تشخیص مسئله اهلیت یا عدم اهلیت طرفین قرارداد داوری در بادی امر ساده به نظر می‌رسد، ولی شرط مذبور ‌در مورد اشخاص حقوقی به طور کلی و ‌در مورد دولت‌ها و مؤسسات دولتی طرف قراردادی داوری به طور خاص، مشکلاتی را به ظهور رسانیده است. ‌در مورد مطلق اشخاص حقوقی اعم از عمومی یا خصوصی، مهم‌ترین مسئله، اثبات اختیار امضای موافقت نامه داوری بر اساس قانون قابل اعمال و مقررات اساسنامه شخصی حقوقی، از سوی کسی است که به ادعای نمایندگی شخص مذبور اقدام به امضای موافقت نامه ‌کرده‌است. ‌در مورد اشخاص حقوقی حقوق عمومی یعنی دولت‌ها و مؤسسات دولتی، مشکلات موجود عمیق‌تر می‌شوند، زیرا تعداد قابل توجهی از نظام‌های حقوقی ملی در قوانین داخلی خود – که حسب مورد ممکن است قانون اساسی یا قانون عادی یا برخی آیین نامه‌ها و تصویب‌نامه‌ها باشد – ممنوعیت‌ها یا محدودیت‌هایی را برای مراجعه دولت یا مؤسسات دولتی به داوری در نظر گرفته‌اند و نقض این مقررات موجب ادعای عدم اعتبار قرارداد داوری و به تبع، عدم صلاحیت مرجع داوری توسط طرف دولتی قرارداد داوری گردیده است.^[۶۹]

۲- قابل داوری نبودن دعوی

بی تردید، اختلافات موضوع قرارداد داوری باید مطابق قانون قابل اعمال، قابل ارجاع به داوری باشد. در غیر این صورت، قرارداد داوری به دلیل فقدان یکی از شرایط صحت، بی اعتبار و صلاحیت داوران منتفی و رأی‌ صادره غیر قابل اجرا خواهد بود. ‌در مورد قانون قابل اعمال نسبت به مسئله قابلیت ارجاع دعوی به داوری دیدگاه موجود در رژیم حل تعارض نظام‌های حقوقی مختلف متفاوت و عقاید نویسندگان متشتت است. با این وصف، به نظر می‌رسد که در حال حاضر مشهورترین عقیده که از استقبال بیشتری برخوردار شده، عقیده‌ای است که قانون حاکم بر قابل داوری بودن دعوی را قانون قابل اعمال نسبت به قرارداد داوری می‌داند، نه قانون قابل اعمال نسبت به قرارداد اصلی یا نسبت به خود اختلاف.

در صورت پذیرش این نظر، قانون قابل اعمال نسبت به مسئله قابلیت ارجاع، در درجه اول قانون منتخب طرفین قرارداد داوری است . این امر در بند دو از ماده شش کنوانسیون اروپایی پذیرفته شده و با مفاد قسمت «الف» از بند یک ماده پنج کنوانسیون نیویورک منطبق است. در سکوت طرفین، داوران نیز قانون مناسب جهت تعیین قابلیت ارجاع موضوع به داوری را با توجه به قانون حاکم بر موافقت نامه داوری تعیین می‌کنند. گر چه از لحاظ نظری، اعتقاد بر این است که داوران در اعمال یک نظام حقوقی ملی یا یک حقوق غیر ملی مانند حقوق فراملی بازرگانی (عرف تجار) نسبت به قرارداد داوری مختارند و در عمل نیز در برخی دعاوی جهت تعیین قانون قابل اعمال نسبت به موافقت نامه داوری یا قانون مناسب برای تعیین تکلیف مسئله قابلیت ارجاع دعوی به داوری به عرف‌های تجاری بین‌المللی مراجعه کرده‌اند، ولی به نظر نگارنده، ملاحظات عملی مقتضی آن است که داوران در مقام تعیین قانون قابل اعمال بر موافقت نامه، به ویژه، اگر به هدف تعیین تکلیف مسئله قابلیت ارجاع دعوی به داوری باشد، به قوانین ملی که احتمالاً قابلیت اجرا دارند و به نوعی به موضوع مرتبط و بر آن موثرند مانند قانون مقر داوری و قانون محل اجرای رأی‌ توجه کنند. ^[۷۰]

حتی داور نباید خود را صرفاً به یافتن قانونی محدود کند که به نظر او از لحاظ فنی و تکنیکی و نیز بر اساس قصد طرفین و قواعد داوری و قواعد حل تعارض، قانون قابل اعمال است. ورای این تعهد حقوقی نسبت به قانونی که بدین ترتیب یافته می‌شود، داور دست کم اخلاقاً متعهد است رایی را به طرفین بدهد که انتظار می‌رود هم در رسیدگی‌های مربوط به درخواست ابطال رأی‌ (در کشور مبدأ) و هم در رسیدگی‌های اجرایی بتواند تأیید شود. به همین جهت برخی نویسندگان در اینکه بتوان برای تعیین قانون حاکم بر موافقت نامه داوری صرفاً به حقوق فراملی بازرگانی اتکاء کرد، تردید و تأمل کرده‌اند.

