- هدایت مشتریان به سوی کانال های مناسب با ویژگی های مطلوب
یکی از پیامدهای مهم پیاده سازی و اجرای سیستم بانکداری الکترونیکی ادغام کانال های مختلف توزیع خدمات است و اصولاً ادغام این کانال ها ، بانک ها را در ارائه ی خدمات مناسب به مشتریان توانا ساخته و در نتیجه بانک ها می توانند از طریق این کانال ها ، خدمات متنوعی به مشتریان ارائه دهند .
ج - مزایای بلند مدت
در این جا بلند مدت به دوره ی زمانی ۱۸ ماه پس از شروع بانکداری الکترونیکی اطلاق می شود ، که در این دوره بانک ها از طریق کاهش هزینه و صرفه جویی نسبت به مقیاس ، درآمدهایشان افزایش می یابد . اهم این ویژگی ها به شرح زیر است :
- کاهش هزینه ی پردازش معاملات و اطلاعات
- ارائه ی خدمات به مشتریان بازار هدف
- ایجاد درآمد مناسب تر و گسترده تر ( عزیزی سرخنی و دیگران ، ۱۳۸۷ ، ص ۴ )
۲-۱-۶) عملیات بانکداری الکترونیک در سیستم بانکی کشور
می توان ادعا کرد که بخش عمده ی خسارت جبران ناپذیر در کشور ، تاوانی است که به دلیل تأخیر در اجرای بانکداری الکترونیک می پردازیم . ( کاتبی ، ۱۳۸۴ ، ص ۲ ) ، در سال های ۷۲ و ۷۳ جرقه های ایجاد سوئیچ ملی جهت بانکداری الکترونیک زمانی زده شد ، که شبکه ی ارتباطی بین بانک ملی و فروشگاه های شهروند ایجاد شد و افرادی که کارت بانک ملی را داشتند ، می توانستند از خدمات فروشگاه های شهروند استفاده کنند . در بست خرداد ۱۳۸۱ مجموعه ای از مقررات حاکم بر مرکز شبکه ، تبادل اطلاعات بین بانکی موسوم به شتاب تصویب شد که فعالیت خود را از اول تیر ۱۳۸۱ با هدف فراهم کردن زیر ساخت بانکداری الکترونیک آغاز کرد. کلیه ی سخت افزارها و نرم افزارها در ۱۳ مرداد ماه ۸۱ در اختیار اداره شتاب مرکزی قرار گرفت و از شرکت خدمات انفورماتیک و شرکت ملی انفورماتیک سلب مسئولیت شد . طرح شتاب که جهت هماهنگی و همکاری بین بانک ها و سازماندهی سیستم پولی کشور از سوی مرحوم دکتر نور بخش در شورای عالی بانک ها به تصویب رسید ، کلیه ی بانک ها را ملزم به پیوستن به این شبکه ساخت . آزمایش های اولیه این شبکه با سه بانک دولتی آغاز شد . دو بانک تخصصی ( کشاورزی و توسعه صادرات ) و یک بانک تجاری ( صادرات ایران ) در پایلوت اولیه این طرح حضور داشتند . شتاب که با ایجاد ارتباط بین دستگاه های خودپرداز در این سه بانک متولد شد ، در دو مرحله طراحی شد . در مرحله ی اول ، شبکه شتاب به ایجاد ارتباطی کارتی دبیت و کردیت ، برای ارائه ی خدمات یکسان کارت های الکترونیک پرداخت و در مرحله ی دوم کلیه ارتباطات بین بانکی و انتقال پولی بین بانک ها را پوشش می دهد . آزمایش های اولیه شتاب با ایجاد و اتصال بین دستگاه های خودپرداز و پایانه های فروش سه بانک اولیه ی عضو شتاب و بانک سامان به عنوان بانک خصوصی که در سال ۸۲ به عضویت شبکه شتاب درآمد ، اجرا گردید . در اواخر سال ۸۲ بانک ملی ایران به عنوان دارنده ی بیشترین شعب و بزرگ ترین بانک تجاری کشور به طرح شتاب پیوست . از پنجم اردیبهشت ۸۳ فعالیت خود را در این حوزه آغاز نمود. اکنون بانک های ملی ، صادرات ، کشاورزی ، توسعه صادرات ، صنعت معدن ، سامان ، پارسیان ، اقتصاد نوین از جمله بانک های دولتی و خصوصی هستند که عضو طرح شتاب هستند . در حال حاضر حدود ۸ میلون و دویست هزار کارت الکترونیک در سراسر کشور منتشر گردیده که از شانزده هزار دستگاه خودپرداز متصل این شبکه استفاده می کنند. ( سید جوادین ، سقطچی ، ۱۳۸۵ ، ص۳۴ ).
( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
۲-۱-۷) اجزای بانکداری الکترونیک در ایران
۲-۱-۷-۱) انواع کارت ها
- کارت های اعتباری و بدهی : در حال حاضر بیش از ۲/۸ میلیون کارت از سوی بانک های تجاری صادر شده است .
- کارت های غیر بانکی : برخی مؤسسات غیر بانکی اقدام به انتشار کارت های خرید مانند ثمین و سایپا کارت نموده اند .
۲-۱-۷-۲) شبکه شتاب
این ، یک شبکه ی آنلاین ملی است و خدمات مربوطه به کارت های بدهی را انجام می دهد ، و کارت های بدهی داخلی را بین بانک ها تسویه می نماید .
۲-۱-۷-۳) سیستم تسویه بین بانکی مبادلات ارزی
این سیستم با بهره گرفتن از سوئیفت روی خط بین شعبه ی مرکزی بانک های تجاری عمل می کند و بانک مرکزی نقش تسویه کننده را برعهده دارد .
۲-۱-۷-۴) شبکه سوئیچ عملیات خرد بانکی و بین بانکی
این سیستم ، ار طریق خودپرداز در حال حاضر بین شعب مرکزی دو بانک تجاری و به صورت آزمایشی در حال اجرا است .
۲-۱-۷-۵) شبکه مرکزی سوئیفت [۳]
سوئیفت یک انجمن تعاونی غیر انتفاعی است که در ماه می ۱۹۷۳ میلادی توسط ۲۳۹ بانک از پانزده کشور اروپایی و آمریکای شمالی راه اندازی شد و هدف از آن جایگزینی روش های ارتباطی غیر استاندارد کاغذی و یا از طریق تلکس در سطح بین المللی با یک روش استاندارد شده ی جهانی بود . ایران از سال ۱۳۷۱ به عضویت سوئیفت در آمد و در سال ۱۳۷۲ به این شبکه متصل گردید . بانک مرکزی و سایر بانک های ایران از این شبکه استفاده می کنند و شتاب را به عنوان بخشی از آن اجرا می کنند .
از دیگر اجزاء بانکداری الکترونیک ایران می توان به دستگاه های خودپرداز ، شعب مکانیزه کارت های هوشمند ، تلفن بانک و فاکس بانک و غیره اشاره کرد. سید جوادین سقطحی، ۱۳۸۵ ، ص ۳ ).
۲-۱-۸) بانکداری اینترنتی
بدون تردید ، اینترنت باعث وقوع انقلابی فراگیر در کل سیستم ارتباطی دنیا شده است . بانکداری نیز به واسطه ی بهره گیری روز افزون از ارتباطات ، از این قاعده مستثنی نبوده و به قافله ارتباطات جهانی پیوسته است . اگر نگاهی گذرا به ارقام نجومی نرخ رشد و ظرفیت های بالقوه بانک ها برای استفاده بهینه از اینترنت بیندازیم ، می توانیم از کارکردها و تأثیراتی که اینترنت بر بانکداری می گذارد ، آگاه شویم . اینترنت نیز همانند هر فناوری جدید دیگری ، دارای هزینه های خاص مسائیل از قبیل امنیت سیستم و احتمال بروز مشکلات پیش بینی نشده است . زمانی که بانک ها بتوانند آن کمبودها و مشکلات را برطرف کنند ، قادر خواهند بود از تمام مزایای انقلاب دیجیتال برخوردار شوند . ( پیرو مال ، شانموگام ، ۱۳۸۴ ، ص ۵۵ ) ، با بهره گرفتن از اینترنت ، بانکداری دیگر ممحدودت زمانی و جغرافیایی ندارد . مشتریان سراسر جهان می توانند ۲۴ ساعته شبانه روز و در تمام روزهای هفته به حساب های خود دسترسی داشته باشند . بانکداری اینترنتی با بهره گرفتن از تکنولوژی وب اینترنت مشتریان را قادر می سازد تا فعالیت های مالی خود را در یک محیط مجازی انجام دهند . تفاوت بین بانکداری اینترنتی و بانکداری خانگی این است که برای دستیابی به خدمات بانکی از طریق اینترنت ، نیازی به نصب یک نرم افزار اختصاصی وجود ندارد ، بلکه خدمات بانکی می تواند از طریق شبکه ی عمومی اینترنت قابل دسترسی باشد و مشتری از طریق اینترنت به حساب بانکی خود مرتبط می شود . ( فرجیان ، ۱۳۸۵ ، ص ۲۶ )
