- در پایان سال ۲۰۰۰نزدیک به ۱۶۰ میلیون کارگر بیکار در جهان در جستجوی کار بودند
- نرخ بیکاری در میان کارگران جوان تقریباً در همه ی نقاط جهان دو برابر میانگین رده‌های سنی دیگر است
- از میان کارگران بیکار، تنها در حدود ۵۰ میلیون نفر آنان به کشورهای صنعتی ، مرکز و شرق اروپا تعلق دارند
- در حدود ۵۰۰ میلیون کارگر در جهان از کسب بیش از یک دلار در روز برای خانواده خویش عاجز هستند که اکثریت قریب اتفاق آنان در کشورهای در حال توسعه ساکن هستند
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

- اگرچه پیش بینی می‌شود در فاصله ی سال‌های ۲۰۱۰-۲۰۰۰ که رشد نرخ کار اجباری در جهان کاهش یابد ، ولی هنوز ۴۶۰ میلیون جوان کارگر ، جویای شغل خواهند بود که تنها ۳ در صد از آنان در اروپا و آمریکای شمالی زندگی می‌کنند و دوسوم مجموع این تعداد در قاره آسیا به سر می‌برند
- برای مبارزه با بیکاری و نیل به هدف « اشتغال کامل »^[۶۸] باید ۵۰۰ میلیون شاغل در جهان ایجاد شود .
سازمان بین‌المللی کار، به منظور حذف بیکاری و اشتغال ناقص راهکارهای زیر را پیشنهاد می کند :
- سرمایه گذاری در زمینه ی منابع انسانی
- از میان برداشتن هرگونه عمل تبعیض‌آمیز
- ایجاد اشتغال به عنوان آرمان اصلی و مرکزی سیاست اقتصادی
علاوه بر این ، سازمان ، راهبردهای نوینی را در زمینه ی « سیاست اشتغال » در قرن بیست و یکم طرح‌ریزی کرده که از سه اولویت جدید به شرح زیر تشکیل شده است : ^[۶۹]
-توفیق در سیاست اقتصاد کلان که از عوامل تعیین‌کننده در رشد و توسعه ی اقتصادی است و بر بازار کار تأثیرگذار می‌باشد
- تحول و دگرگونی سیستم‌های تولید همراه با توسعه شرکت‌ها و کارگاه‌های کوچک خود اشتغالی که از عوامل مؤثر بر بازار کار است
- توسعه برابری فرصت‌ها جهت دستیابی همه به مشاغل بهتر و درآمدهای بالاتر که برای نیل به این مهم می‌بایست نقش عواملی همچون جنسیت، نژاد، طبقه اجتماعی و سن در رسیدن به فرصت‌های شغلی کمتر شود

بند ج: افزایش پوشش و کارآیی اجتماعی برای همه (حمایت های اجتماعی)