ملاحظات عملی فوق با دقت در مقررات کنوانسیون نیویورک که به صورت رژیم حقوقی مشترک اکثریت کشورهای جهان درآمده است، تأیید می‌شود. زیرا، قسمت «الف» از بند یک ماده پنج، قانون حاکم بر موافقت نامه داوری را (که مطابق نظر مشهورتر، همین قانون، بر مسئله قابلیت ارجاع امر به داوری نیز حاکم است)، در سکوت طرفین قانون محل صدور رأی‌ (قانون مقر داوری) اعلام ‌کرده‌است. پس داوران نمی‌توانند به نام آزادی خود در تعیین قانون قابل اعمال بر قرارداد داوری، قواعد نظم عمومی مقر داوری ‌در مورد شرایط اعتبار قرارداد داوری از جمله مسئله قابلیت ارجاع امر به داوری را نادیده بگیرند و بدین ترتیب رأی‌ صادره را در معرض خطر ابطال در کشور مبدأ قرار دهند. همچنان که داوران و حتی به عقیده نویسنده، طرفین قرارداد داوری نباید از قواعد امری مربوط به قابلیت ارجاع، در کشوری که به احتمال قوی اجرای رأی‌ در آن جا باید خواسته شود، غافل بمانند، زیرا مطابق قسمت «ب» از بند دو ماده پنج کنوانسون نیویورک و نیز مقررات غالب نظام‌های حقوقی ملی، عدم قابلیت ارجاع اختلاف به داوری از نظر نظام حقوقی مقر دادگاه محل درخواست اجرا، از مبانی ردّ اجرای رأی‌ داوری است. این امر که در نهایت به مسئله نقض قواعد نظم عمومی مقر دادگاه محل درخواست اجرا باز می‌گردد.^[۷۱]

۳- عدم رعایت مقررات شکلی قرارداد داوری

‌در مورد آرای مشمول کنوانسیون نیویورک، تنها مقرره تشریفاتی که ممکن است موجب عدم اعتبار یا دست کم عدم قابلیت استناد قرارداد داوری و مانع از اجرای رأی‌ داوری گردد، فقدان شکل مکتوب برای قرارداد داوری است. لزوم کتبی بودن قرارداد داوری در قسمت «الف» از بند دو ماده یک کنوانسیون اروپایی و ماده هفت قانون نمونه آنسیترال نیز تصریح شده است. لزوم رعایت این مقرره شکلی جهت قابلیت اعمال کنوانسیون نیویورک نسبت به قرارداد و رأی‌ داوری مشمول آن، مورد تصریح و تأکید اکثر دادگاه‌های دول متعاهد قرار گرفته است.

در میان اسناد بین‌المللی تنها پروتکل ژنو ۱۹۲۳ و قواعد داوری کمیسیون اقتصادی سازمان ملل متحد برای آسیا و خاور دور مورخ ۱۹۶۶، به ویژه، کنوانسیون نیویورک ‌در مورد اجرای یک رأی‌ داوری، ناگزیر رأی‌ مذبور باید بر اساس مقررات رژیم اجرایی نظام حقوقی داخلی کشور محل درخواست اجرا به اجرا درآید. دادگاه محل درخواست اجرا نیز برای تعیین اعتبار یا عدم اعتبار قرارداد داوری از نظر شکلی به قواعد حل تعارض مقر مراجعه خواهد کرد. گر چه در اینجا امکان بررسی قواعد حل تعارض همه نظام‌های حقوقی ملی ‌در مورد شکل قراردادها و اسناد، از جمله شکل قرارداد داوری، وجود ندارد، ولی خوشبختانه ارائه یک نگرش کلی نسبت به موضوع سخت نخواهد بود، زیرا یک قاعده حل تعارض عام القبول ‌در مورد حکومت قانون محل تنظیم بر سند وجود دارد که ‌در مورد شکل قراردادهای داوری نیز صادق است و در قطعنامه آمستردام مؤسسه‌ حقوق بین‌الملل به وضوح منعکس شده است:

«شکل قرارداد داوری تحت حکومت قانون مجری در کشوری است که عمل در آن جا محقق شده است. با وجود این قرارداد داوری یا شرط داوری که مطابق مقررات شکلی قانون مذبور نباشد، مشروط بر این که تشریفات شکلی مقرر در قانون مقر دادگاه داوری مراعات شده باشد، معتبر خواهد بود.»

۲-۳-۱۳- فرهنگ مالیاتی

فرهنگ به مجموعه‌ای از باورها، اعتقادات، گرایش‌ها، اندیشه‌ها، هنجارها و ارزش‌ها و… اطلاق می‌شود. این مجموعه در داخل هر جامعه ای وجود دارد و در واقع قالب هویتی فرد و جامعه ‌را شکل می‌دهد. این قالب ویژگی خاص دارد و آن این است افرادی را که در یک فضای فرهنگی رشد و نمود نمی‌کنند به یک شکل در می‌آورد. در این گونه فضا‌ها بسیاری از مردم شیوه تفکر، نوع اعتقادات و میزان باورهایشان به هم شبیه و نزدیک است و ما می‌توانیم با شناخت فرهنگ آن‌ ها رفتار آن‌ ها را پیش‌بینی نمائیم. فرهنگ مالیاتی نیز در واقع نگاهی خاص و نگرشی نشأت گرفته از فرهنگ است که با آن به مقوله مالیات نگریسته می‌شود (قبله وی، ۱۳۸۶). همچنین مفهوم فرهنگ مالیاتی را می‌توان با توجه به مفهوم واژه های مالیات و فرهنگ معنا کرد. از نقطه نظر مالیات نه تنها سیستم مالیاتی و اجرای واقعی مالیات؛ بلکه رابطه بین مسئولین مالیاتی و مالیات دهندگان، فرهنگ مالیاتی را شکل می‌دهند. پرسش‌هایی از قبیل: چطور درآمدهای مالیاتی باید بین بدنه محلی و مرکزی توزیع شود، قانون مالیات در این زمینه تا چه حد دقیق و صریح است؛ با تخلفات چگونه برخورد می‌شود، و هر چه ‌گروه‌های ذینفع رقیب دیگری وجود دارد، بخش مهمی‌از فرهنگ مالیاتی، به ویژه در زمینه اقتصادهای انتقالی است. با وجود این، مفهوم فرهنگ از اهمیت بیشتری برخوردار است (دادگر، به نقل از محبوبی و همکاران، ۱۳۸۶).

