده شده و در روش شبکه عصبی مصنوعی با بهره گرفتن از شبکه ایستگاه­های هواشناسی دمای حداکثر و حداقل روزانه بازسازی گردیده است. نتایج حاصل از این تحقیقات نشان داده که برای ایستگاه­های مورد مطالعه روش شبکه عصبی متوسط خطای مطلق کمتری را نسبت به روش نزدیک­ترین همسایه داشته است. در روش نزدیک­ترین همسایه با افزایش فاصله ایستگاه­ها خطای برآورد افزایش می­یابد. همچنین دقت دو روش در تخمین دمای حداکثر روزانه بیشتر از دمای حداقل روزانه بوده است. نتایج نهایی این پژوهش نشان داده است که به ترتیب ایستگاه­های ژئوفیزیک، تهران، چیتگر، اقدسیه و کرج دارای کم­ترین مقدار خطا بوده ­اند.
رحیمی (۱۳۹۱ )، در بررسی مدل­های زمانی و پیش ­بینی دما­های فرین پایین تهران، به مطالعه داده ­های دمای حداقل مطلق سالانه و دمای روزانه ایستگاه سینوپتیک مهرآباد تهران طی دوره آماری ۲۰۱۰- ۱۹۵۱ پرداخته است. در این مطالعه از روش­های رگرسیون (لگاریتمی و پلی نومیال) و آماره من – کندال برای آزمون معنی­داری روند­های تغییرات سری­ها استفاده شده است. نتایج کلی این تحقیق مبین معنی­داری در روند بلند مدت دما­های فرین حداقل تهران است. دماهای فرین حداقل تهران از سال ۱۹۷۰ به بعد تحت تاثیر پدیده آغاز سرد قرار گرفته و دچار تحول شده و تغییر افزایشی را طی می­ کند. نتیجه آشکار سازی روند تغییرات دماهای فرین حداقل تهران مثبت بوده که این امر به معنی کاهش شدت سرمای زمستان و معتدل­­­تر شدن آن می­باشد.
قویدل رحیمی (۱۳۹۱ )، در پژوهشی با عنوان تحلیل نوسانات و پیش ­بینی سری زمانی دماهای فرین تهران، داده های بیشینه سالانه دمای روزانه، ایستگاه سینوپتیک مهرآباد تهران طی بازه آماری ۲۰۱۰ – ۱۹۵۱ به مدت ۶۰ سال مورد تحلیل قرار داده است. در این تحقیق از روش تحلیل رگرسیون و آماره من – کندال برای آزمون معناداری روندهای تغییرات سری­های دمایی استفاده شده است. با توجه به متوسط دماهای فرین بیشینه بلند مدت و مقایسه آن با متوسط ۶ دهه موجود در سری آماری معلوم شد که دمای ۳ دهه ۵۰ ، ۸۰ ، ۹۰ پایین­تر از بلند مدت ۶۰ ساله بوده، و در عوض دمای ۳ دهه ۶۰ و ۷۰ و دهه اول قرن ۲۱ بالاتر از حد متوسط بلند مدت قرار داشته اند. در این ارتباط دهه ۸۰ سردترین دهه و دهه اول قرن ۲۱ با توجه به کمینه و دامنه بالاتر از دهه­های ۶۰ و ۷۰ گرم­ترین دهه های ایستگاه مهرآباد تهران هستند. نتایج کلی این تحقیق نشانگر وجود ۲۰۱۸ نوسانات فصلی در سری دماهای فرین حداکثر تهران است که روند این نوسانات معنادار نیستند. روند تغییرات دماهای فرین حداکثر تهران مثبت بوده که این امر به معنای افزایش شدت گرمای تابستان می­باشد. نتایج حاصل از پیش ­بینی دماهای فرین بیشینه تهران نشان می­دهد که دمای فرین حداکثر تهران در سال­های آتی به بیش از ۲۵ تا ۴۳ درجه سانتی گراد صعود خواهد کرد. نتایج نکویی برازش مدل نشان داد که مدل هالت وینترز مدل خوبی برای پیش ­بینی آتی دماهای فرین حداکثر تهران می باشد.
عساکره (۱۳۹۱ )، در تحلیل تغییرات مولفه­های مبنای نمایه­ی فرین بارش شهر زنجان، بیشینه نمایه­های فرین بارش ایستگاه زنجان طی دوره آماری ۲۰۰۶ – ۱۹۶۱ به مدت ۴۶ سال را از لحاظ تغییرات کوتاه و بلند مدت در معرض توجه قرار گرفته داده است. در این راستا از سه تکنیک تحلیل مولفه­های اصلی به منظور کاهش حجم داده ­ها، تحلیل روند به روش ناپارامتری با هدف ردیابی تغییرات بلند مدت و نیز تحلیل طیفی به منظور ردیابی چرخه­های نهان و آشکار در نمایه­های فرین استفاده شده است، در این تحقیق از ۲۶ نمایه فرین بارش زنجان استفاده شده است. با بهره گرفتن از تکنیک تحلیل مولفه­های اصلی، ۶ مولفه از ۲۶ نمایه حدود ۴/۸۶ درصد از تغییرات را نشان می­دهد. این ۶ مولفه از لحاظ وجود روند، جهش و چرخه آزمون شده ­اند. از سال ۱۹۸۲ به بعد مولفه اول با تغییر سطح معنی­دار بر کاهش بارش­های حاصل از صدک اول دلالت دارند. مولفه دوم به عنوان نمایه فراوانی و تداوم بارش­های بزرگ حاوی روند کاهشی معنی­داری بوده است، بقیه­ی مولفه­ها فاقد روند و جهش بوده ­اند. تحلیل طیفی مولفه­ها­ی اصلی فرین بارش نیز نشان داده که مولفه دوم علاوه بر روند بلند مدت، حاوی چرخه­های حدودآ ۳ ساله بوده است. مولفه چهارم به عنوان نماینده بارش­های ابرسنگین با چرخه­های تقریبی چهارساله و مولفه پنجم که نماینده میزان، فراوانی و تداوم بارش های کم مقدار بوده، حاوی چرخه­های ۳ – ۲ ساله بوده ­اند.
دارند و دولتیاری (۱۳۹۲)، با بکارگیری آزمون­های آماری جهت واکاوی نوسانات اقلیمی در ایستگاه همدید خرم­آباد طی دوره آماری ۲۰۱۲ – ۱۹۶۱، و با بهره گرفتن از داده ­های روزانه بارش، دمای کمینه (شبانه ) و دمای بیشینه (روزانه )، به تحلیل نوسانات اقلیمی در این ایستگاه با بهره گرفتن از آزمون­های انحرافات تجمعی و آزمون نسبت درست ورسلی، پرداختند و نمایه­های فرین را توسط روش ناپارامتریک من- کندال مورد ازمون قرار دادند. نتایج این تحقیق نشان داد سری زمانی نمایه­های فرین دما اغلب در سال ۱۹۸۱-۱۹۸۰و نمایه­های فرین بارش اغلب در سال­های ۱۹۹۹- ۱۹۹۸دچار جهش معنی­داری شده ­اند. میزان رخداد نمایه­های فرین­های گرم رو به افزایش، و فرین­های سرد روند نزولی داشته اند، بارش و روزهای مرطوب نیز روند رو به کاهش نشان دادند.
منتظری و مسعودیان (۱۳۹۲)، در بررسی تقویم دمای روز هنگام ایران، به مطالعه زمان آغاز و پایان بخش گرم و سرد سال پرداختند. برای دستیابی به این هدف داده ­های شبکه­ ای دمای بیشینه­ی ایران با تفکیک مکانی ۱۵*۱۵ کیلومتر و بازه­ی زمانی روزانه از سال ۱۳۸۲- ۱۳۴۰ شامل ۱۵۷۰۵ روز از پایگاه داده ­ها برداشت گردید. به کمک آرایه­های داده ­های روز هنگام ایران به ابعاد ۷۱۸۷*۱۵۷۰۵ میانگین بلند مدت دما محاسبه و هموار سازی شد. بر پایه میانگین بلند مدت دمای هر یک از نقاط کشور سال به دو بخش گرم و سرد تقسیم شده و نقشه­های تاریخ­های بالاترین و پایین­ترین دمای روزانه، تاریخ آغاز و پایان بخش گرم و میانگین دمای روزانه در بخش سرد و گرم محاسبه و ترسیم گردید. میانگین دمای روز هنگام ایران ۲/۲۵ درجه سلسیوس از ۲۸ فروردین تا ۳ آبان گرم بوده و از ۴ آبان تا ۲۷ فروردین سال بعد در دوره سرد به سر می­برد. با این حال فصل گرم در همه جای ایران همزمان آغاز نمی­ شود. در بخش­های شرقی و جنوب شرقی فصل گرم زودتر آغاز می­ شود و اوج سرما تقریبا در سراسر ایران همزمان پیش می ­آید. اختلاف زمانی اوج سرمای نقاط مختلف کشور حدود ۱۵روز است، یعنی از ۲۲ دی در پاره­های جنوب­شرقی تا ۷ بهمن در پاره­های شمال­غربی، در بخش­های جنوب و جنوب­شرقی کشور که دما مدت نسبتا درازی در اوج می­ماند. نوسان­های اندک دما آرایشی چند نمایی به آهنگ دما بخشیده است. در برخی نقاط این ویژگی چنان برجسته است که آهنگ دما عملا دو و گاهی سه اوجی می باشد.