یکی از مهم‌ترین اهداف سازمان بین‌المللی کار دستیابی همه افراد جامع اعم زن و مرد به حمایت‌های اجتماعی است . حمایت اجتماعی باز کمک‌هایی است که از طریق بیمه‌های اجتماعی یا تأمین اجتماعی نسبت به طبقه خاص یا تمام طبقات اجتماع صورت می‌گیرد و این حمایت ها یکی از طرق توزیع مجدد درآمدها و تأمین عدالت اجتماعی است . ^[۷۰]
قبل از آغاز بحث لازم است تا به تعریف اصطلاح تأمین اجتماعی نیز بپردازیم .تأمین اجتماعی را می‌توان چنین تعریف کرد :
مجموعه ی اقدامات سازمان یافته‌ای که جامعه برای حمایت از اعضای خود به هنگام تنگناهای اقتصادی و اجتماعی مانند بیماری ، بیکاری ،حوادث ناشی از کار ، پیری و ازکارافتادگی و مرگ سرپرست خانواده که فرد و خانواده‌اش را دچار بحران می‌کند پیش‌بینی و انجام می‌دهد . ^[۷۱]
در مباحث قبل در خصوص اولین تلاش‌ها در زمینه ی حمایت از کارگران که اقدامات حمایتی و تأمین اجتماعی را نیز دربرمی‌گرفت توضیحاتی ارائه شد . همچنین در بحث مربوط به ساختار سازمان بین‌المللی کار ، اهداف، وظایف و اختیارات انجمن بین‌المللی تأمین اجتماعی ایسا مورد بررسی قرار گرفت .
تقویت حمایت‌های اجتماعی و توجه به تأمین اجتماعی، همواره مورد توجه سازمان‌های بین‌المللی مربوطه همچون سازمان بین‌المللی کار و یا انجمن بین‌المللی تأمین اجتماعی بوده است . علاوه‌بر این، ماده ی ۲۵ اعلامیه‌ ی جهانی حقوق بشر و ماده ی ۹ میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی نیز ، اهمیت موضوع تأمین اجتماعی را مورد تأکید قرار داده‌اند .
ماده ی ۹سند اخیرالذکر در این خصوص مقرر می‌دارد : کشورهای طرف این میثاق حق هر شخص را به تأمین اجتماعی از جمله بیمه‌های اجتماعی به رسمیت می‌شناسند .
در حال حاضر اکثریت قریب به اتفاق کشورهای جهان دارای نظام تأمین اجتماعی هستند اگرچه این نظام‌ها متفاوت و گوناگون به نظر می‌رسند ولی جملگی در سه ویژگی اشتراک دارند: ^[۷۲]
- این نظام‌ها همگی قانون‌مند هستند و مجموعه‌ای از قوانین و مقررات بر آن‌ها نظارت می‌کند
- هر یک از این نظام‌ها برای جبران کاهش یا قطع درآمد به دلایلی از قبیل بیماری ، ازکارافتادگی، سال‌خوردگی و بیماری برای افراد زیر پوشش یا واجد شرایط، مزایای نقدی در نظر می‌گیرند
- مزایای نقدی به دو طریق زیر پرداخت می‌شود:
۱. بیمه اجتماعی، از طریق حق بیمه کارگران و با کمک کارفرمایان و دولت تأمین می‌شود
۲. کمک اجتماعی، که تماماً از خزانه دولت تأمین می‌شود .
با تمام این تفاسیر ، آمارهای سازمان بین‌المللی کار نشان می‌دهد که در بسیاری از کشورهای در حال توسعه و فقیر تعداد اندکی از افراد واجد شرایط تحت شمول نظام تأمین اجتماعی هستند در این کشورها نظام‌های تأمین اجتماعی، تنها نزدیک به ۲۰ در صد از نیروی کار را تحت پوشش قرار می‌دهند . این آمار در اکثر کشورهای نیمه صحرایی آفریقا بسیار اسف‌بار است . در کشورهای یادشده، تنها ۱۰ در صد افراد از چتر حمایتی تأمین اجتماعی برخوردار هستند . ^[۷۳]
آمارهای جهانی بیانگر این نکته هستند که نیمی از جمعیت جهان از هرگونه حمایت اجتماعی محروم می‌باشند .
برای درک اهمیت موضوع تأمین اجتماعی، کافی است تا مقدمه ی اساسنامه ی سازمان بین‌المللی کار و اعلامیه ی فیلادلفیا مورد بررسی قرار گیرد . سازمان علاوه بر این اسناد تاکنون بالغ بر ۲۶ مقاوله نامه و توصیه نامه در زمینه مختلف مربوط به تأمین اجتماعی به تصویب رسانیده است . ^[۷۴]
اما بدون شک، مهم‌ترین سند بین‌المللی در ارتباط با تأمین اجتماعی، مقاوله نامه شماره ۱۰۲ است که به بیان معیارهای حداقل در این زمینه می‌پردازد . عبارت دیگر استانداردهای مندرج در این مقاوله نامه جنبه ی حداقل دارد و مقررات مربوط به حمایت‌های اجتماعی در کشورهای عضو نباید از این حداقل‌ها کمتر باشد .
در قرن بیست و یکم، سازمان بین‌المللی کار، هدف ارتقای امنیت اقتصادی و اجتماعی قابل قبول و متناسب از طریق ایجاد نظام مؤثر تأمین اجتماعی را پیگیری می‌کند ، زیرا این آرمان برای حصول کار شایسته و حفظ کرامت انسانی در اقتصاد جهانی آینده یک ضرورت است . اهداف دیگر سازمان در بخش حمایت‌های اجتماعی ، ارتقای سیاست‌های حمایت اقتصادی (که مدیریت بخش‌های مختلف اقتصادی مربوط می‌شود) و نیز توجه به مسئله ی کار ایمن ( در ارتباط با ایمنی و بهداشت کار ) می‌باشد .