۲-۳-۱۳-۱- ویژگی‌های یک فرهنگ مالیاتی مطلوب

فرهنگ مالیاتی هنگامی‌کارا است که افراد جامعه را ملزم به رعایت موارد ذیل نمایند:

1. 1. نسبت به کلیه درآمد‌ها و دارایی‌هایی که مشمول مالیات می‌شوند مالیات خود را پرداخت نمایند.

1. 1. هر گاه شروع به فعالیت کسبی می‌نمایند به اداره مالیات گزارش بدهند.

1. 1. وظایف خود را در قبال نظام مالیاتی به نحو احسن انجام دهند.

1. 1. کتمان درآمد نکنند.

1. 1. در موعد مقرر اظهارنامه مالیاتی خود را بر اساس درآمد‌ها و هزینه های واقعی تنظیم و به حوزه مالیاتی تحویل دهند.

1. 1. مالیات خود را در موعد مقرر قانونی پرداخت نمایند.

1. 1. با ادارات امور مالیاتی در تشخیص مالیات همکاری نمایند.

1. در مقابل دولت نیز باید به وظایف خود در قبال مؤدیان پایبند باشد (شمیرانی و همکاران، ۱۳۸۶: ۳۷۳).

۲-۳-۱۳-۲- عوامل مؤثر در ترویج و ارتقاء فرهنگ مالیاتی

1. نظام اطلاعاتی مناسب:

توسعه یافتگی فرهنگ مالیاتی یکی از بزرگترین چالش‌های پیش روی نظام مالیاتی ما است. وقتی می‌گوییم فرهنگ مالیاتی، یعنی مجموعه رفتار‌ها و مناسبات بین مؤدیان مالیاتی با دستگاه مالیاتی کشور و نهایتاًً نظام مالیاتی با آحاد جامعه. برای گسترش و توسعه این فرهنگ هم بایستی اطلاع رسانی بموقع و کافی و مستمر انجام بگیرد و هم بایستی به مردم گفته شود که چرا بایستی مالیات دریافت می‌شود و این مالیاتی که گرفته می‌شود به چه مصارفی می‌رسد. باید بتوانیم این را در باور جامعه بگنجانیم که به هر حال اگر به دنبال توسعه اقتصادی و اجتماعی هستیم، حتماً بایستی این امر با یک مشارکت عمومی‌ صورت بگیرد و مالیات به عنوان یکی از بهترین منابع تأمین درآمدی دولت برای تأمین و رفع نیازهای جامعه است که به صورت وظیفه به دولت محول شده است. فرهنگ سازی در عرصه مالیات فقط به مردم مربوط نمی‌شود، بلکه دولت هم در این زمینه وظایفی دارد که باید به آن‌ ها توجه کند، چون دولت هم مالیات می‌گیرد و هم آن را هزینه می‌کند. ‌بنابرین‏ باید مردم درباره نحوه دریافت مالیات و عادلانه بودن و متوازن بودن آن و همچنین عدالت در هزینه کردن آن، اطلاعات و شناخت شفافی داشته باشند.

1. مدیریت صحیح منابع انسانی:

توسعه نیروی انسانی دستگاه مالیاتی یک امر ضروری است که از آن به عنوان دانش مالیاتی نام می‌برند. ابتدایی ترین حرکت در مسیر توسعه نظام مالیاتی و اجرای بهینه طرح جامع مالیاتی این است که نسل جدیدی از نیروی انسانی پرورش یابند و اجرای نظام مالیاتی را بر عهده گیرند تا بتوانند به خواسته‌های منطقی مردم و مسئولین پاسخ شایسته بدهند. نقطه آغاز توسعه نیروی انسانی، آموزش هدفمند و کاربردی است و مأموران و کارکنان نظام مالیاتی باید علاوه بر آشنایی با همه سیستم‌های جدید مالیات ستانی و مبانی نوین مالیاتی در کشور و همچنین ابعاد جدید مالیات ستانی و مبانی نوین مالیاتی در کشور و همچنین ابعاد جدید مالیات ستانی در عرصه اقتصاد جهانی و مملکتی، قدرت درک مالی و اجرایی داشته باشد.

1. سازمان مناسب مالیاتی:

کشور ما به جهت اینکه از یک سیستم مستحکم و یکپارچه و مکانیزه در نظام مالیاتی برخوردار نیست، با چالش‌های متعددی روبروست. برای اصلاح این سیستم باید مهندسی جدیدی را در نظام مالیاتی کشور اجرا کنیم و تفکر سیستمی ‌را ترویج دهیم. برای ایجاد این تفکر سیستمی‌ در نظام مالیاتی، به عنوان اولین راهکار باید عواملی را که در نظام مالیاتی کشور مؤثرند، شناسایی کنیم. از آنجا که عوامل تأثیرگذار در نظام مالیاتی صرفاً عوامل درونی نیستند و عوامل محیطی و بیرونی اقتصادی نظیر تورم و … نیز در بحث نظام مالیاتی نقش دارند، در نتیجه ما هم باید عوامل محیطی را در نظام مالیاتی شناسایی کنیم و در نظام مهندسی مجدد و هم عوامل درونی و بیرونی را مدنظر قرار دهیم.