یغمایی و همکاران (۱۳۹۲)، با برازش مدل­های آماری به تحلیل داده ­های حداکثر و حداقل درجه حرارت شهرستان گرگان بر اساس اطلاعات مربوط به ۲۰ سال گذشته پرداخته­اند؛ و پس از حذف فصلی و تغییرات نامنظم از سری مشاهده ها یک مدل آماری ARIMA تعیین گردیده است. در جهت شناسایی بهتر مدل تعیین شده باقی مانده­ها و خطاها مورد بررسی قرار گرفت و ضرایب مدل برآورد شده ­اند. سرانجام با بهره گرفتن از مدل به­دست آمده مقادیر آتی حداکثر و حداقل درجه حرارت شهرستان گرگان تا سال ۱۳۹۳ پیش ­بینی شد و مشاهده گردیده است که حداکثر و حداقل درجه حرارت در سال­های آینده روند افزایشی خواهند داشت.
میر موسوی و بابایی (۱۳۹۳)، در مطالعه توزیع زمانی – مکانی احتمال وقوع یخبندان در استان زنجان با بهره گرفتن از روش­های توزیع نرمال، لوگ نرمال و توزیع احتمال تجمعی یکنواخت به تحلیل زمانی و مکانی احتمال وقوع شاخص های یخبندان پرداخته­اند. این تحقیق در ایستگا­های زنجان، خرمدره، خدابنده و ایستگاه­های کلیماتولوژی باروت آقاچی، فیله، خاصه و خیرآباد در طی دوره آماری ۹ تا ۴۵ سال انجام گرفته است. نتایج نشان می­دهد به­ طور متوسط اولین یخبندان­های منطقه در فصل پاییز ۷ مهر تا ۲۴ آبان رخ می­دهد و میانگین تاریخ خاتمه یخبندان­ها از ۲۰ فروردین تا ۳۰ اردیبهشت است؛ و بیشترین میانگین تعداد روزهای وقوع یخبندان در ایستگاه خیرآباد و کم­ترین میانگین در ایستگاه فیله خاصه بوده است.
۲ – ۶ – ۲ - منابع خارجی:
ساکلینگ^[۳۷] (۱۹۸۸)، با بهره گرفتن از شاخص انحراف آب­و­هوا به مطالعه نوسانات تاریخ وقوع یخبندان­های بهاره و اولین یخبندان­های پاییزه و طول مدت فصل رشد در جنوب آمریکا پرداخته است. وی با مقایسه آمار ثبت شده ایستگاه های مورد مطالعه نتایج مناسبی را تشخیص داده بود، این نتایج نشان داد که یک دوره نسبتا نرمال در اواخر دهه ۱۹۵۰تا دهه ۱۹۷۰در تاریخ وقوع آخرین یخبندان­های بهاره و اولین یخبندان­های پاییزه و طول مدت رشد حاکم بوده است. اما در دهه ۱۹۸۰ناهنجاری مشاهده شده که قبلا در دهه ۱۹۴۰ نیز قابل رویت بوده و مقادیر به دست آمده از میانگین بلند مدت منطقه رقم بیشتری را نشان داده و وقوع روزهای یخبندان سیر نزولی داشته اند .
واتکینز (۱۹۹۱ )، در انگلستان با بهره گرفتن از مدل رگرسیون خطی پی برد که طول مدت فصل یخبندان در حدود دو روز برای هر دهه کاهش یافته که این کاهش را می­توان با افزایش دما توجیه کرد.
لیت^[۳۸] و پیکسوتو^[۳۹] (۱۹۹۶)، طی تحقیقات خود درکشور پرتغال و با کاربرد مدل­های اتورگرسیون در بررسی تغییرات دما با بهره گرفتن از بلند­ترین سری­های زمانی پرداخته­اند. نتایج به­دست آمده از این تحقیق نشان داد که تغییر­پذیری قابل ملاحظه­ای در مقیاس­های سالانه و ماهانه رخ داده است. نتیجه دیگر این تحقیق نشان داد که نمی­ توان وجود روند افزایش دما را در مقیاس جهانی به اثر گلخانه­ای نسبت داد.
هینو و همکاران^[۴۰] (۱۹۹۹ )، با بررسی ۱۹ ایستگاه هواشناسی در اروپا شمالی و مرکزی دریافتند که دمای حداقل تقریبا در همه ایستگاه­های مورد بررسی و دمای متوسط و حداکثر در شمال و مرکز اروپا افزایش یافته است. این نتایج نظرات اسمیت و همکاران (۱۹۹۸ ) را که مناطق واقع در عرض­های میانی، همچون نیمه غربی آمریکا، جنوب اروپا و آسیا گرم­تر و خشک­تر و عرض­های پایین­تر گرم­تر و مرطوب­تر شده ­اند را تایید می­کرد.
یو و همکاران^[۴۱] (۲۰۰۰)، گرمایش اقلیم مناطق شرق و مرکزی فلات تبت را در ارتباط با تغییرات جوی بررسی کردند، آن­ها نخست به کمک روش تحلیل مولفه­های اصلی (PCA ) منطقه مورد مطالعه را از لحاظ تغییرات دما به چهار زیر ناحیه تقسیم کردند. سپس برای هر کدام از نواحی تحلیل روند فصلی و ماهانه دما را انجام دادند.
کلارک^[۴۲] (۲۰۰۳)، روند دمای ایستگاه کانادا را با بهره گرفتن از روش­های پیشرفته آماری ناپارامتریک مورد بررسی قرار داد. نتایج پژوهش حاکی از این بود که دما در بیشتر ایستگاه­های کانادا افزایش داشته ولی گواه محکمی مبنی بر تغییر بارش به جز افزایش بارش در چند نقطه­ی محدود وجود ندارد.
تیبا^[۴۳] و فریدن رایچ^[۴۴] (۲۰۰۴)، در بررسی سری­های زمانی داده ­های ماهانه ساعتی آفتابی و تابش خورشیدی در اقلیم هوای حاره­ای برزیل و با بهره گرفتن از روش خود رگرسیون برای تابش خورشید و ترکیب آن با ضریب تغییر خود هم بسته می­باشد؛ که این ضریب در نواحی شمالی برزیل بین ۴۷/۰- ۳۰/۰ و در نواحی دیگر صفر است.
گوساین و همکاران^[۴۵] (۲۰۰۶ )، در تحقیق خود ارزیابی اثرات تغییر آب­و­هوا در هیدرولوژی حوضه رودخانه هند دو رودخانه کریشنا و ماهانادی را مورد بررسی قرار دادند. در این مطالعه اطلاعات آب­و­هوایی را با بهره گرفتن از سیستم HadRm2 استراج نمودند. برای ارزیابی وضعیت آب­و­خاک از روش SWAT استفاده کردند. اطلاعات مربوط به ۴۰ سال و ۱۲ رودخانه در سطح کشور هند بوده است. تغییرات آب­و­هوایی را با بهره گرفتن از مدل شبیه­سازی هیدرولوژیکی انجام داده­اند که در این روش با بهره گرفتن از سیستم GIS حوضه رودخانه اصلی را به چند زیر حوضه تقسیم می­ کنند و اطلاعات روزانه بارش، دما، تابش خورشید، سرعت باد و رطوبت نسبی در تمام نقاط شبکه مورد استفاده قرار می­گیرد. نتایج حاصله از بررسی در حوضه رودخانه کریشنا و ماهانادی یکی با شرایط خشکسالی شدید پیش ­بینی شده و دیگری با شرایط سیل­خیزی مواجه خواهد شد. رودخانه کریشنا طبق سناریوی (GHG ) به ۲۱ زیر حوضه فرعی تقسیم و خشکسالی شدید برای آن تشخیص داده شد. در این حوضه بارش سالانه به طور متوسط، تبخیر و تعرق واقعی و عملکرد واقعی توسط SWAT شبیه­سازی شده است. طبق برآورد سری­های زمانی این حوضه رودخانه با کاهش سطح بارش شدید روبرو خواهد شد. طبق سناریو GHG کاهش بارش ۲۰% ارزش فعلی است. حوضه رودخانه ماهانادی نیز به ۲۱ زیر حوضه تقسیم شد و طبق بررسی سری­های زمانی این رودخانه از سطح نسبتا بالاتری از بارش در آینده برخوردار بود در نتیجه همین برآورد بارش نیز افزایش تبخیر و تعرق پیش ­بینی شده است.
ژانگ و همکاران^[۴۶] (۲۰۰۷)، اثرات روند تغییرات زمانی و فضایی بارش رژیم جریان رودخانه یانگ تسه را در ۱۴۷ ایستگاه در طی دوره آماری ۲۰۰۰- ۱۹۶۱با استفاده از روش من _ کندال و رگرسیون خطی تحلیل کرده و دریافتند که روند بارش تابستانه افزایشی بوده و همبستگی معنی­داری بین میزان دبی سیلاب با تغییرات الگوی زمانی و فضایی بارش وجود داشته است.