بند د: تقویت سه جانبه گرایی و گفتگوی اجتماعی

چهارمین و آخرین هدف استراتژیک سازمان بین‌المللی کار ، تقویت سه‌جانبه گرایی و گفت‌وگوی اجتماعی است . ابتدا به تشریح اصطلاح “ سه‌جانبه گرایی” می‌پردازیم . در سازمان بین‌المللی کار نمایندگان کارگران ، کارفرمایان و دولت‌ها در همه مراحل ، چه در مرحله ی تنظیم مقاوله نامه‌ها و توصیه نامه‌ها و چه در مرحله ی اجرای اسناد مذکور، مشارکت و همکاری می‌کنند . از طرف دیگر در اغلب مقاوله نامه‌های تصویبی از سوی سازمان، بر مشورت با سازمان‌های کارگری صلاحیت‌دار تأکید شده است ^[۷۵]. به‌طورکلی می‌توان گفت که سه‌جانبه گرایی در تمام مراکز بخش‌های سیاست‌گذاری بین‌المللی و داخلی مرتبط با موضوع روابط کارگر، کارفرما و دولت لازم الرعایه می‌باشد و تجربیات سازمان بین‌المللی کار نیز با بیان این نکته است که اولاً از طریق سه‌جانبه گرایی و گفتگوی اجتماعی می‌توان مشکلات عدیده‌ای را حل کرد ، ثانیاً حذف یا کم‌رنگ کردن نقش هر یک از طرف‌های گفتگوی اجتماعی به ویژه کارگران و کارفرمایان، زمینه‌ساز بروز مشکلات زیادی خواهد شد. اصطلاح “گفت و گوی اجتماعی” به‌معنای فراهم شدن امکان ابراز نظر برای کارگران و دفاع از منافع ایشان و طرح موضوعات مربوط به کار با کارفرمایان و مقامات دولتی است . ^[۷۶] در واقع گفت‌وگوی اجتماعی مشکلات اساسی کارگران و کارفرمایان را حل می‌کند که در نتیجه ی آن هم‌بستگی اجتماعی تقویت می‌شود .
گفت‌وگوی اجتماعی و سه‌جانبه گرایی از منظر سازمان بین‌المللی کار، ابزارهای قدرتمندی در جهت توجه و در نظر گرفتن مسائل مشترک سه گروه (کارگران، کارفرمایان و دولت ) با طرح مواردی از قبیل سهیم شدن در اطلاعات ، مشورت سه‌جانبه و سهیم شدن در اخذ تصمیمات شمار به می‌آیند . ^[۷۷]