1. وضع قوانین مناسب مالیاتی:

بحث عدم شفاف سازی در نظام مالیاتی یکی از دلایلی است که عدم اعتماد را ایجاب ‌کرده‌است. بعضی از مشکلات نظام مالیاتی، ‌به این دلیل است که مؤدیان مالیاتی با قوانین و مقررات و حقوق اجتماعی خودشان کاملاً آشنا نیستند. مأموران مالیاتی به دلیل حجم قوانین مالیاتی، گهگاه با آن‌ ها آشنایی کامل ندارند که این موجب شده است که نوعی عدم اعتماد میان مردم و مأموران مالیاتی به وجود آید. در نتیجه سازمان امور مالیاتی بایستی قوانینی را تدوین و تنظیم کند تا قوانین مالیاتی شفاف و قابل فهم تر و به موقع با تغییرات شرایط اقتصادی سازگاری داشته و همچنین متناسب با توان پرداخت شرکت‌های تولیدی از سوی سازمان امور مالیاتی اعمال شود و در اخذ مالیات قوانین نظارتی مناسب وجود داشته باشد.

۵-رفتار مناسب دولت:

یکی از مهمترین مسائلی که ارتباط و همبستگی مستقیم با فرهنگ مالیاتی دارد، توسعه ادبیات و اقتصاد مالیاتی در میان مردم است. اگر دولت در رفتارهای مالیاتی خود اصول مردم-محور را رعایت و نهادینه کند و شناخت مردم از این برنامه ها و هزینه و درآمدهای مالیاتی افزایش یابد، مردم به طور غیرمستقیم بر هزینه مالیات نظارت خواهند داشت. در آن صورت اعتماد عمومی‌ نیز بیشتر می‌شود و مالیات علاوه بر کارکرد اقتصادی و درآمدسازی برای دولت، می‌تواند در فرهنگ و مشروعیت و مقبولیت مردمی‌ نیز جایگاه خوبی کسب کند ( قربانی، ۱۳۸۹: ۴۱).

۲-۳-۱۴- تمکین مالیاتی

تشابه موجود بین دو مطلب نیز می‌تواند یادآوری را تحت تاثیر قرار دهد. در صورتی که وجود تشابه برای فرد مشخص باشند و فرد بتواند به وجه شباهت دو مطلب پی ببرد و همچنین وجوه تمایز آن ها را از یکدیگر بازشناسد، یادآوری آسانتر خواهد بود. اما در صورتی که چنین وجه تشابه وجه تمایزی برای فرد معین نباشد یا فرد قادر به درک آن نباشد، یادآوری با تداخل مطالب همراه خواهد بود. شاید برای افراد زیادی پیش آمده باشد که سر جلسه امتحان پاسخ سوال دیگری را به جای پاسخ سوال مورد نظر نوشته باشند. در چنین شرایطی تشابه مطالب چنین اشتباهی را به بار می‌آورد.

عوامل هیجانی نیز در مشکلات مربوط به یادآوری دخیل هیتند. این عوامل نه تنها در شرایطی موجب یادآوری می‌شوند، در برخی موارد نیز مانع یادآوری مطالب می‌شوند. تحقیقات نشان می‌دهند که اگر ما مطالبی را تحت شرایط هیجانی خاصی یاد گرفته باشند، تحت همان شرایط هیجانی یادآوری بهتری خواهند داشت. اگر خاطره‌ای را با حالت یاس و ناامیدی در حافظه ما نقش بسته باشد، در شرایطی که مایوس و ناامید باشیم با احتمال بیشتری آن خاطره را به یاد خواهیم برد. به همین دلیل است که افراد افسرده اغلب خاطرات بد و منفی زندگانی خود را یادآوری می‌کنند. از سوی دیگر برخی هیجانات منفی در فرایند یادآوری دخالت می‌کنند، مثل حالت‌های اضطراب که مانع از یادآوری مطالب یاد گرفته شده می‌شوند. این فرایند سر جلسه امتحان برای افرادی که دچار اضطراب امتحان می‌شوند، بسیار اتفاق می‌افتد.

سرکوبی مطالب از علل مهم دیگر در یادآوری است. گاه مطالب ذخیره شده به خاطر بار هیجانی و ناراحت کننده‌ای که برای فرد دارند یا به نحوی با مسائلی ارتباط دارند که این حالت ناخوشایند را در آن ها ایجاد می‌کنند، به سختی یادآوری می‌شوند یا اصلا یادآوری نمی‌شوند. مثل کسی که وقایع اتفاق افتاده در حین تصادف رانندگی را که موجب از دست دادن عزیزانش شده فراموش می‌کند.

وجود ‌سرنخ‌های کلیدی معمولا بر یادآوری اطلاعات تاثیر می‌گذارد. بر این اساس اصولی و پیشنهاد می‌شود که در بهسازی حافطه مورد استفاده قرار می‌گیرند. وجود سرنخهایی از مطالب یادگرفته شده در شرایط یادآوری به فراخوانی کل مطالب از حافظه کمک می‌کند. مثل دانش آموزی که در یک امتحان شفاهی از معلم می‌خواهد اول پاسخ را بگوید. در واقع او به دنبال سر نخی برای پیدا کردن مطالب برای یادآوری است. (دانشنامه رشد)

۱۳-۲- پیشینه تحقیق

پیشینه خارجی

• • دورتی دویت ^[۳۴]و همکارانش(۲۰۱۳) تحقیقی ‌در مورد تاثیر نرم ا فزارهای آموزش فیزیک بر یادگیری این درس در یکی از دبیرستان های مالزی انجام دادند و ‌به این نتیجه رسیدند که استفاده از تکنولوژی آموزشی بر یاد گیری فیزیک تاثیر گذار است .