گائو و همکاران^[۴۷] (۲۰۰۷ )، در برآورد روند تبخیر و تعرق در کشور چین در طول دوره آماری ۲۰۰۲ – ۱۹۶۰ و با معرفی روش تعادل آب توسط فرنت وایت و ماتر در ۶۸۶ ایستگاه در سراسر چین به برآورد تبخیر و تعرق با بهره گرفتن از روش پنمن – مانتیث (Penman – Monteith ) پرداختند. پس از آن روند و توزیع فضایی از تبخیر و تعرق واقعی سالانه در طول ۴۳ سال گذشته را مورد بررسی قرار دادند. نتایج حاصله از این تحقیق نشان داد که در تبخیر و تعرق واقعی در چین یک روند رو به رشد وجود دارد و روند توزیع فصایی تبخیر و تعرق واقعی در شمال و جنوب چین متفاوت می­باشد. برای اکثر مناطق چین تغییر در میزان بارش یک نقش کلیدی در برآورد تبخیر و تعرق داشته است؛ و به طور کلی چرخه آب در غرب چین رو به افزایش می­باشد در حالی که در حوضه­ی رودخانه زرد شمال چین بین سال­های ۲۰۰۲ – ۱۹۶۰ ضعیف شده است.
مارنگو و مارگو^[۴۸] (۲۰۰۸)، در ایستگاه­های جنوب برزیل با بررسی سری­های بلند مدت دمای حداکثر و حداقل و با بهره گرفتن از روش رگرسیون خطی و آزمون ناپارامتریک من – کندال به این نتیجه رسیدند که روند دمای حداقل افزایش شیب داشته اما روند دمای حداکثر دارای شیب ملایم بوده است.
سهین^[۴۹] و سیگزلو^[۵۰] (۲۰۱۰)، ۶ متغییر هواشناسی شامل دمای حداکثر، دمای حداقل و متوسط، کل بارش، رطوبت نسبی و فشار محلی ۲۳۲ ایستگاه هواشناسی برای دوره زمانی ۲۹ ساله در کشور ترکیه را مورد بررسی قرار دادند، و از روش­های آزمون همگنی (SNHT) و درون­یابی مقادیر مفقود شده برای سری­های زمانی استفاده کردند؛ و از آزمون دو متغیره تحلیل داده ­ها استفاده شد. طبق این آزمون ۳۰ ایستگاه از ۲۳۲ ایستگاه بارش ناهمگن بودند. اغلب ناهمگنی­های آماری مربوط به تغییرات طولانی مدت و روند معنی­داری داشتند.
های^[۵۱] و مک کاپ^[۵۲] (۲۰۱۰ )، اثرات هیدرولوژیک تغییر اقلیم در حوضه رودخانه یوکان را با بهره گرفتن از مدل ماهانه تعادل آب ( WB ) در حوضه رودخانه یوکان و برآورد میانگین ماهانه بارش و دما را در طول دوره آماری ۳۰ ساله ( ۲۰۹۹ – ۲۰۰۵ ) به دست آوردند. روش رگرسیون ارتفاع بارش در دامنه­های مستقل را با بهره گرفتن از مدل (PRISM ) برآورد کردند. در این تحقیق ۵ سناریوی گردش عمومی جو (GSM) شبیه سازی شد. نتایج این تحقیق نشان می دهد که میزان رواناب سالانه حوضه رودخانه یوکان در قرن بیست و یکم در حال افزایش است. افزایش درجه حرارت در بررسی سری­های زمانی به ذوب بیشتر برف­ها انجامیده و همین امر باعث افزایش میزان رواناب رودخانه یوکان شده است .
مامارا و همکاران^[۵۳] (۲۰۱۲)، دمای متوسط ماهانه درکشور یونان را مورد بررسی قرار دادند. برای این منظور از دو روش همگنی MASHو CLIMATOL در دوره آماری ۳۵ تا ۴۵ سال استفاده شد. نتایج این تحقیق نشان داد که روند دمای متوسط سالانه و فصلی تغییرات معنی­داری را قبل و بعد از همگنی دارد و روند افزایش دمای متوسط نمایان­تر بوده است .
دنبرگ^[۵۴] (۲۰۱۲) در بررسی تغییرات دو سری زمانی دما و بارش در تورینگن آلمان و با بهره گرفتن از روش من _ کندال به تجزیه و تحلیل دما و بارش پرداختند. در این تحقیق دوره­ آماری ۵۰ ساله در دو سری زمانی جداگانه مورد بررسی قرار گرفتند. از مجموع ۱۷۱ سری زمانی ۱۸ درصد آن افزایش قابل توجهی نشان دادند و ۱۰درصد آن افزایش معنی­داری را نشان می­دادند. در مقابل ۱۵ درصد کل مجموع روندها ۵ درصد کاهش داشته اند، نتایج روی این دو دوره آماری ۲۰۰۵ – ۱۹۲۲ نشان داد که، میزان رواناب این رودخانه در فصل تابستان افزایش داشته است.
حسن و همکاران^[۵۵] (۲۰۱۲ ) پژوهشی را تحت عنوان تغییر آب­و­هوا و روند بارش در بخش جنوب­شرقی ساحل بنگلادش و در طول دوره آماری ۲۰۱۱ – ۱۹۴۹ انجام دادند، در این تحقیق با بهره گرفتن از روش من _ کندال به بررسی تغییرات زمانی بارش در سواحل جنوب شرقی بنگلادش پرداختند. از این برآرورد چنین نتیجه شد که بعد از سال ۱۹۹۰ به بعد میانگین بارش سالانه به طور قابل ملاحظه­ای در جنوب­شرق بنگلادش نسبت به دوره بین ۱۹۹۹- ۱۹۸۹ افزایش یافته است، نرخ افزایش ۱۰% و ۴۶۳ میلی­متر در سال برآورد شد، اما این افزایش بارندگی در میان چهار فصل به­ طور برابر توزیع نشده است. تجزیه و تحلیل روندها نشان داد که افزایش بارندگی قبل از باران­های موسمی ۳ میلی­متر در سال است. تجزیه و تحلیل روند بارندگی در دو دهه گذشته (۲۰۱۱ – ۱۹۹۰ ) نشان داد که کمی روند متفاوت بوده است. این نشان­دهنده افزایش روند بارش در فصل باران­های موسمی و کاهش روند بارش درپیش از باران­های موسمی است. این روند از نظر آماری معنی­دار نبوده، اما آزمون سن نشان می­دهد بارش باران در طول باران­های موسمی ۱۰% افزایش داشته است.
لیمجیراکان^[۵۶] و لیمساکل^[۵۷] (۲۰۱۲)، روند مشاهده شده درجه حرارت و بالاترین دما در تایلند را از سال ۲۰۰۹ – ۱۹۷۰ مورد بررسی قرار دادند. در این تحقیق روند روزانه حداقل، متوسط و حداکثر درجه حرارت از سه ایستگاه هواشناسی در سرتاسر تایلند مورد بررسی قرار گرفته­اند. در مجموع ۱۲۲ ایستگاه آب­و­هوا مجهز به ابزار هواشناسی استاندارد استفاده شده است. طول دوره آماری ۴۰ ساله انتخاب شده در این تحقیق با بهره گرفتن از روش من ­_کندال و سری­های زمانی دوره آماری ۴۰ ساله به دو دوره ۲۰ ساله جدا از هم تقسیم شدند. سپس برای توزیع ریاضی برای هر یک از شاخص­ های انتخاب شده تولید شد. با بررسی دما و بارش در مقیاس سالانه و فصلی با توجه به چرخه سالانه دما و بارش تایلند به یک فصل بارانی از مه _ اکتبر و یک فصل خشک از نوامبر تا آوریل تقسیم شده است. نتایج نشان داد که تایلند در چهار دهه گذشته روند رو به افزایش داشته است. متغیرهای دما نشان­دهنده روند مثبت فضایی منسجم و گسترده بوده و بسیاری از ایستگاه­ها روند مثبت معنی­دار را نشان دادند. روند متغیرها در سطح سالانه نیز نشان داد که بیشتر ایستگاه­ها روند معنی­دار رو به رشد افزایشی داشته اند، گرمایش در هر دو فصل مشاهده شده، اما روند گرم شدن در طول یک فصل خشک در مقایسه با فصل مرطوب قوی­تر بوده است. نتایج حاصل از بررسی روند در ۱۷ شاخص درجه حرارت در تایلند برای دوره ۲۰۰۹ – ۱۹۷۰ نشان­دهنده روند رو به بالا قابل توجهی در تعداد سالانه شب و روز­های گرم پیدا شده و روند رو به پایین قابل توجهی در تعداد روزها و شب های سرد مشاهده شده است. با توجه به مقایسه دو سری زمانی در دوره آماری ۱۹۷۰ – ۱۹۸۹ و ۲۰۰۹- ۱۹۹۰ یک تغییر سیستماتیک قابل توجه در توزیع دما نسبت به شرایط گرم­تر دیده شده است.
۲ – ۷ - نتیجه گیری:
در دهه اخیر با ا­فزایش تداوم گرمایش جهانی هوا موضوع بررسی روند متغیرهای جوی بیشتر توجه جوامع علمی و سیاستمداران را به خود جلب نموده است. به نحوی که تحقیقات متعددی بر­روی ایجاد سری­های زمانی طولانی مدت و قابل اعتماد برای تحلیل­های دقیق روند واقعی متغیرهای جوی انجام گرفته که در مراجع علمی تحت عنوان همگنی داده ­ها از آن نام برده می­ شود و در بخش مروری بر منابع بر آن­ها اشاره گردید. بیشتر این مطالعات بر روی سری زمانی دما و بارش فصلی و سالانه متمرکز بوده ­اند. اگر چه هدف از این تحقیق تحلیل روند دما در ایستگاه خرم آباد می­باشد. اما سری­های زمانی اقلیمی دقیق در بسیاری از تحقیقات دیگر در زمینه آب­و­هوا به خصوص تغییرپذیری اقلیم کاربرد دارد.