گفتار دوم : اقدامات سازمان بین‌المللی کار

سازمان بین‌المللی کار از سال ۱۹۱۹تاکنون ، بی‌وقفه و بدون آن که هدف والای خود که همانا استقرار عدالت اجتماعی است را به بوته فراموشی بسپارد ،اقدامات و فعالیت‌های ارزنده‌ای را تدارک دیده و به انجام رسانیده است .
زمینه‌های فعالیت سازمان بین‌المللی کار بسیار متنوع و گسترده است تا جایی که اگر فقط بخواهیم به معرفی عناوین آن‌ها بپردازیم، فهرستی بس طولانی را در پیش رو خواهیم داشت .اقدامات سازمان بین‌المللی کار از بدو تأسیس سازمان ملل متحد در سال ۱۹۴۵، به میزان چشمگیری افزایش یافته است. به در حال حاضر این سازمان در زمینه‌های زیر فعالیت می‌کند :^[۷۸]
- تنظیم و ارائه ی سیاست‌ها و برنامه‌های بین‌المللی به منظور ارتقای حقوق بشر در محیط کار، بهبود شرایط کار و معیشت و افزایش فرصت‌های شغلی
- تنظیم و ارائه معیارهای بین‌المللی کار همراه با تصویب و صدور دستورالعمل‌هایی برای مسئولان کشورها به منظور دنبال‌کردن این خط‌مشی‌ها و اجرای صحیح آن‌ها، تحت نظارت یک نظام حمایتی واحد در زمینه ی اجرای معیارها
- تنظیم برنامه ی گسترده همکاری فنی بین‌المللی ، برای کمک به دولت‌ها در زمینه‌های آموزش حرفه‌ای و آموزش فنون تازه حرفه‌ای، سیاست اشتغال، اداره کار، قانون کار، روابط صنعتی، شرایط کار، تعاونی‌ها، تأمین اجتماعی، آمارهای کار و بهداشت و ایمنی شغلی و نیز مشارکت فعالانه سه گروه اصلی یعنی دولت‌ها، کارگران و کارفرمایان به منظور اجرای واقعی و مؤثر همکاری‌های فنی
- تحقیق، پژوهش و آموزش در زمینه ی فعالیت‌های فوق و انتشار آن‌ها جهت کمک به ارتقا و گسترش تمام این تلاش‌ها .
سازمان بین‌المللی کار در به ثمر رساندن اقدامات یاد شده با مشکلات عدیده‌ای دست و پنجه نرم کرده است .یکی از مهم‌ترین چالش‌ها و مشکلات سازمان بین‌المللی کار در سال‌های آغازین، تردید در صلاحیت این سازمان در خصوص شمول برخی از مسائل مربوط به کار بوده است.مخالفان سازمان هر آنچه در توان داشتند به کار گرفتند تا صلاحیت آن را تا جایی که امکان داشت، محدود سازند. تصور برخی از آنان این بود که سازمان برای ایجاد و وضع مقرراتی هماهنگی در زمینه ی مقابله با شرایط کار نابسامان و بسیار سخت کارگران صنایع تصویب شده است و در سایر زمینه‌ها صلاحیت اظهار نظر و تصویب مقاوله نامه و توصیه نامه ندارد .
اما خوشبختانه ایده ی فوق به تأیید دیوان دایمی دادگستری بین‌المللی نرسید؛به‌طوری‌که اکنون تمام دول دنیا، صلاحیت عام سازمان بین‌المللی کار را پذیرفته‌اند و اذعان می‌کنند که به وظایف سازمان محدود به حمایت از کارگران یدی نیست ، بلکه « قلمرو صلاحیت این سازمان همه ی کسانی را در بر می‌گیرد که کار می‌کنند .» ^[۷۹]
نکته دیگر در خصوص سازمان بین‌المللی کار ، روابط این سازمان با جامعه ی ملل و جانشین آن سازمان ملل متحد است. سازمان بین‌المللی کار هم‌زمان با جامعه ی ملل تأسیس شد و روابط گسترده‌ای را با سازمان فراگیر بین‌المللی برقرار کرد. به‌طوری‌که بودجه ی سازمان بین‌المللی کار را جامعه ی ملل تعیین و تنظیم می‌کرد و از نظر اداری نیز رابطه نزدیکی میان این دو نهاد بین‌المللی وجود داشت . ^[۸۰]
با شروع جنگ جهانی دوم و متعاقب آن فروپاشی جامعه ی ملل،سازمان بین‌المللی کار فعالیت‌های خود را گسترش داد. این مهم به دنبال اصلاحیه ی صالح ۱۹۴۶در اساسنامه ی سازمان به وقوع پیوست.
همچنین به موجب توافق‌نامه ای که میان سازمان ملل متحد و سازمان بین‌المللی کار به امضا رسیده است، سازمان بین‌المللی کار ضمن داشتن استقلال اداری، به عنوان اولین کارگزاری تخصصی ملل متحد شناخته‌شده است .بر طبق آن توافق‌نامه مذکور، این دو سازمان بین‌المللی ضمن همکاری در زمینه‌های مختلف می‌توانند موضوعاتی را برای طرح در جلسات مربوط به یک دیگر پیشنهاد کنند. ^[۸۱]
ماده ۱۲ اساسنامه ی سازمان بین‌المللی کار، همکاری‌های مشترک میان این سازمان و دیگر سازمان‌های بین‌المللی فراگیر را مجاز دانسته است. سازمان بین‌المللی کار با کارگزاری های تخصصی دیگر که وابسته به سازمان ملل متحدند در ارتباط است و با آن‌ها همکاری می‌کند. از آن جمله می‌توان به روابط نزدیکی بین سازمان بین‌المللی کار و برنامه ی توسعه ی ملل متحد ( UNDP) و صندوق جمعیت ملل متحد ( UNFPA) اشاره نمود.
همچنین سازمان بین‌المللی کار با همفکری و مساعدت چند مؤسسه تخصصی و سازمان بین‌المللی اقدام به ایجاد کمیته ها و کمیسیون‌های مشترک کرده است. به عنوان مثال دو کمیته در زمینه‌های بهداشت دریانوردان و بهداشت شغلی مشترکاً توسط سازمان بین‌المللی کار او و سازمان بهداشت جهانی تأسیس شده است. همچنین کمیته ای نیز با عنوان « کمیته ی مشترک کارشناسان سازمان بین‌المللی کار و سازمان تربیتی، علمی و فرهنگی ملل متحد ( یونسکو) در زمینه ی اجرای توصیه نامه‌های مربوط به وضعیت کادر آموزشی » با مشارکت ILOو یونسکو تشکیل شده است .
حال اقدامات و فعالیت‌های سازمان بین‌المللی کار در دو سطح جهانی و منطقه‌ای مورد بررسی قرار می‌گیرد.