امروزه اینترنت ، بزرگ ترین شبکه ی اختصاصی شبانه روزی بانکی است که در آن ، شبکه های وسیع جهانی از کامپیوترهای شخصی و شبکه های کامپیوتری متصل شده و به وسیله ی مودم ها و خطوط تلفن با سرعت بالا ، تشکیل شده است . از جمله نخستین موارد وب سایت بانکی بر روی اینترنت همان مواردی را داشتند که بروشورهای تبلیغاتیشان ذکر کرده بودند و مشتریان می توانستند با پست الکترونیک ارتباط برقرار کنند و اطلاعات حساب هایشان و نرخ های جدید را کنترل کنند . اطلاعات لحظه ای، را حتی کار و کارمزدهای کم نقاط مثبت و قوی برای کاربران بود تا از اینترنت استفاده کنند. اگر مشتری ، قابلیت های بانکداری خانگی ، مانند انتقال پول یا بازپرداخت صورت حساب ها را می خواست ، از تلفن بانک استفاده می کرد و یا با کامپیوتر شخصی خود و از طریق برنامه مدیریت مالی شخصی و به طور مستقیم با بانک ارتباط برقرار می نمود ، لیکن تا اواخر ۱۹۹۵ بانک ها از نظر استفاده از بانکداری خانگی و نیز از سوی کارخانه های نرم افزار احساس فشار می کردند . بانکداری برای رویارویی با درخواست های جدید مشتریان ، استراتژی جدیدی را در پیش گرفت . بانک ها سایت های خود را برای انتقال منابع ، صورت حساب ها ، رهن ها ، وام های خودکار ، محصولات بیمه ، امنیت تجارت و غیره گسترش دادند . این مسئله به بانک ها اجازه داد تا به طور غیر مستقیم با مؤسسات غیر بانکی رقابت کنند . برای بانک ها اینترنت ، راهی به سوی فرصت های جدید بود تا آنها بتوانند میدان دید و مشتی مداریشان را توسعه دهند . با گسترش نفوذ اینترنت ، مرزها از میان خواهند رفت و بانک های کشور دیگر وارد صحنه ی رقابت خواهند شد و در این زمان است که مشتریان به سوی بانک هایی که خدمات ماسب تری به آنها ارائه دهند ، خواهند نمود و بانک های سنتی ، دیگر قادر به مقاومت در برابر بانک های نوین نخواهند بود. ( مهرزاد ، ۱۳۸۳ ، ص ۱ )
۲-۱-۹) انواع بانکداری اینترنتی
در سال های اخیر سه نوع بانکداری اینترنتی به شرح زیر در بازار مورد استفاده قرار گرفته است .
۲-۱-۹-۱) اطلاعات
اطلاعات ، متداول ترین و اصلی ترین سطح از بانکداری اینترنتی است ، که در آن بانک ، اقدام به بازاریابی محصولات و خدمات خود از طریق اینترنت می کند . این نوع خدمت بانکداری اینترنتی را می توان از خود بانک دریافت کرد . به دلیل آسیب پذیر بودن وب سایت در مقابل تقلب و کلاهبرداری ، کنترل های خاصی در این زمینه پیش بینی شده است ، تا از هر گونه سوء استفاده اطلاعاتی از وب سایت جلوگیری شود .
۲-۱-۹-۲) ارتباطات
این نوع بانکداری اینترنتی ، امکان تماس بین سیستم های بانک و مشتریان را فراهم می کند. این نوع بانکداری اینترنتی ممکن است به پست الکترونیکی ، درخواست وام یا دسترسی به فایل های آماری حساب ، محدود شود . در این حالت میزان ریسک نسبت به نوع قبلی بیشتر خواهد بود . لذا کنترل های خاصی برای جلوگیری ، گزارش و هشدار در مورد هر گونه تلاش غیر قانونی و غیر مجاز برای دسترسی به شبکه ی داخلی بانک ها و سیستم های رایانه ای اندیشیده شده است . در این سیستم مشتری برای آگاهی از وضعیت حساب خود و سایر امور مربوط به آن ، تقاضای رسمی ارائه می کند و بانک به آن تقاضا پاسخ می دهد ، به طور دقیق به همان صورت که برای ایمیل انجام می شود .