با توجه به موضوعات گفته شده، این تحقیق در نظر دارد تا در مرحله اول ضمن بررسی همگنی داده ­ها قبل از تحلیل روند ناهمگنی­های ممکن را تا حد امکان شناسایی نموده و تعدیل نماید و از خطاهای فاحش در این زمینه جلوگیری کند. در مرحله دوم برای تحلیل روند دمای حداقل با بهره گرفتن از روش­های مناسب و کاهش خطا محاسبه نماید. و برای صحت پیش بینی برای سال­های آینده از دو روش ARIMA و هالت – وینترز بهره جسته است تا نهایتا بتواند بهترین مدل را انتخاب نماید.
فصل سوم : ویژگی های عمومی منطقه مورد مطالعه
فصل سوم
ویژگی های عمومی منطقه مورد مطالعه
۳ – منطقه مورد مطالعه
۳ - ۱- موقعیت جغرافیایی استان لرستان :
لرستان با مساحتی حدود ۲۸۲۹۴ کیلومتر مربع در ناحیه غربی ایران بین ۴۶ درجه و ۵۰ دقیقه تا ۵۰ درجه و ۱ دقیقه طول شرقی از نصف النهار مبداء و ۳۲ درجه و ۴۰ دقیقه تا ۲۴ درجه و ۳۲ دقیقه عرض شمالی از خط استوا واقع شده؛ و ۷/۱ درصد مساحت کشور را به خود اختصاص داده است. میانگین ارتفاع آن بیش از ۲۲۰۰ متر از سطح دریاست. پست­ترین نقطه استان با ارتفاع ۲۳۹ متر در دشت­های استان و بلندترین قله آن اشترانکوه با ارتفاع ۴۰۸۰ متر از سطح دریا در میان رشته کوه زاگرس قرار دارد. استان لرستان از طرف شمال به استان­های همدان و اراک، از جنوب به خوزستان، از شرق به اصفهان و از غرب به استان­های ایلام و کرمانشاه محدود می­ شود (بانک اطلاعات استانداری لرستان سال ۱۳۸۵ ).
۳ – ۲ - موقعیت جغرافیایی شهرستان خرم­آباد:
خرم آباد در غرب ایران و در حاشیه جنوب­غربی آبریز کرخه با وسعتی معادل ۱۸۰۸۵ کیلومتر مربع دارای عرض جغرافیایی ۲۲/۳۳ درجه شمالی و طول جغرافیایی ۲۴/۴۸ درجه شرقی و ارتفاع ۱۲۶۰ متر از سطح دریاست. شهرستان خرم­آباد مرکز استان لرستان می­باشد. این شهرستان از شمال به شهرستان­های سلسله و دلفان از مشرق به شهرستان­های بروجرد و الیگودرز، از جنوب به شهرستان­های دره شهر و اندیمشک و از غرب به شهرستان کوهدشت محدود است ( گزارش نیمه تفضیلی آب زیرزمینی خرم­آباد شرکت آب منطقه­ای استان لرستان سال ۱۳۹۱ ).
۳ – ۳ - موقعیت نسبی شهرستان خرم­آباد:
شهرستان خرم­آباد مرکز استان لرستان با مساحتی حدود ۶۲۳۳ کیلو­متر مربع بزرگ­ترین شهر استان به حساب می آید، این شهر بین دره تنگی که اطراف آن را کوه فرا گرفته است، قرار دارد. عرض این دره بسیار کم است به طوری که در بعضی نقاط به یک کیلومتر هم می­رسد و شهر خرم­آباد به صورت کشیده در طول این دره قرار دارد (بانک اطلاعات مدیریت و برنامه ریزی استان لرستان ۱۳۸۳ ).
شکل ۳ – ۱ – نقشه منطقه مورد مطالعه
۳ – ۴ - سیمای اقلیمی شهرستان خرم­آباد:
استان لرستان و به تبع آن شهرستان خرم­آباد دارای تنوع آب­و­هوایی قابل توجهی است که به سبب فاکتورهای اصلی تاثیرگذار بر اقلیم­های استان به وجود آمده است. این فاکتورها شامل دو دسته عوامل بیرونی مثل: توده­های هوا و سیستم­های هواشناسی تاثیرگذار و عوامل درونی یا محلی شامل: عرض جغرافیایی، ارتفاع از سطح زمین، دوری و نزدیکی به منابع رطوبتی است که در کنار عوامل چهارگانه فوق بر اقلیم شهرستان موثر واقع می­شوند، که مهم­ترین آن­ها پوشش گیاهی و فعالیت­های کشاورزی است (سازمان هواشناسی کشور سال ۱۳۸۱ ).
۳ – ۴ – ۱ - عوامل محلی:
توپوگرافی، عرض جغرافیایی، پوشش گیاهی و دسترسی به منابع رطوبت از جمله عوامل محلی موثر بر تنوع آب­و­هوا می­باشد. گاهی در مورد توپوگرا­­­­­فی استان می­توان گفت که اختلاف ارتفاع در استان زیاد است. همچنین ارتفاعات با تغییر زاویه­ی تابش خورشید و کاهش ضخامت غلظت جو در مقدار دریافتی موثرند به نحوی که دامنه­های آفتاب­گیر گرم تر از دامنه­های پشت به آفتاب می­باشد. در ارتفاعات به علت نازکی جو نیز خروج انرژی آسان­تر صورت گرفته و نوسان دما بیشتر است.
۳ – ۴ – ۲ – عرض جغرافیایی:
مناطق شمال و شمال­شرق با اقلیم سرد کوهستانی و بخش­های جنوبی اقلیم گرم مناطق پست را دارند. استان در معرض تاثیر انواع توده­های مهاجر قرار می­گیرد که بر شرایط اقلیمی استان تاثیر دارند. عرض جغرافیایی موجب تفاوت­هایی در طول روز و شب مناطق شمالی و جنوبی استان می­ شود، ولی به طور کلی به علت اختلاف نه چندان زیاد عرض جغرافیایی شمال و جنوب استان نقش توپوگرافی موثرتر است، به طوری­که می­توان گفت اقلیم سرد مناطق شمال و شمال­شرق استان در اثر ارتفاع بالا و اقلیم گرم مناطق پست جنوب استان در اثر ارتفاع کم و مجاورت با جلگه پست خوزستان است .
۳ – ۴ – ۳- دسترسی به منابع رطوبتی
در استان منبع رطوبت به سه دسته آب­های سطحی­، کانون­های آب­گیر و آب­های زیر زمینی تقسیم می­شوند که البته این منابع آبی بیشتر بر میزان رطوبت هوا موثر می­باشد (سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان ۱۳۸۷ ).
۳ – ۵ - وضعیت اقلیمی شهر خرم­آباد
شهرستان خرم­آباد دارای آب­و­هوای معتدل نسبت به نواحی دیگر استان می­باشد و همان­طور که گفته شد، تحت تاثیر ارتفاع، عرض جغرا­فیایی و توده­های هوایی موجب تنوع اقلیمی در این منطقه شده است. شهر خرم­آباد را می­توان جزو مناطق چهار فصل به­شمار آورد زیرا دارای اقلیم بسیار متنوع و متغیر است و اثرات این تنوع آب­و­­هوایی نیز در زندگی مردم به خوبی مشهود می­باشد. در مجموع آب­و­­هوای خرم آباد به سه بخش کاملا متمایز تقسیم می­گردد :
الف ) مناطق کوهستانی که دارای قلل مرتفع است، ارتفاع آن ها بین ۲۰۰۰ تا ۴۰۰۰ متر است. مشخصات اقلیمی این نواحی اکثرا سرد و زمستان پوشیده از برف است؛ و در تابستان برف­ها ذوب می­شوند و دارای چشمه سارها و منابع آب فراوان می­باشد. زمستان، بهار و پاییز در این نواحی اکثرا بارش دارد.
ب ) مناطق دره­های بزرگ که بین ۱۲۰۰ و ۲۰۰۰ متر قرار گرفته و وضع اقلیمی و آب­و­هوایی این دره­ها بدین
ترتیب است که در تابستان هوای آن بسیار گرم و خشک و در زمستان سرد و در بهار و پاییز بارندگی زیاد دارند.

۲-۳-۳- ذخایر CNS
گلوتامات و آمینواسیدهای اسیدی دیگر در همه سلول ها با غلظت های بالا وجود دارند.
بزرگترین ذخیره گلوتامات که حدود ۵۰% از کل ذخایر موجود را تشکیل می دهد مربوط به متابولیسم نورونها می باشد و به عنوان metabolic pool شناخته می شود. یک ذخیره کوچکتر نورونی ( ۳۰% - ۲۰ از کل) قابل آزاد شدن از انتهای اعصاب در طول نوروترانسمیشن است و بنام glutamate neurotransmitter معرفی می شود.