بند الف – اقدامات سازمان بین المللی کار در سطح جهانی

۱. تنظیم و تصویب قوانین بین المللی کار
۲ . تدوین برنامه های مرتبط با موضوع کار
۳. برنامه بین المللی برای حدف کار کودک

بند ب – برنامه ی ایمنی و بهداشت کار و محیط آن (کار ایمن) ^[۸۲]

میلیون‌ها کارگر اعم از زن و مرد در سراسر جهان در شرایط خطرناکی به کار مشغولند آمارهای سازمان بین‌المللی کار که در ذیل ارائه می‌شود نشان می‌دهد که :
- هر سال بیش از ۲میلیون نفر بر اثر حوادث شغلی و یا بیماری‌های ناشی از کار از حق حیات محروم می‌شوند و جان خود را از دست می‌دهند
- بیش از ۱۶۰میلیون کارگر به دلیل خطرات محیط کار بیمار می‌شوند

فصل دوم
ادبیات و پیشینه پژوهش
مقدمه
در این فصل ابتدا به مبانی نظری پرداخته می شود و مقدماتی در مورد ورزش، تاریخچه کاراته جهان و چگونگی ورود آن به ایران، تاسیس فدراسیون کاراته در ایران، آیین نامه اجرای لیگ کاراته ایران، تماشاگران، تاثیرات تماشاگران و ماهیت وظیفه حرکتی، انگیزش، عوامل موثر بر حضور تماشاچیان، ارائه خدمات به تماشاچیان، انگیزه ها، عوامل موثر و کاربردی، مروری در بخش پیشینه تحقیق، تحقیقات ارائه شده در داخل و خارج از کشور پرداخته می شود.
۲-۱ کاراته
۲-۱-۱ تاریخچه پیدایش کاراته در جهان:
حدود ۷۰۰ سال قبل از میلاد در یونان باستان آموزش دفاع شخصی به شکل تکنیک های توسعه یافته وجود داشته که به آن پریک و پانکرشین می گفتند و در آن طریقه مشت زنی، حرکات پا، کشتی و نیز استفاده از اسلحه آموزش داده می شد. تاریخ نگاشت است که حدود هزار سال قبل از میلاد در کشور هند کلاس آموزشی مبارزه وجود داشته بنام کشاتریا که به نظر می رسد در آن کلاس فنون رزمی تدریس می شده.
در قرن ششم راهبی هندی به نام بودیدهاراما که اولین رئیس طایفه چان بود از کامچی پورام نزدیک مادراس پای پیاده سراسر هیمالیا را به منطقه شمالی چین هونان طی کرد و در آنجا در معبد شائولین که در سونگ شان در شورینجی قرار داشت اقامت نمود و در مدت اقامتش یک سری تمرین هجده تایی را که اکی کین کیووسن زومی کیو نامیده می شد را به کشیشان معبد آموزش داد که این آموزش شامل حرکات حیوانات واقعی و یا افسانه ای بوده است که گویی جنبه عبادت داشته. تمرینات بودیدها راما ( که در زبان ژاپنی داروماتاشی و در زبان چینی تامو خوانده می شود) این حرکات بعدها بصورت دفاع از خود تبدیل شد و نام آن را مشت معبد شائولین گذاشت. به همین خاطر معبد شائولین محل تولد هنرهای رزمی توسعه یافته است.
پس از برقرار روابط بین چین و اوکیناوا در دوران پادشاهی ساتو در سال ۱۳۷۲ سی و شش خانواده از چین به اوکیناوا آمدند تا تبادل فرهنگی داشته باشند در بین این افراد کسانی بودند که در هنرهای رزمی مهارت داشته که پس از سکونت در دهکده کومه در اوکیناوا رشد و علاقه به کمپوی چینی بیشتر شد.
در سال ۱۴۲۹ اوکیناوا تحت فرماندهی شوهانشی قلمرو مستقلی پیدا کرد و این جزیره ارتباط خوبی توسط بازرگانان خود با دیگر کشورها برقرار کردند. (حاجی محمدیان،۱۳۷۹، ۱۹)
