علاقهمندی به رفاه دیگران، احترام گذاشتن به قانون، احترام گذاشتن به اموال دیگران، حساس بودن نسبت به مسائل اجتماعی، احترام گذاشتن به نهادهای اجتماعی، میل به کوشیدن برای پیشبرد اجتماعی
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
علاقهها
اظهار علاقه نسبت به فعالیتهای آموزشی، مکانیکی، هنری، علمی، اجتماعی، تفریحی، شغلی
ارجگذاری یا قدردانی
ابراز رضایت و شادمانی نسبت به طبیعت، موسیقی، هنر، ادبیات، مهارتهای جسمانی، و خدمات برجستۀ اجتماعی.
سازگاری
رابطه با همسالان، واکنش به ستایش و سرزنش، واکنش به مرجع قدرت، ثبات هیجانی، سازگاری اجتماعی
همانطور که در جدول مشاهده میشود بازدههای یادگیری و رفتارهای معرفِ گزارش شده همگی جزء مهارتهای زندگی هستند که با روش های ارزشیابی کتبی قابل سنجش نیستند. این مهارتها را با آزمونهای عملکردی[۲۳۷] میتوان ارزشیابی کرد. به طور کلی هدفهای آموزش و یادگیری را میتوان به دو بخش زیر تقسیم کرد:
هدفهایی که به دانستن درباره امور مربوط میشوند.
هدفهایی که به دانستن نحوۀ انجام دادن عمل یا کاری مربوط میشوند. «آن دسته از وسایلاندازهگیری که میکوشند تا بسنجند که چگونه کسی میتواند کاری را انجام دهد غالباً آزمونهای عملکردی نام دارند، و آن دسته از وسایلاندازهگیری که میکوشند تا دامنه و وسعت دانش شخص را بسنجند معمولاً آزمونهای کتبی نامیده میشوند» (بایلر[۲۳۸] و اسنومن[۲۳۹]، ۱۹۹۳، به نقل از سیف، ۱۳۷۹، ص ۲۳۴).
انواع آزمونهای عملکردی
آزمونهای عملکردی انواع مختلفی دارند. گرانلاند (۱۹۸۸) آنها را در چهار طبقه زیر تقسیم کرده است:
آزمونهای کتبی عملکردی[۲۴۰]
آزمون شناسایی[۲۴۱]
انجام عملکرد در موقعیتهای شبیهسازی شده[۲۴۲]
نمونه کار[۲۴۳]
در این تقسیمبندی، آزمون نوع اول، یعنی آزمون کتبی عملکردی، بیشترین فاصله را از عملکرد در زندگی واقعی دارد، ولی آخرین نوع آزمون، یعنی نمونه کار، کمترین فاصله را از عملکرد در زندگی واقعی دارد. روش های چهارگانه بالا را هم میتوان جداگانه بکار برد و هم با یکدیگر مورد استفاده قرار داد. در بعضی موارد تنها یک روش کفایت میکند، اما در بیشتر مواقع، کاربرد ترکیبی دو یا چند روش ضروری به نظر میرسد.
آزمون کتبی عملکردی
هرچند که آزمونهای کتبی یا مداد و کاغذی برایاندازهگیری بازدههای یادگیری هدفهای حوزۀ شناختی مناسبترند، با این حال در سنجش عملکرد، استفاده از آزمونهای کتبی نیز مفید است. اما باید دقت کرد که بین آزمونهای کتبی مورد استفاده برای سنجش هدفهای حوزۀ شناختی و آزمونهای کتبی مورد استفاده برای سنجش عملکرد تفاوت وجود دارد. تفاوت عمده بین آزمون کتبی عملکردی و سایر آزمونهای کتبی این است که در آزمون کتبی عملکردی عمدتاً بر کاربست دانش و مهارت در موقعیتهای عملی یا شبیهسازی شده با موقعیتهای عملی تأکید میشود. در این گونه آزمونهای عملکردی، یا بازدههای پایانی یادگیری سنجش میشوند یا مراحل میانی عملکردی که برای رسیدن به بازدههای مطلوب پایانی ضروری هستند.
آزمون شناسایی
آزمونهای شناسایی انواع و کاربردهای مختلفی دارند. در بعضی مواقع میتوان از یادگیرنده خواست تا یک ابزار یا دستگاه را شناسایی نماید یا کار آن را توصیف کند. در موقعیتی دیگر میتوان یادگیرنده را با مشکلی مواجه ساخت، مانند یک اتصال در یک دستگاه برقی و از او خواست تا ابزارها، وسایل، و شیوههای عملی رفع مشکل را شناسایی کند. مورد پیچیدهتری از این نوع آزمون گوش دادن به یک دستگاه معیوب، مثلاً موتور یک اتومبیل و بعد از روی صدا، شناسایی کردن علت یا علتهای اشکال دستگاه است. برای ارزشیابی از مهارتهای زندگی بعنوان مثال مهارت جرأتورزی، میتوان از دانشآموز خواست تا با گوش دادن به صحبتهای یک فرد، جملات مربوط به ابراز وجود جرأتمندانه را شناسایی کند.