یک ذخیره جداگانه (۲۰% - ۱۰ از کل) در سلول های گلیال است و در جهت recycling گلوتامات به عنوان ترانسمیتر عمل می کند ( glial pool). کوچکترین ذخیره گلوتاماتی (۵% از کل) در سنتز GABA شرکت می کند [۷۷]GABA precursor pool)).
۲-۳-۴- نحوه آزادسازی متابولیسم و ترانسپورتر اختصاصی
ترانسمیتر گلوتامات در بخش پیش سیناپسی انتهای اعصاب گلوتاماترژیک در وزیکول ها وجود دارد و می تواند بوسیله مکانیسم وابسته به کلسیم آزاد شود [۷۷].از فضای بین سیناپسی توسط یک سیستم باز جذب با تمایل بالا که وابسته به سدیم است برداشت می شود این سیستم بین گلوتامات و آسپارتات تفاوت قائل نمی شود. گلوتامات سیناپسی جذب سلول های گلیال می شود تا بصورت چرخه گلوتامات / گلوتامین بازگردانی شود. اولین مرحله این چرخه آمینه شدن گلوتامات به گلوتامین توسط آنزیم گلوتامین سنتتاز انحصاری گلیال می باشد. گلوتامین حاصله سریعا از غشا سلول عبور کرده و به انتهای اعصاب پیش سیناپسی بر میگردد و در آنجا بوسیله آنزیم گلوتامیناز به شکل ترانسمیتری گلوتامات در می آید. حذف سریع گلوتامات و ترانستیرهای وابسته به آن از شکاف سیناپسی توسط باز جذب با تمایل بالا باعث می شود که اولا به سیگنال تحریکی خاتمه داده شود ثانیا غلظت گلوتامات خارج سلولی در سطح پایین نگه داشته شود بحدی که ایجاد آسیب های cytotoxic نکند ثالثا recycling ترانسمیتر حاصله و منابع ذخیره ای گلوتامات را حفظ می نماید[۷۸].
همانطوری که سیستم های گیرنده ای مختلفی برای گلوماتات شناسایی شده است، شواهد دلالت دارد بر اینکه ترانسپورترهای اختصاصی و مجزا نیز برای آمینواسیدهای تحریکی وجود دارد که از میان آنها ترانسپورتر وابسته به یون سدیم با تمایل بالا بارزترین و بر جسته ترین نوع آنها می باشد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

ترانسپورتر پروتئینی که وابستگی شدیدی به +Na نشان می دهد بصورت واضحی enantioselective است ( مثلا D – آسپارتات، L- گلوتامات را جذب می کند اما D – گلوتامات برای آن سوبسترا محسوب نشده و آن را برداشت نمی کند ).مهار کننده های باز جذب عموما شامل a – آمینواسیدهایی هستند که یک گروه اسیدی اضافی دارند ترکیبی بنام dihydrokainate قادر به مهار کردن باز جذب است. یکی از قویترین و انتخابی ترین مهار کننده های باز جذب ترکیب L- trans-2,4-PDC است این مهار کننده اثری روی باز جذب KA, NMDA AMPA/ که متعاقبا معرفی خواهند شد نشان نمی دهد.
Rigid بودن مهار کننده در اختصاصی بودن آن موثر است[۷۹]. به نظر می رسد یک ترانسپورتر با Conformation های مختلف می تواند چند ترکیب مختلف را انتقال دهد لذا در صورت انعطاف پذیر بودن مولکول مهار کننده همه اشکال فضایی ترانسپورتر مهار می گردد و ما یک مهار غیر اختصاصی خواهیم داشت اما در صورتی که قدرت انعطاف پذیری را از مولکول مهار کننده سلب کنیم در این صورت مهار اختصاصی باز جذب یک ترکیب را خواهیم داشت.
شکل ۲-۶:انواع گیرنده های گلوتاماتی ۱- گیرنده هایNMDA 2- گیرنده هایnon-NMDA[126]
۲-۳-۵- انواع گیرنده ها
گیرنده های گلوتاماتی چنانکه گفته شد شامل دو خانواده متابوتروپیک metabotropic و یونوتروپیک ionotropic می باشد. گیرنده های یونوتروپیک خود به دو دسته non- NMDA , NMDA تقسیم می گردند. گیرنده های non- NMDA نیز به دو گروه AMPA , KA تفکیک شده اند. که از این میان تنها به بررسی گیرنده های NMDA می پردازیم.
گیرنده های متابوتروپیک گلوتامات mGLu با دو مکانیسم پیش و پس سیناپسی ترانسمیشن را تنظیم می نمایند. گیرنده های مذکور بر اساس قرابت ساختمانی و مکانیسم بعد گیرنده ای به سه گروه تقسیم شده اند. گیرنده های متابوتروپیک گلوتامات یک خانواده از گیرنده های جفت شده با G-pr8 هستند (GPCR) که بر اساس ساختاری و مکانیسم بعد گیرنده ای به سه دسته تقسیم می شوند.
گیرنده های گروه I گلوتامات (mGlu5 , mGlu1) با فسفولیپاز C جفت می شوند. گیرنده های گروه II گلوتامات شامل mGlu3 , mGlu2 هستند و رسپتورهای گروه III گلوتامات شامل mGlu7 , mGlu6 mGlu8 , mGlu4 می باشند که با آدنیل سیکلاز جفت شده اند[۸۰].
گیرنده های mGlu بصورت همودینامر می باشند[۸۱]. که نیاز به دو مولکول از لیگاندهای orthosteric مانند گلوتامات برای عملکرد کامل دارند[۸۲].
بیشتر داده های بدست آمده از پتانسیل ضد اضطرابی آنتاگونیست گیرنده گروه I گلوتامات حمایت می کند[۸۳].
از بین همه لیگاندهای گیرنده mGlu ، آنتاگونیست گیرنده mGlu5 پتانسیل بالایی برای اثرات ضد اضطرابی و ضد افسردگی ارائه می کند[۸۴].
گیرنده های mGlu5 بطور فراوان در نواحی CA3 , CA1 واقع در هیپوکامپ، سپتوم، بازال گانگلیا، آمیگدال و نوکلئوس آکومبنس بیان می شوند[۸۵, ۸۶].
گیرنده های گروه II بصورت فراوان در نواحی از مغز که با حالات احساسی مرتبط هستند بیان می شوند. از جمله این نواحی می توان آمیگدال هیپوکامپ و کورتکس Perfrontal را نام برد به نظر می رسد که آگونیست های گیرنده های mGlu II پتانسیل ضد اضطرابی دارند اما بکار بردن این ترکیبات وابسته به نتایج مطالعات کلینیکی در آینده می باشد.[۸۷, ۸۸] دانسته های ما درباره عمل ضد اضطرابی لیگاندهای گیرنده mGlu III بسیار اندک می باشد. لذا بحث درباره مکانیزم های مسئول برای پتانسیل اثرات شبه ضد اضطرابی که مربوط به لیگاندهای گیرنده های mGlu4/7/8 می باشد بسیار مشکل است[۸۹].
گیرنده های NMDA ابتدا بصورت فارماکولوژیک بوسیله آگونیست N-Methyl –D- Aspartate (NMDA) شناسایی و از دیگر گیرنده های گلوتاماتی تفکیک گردید.تحقیقات اخیر روی زیر گروه های این گیرنده مشخص کرده است که فعالیت آن بوسیله چندین جایگاه اتصالی آلوستریک و نیز با همراهی سایر گیرنده ها و از جمله AMPA/KA تنظیم می شود.گیرنده های NMDA به کانالهای کلسیمی جفت شده اند تنظیم دقیق فعالیت این کانالها چنانکه در قسمت های بعدی توضیح داده خواهد شد برای عملکرد طبیعی اعصاب ضروری است[۸۶].
فعالیت گیرنده و دپلاریزاسیون همزمان عصب پس سیناپسی منجر به پیشرفت یک جریان آهسته بالا رونده و طولانی مدت بوسیله influx یون کلسیم می شود. زیر گروه های گیزنده NMDA که اخیرا کلون شده اند شامل دو خانواده می شوند که هر یک خود به زیر گروه های کوچکتری تقسیم می گردند. خانواده NMDAR1 خود از ۷ ایزوفرم مختلف (NR1a – NR1g) تشکیل می شود که همگی توسط یک ژن کد می شوند منتهی از طریق RNA, mRNA Splicing مادر به هفت mRNA مختلف تبدیل می گردد.
خصوصیات اساسی فارماکولوژیک و الکتروفیزیولوژیک کانال این واریانت های گیرنده ای خیلی شبیه یکدیگر می باشد ولی اختلافات مختصری در خصوصیات اختصاصی نظیر تمایل اتصال دارند این زیر واحدها هر کدام به یک کانال هومومریک متصل شده اند[۸۶].