• • بیوشاب ^[۳۵]وپارکینسون^[۳۶] (۲۰۰۸) در مطالعه ای با عنوان «نگرش دانش آموزان به علوم هنگامی که آنان از یک محیط غنی شده با فناوری در دوره ابتدایی به دبیرستانی با امکانات کم فناوری وارد می‌شوند» ‌به این نتیجه رسیدند که هر چند دانش آموزان دبیرستانی به دلیل دسترسی کافی نداشتن به رایانه و سایر فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطاتی ناراحت بوده اند، اما با کوشش معلمان علوم توانستند از درس لذت ببرند.

• کیان میانگ ^[۳۷](۲۰۰۶) پژوهشی تحت عنوان « واحدهای درسی کهنه فاوا در مالزی » انجام داده است سوالی که در این پژوهش مطرح بوده است عبارت بود ازاینکه « چرا فارغ التحصیلان قادر به استفاده از آموخته های خود نیستند». یافته های حاصل از ‌پاسخ‌گویی‌ ‌به این پرسش پژوهشی عبارتند از:

1. واحدهای درسی ارائه شده همراه با تغییرات روز فناوری و نیاز بازار کار نمی باشند. ۲- در انتخاب معلمانی که مشغول تدریس هستند دقت کافی نمی شود، البته بیشتر به توانایی‌های زبانی و تسلط بر زبان انگلیسی توجه می شود تا توانایی آن ها در استفاده از تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات

• بارتون^[۳۸] و توروی^[۳۹](۲۰۰۶) در پژوهشی تحت عنوان « تاثیر آموزش پیش از خدمت تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات بر خلاقیت معلمان در تدریس » دریافتند: ۱ – معلمانی که در دوره ی تربیت معلم آموزش تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات را دیده اند به طور معنا داری در امر آموزش و تدریس خلاقیت بیشتری به کار می‌برند. ۲- با افزایش تجربه و سابقه تدریس اثر آن افزایش پیدا می‌کند.

– پست هولم ^[۴۰](۲۰۰۴) در مقاله ای با عنوان « نقش معلم بر کار گروهی دانش آموزان هنگام انجام دادن تکالیف با بهره گرفتن از فناوری اطلاعات و ارتباطات » نقش تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات و مسائل چالش برانگیزی که معلمان به هنگام کار با تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات با آن روبرو هستند را بررسی می کند. نتایج این تحقیق در سه مدرسه نروژ، نشان داد تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات برای مدارس گستره ای از امکانات فراهم می‌کند، اما نقش معلمان در این کلاسها تغییر می‌یابد و آنان باید در مقایسه با کلاس‌های عادی وقت بیشتری صرف کنند. در این کلاسها معلم نقش مشاور را دارد و از طریق بحث و گفتگو با دانش آموز و حمایت کاهشی، در ساختار دهی و سازماندهی فعالیت‌های یادگیری به ‌او کمک می‌کند. نتایج پژوهش همچنین نشان می‌دهد تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات نقش معلم را ندارند، بلکه واسطه ای برای برقراری ارتباط میان معلم و دانش آموز است.

– رزچلی^[۴۱]، پنوئل^[۴۲] وآبراهامسون^[۴۳] (۲۰۰۴) تحقیقی را با عنوان کلاس درس شبکه ای انجام دادند. تمرکز این تحقیق بر چگونگی تقویت شبکه های کلاسی بود. یافته های تحقیق نشان داد که با بهره گرفتن از فناوری، معلمان به راحتی توانستند به انجام فعالیت‌های آموزشی خود بپردازند. برای مثال دانش قبلی دانش آموزان را در نظر گرفته بر فهم موضوعات تأکید کنند، انگیزه آنان را افزایش دهند، گفتگوهای گروهی را آسان تر کرده و باز خورد های فراوانی فراهم می‌کند. باز خورد فوری دانش آموزان باعث شد که معلمان بتوانند روش تدریس خود را با نیاز های دانش آموزان منطبق سازند. پژوهشگران در یافتند که شبکه های کلاس درس می‌توانند بر حضور دانش آموزان و عملکرد آن ها در دروس ریاضی و علوم در تمام سطوح بیفزاید.

– اسبورن^[۴۴] و هنسی^[۴۵] (۲۰۰۳) در پژوهشی با عنوان « آموزش علوم و نقش فاوا: وعده ها، مشکلات و جهت گیری آینده» تاثیر استفاده از فاوا در برنامه درسی را بررسی کردند. آنان در پژوهش خود ‌به این نتیجه رسیدند که برنامه ملی محتوا محور، مانعی برای توسعه کلاس‌های درس مبتنی بر فاوا بوده است.

– در پژوهشی که توسط هاریسون^[۴۶] و همکاران(۲۰۰۲)تحت عنوان «بررسی تأثیر کاربرد فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات‌ در آموزش »انجام شده است؛ محققین اینگونه نتیجه گرفته اند که فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات آموزش را عمیق‌تر و اثربخش‌تر کرده و سبب بروز خلاقیت می‌گردد.