پس از انقراض سلسله شو در سال ۱۴۷۰ و روی کار آمدن سلسله جدید به فرماندهی شوشین در سال ۱۴۷۷ حکم ممنوعیت استفاده از اسلحه صادر گردید. و این امر باعث شد که مردم به سمت یادگیری هنرهای رزمی روی آورند.در نتیجه در سال ۱۶۹۲ جبهه متحد ایجاد شد و شیوه جدید مبارزه که به سادگی “ته” به معنای دست خوانده می شد بوجود آمد. در سال های اول تمرینات ته در خفا و پنهانی انجام می گرفت چرا که طبق قانون هنرهای اوکیناوائی ممنوع بوده است. اما تمرینات ته در سه مدرسه پیشرو ته که در شوری، ناها و توماری واقع شده بودند، پنهانی به کار خود ادامه می دادند. ته دو ویژگی مهم داشت اول اینکه ته بعنوان هنری شناخته شد که فقط تعداد کمی برگزیده و انتخاب می کردند. دوم اینکه هدف آن فقط کشتن و ناقص کردن شخص بود بی نهایت وحشیانه گردید.
بالاخره در سال ۱۸۷۵ اوکیناوا قسمتی از امپراطوری ژاپن گردید و بین سال های ۱۷۸۴ تا ۱۹۰۳ کاراته جایگزین ته که شکل های اصلی نبرد اوکیناوا بود شد.
بعد از این دوران روش ها و سیستم های مبارزه توسط افراد مختلف شروع به تکامل نمود و چون این افراد که تعداد آنها بسیار کم بود و با تفکرات شخص خود بر روی تکنیک ها کار می کردند لذا سبک های مختلف که امروزه نیز بطور گسترده در دنیا جایگاه ویژه ای پیدا کرده است ایجاد گردید که شامل:
شوتوکان: گیچین فوناکوشی
شیتوریو: کنوامابونی
وادوریو: هیرو نوی اوتسوکا
گوجوریو: چوجون میاگی (همان منبع)
۲-۱-۲ تاریخچه کاراته در ایران:
تاریخ دقیقی از هنرهای رزمی بخصوص کاراته در ایران بصورت نوشته ای در دست نیست و تا کنون نکات چندانی پیرامون تاریخچه ورود کاراته به ایران و دیگر ویژگی های آن نوشته نشده و فقر منابع مطالعاتی پیرامون این ورزش یکی از مسائلی است که هر شخص علاقمند به تحقیق یا دوستدار کاراته را با این امر مواجه می سازد. متاسفانه کتابهای معدود در این زمینه وجود دارد که اکثرا برگرفته شده یا ترجمه شده از کتابهای خارجی است که فقط دربردارنده اطلاعات پیرامون کاراته می باشد. کتابی بنام ” کاراته از بدو تولد تا تکامل” در مورد کاراته ایران نگاشته است. ایران جزء یکی از کشورهایی است که علاقه زیادی به هنرهای رزمی داشته و از قدیم الایام در این رشته فعالیت می کردند. کاراته در دهه چهل توسط شخصی بنام ایوب ماشینچیان در کاخ جوانان بصورت ابتدایی تمرین می شود است.
در همان سالها شخصی بنام فرهاد وارسته به جهت ادامه تحصیل راهی آمریکا می شود و همزمان با تحصیل در رشته کاراته نیز نزد اساتید ژاپنی این هنر را فرا می گیرد. پس از اخذ درجه دکترا در رشته علوم سیاسی و کمربند مشکی در کاراته در سال ۱۳۴۴ وارد ایران شد. و شروع به آموزش کاراته بصورت پراکنده می نماید. پس از یکسال در باشگاه رضایار که بعدها به آکادمی کاراته نامگذاری شد برای تعلیم اختصاصی کاراته سبک ” کان ذن ریو” تاسیس گردید که علاقمندان زیادی جذب رشته کاراته شدند. گفتنی است که درآن زمان سبک های شوتوکان زیر نظر استاد نصرتیان، سبک وادوریو زیر نظر استاد آقا میر و سبک کیوکشین زیر نظر استاد شیرزاد تعلیم داده می شد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