خانواده گیرنده ای NMDAR2 خود شامل ۴ زیر واحد گیرنده ای است (NR2A – NR2D) که هر کدام توسط یک ژن خاص، کد می گردد. این زیر واحدها به عنوان گیرنده های تنظیمی در نظر گرفته شده اند و خودشان تشکیل کانال های هومومریک نمی دهند اما در ترکیب با زیر واحدهایی که از خانواده NMDAR1 کانالهای هترومریک بوجود می آورند. بنابراین وقتی با زیر واحدهای NMDAR2 با NMDAR1A همراه می شوند کانالهای هترومریکی تشکیل می دهند که جریانات تحریکی خیلی بزرگتری را نسبت به کانالهای هومومریک منفرد NMDAR1 بوجود می آورند. ترکیبات مختلف بین زیر واحدهای اختصاصی NMDAR2 و زیر واحد NMDAR1A تولید کمپلکس های رسپتوری و کانالی NMDA می کنند که اختلافات ظریفی را در خواص الکتروفیزیولوژیک نشان می دهند. برای مثال هترومرهای NMDAR1 و NMDAR2C یک جریان افزایشی قویتری نسبت به کمپلکس NMDAR2A , NMDAR1 نشان می دهد.
توزیع زیر واحدهای مختلف گیرنده های NMDA در سرتاسر مغز مشخص شده است. با توجه به اصالت گیرنده های NMDAR1 نسبت به گیرنده های NMDAR2 که بیشتر در حالت کمپلکس با NMDAR1 هویت یک گیرنده فونکشنال را پیدا می کند در اکثر نورون ها دانسیته بالاتری از NMDAR1 یافت می شود[۹۰]
شکل۲-۷:ساختار گیرنده NMDA [126]
.۲-۳-۶- سایت ها و عوامل تنظیم کننده
گیرنده NMDA از یک جایگاه تشخیص و یک کانال کاتیونی تشکیل شده است چنانکه انتظار می رود چندین جایگاه تنظیم کننده روی کمپلکس گیرنده – کانال وجود دارد که فعالیت های مربوط به گیرنده NMDA را بیشتر کنترل می کند.
یک جایگاه اتصالی آلوستریک در خارج کانال یونی وجود دارد که موادی نظیر گلایسین به آن متصل شده و باعث تقویت اتصال آگونیست به گیرنده می گردد. بعلاوه مشخص شده است که این جایگاه یک نقش ضروری در شروع فعالیت کانال را هم دارا می باشد.
کمپلکس گیرنده- کانال همچنین شامل یک سایت اتصالی پلی آمینی است که وقتی توسط موادی مانند اسپرمین و اسپرمیدین فعال می شود جریان تحریکی NMDA را بوسیله افزایش احتمال باز شدن کانال تقویت می کند. بخشی از این اثر با افزایش در میزان اتصال گلایسین به جایگاه مخصوص خود اعمال می گردد[۸۶].
پلی آمین اسپرمین در غلظت های بالا به یک سایت ثانویه متصل می گردد که منجر به کاهش جریان NMDA و کاهش در هدایت و یا متوسط زمان باز ماندن کانال می شود. در پتانسیل های استراحت، کانال گیرنده بصورت طبیعی بوسیله یون Mg2+ بلاک شده است و بایستی همزمان با فعال شدن گیرنده توسط آگونیست دپلاریزاسیون همزمان کافی در غشا عصبی پس سیناپسی وجود داشته باشد یعنی پتانسیل غشا بایستی از mV 70 به حدود mV 30 برسد تا بلاک Mg2+ بر طرف شده و کانال NMDA بتواند در پاسخ الکتریکی سلول شرکت کند. جایگاه Mg2+ در داخلی ترین قسمت کانال واقع شده است. میزان دپلاریزاسیون یاد شده به نسبت فعالیت گیرنده AMPA/KA و یا دیگر سیگنال های تنظیمی پس سیناپسی کنترل کننده دپلاریزاسیون وابسته است. بنابراین علاوه بر حضور آگونیست برای اینکه کانالهای NMDA را از بلاک Mg2+ خلاصی داده شود بایستی همزمان دپلاریزاسیون نورون مثلا بوسیله فعالیت گلوتامات آزاد شده از انتهای عصب مجاور بر روی گیرنده های non- NMDA صورت گیرد.
مطالعات انجام شده بر روی کمپلکس گیرنده – کانال NMDA در سطح مولکولی نشان داده است که اتصال دو مولکول گلایسین و دو مولکول گلوتامات یا سایر آگونیست های مربوطه برای فعالیت کانال ضرورت دارد[۹۰].
گیرنده NMDA همچنین بوسیله یک سایت Zn2+ مهار می شود. از طرف دیگر مشخص شده است که یک جایگاه مجزا داخل کانال وجود دارد که محل اتصال آنتاگونیست فن سیکلیدین PCP لذا به سایت PCP معروف شده است[۹۱]. مطالعات اخیر نشان می دهد یون H+ نیز اثر مهاری بر کانال اعمال می کند لذا گیرنده های NMDA در PH قلیایی فعالیت بیشتری دارند. بنابراین چندین مکانیسم مختلف برای کنترل های مثبت و منفی فعالیت کانال NMDA وجود دارد.
علاوه بر عوامل مذکور ممکن است تنظیم کننده های اندوژنوس دیگری نظیر نورواستروئیدها اسید آراشیدونیک و redox reagent نیز در تنظیم دخیل باشند.
۲-۳-۷- آگونیست و آنتاگونیست های اختصاصی
علاوه بر N – متیل D – آسپارتات، کینولینیک اسید و ایبوتنیک اسید چندین آمینو اسیدی کربوکسیلیک دیگر به عنوان آگونیست هایی که به سایت NMDA متصل می شوند معرفی گردیده اند اینها بر اساس قدرت اثر از بیشترین به کمترین عبارتند از :
L – گلوتامات، ۶- سولفو – L- سیستئین – L – هوموسیستئات – L – آسپارتات، هوموکینولینات، L- هوموسیستئین سولفینات ، L – سیستئین سولفینات ، L- سرین – O – سولفات، L- سیستئات و کینولینات.
چندین آگونیست که از نظر Conformation محدود شده اند معرفی گردیده اند که تعدادی از آنها NMDA قویتر هستند. برای مثال یکی از قویترین آگونیست های موجود یک ترکیب rigid بنام ACBD (1-aminocyclobutane-cis-1,3-dicarboxylic) است که ترکیبی طبیعی حاصل از دانه ی گیاه Genus Atelia می باشد. این حقیقت که این ترکیب یک آنالوگ انتخابی و قوی برای گیرنده های NMDA است. با این پیشنهاد موافقت دارد که کاهش conformational flexibility انتخابی بودن را افزایش می دهد.
در همین جا شایان ذکر است که ترکیب trans – ACBD چنانکه ذکر شد با تفاوت کربن در حلقه خود اثر انتخابی بر گیرنده های کاملا متفاوت متابوتروپیک دارد. آنتاگونیست های رسپتور NMDA به سه دسته تقسیم می شوند[۹۲].
۱- آنتاگونیست های رقابتی مانند D , DAP7 , DAPS – آلفا – آمینو آدیپات CPPene , CPP که کربن های میانی آنها بصورت rigidified محکم شده اند ( نظیر یک کانفورمیشن حلقوی) منجر به سنتز ترکیبات قویتر از AP7 , APS شده اند نظیر CGP .
۲- چندین آنتاگونیست غیر رقابتی معرفی شده اند که به یک سایت اختصاصی داخل خود کانال متصل می شوند[۹۰] (PCP , MK 801). اتصال به بخش داخلی کانال بستگی به حالت کانال یونی از نظر باز و بسته بودن دارد و ترکیبات آنتاگونیستی نظیر PCP – like , PCP فقط وقتی کانال باز است می توانند بدان متصل شوند لذا در حضور آگونیست های NMDA امکان اتصال آنتاگونیست های مذکور افزایش می یابد.
در عین حال باید توجه شود که ترکیبات PCP – like , PCP بصورت انتخابی فقط به سایت رسپتوری PCP متصل نمی شوند و روی سایر گیرنده های یونوتروپیک و متابوتروپیک و گیرنده های سیگمای مغزی نیز ممکن است اثر نمایند ( البته با ۱/۰ قدرت اثر آن روی سایت PCP رسپتور NMDA ) کلا با توجه به توضیحات ذکر شده آنتاگونیست های PCP و شبه PCP بنام Open Channel blockers خوانده می شوند. اخیرا آنتاگونیست جدیدی بنام ifenprodil معرفی شده که با توجه به نفوذپذیری زیاد قادر است کانال های بسته را نیز بلاک کند (Closed Channel blocker) .
۳- یک سری از آنتاگونیست های غیر رقابتی هستند که به سایت گلایسینی وصل می شوند نظیر ۵و۷ – دی کلروکی نورنات[۹۳].
فصل سوم :مواد و روش ها
۳-۱-نوع مطالعه و جمعیت مورد مطالعه
مطالعه از نوع تجربی و در آزمایشگاه گروه فارماکولوژی دانشگاه تهران بر روی موش های صحرایی ازجنس نر و نژاد Wistar در محدرده وزنی ۲۳۰ تا ۲۵۰ انجام گرفته است که همگی در حیوان خانه بخش فارماکولوژی تکثیر یافته بودند .موش ها در قفس های پلاستیکی مخصوص در شرایط استانداردc °۲±۲۲با چرخه روشنایی /خاموشی به صورتh 12/ 12 نگهداری می شدند.نور دهی از ساعت هفت صبح شروع می شد و غذا و آب کافی در اختیار موشها قرار داشت. هر یک از حیوانات تنها یک بار مورد آزمایش قرار میگرفتند و پس از آزمانش حذف می شدند.