– در پژوهشی که توسط یانگ جی^[۴۷](۲۰۰۲) در ارتباط با تأثیر فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات بر چگونگی یادگیری انجام شد،مشخص‌ گردید که فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات به دلیل تمرکز بر فراگیر،یادگیری را افزایش می‌دهد(به نقل از شریفی ،۱۳۸۶).

•کنترل خویش را بر دیگران اعمال کنند .

•برای عدم تمایل خود نسبت به انجام دادن کاری اثربخش‌تر ، عذر و بهانه بیاورند.

گلاسر ، معتقد است بیش از آنکه مردم در حالت افسرده بودن ، مضطرب بودن یا تجربه کردن احساس گناه باشند ، در واقع خود را درگیرافسرده بودن ، مضطرب بودن یا تجربه کردن احساس گناه می‌کنند ( اسپیگل ^[۸]،۱۹۹۶ )

هویت

منظور از هویت ، شیوه نگریستن به خود به عنوان یک انسان و در رابطه با دیگران است.گلاسر می‌گوید : تقریبا همه افراد ، شخصا بیشتر درگیر تلاش برای مورد پذیرش قرار گرفتن به عنوان یک شخص هستند تا درگیر انجام دادن یک کار .‌بنابرین‏ ، هویت شخصی مقدم بر عملکرد است و به عبارت ساده تر ، ابتدا باید فرد به عنوان یک شخص پذیرفته شود تا بتواند در تلاش برای دستیابی به اهداف ‌یا در انجام دادن کارها موفق شود ) هواسی ،۱۳۸۱ ) .

ب. ماهیت انسان

واقعیت درمانی ، براین فرض بنا شده است که همه انسان‌ها در فرهنگ‌های مختلف از تولد تا مرگ نیاز روانی دارند و آن ، نیاز به داشتن هویت است . نیاز به اینکه احساس کند او به ‌گونه ای جدا و متفاوت از دیگر موجودات زنده ای است که روی زمین زندگی می‌کنند .

دیدگاه گلاسر از ماهیت انسان احتمالا در رویکرد تعلیم و تربیتی او آشکار می‌شود . به نظر گلاسر تعلیم و تربیت سنتی ، دانش آموز را نوعی ظرف خالی میبیند که معلم قرار است سیل واقعیت های بی‌پایان را در درون آن سرازیر کند . بسیاری از این واقعیت ها با زندگی دانش آموزان نامربوط هستند که خود آن ها واقعیتی نامربوط یا بی ربط تلقی می‌شوند . در نظام سنتی ، تأکید بر معلم است نه دانش آموز . از طرف دیگر در نظام گلاسر ، معلم یک تسهیل کننده یادگیری است و نه نسخه پیچ واقعیت ها و تأکید بر دانش آموز و رشد و پیشرفت او ‌در مورد مهارت‌های حل مشکل و تفکر منتقدانه است .

گلاسر ، معتقد است که انسان‌ها ظرفیت و توانایی استفاده از استعدادهای خود جهت یادگیری و رشد را دارند . هر انسانی در نهایت ، خودمختار است . چنانچه افراد بیشتر بر تصمیمات خود متکی باشند تا بر شرایط ، آن وقت آن ها با احساس مسئولیت بیشتری زندگی می‌کنند و زندگی موفق و ارضاکننده‌تری خواهند داشت . طبق نظر گلاسر ، چنانچه انسان‌ها از زندگی خود ناراضی باشند ، می‌توانند تصمیم دیگری برای تغییر آن بگیرند( آردل ^[۹]، ۱۹۹۶ ) .

متخصصان مکتب واقعیت درمانی در زمینه ماهیت انسان کم و بیش با پیروان مکتب اصالت وجود هم عقیده اند و انسان را مسئول اعمال و رفتار خویش می‌دانند . آن ها دیدگاه جبری را درباره انسان مردود دانسته و فرد را قربانی تاثیر محیط و وراثت نمی دانند ، اما در عین حال به تاثیر محیط و وراثت روی فرد اعتقاد دارند . چون مسئولیت اعمال و رفتار فرد را به عهده خویش می‌دانند . از این رو ، فرد را در نهایت مسئول تحقق نفس خویش و تعیین کننده نوع هویتش می‌دانند . از اینجا به بعد ، آن ها با آبراهام مازلوو روانشناسی نیروی سوم او بیشتر همگامند . به نظر آنان ، هر انسانی این استعداد بالقوه را دارد که مسئول و یا غیر مسئول باشد ، اما اینکه او به چه شیوه ای رفتار خواهد کرد ، بستگی به تصمیمات او دارد و به شرایط موجود مربوط نیست . علی‌رغم فروید و پیروان او ، که نابسامانی‌های روانی را زاییده تعارض و تضاد بین نیازهای جسمانی و عوامل فرهنگی (فراخود) می‌دانند ، گلاسر و پیروان او پیدایش این نابسامانی‌ها را نتیجه عدم توانایی فرد در تحقق نیازهایش می‌دانند . آن ها ، همان ‌طوری که گفته شد ، برای انسان دو نیاز اساسی قائلند : نیاز به مبادله عشق و محبت و نیاز به احساس ارزش ، که این دو نیاز در تشکیل هویت فرد نقش عمده ای دارند (اسپیگل ، ۱۹۹۶ ) .

گلاسر ، دو نوع هویت را از یکدیگر متمایز می‌سازد : “هویت موفق” و “هویت شکست”. انسان‌هایی که هویت موفق دارند خود را توانا ، با کفایت و با ارزش می‌دانند . عقیده آن ها ‌در مورد خودشان این است که قدرت مقابله با محیط را دارند و اعتماد به نفس و توانایی هدایت زندگی خود را نیز دارا می‌باشند . انسان‌هایی که هویت شکست دارند خود را ناتوان ، بی کفایت و بی ارزش می‌بینند .