انجام عملکرد در موقعیتهای شبیهسازی شده
در آزمون شبیهسازی یا انجام عملکرد در موقعیتهای شبیهسازی شده از یادگیرنده خواسته میشود تا در یک موقعیت شبیهسازی شده یا مصنوعی یا خیالی همان اعمالی را انجام دهد که در موقعیتهای واقعی ضروری هستند. برای نمونه، در تربیت بدنی، ضربه زدن به یک توپ خیالی، مشتبازی کردن به طوری خیالی، یا انجام حرکات مختلف شنا در بیرون از آب یا در درس جغرافیا سفر خیالی به نقاط گوناگون دنیا، نمونههایی از عملکرد در موقعیتهای شبیهسازی شده هستند. در دروس علوم و حرفه و فن کار در آزمایشگاه یا کارگاه به صورت عملکرد در شغل واقعی شبیهسازی شده است؛ اما در بعضی موارد، دستگاه ها و وسایل بخصوصی برای آموزش و آزمودن از راه انجام عملکرد شبیهسازی شده فراهم میآیند. مثلاً در آموزش رانندگی، پیش از آنکه یادگیرنده را عهدهدار راندن یک اتومبیل واقعی بکنند، او را در یک اتومبیل که مانند اتومبیلهای واقعی شبیهسازی شده است و همۀ دستگاه های رانندگی از جمله فرمان، آینه، پدالها و غیره را دارد قرار میدهند، و از او میخواهند تا اعمال رانندگی را در این خودرو مصنوعی تمرین کند.
برای آموزش بسیاری از مهارتهای زندگی میتوان از روش نقش بازی کردن استفاده کرد. این روش آموزش به روش موقعیتهای شبیهسازی شده بسیار نزدیک است. بنابراین، برای ارزشیابی از مهارتهای زندگی هم میتوان با کمک همان روش، موقعیتهایی را مثلاً در لحظۀ تعارض، استرس، تصمیمگیری، برقراری ارتباط و غیره شبیهسازی کرد و عملکرد فرد را در آن شرایط مورد بررسی قرار داد.
نمونه کار
در روش نمونه کار از یادگیرنده خواسته میشود تا اعمالی را انجام دهد که معرف عملکرد واقعی مورد سنجش هستند. بدین لحاظ این روش نزدیکترین روش سنجش به عملکرد واقعی یادگیرنده در محیطهای طبیعی است. در روش نمونه کار، نمونۀ اعمالی که از یادگیرنده میخواهیم تا انجام دهد باید شامل عناصر مهم عملکرد کلی باشد که در شرایط کنترل شده اجرا میشود. برای مثال در آزمون رانندگی اتومبیل، از یادگیرنده خواسته میشود تا طول فاصلهای را که دربرگیرنده موقعیتهای مشکلآفرین معمولی هستند و فرد در رانندگی واقعی با آنها روبرو میشود اتومبیلرانی کند. براساس عملکرد فرد در راندن اتومبیل در طول این فاصلۀ معین نسبت به توانایی کلی رانندگی او قضاوت صورت میگیرد. به عنوان مثالی دیگر از کاربرد روش نمونه کار در ارزشیابی از عملکرد یادگیرنده، آموزش دانشجویی[۲۴۴] است. در آموزش دانشجویی از دانشجوی تربیت معلم خواسته میشود تا به عنوان نمونه با بهره گرفتن از روش خاصی که در کلاس درس روانشناسی تربیتی یا روش های آموزشی یادگرفته است، درسی را به گروهی دانشآموز آموزش بدهد (سیف،۱۳۷۹، صص ۲۳۹-۲۳۵).
روش های سنجش مشاهدهای
معروفترین فنون مشاهدهای قابل استفاده توسط معلمان را گرانلاند و لین (۱۹۹۰: به نقل از سیف، ۱۳۷۹، ص ۲۴۵) در سه دسته زیر قرار دادهاند:
۱- فهرست وارسی[۲۴۵] ۲- مقیاس درجهبندی[۲۴۶] ۳- واقعهنگاری[۲۴۷]
روش فهرست وارسی
روش فهرست وارسی یک شیوۀ نظامدار(سیستماتیک) برای گزارش قضاوتهای مشاهدهگر یا مشاهدهگران است. با این روش میتوان معلوم نمود که در عملکرد شخص مورد سنجش (یا محصولی که او تولید کرده است) ویژگیهای مورد نظر موجودند یا نه. کوپر[۲۴۸] (۱۹۹۴) دربارۀ ویژگیهای مورد نظری که قرار است با روش فهرست وارسی سنجش شوند مهم بودن را مورد تأکید قرار داده و گفته است، «از خود بپرسید که آیا ویژگی یا ویژگیهایی از عملکرد یا فراوردۀ موردنظر، آن قدر مهم هستند که لازم است بود یا نبود آنها دانسته شود؟ اگر جواب این سؤال مثبت است، آن گاه روش فهرست وارسی همان چیزی است که به دنبالش میگردید.
روش فهرست وارسی تنها تعیین میکند که یک ویژگی حضور دارد یا نه، یا اینکه عملی انجام گرفته است یا نه. بنابراین این روش را برای سنجش درجه یا فراوانی ویژگی مورد نظر نمیتوان مورد استفاده قرار داد.
در زیر نمونه عملکردها و فراوردههایی که با روش فهرست وارسی قابل سنجش هستند آورده شدهاند:
عملکردها
سخن گفتن، شرکت در بحث، هدایت یک بحث، اجرای یک آزمایش، حل یک مسئله ریاضی، مجسمهسازی، نقاشی، نواختن آلات موسیقی، آواز خواندن
فراوردهها
نقاشی، رسم، نقشه، وسایلی که از چوب ساخته شده، هنرهای دستی، طراحی