۳-۲- مکان انجام آزمایش
محل انجام آزمایشات بخش فارماکولوژی دانشکده پزشکی بود. که شامل سه بخش اصلی حیوانخانه ،اتاق جراحی و اتاق تست می شد که هر کدام شرایط مخصوص به خود را داشت.
۳-۲-۱-حیوان خانه (Animal house)

قلمرو موضوعی: موضوع تحقیق حاضر اولویت‌بندی شاخص‌های سرمایه فکری با بهره گرفتن از فرایند سلسله مراتبی (AHP) می‌باشد.
قلمرو زمانی: با بررسی تعداد شاخص‌های سرمایه فکری در بانکهای دولتی و غیردولتی استان آذربایجانشرقی این تحقیق در قلمرو زمانی سال ۱۳۹۱ صورت پذیرفته است.
قلمرو مکانی: قلمرو مکانی این تحقیق شامل بانکهای دولتی شعب (ملی، سپه، کشاورزی) و بانکهای غیردولتی شعب (پاسارگاد، پارسیان، انصار) استان آذربایجانشرقی می باشد.
۱- ۹- تعاریف عملیاتی واژگان تخصصی پژوهش
فرایند سلسله مراتبی: یک روش تصمیم‌گیری است که توسط پروفسور آل ساعتی در سال ۱۹۷۰ ارائه گردید و طی آن می‌توان تصمیمات وابسته به فاکتورهای مختلف و یا تصمیمات چند معیاره اتخاذ نمود. اساس این روش بر ساختن درخت سلسله مراتبی و انجام مقایسات زوجی استوار است.
سرمایه فکری: سرمایه فکری مالکیت دانش، تجربه کاربردی، تکنولوژی سازمانی، روابط با مشتری و مهارت‌های حرفه‌ای است که برای سازمان جنبه رقابتی در بازار را فراهم می‌کند.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

طرفداران مکتب مبتنی بر دانش درباره مزیت رقابتی بحث می‌کنند که یک سازمان می‌تواند پیروز یک نبرد رقابتی شود ، فقط اگر دارای دانش مناسبتر از رقبایش باشد. یکی از طبقه‌بندی‌های مهم اخیر دانش ناشی از سرمایه فکری یک سازمان که پذیرش عمومی وسیعی داشته و مورد قبول جامعه آکادمیک قرار گرفته با اجزای سرمایه انسانی ، سرمایه ساختاری و سرمایه مشتری (ارتباطی) است.
سرمایه انسانی: شاخصی بر مبنای سرمایه انسانی است و سرمایه انسانی نیز شامل ذخیره دانش اعضای یک سازمان می‌باشدکه شامل شایستگی‌ها و طرز فکر کارکنان است. سرمایه انسانی نشان دهنده موجودی دانش افراد یک سازمان است. سرمایه انسانی به عنوان مبنای سرمایه فکری اشاره به عواملی نظیر دانش ، مهارت ، قابلیت ، و طرز تلقی کارکنان دارد که منتج به بهبود عملکرد می‌شود، بعبارت دیگر چیزی که مشتریان تمایل دارند در قبال آن پول بپردازند و موجب ایجاد سود برای سازمان می‌شود.
سرمایه انسانی سبب شده که سازمان‌ها تا حد زیادی به دانش و مهارت‌های کارکنان‌شان برای ایجاد درآمد و رشد و همچنین ، بهبود کارایی و بهره‌وری متکی شوند.
سرمایه ساختاری/ سازمانی: شاخصی بر مبنای سرمایه ساختاری است. سرمایه ساختاری شامل همه ذخایر غیرانسانی دانش در سازمان می‌شود که در برگیرنده پایگاه‌های داده، نمودارهای سازمانی، فرآیندها، راهبردها، برنامه‌های اجرایی، و هر آنچه که ارزش‌اش برای سازمان بالاتر از ارزش مادی‌اش است (روس، ۱۹۹۷). سرمایه ساختاری و سرمایه انسانی در تعامل با یکدیگرند و به سازمان‌ها کمک می‌کنند که به طور هماهنگ مشتریان را شکل و توسعه داده و به کار گیرند.
سرمایه مشتری/ رابطه‌ای: شاخصی بر مبنای سرمایه ارتباطی است و سرمایه ارتباطی عبارت است از دانش به کار گرفته شده در کانال‌های بازاریابی و روابط مشتری یک سازمان. سرمایه مشتری که به عنوان یک پل و واسطه در فرایند سرمایه فکری عمل می‌کند، عامل تعیین کننده اصلی در تبدیل سرمایه فکری به ارزش بازاری و در نتیجه، عملکرد کسب و کار سازمان است (استوارت، ۱۹۹۷). بنابراین رشد سرمایه مشتری به حمایت از سرمایه انسانی و سرمایه ساختاری بستگی دارد. بعبارتی اگر سرمایه انسانی و ساختاری رشد یابد سرمایه مشتری نیز رشد می‌یابد.
۱- ۱۰- ساختار پژوهش
فصل اول شامل بیان مسئله و چارچوب نظری پژوهش، اهمیت و ضرورت پژوهش، اهداف پژوهش، فرضیه‌های پژوهش، روش پژوهش، تعاریف عملیاتی واژگان کلیدی و ساختار پژوهش می‌باشد.
فصل دوم شامل ، ادبیات و پیشینه پژوهش می‌باشد. در این فصل پس از ارائه مفاهیم بنیادی، تحقیقات مختلفی که در ارتباط با موضوع انجام گرفته، مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
فصل سوم ، روش اجرای پژوهش را مورد بحث قرار می‌دهد. در این فصل ابتدا تعاریف عملیاتی متغیرهای تحقیق و سپس روش تحقیق شامل جامعه و نمونه آماری تحقیق، قلمرو موضوعی، زمانی و مکانی تحقیق ، روش و ابزار گردآوری اطلاعات و روش های تجزیه و تحلیل اطلاعات بیان شده است.
فصل چهارم، تجزیه و تحلیل اطلاعات را مورد بحث قرار می دهد. در این فصل ضمن ارائه داده های جمع آوری شده تحقیق، نتایج حاصل مورد بحث قرار خواهد گرفت.
فصل پنجم، شامل ارائه یافته ها، نتیجه گیری و پیشنهادات می باشد.
۱-۱۱- خلاصه فصل
در انجام هر پژوهشی یکی از مهمترین بخش ها ارائه طرح تحقیق (کلیات) مناسب می باشد. در این فصل سعی شده تا با بیان قسمت های مختلف مطالعه انجام شده، طرحی کلی از آن ارائه گردد. بدین منظور، در ابتدا با بیان مقدمه ای کلیات طرح مشخص گردیده و سپس به بیان مسئله و چارچوب نظری و دلایل اهمیت و ضرورت اهداف پژوهش پرداخته شده است.
فصل دوم
ادبیات نظری و پیشینه تحقیق
۲-۱- ادبیات نظری سرمایه فکری
پیتر دراکر^[۷] (۱۹۹۳) اندیشمند معروف مدیریت می گوید: ما در حال وارد شدن به یک جامعه دانش محور هستیم که در آن منابع اصلی اقتصاد، دیگر سرمایه بیشتر، منابع طبیعی و نیروی کار بیشتر و … نیست و مهمترین منبع اصلی اقتصاد، دانش است. قرن بیست و یکم قرن اقتصاد دانشی است. قبل از اقتصاد دانش محور، اقتصاد صنعتی حاکم بوده است. در این اقتصاد عوامل تولید ثروت اقتصادی، یکسری دارایی های فیزیکی و مشهود مانند زمین، نیروی کار و پول و ماشین آلات و … بوده و از ترکیب این عوامل اقتصادی، ثروت تولید می شد. در این اقتصاد استفاده از دانش، به عنوان یک عامل تولید، نقش کمتری داشته اما در اقتصاد دانش محور، دانش یا سرمایه فکری^[۸] به عنوان یک عامل تولید ثروت در مقایسه با سایر دارایی های مشهود و فیزیکی، ارجحیت بیشتری پیدا می کند (بونتیس^[۹]، ۱۹۹۸). در این اقتصاد، دارایی های فکری و بخصوص سرمایه های انسانی جزء مهم ترین دارایی های سازمانی محسوب می شوند و موفقیت بالقوه سازمان ها ریشه در قابلیت های فکری آنها دارد تا دارایی های مشهود آنها (فلام هلتز ^[۱۰] ، ۲۰۰۲). با رشد اقتصاد دانش محور بطور قابل ملاحظه ای شاهد این موضوع هستیم که دارایی های نامشهود^[۱۱] شرکت ها در مقایسه با سایر دارایی های مشهود، عامل مهمی در حفظ و تحقق مزیت رقابتی پایدار آنها می باشند (تایلز^[۱۲]، ۲۰۰۲).
گلدفینگر^[۱۳] (۱۹۹۴)، اقتصاد دانش محور را از سه بعد بررسی می کند:
بعد اول: تقاضایی برای مصنوعات نامشهود وجود دارد. (خدمات)
بعد دوم: دارایی های نامشهود بر عوامل تولید مسلط می شوند یعنی بیشتر عوامل تولید، از دارایی های نامشهود هستند و به عبارت دیگر دارایی های نامشهود در بین عوامل تولید، نقش بارزتر و بیشتری را ایفاء می کند.
بعد سوم: قوانین جدیدی برای سازمان تجاری، رقابت، ارزشگذاری ظهور می کند.