گلاسر ، معتقد است که جامعه گرایش به سوی تعیین هویت دارد و این بدان معنا است که مردم کمتر از گذشته برای دستیابی به اهدافی که به آن ها در سلسله مراتب قدرت امنیت می‌دهد ، مشتاق هستند . به عبارت دیگر ، مردم امروز بیشتر در پی ایفای نقش مستقل و اهمیت دادن به هویت خود هستند ( کاترین ^[۱۰]،بولتر ^[۱۱]و کاپمن^[۱۲] ۲۰۰۳ )

ج. مفهوم اضطراب

در واقعیت درمانی ، واژه ” بیماری روانی ” اصولا به ‌کار نمیرود و در نتیجه ، تشخیص و طبقه بندی اختلالات روانی ، به آنصورتی که در مکاتب سنتی رایج است ، در این مکتب جایی ندارد . آنچه اصطلاح ابیماری روانی خوانده می شود ، با توجه به سه مسئله واقعیت ، مسئولیت و درست و نادرست مورد توجه قرار می‌گیرد . کسی بیمار به حساب می‌آید که نتواند دو نیاز اساسی خود را در حیطه واقعیت و پذیرش مسئولیت و تشخیص موارد درست و نادرست را ارضا کند . شدت بیماری هم به درجه عدم توانایی فرد در ارضای نیازهایش بستگی دارد . بیماران به اصطلاح روانی ، کسانی هستند که دارای هویت ناموفقی بوده و از احساس تنهایی و بی ارزشی رنج می‌برند . از نظر تشخیص ، آن ها به دو صورت با جهان خارج مواجه می‌شوند : یا واقعیت را انکار می‌کنند و یا آن را نادیده می‌گیرند . به عبارت دیگر ، آنچه که اصطلاحا بیماری روانی خوانده می شود در حقیقت اشکال مختلف انکار واقعیت است که به صورت متنوعی ظاهر می شود . کسانی که واقعیت را نادیده می گیرند ، از آن آگاهند و لی برای فرار از درد و رنج حاصل از احساس بی ارزشی و مهم نبودن ، بدان متوسل می‌شوند . کسانی که منحرف ، بزهکار ، جانی ، ضد اجتماعی و مبتلا به اختلالات شخصیتی می‌باشند ، از جمله افرادی هستند که واقعیت را نادیده گرفته و قوانین اجتماعی را نقص می‌کنند ( اوانس ^[۱۳]،کانیز^[۱۴] ۱۹۹۵ )

انتخاب افسردگی

به نظر گلاسر ، انسان ها افسرده نمی شوند بلکه افسردگی را انتخاب کرده و رفتار افسردگی را نشان می‌دهند درگیر شدند ریک عمل فعالانه به انسان‌ها کمک می‌کند رفتار های افسرده و احساس بدبختی آن ها جای خود را به احساس کنترل بیشتر بدهد که با احساس مثبتتر ، افکار مثبتتر و آرامش جسمی بیشتر همراه است ( شهنی ییلاق ۱۳۸۰).

انتخاب وسواس

گلاسر ، وسواس فکری و عملی را شیوه های ناموثری برای کنترل رفتار می‌داند . یک نمونه از وسواس عملی ، ۲۰ مرتبه وارسی در یخچال از جهت بسته بودن آن است . این کار باعث می شود شخص مذبور به مشکلات و مسایل دنیای واقعی نپردازد . کسانی که رفتاری را به صورت وسواسی تکرار می‌کنند ، مشغول سازماندهی مجدد ادراک‌های خویش هستند . آن ها با فعالیت ذهنی یا فیزیکی تکراری از مواجه شدن با محیطی که از کنترل آن ها خارج است ، پرهیزمیکنند ( حسینی ۱۳۸۰ ) .

مسئولیت

فاز ارائه

هدف از این فاز، ارائه دستاوردهای مطالعه ارزش و توافق درباره اجرایی بودن توصیه­هاست. این دستاوردها شامل چند گزینه ‌می‌باشد که قدرت انتخاب کارفرما بیشتر باشد. این فاز شامل ارائه شفاهی اولیه، همراه با یک گزارش کتبی کامل حاوی نتایج کلیه مراحل مطالعه است.

فناوری اطلاعات و ارتباطات^[۶]

فراگیری و سیطره رایانه و پدیده اینترنت، تأثیری شگرف بر مسیر چگونگی حیات فردی، اجتماعی، اقتصادی و کاری انسان نهاده است. جلوه تمامی این دگرگونی­ها در فناوری اطلاعات نمایان است و به همین جهت است که عصر حاضر را با عناوین و مفاهیمی همچون دانایی، اطلاعات، دیجیتال، مجازی و مانند آن توصیف ‌می‌کنند. فناوری اطلاعات و ارتباطات، با توجه به برخورداری از مزیت­های بسیار زیادی مانند، توانایی افزایش سرعت، کیفیت، شفافیت و عمومیت دسترسی به اطلاعات و دانش که هرکدام به­نوبه خود باعث بهره ­وری، توسعه انسانی و اجتماعی و توسعه اقتصادی و همچنین ارتباطات گسترده می­گردند، شتابان به‌پیش می­رود و بسیاری از کشورها (اعم از پیشرفته و در حال توسعه) نیز در تعقیب این فناوری، به­سوی جامعه اطلاعات محور یا جامعه دانایی محور شتافته، و هر یک به­نوبه خود می­کوشند تا درصحنه رقابت جهانی از جایگاهی شایسته برخوردار گردیده و در عرصه جهانی‌شدن سهم مناسبی را برای خود کسب نمایند.