۲-۱-۹-۳) معامله
در این سیستم بانکداری اینترنتی ، مشتریان بانک قادر به انجام معاملات با بانک هستند . در مقایسه با دو سیستم قبلی ، دارای بیشترین میزان ریسک بوده و نیازمند قوی ترین و متمرکز ترین کنترل هاست . در یان سیستم ، مشتریان قادر به انجام فعالیت هایی مانند دسترسی به حساب ، پرداخت چک ، انتقال پول و غیره هستند .
۲-۱-۱۰) رشد بانکداری اینترنتی
رشد بانکداری اینترنتی ، بسیار امیدوار کننده بوده و بسیاری از بانک ها و مؤسسات مالی در این زمینه فعال هستند . هم اکنون تعداد مشتریان آنلاین بانک ها که از بانکداری اینترنتی بهره می گیرند ، به سرعت در حال افزایش است که این ، نه فقط در کشورهای صنعتی ، بلکه در کشورهای در حال توسعه نیز کاملاً مشهود است . البته توجه و تمایل به بانکداری اینترنتی در میان مشتریان جوان و میانسال بانک ها ، بیشتر به چشم می خورد . افراد بین سنین ۱۸ تا ۴۹ سال با درآمد بین ۴۱۰۰۰ دلار تا ۵۹۰۰۰ دلار بیشترین گرایش را نسبت به بانکداری الکترونیکی نشان می دهند . رشد سریع و ارقام نجومی بخش بانکداری اینترنتی ، بواسطه ی تأثیرگذاری عوامل زیر تحقق یافته است :
- تأثیر شگرفت مبادلات اینترنتی : انواع مختلف تسهیلات بانکی اینترنتی از قبیل پرداخت چک ، انتقال وجوه ( در درون و یا بین بانک ها ) و مبادله ی سهام و ارواق بهادار ، همگی مشتریان بانک ها را ، تشویق به استفاده از سیستم های آنلاین می کند . تعداد روز افزون مشتریان دائمی این نوع خدمات ، مؤسسات مالی را تشویق می کند تا زیر ساخت های لازم را برای گسترش هرچه بیشتر این فعالیت ها و خدمات فراهم آورند .
- چرخه های سریع تر عرضه محصولات جدید : توسعه ی بانکداری اینترنتی ، بسیاری از مؤسسات مالی را وادار کرده تا با توجه به نیاز بازار و مشتریان و همچنین نوآوری های فن آورانه ، برنامه های جدیدتری را به اجرا در آورند . بویژه در زمینه ی کنترل و باز بینی چک های برگشتی ، خریدهای آنلاین کالا و خدمات ، تماس با سایت های ویژه تجارت الکترونیک که همه ی این موارد بر میزان هر چه بیشتر مشتریان در حوزه ی بانکداری اینترنتی خواهد افزود .
- دسترسی جغرافیایی : یک بانک از نظر میزان دسترسی مشتریان به بانک با محدودیت های جغرافیایی روبه رو است و می تواند مشتریان محدودی را به خود جذب کند ، در نتیجه به این بانک نمی توان عنوان بانک آنلاین اطلاق کرد . اما اینتر نت بنا به ماهیت بی مرزی و گسترده بودن خود ، می تواند یک راه ارتباطی نا محدود برای اتصال شهرها و مناطق مختلف جهان به هم باشد و بانک ها را از قید و بند جغرافیایی ، رهایی بخشد .
- امکان نوآوری : فن آوری بانکدای اینترنتی و محصولات متنوع آن می تواند ابزار لازم برای توسعه ی هر چه بیشتر بانک ها و تقویت روابط بین بانک ها و مشتریان آن ها را در اختیار دست اندر کاران صنعت بانکداری قرار دهد به طوری که در این حالت ، مشتریان به خدمات و محصولات گوناگون بانک ، در هر ساعتی از شبانه روز و از هر جایی که باشند دسترسی خواهند داشت که تمام این مسائل ، رضایت مندی مشتریان را به دنبال خواهد داشت.
۲-۱-۱۱) مزایای بانکداری اینترنتی
مزایای بانکداری اینترنتی بسیار زیاد و چشمگیر است و گواه این مدعا نیز گرایش روز افزونی است که به این نوع بانکداری نشان داده می شود . قابلیت های این نوع بانکداری بسیارگسترده بوده و فقط به امکان ایجاد بانک های مجازی و پول الکترونیکی محدود نمی شود . از جمله ی این مزایا می توان به موارد زیر اشاره کرد .