در نتیجه محیط کسب و کار بطور شگفت انگیزی تغییر می کند. در کسب و کار و اقتصاد قرن ۲۱، بر روی اطلاعات، فناوری اطلاعات، تجارت الکترونیک، نرم افزارها و مارک ها و حق اختراع ها، تحقیقات، نوآوری ها و … سرمایه گذاری می شود که همگی جزیی از دارایی های نامشهود و سرمایه های فکری و دانشی هستند تا جزو دارایی های مشهود (سیتارامان، ۲۰۰۲). در پارادایم صنعتی قدیم، شرکت ها تحت اصول اقتصاد کمیابی عمل می کردند. اقتصاد کمیابی بدین معناست که منابع و دارایی های تحت سلطه و کنترل شرکت ها، محدود و کمیاب هستند و استفاده بیشتر از آنها، از ارزش آنها می کاهد.
ولی در عصر اقتصاد اطلاعاتی و دانشی، این اصول صدق نمی کند. شرکت ها در اقتصاد دانشی تحت اصول اقتصاد فراوانی عمل می کنند. اقتصاد فراوانی بدین معناست که منابع و دارایی ها در اختیار شرکت به میزان فراوانی وجود دارد. این نوع دارایی ها از نوع نامشهود هستند و بیشتر در افراد وجود دارند که ما به آنها دسترسی داریم. مثالی از موضوع فراوانی این نوع دارایی ها در اقتصاد دانش محور، فراوانی اطلاعات در اینترنت است (سالیوان، ۲۰۰۲). بطور خلاصه در اقتصاد دانش محور، مهمترین دارایی ها و عوامل تولید شرکت ها، نامشهود هستند که استفاده از آنها نه تنها از ارزش آنها نمی کاهد بلکه به ارزش آنها می افزاید. این نوع دارایی های نامشهود شامل دانش، سرمایه فکری و … هستند ولی در اقتصاد صنعتی مهمترین عوامل تولید، دارایی های مشهود و فیزیکی هستند که استفاده از آنها، از ارزش آنها می کاهد و این داریی ها شامل زمین، ماشین آلات و سرمایه های پولی و غیره است.
در این فصل در بخش اول ابتدا مروری بر چشم انداز تاریخی سرمایه فکری خواهد شد و سپس تعریف سرمایه فکری توسط پژوهشگران گوناگون ارائه می گردد. سپس انواع طبقه بندی های اجزای سرمایه فکری، مطالبی در خصوص سنجش سرمایه فکری و گزارش دهی سرمایه فکری ارائه خواهد شد و در ادامه با بیان مختصری از مفهوم تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی، زمینه را برای اولویت بندی های فاکتورهای مهم در ارزیابی شاخص های سرمایه فکری فراهم خواهیم نمود. در ادامه به بیان مختصری از تحقیقات انجام شده در این زمینه پرداخته می شود.
۲-۲- مروری بر چشم انداز تاریخی سرمایه فکری
در سال ۱۹۷۹، حسابدار سوئدی به نام کارال اریک اسویبی^[۱۴] که بعدها به عنوان یکی از بنیانگذاران علم مدیریت دانش معرفی شد، با پرسشی بزرگ روبرو گردید. دفاتر حسابداری (ارزش دفتری) یکی از شعبه های معروف سازمانی که او در آنجا کار می کرد تنها، یک کرون ارزش را نشان می داد، در حالی که ارزش واقعی سازمان به مراتب بیش از اینها بود. در این هنگام وی متوجه شد که ترازنامه مالی شرکت او، تنها ارزش دارایی های فیزیکی آن را که شامل چند میز و ماشین تحریر بود نمایش می دهد ولی ارزش واقعی سازمان به شایستگی کارکنان سازمان و چیزی را که جمع کارکنان سازمان به عنوان یک دفتر و مغز جمعی تشکیل می دهند، وابسته است.
اسویبی و دیگران، این یافته را با نام دارایی فکری و دارایی ناملموس معرفی کردند و آن را در کنار دارایی های ملموس قرار دادند. به این ترتیب تعداد نوشته ها، سمینارها و … در این زمینه رشد کرد و موضوع بطور جدی در دستور کار دانشمندان علم مدیریت و مدیران سازمان های بزرگ قرار گرفت.
در اقتصاد جدید، تبادل دانش و اطلاعات، بیش از محصولات و خدمات موجب اعتلای سازمان ها شده است، به گونه ای که با بررسی شرکت های با رشد سریع در می یابیم که ۵۰% آنها به تجارت دانش کارکنان خود پرداخته اند. بنابراین با چنین روندی تعیین معیار و اصولی برای ارزش گذاری دانش به عنوان یک دارایی مهم و کلیدی، از اهمیت ویژه ای برخوردار شده است. جدول زمانی زیر مهمترین رویداد ها و وقایع حساس در بحث سرمایه فکری را نشان می دهد:
جدول شماره ۲-۱- جدول زمانی مهمترین رویدادها و وقایع حساس سرمایه فکری

جدول ۳-۳٫ پایایی سوالات مربوط به متغیر توسعه خدمات جدید

با توجه به این که مقدار به دست آمده از ۰٫۷ بیشتر می باشد نشان دهنده این است که سوالات این قسمت از پرسشنامه از اعتبار بالایی برخوردار می باشد.
پایایی بخش سوم: عملکرد بازاریابی
جدول ۳-۴٫ پایایی سوالات مربوط به متغیر عملکرد بازاریابی

با توجه به این که مقدار به دست آمده از ۰٫۷ بیشتر می باشد نشان دهنده این است که سوالات این قسمت از پرسشنامه از اعتبار بالایی برخوردار می باشد.
در ادامه آلفای کرونباخ کل سوالات پرسشنامه محاسبه شده است.
جدول ۳-۵٫ پایایی سوالات کل پرسشنامه

بنابراین پرسشنامه مورد استفاده از جهت پژوهشی دارای ارزش و اعتبار لازم می باشد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۳-۱۰- روش تجزیه و تحلیل داده ها
یک بررسی کمی، به منظور انجام آزمون ارتباط بین متغیرها و اندازه تجربی انجام شد. ابزار بررسی پرسشنامه ای شامل ۲۶ سوال بوده که با مروری بر ادبیات جامع مشخص گردید. پیش از آزمون تجربی، آن را به وسیله یک هیئت کارشناسی از بازاریابان و کارشناسان هتلداری اصلاح و سپس پیش آزمون^[۱۱۳] انجام شد تا از صحت پرسشنامه اطمینان حاصل گردد .
این مرحله با توزیع میدانی پرسشنامه ها آغاز و سپس اطلاعات جمع آوری شده در پرسشنامه بر اساس کدهایی که به سوالات اختصاص داده شده بود در نرم افزار Spss وارد گردید. پس از پایان یافتن ورود داده ها ، اطلاعات نهایی توسط همین نرم افزار و نرم افزار لیزرل مورد تجزیه و تحلیل نهایی قرار گرفت. برای رسیدن به پاسخ سوالات تحقیق براساس آمار استنباطی استفاده شده است.
فصل چهارم: تجزیه‌و تحلیل داده ها
۴-۱- مقدمه
طبقه‌بندی و تجزیه‌و‌تحلیل درست داده‌ها و استفاده صحیح از تکنیک‌های آماری به طبع استفاده از روش‌های مناسب پژوهش در نهایت منجر به دستیابی به نتایج قابل اتکا خواهد شد. پس از آنکه محقق داده‌ها را گردآوری، استخراج و طبقه بندی نمود و جدول توزیع فراوانی و نسبت‌های توزیع را تهیه کرد باید مرحله جدیدی از فرایند تحقیق که به تجزیه و تحلیل داده‌ها معروف است، آغاز شود. درمرحله تجزیه و تحلیل، نکته مهم این است که محقق باید اطلاعات و داده‌ها را در مسیر هدف، پاسخگویی به سؤال یا سؤالات تحقیق و نیز ارزیابی ‌فرضیه‌های خود جهت داده و مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. (حافظ نیا ، ۱۳۸۲، ص ۱۰۲)
در این فصل تجزیه‌وتحلیل داده‌های گردآوری شده صورت خواهد گرفت و با بهره گرفتن از تکنیک‌های آماری توصیفی و استنباطی نتایج حاصل ارائه می‌گردد. از شاخص‌های آمار توصیفی مانند فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار برای بررسی و تجزیه‌وتحلیل اطلاعات مربوط به ویژگی‌های عمومی پاسخگویان استفاده شده است. در بحث آمار استنباطی ابتدا ازمون نرمال بودن داده‌ها انجام شده است. سپس با بهره گرفتن از تحلیل عاملی تاییدی از هر پرسشنامه مورد استفاده، روایی سازه به عمل آمده است. پس از آن روابط میان متغیرها و ‌فرضیه‌های تحقیق نیز با بهره گرفتن از مدل یابی معدلات ساختاری بررسی گردیده است.
۴-۲- ویژگی‌های عمومی پاسخ‌دهندگان
جهت توصیف ویژگی‌های عمومی پاسخ‌دهندگان از شاخص‌های آمار توصیفی استفاده شده است. فراوانی پاسخ‌دهندگان براساس جنسیت، سن، میزان تحصیلات و مکان کار مورد بررسی قرار گرفته است و نمودارهای مربوط ترسیم شده است.