از سال۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ میلادی تحولات گسترده ­ای ‌در زمینهٔ فناوری ­های اطلاعات و ارتباطات آغاز گردیده که طی سالیان اخیر سرعت بیشتری یافته است، به‌طوری‌که امروزه مفهومی جدید به عنوان فناوری اطلاعات و ارتباطات پدیدار گشته که آن را در زمره فناوری ­های نوین و پیشرفته قرار داده‌اند. در عصر کنونی صحبت از انقلاب اطلاعات و ارتباطات مطرح ‌می‌باشد. این انقلاب، نتیجه پیشرفت­های نسبتاً متأخر (از میانه دهه ۱۹۷۰ به بعد) در فناوری ­های رایانه­ای و مخابراتی ‌در زمینهٔ پردازش و توزیع اطلاعات است. همانند سایر جنبه­ های زندگی بشر، سرعت و تنوع تغییرات در عرصه فناوری نیز در حال افزایش است و این روند، تمامی جوامع و به­ ویژه کشورهایی که دارای زیرساخت­های لازم نبوده و از کشورهای پیشرفته عقب‌مانده‌اند را با چالش­ها و مشکلات جدی مواجه می­ نماید. ‌بنابرین‏ فرایند توسعه فناوری و روزآمد کردن آن، نقشی محوری در فرایند توسعه جوامع داشته و ضروری است که اقدامات مناسب برای آن صورت پذیرد. به‌طورکلی توسعه فناوری در تعریف عمومی، فرآیندی است که یک جامعه به­ کارگیری دانش و سایر منابع در اختیار، به ایجاد تغییرات در محیط مادی پیرامون خود پرداخته و با ارائه یک کالا یا فرایند جدید به نیازهای خویش پاسخ می­دهد و فناوری اطلاعات و ارتباطات نیز در قالب کلی به مفهوم شبکه­ های مدیریت تولید، پردازش، توزیع و مصرف بهینه اطلاعات به­منظور افزایش کارایی سیستم بوده و از تلفیق سه حوزه اطلاعات، رایانه و ارتباطات به وجود آمده است و مجموعه ­ای از فناوری­هایی است که امکان ذخیره­سازی، پردازش، ارائه و انتقال را از طریق محیط­های انتقال فراهم می­نمایند. لذا با توجه به تعاریف عمومی از توسعه فناوری، ‌می‌توان گفت که توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات، فرآیندی است که طی آن‌یک جامعه با توجه به شرایط زمانی خود، دانش و سایر منابع و امکانات خویش را به کار گرفته و با تکمیل و یا ایجاد تغییرات در شبکه­ های مدیریت تولید، پردازش، انتقال و مصرف بهینه اطلاعات، فناوری ارتباطی و اطلاعاتی و اجرا آن‌ ها (تجهیزات سخت‌افزار، نرم‌افزار، نیروی انسانی و …) را گسترش داده و با خلق کالا و خدمات یا فرایند جدید ‌در زمینهٔ این فناوری از مزایای آن برخوردار شده و به­ بخشی از نیازهای خودپاسخ می­دهد. در این راستا، هر کشوری نگرش خاص خود را به توسعه این فناوری دارد، به‌طوری‌که برخی از کشورها، توسعه فاوا^[۷] را محوری برای رشد و توسعه در سایر عرصه ­های جامعه دانسته و برخی دیگر نیز بحث شکاف دیجیتالی و تفاوت در سطح برخورداری و توانایی کشورها در عرصه این فناوری را مطرح می­نمایند، ولی درنهایت همگی آنان سعی دارند تا در توسعه فاوا نقشی ایفا کنند. به‌حساب آوردن اطلاعات، به عنوان اهرم کسب برتری، عملکرد بخش­های مختلف یک پروژه رازمانی بالا می­برد که به اطلاعات معنادار(دانش) توجه شود. در واقع تعامل اطلاعات و خلاقیت انسان، اطلاعات معنادار (دانش) را جهت استفاده در مهندسی ارزش به وجود ‌می‌آورد. سامانه‌های اطلاعاتی، سیستم­هایی هستند که داده ­ها را پردازش کرده و به اطلاعات لازم تبدیل کرده و از طرفی این اطلاعات را برای تصمیم گیران معنادار ‌می‌کنند. امروزه فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان ابزاری نیرومند و سرنوشت­ساز در اختیار سایر بخش­ها قرار دارد. ازآنجاکه فعالیت‌های مختلف پروژه­ ها ماهیتی دانش­محور و مرتبط با حجم وسیعی از اطلاعات دارد، با به‌کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در مدیریت پروژه باعث کاهش درصد زیادی از هزینه و کاهش زمان اجرای آن شده و اثربخشی آن را افزایش می­دهد. فناوری اطلاعات متکی به سه مؤلفه اصلی سامانه‌های اطلاعاتی، شبکه­ های کامپیوتری و سیستم ارتباطی ‌می‌باشد. ازآنجاکه مفهوم فناوری اطلاعات با سه مؤلفه فوق تعریف می­ شود، لذا توسعه و پیشرفت در هر یک از عوامل فوق باعث توسعه فناوری اطلاعات شده و بر ارزش و اعتبار آن می ­افزاید.

بیان مسئله