سبک کان ذن ریو که قدیمی ترین سبک فعال کاراته در ایران بود توانست با انتخاب نفرات برتر بعنوان تیم ملی کاراته ایران در مسابقات قهرمانی جهان کاراته در سال ۱۹۷۷ در توکیو برگزار شد، حضور قدرتمند داشته باشد و عنوان سومی قهرمانی جهان را کسب نماید. و در سال ۱۹۷۹ نیز تیم ملی کاراته توانست در مسابقات قهرمانی آسیا عنوان سومی کومیته را از آن ایران نماید. سابقه کوتاه این سبک نشان داد که از نظر کاربرد با توفیق هایی توام بوده و کسانی که در این سبک کار کرده اند جنگجویان خوبی بوده اند و در مبارزه بر اثر عدم محدودیت در اجرای تکنیک های دست و پا توانسته اند بخوبی بدرخشند.
۲-۱-۲-۱ تأسیس فدراسیون کاراته در ایران:
سال ۱۳۵۱ بود که فدراسیون کاراته ایران تاسیس شد و دکتر فرهاد وارسته بنیانگذار سبک کان ذی ریو به ریاست فدراسیون کاراته منصوب شد. فعالیت فدراسیون کاراته با ۴ سبک (کان ذن ریو، شوتوکان، وادوریو و کیوکوشین) تا سال ۱۳۶۵ تداوم داشت.
دهه شصت بود که جهت آشنایی بیشتر با کاراته روز دنیا و پیشرفت در آن، اساتید ژاپنی به ایران دعوت شدند وسبک های مختلفی توسط این اساتید معرفی گردید، برای اینکه ایران بتواند همگام با کشورهای دیگر از پتانسیل کاراته استفاده کرد و بتواند در مجامع بین المللی حضور فعال داشته باشد. در سال ۶۸ گروهی از اساتید کاراته را جهت آموزش و اخذ نمایندگی در سبک های اصیل به ژاپن اعزام شدند که پس از آن تعداد سبک های کاراته در ایران بیشتر شد که اکثرا آن سالها را دگرگونی و ایجاد تحول در کاراته ایران می نامند. در حال حاضر بالغ بر ۸۰ سبک کاراته زیر نظر فدراسیون کاراته ایران با جمعیت میلیونی فعالیت دارند و این جمعیت در جوامع بین المللی جایگاه چشمگیری داشته و از لحاظ مدال آوری نیز تیم ملی کاراته ایران، قهرمان آسیا و جزء ۴ تیم برتر کاراته جهان می باشد. کاراته با احترام شروع و با احترام نیز پایان می یابد. (آرین خو، ۱۳۷۱، ۱۸،۱۹و ۲۰).
۲-۱-۳ کاراته- دو چیست؟
بطور اجمالی در کاراته"دو” حاصل هنر جنگ با دست خالی است که بطور مخفیانه از جزیره اولیناوانسل اندرنسل در طول سالیان دراز به ما منتقل شده است. این هنر که دفاع از خود می باشد به فرد اجازه می دهد تا بر دشمن بوسیله تکنیک های مناسب و با بهره گرفتن از قسمت های مختلف بدن به طور عقلانی و موثر پیروز شویم. ولی در کاراته دوی واقعی یک هنر ساده جنگیدن نیست. اولین هدف آن محکم و استوار کردن بدن و روح است. در حقیقت این هنر را اگر از نظر تاریخی بررسی کنیم برای رسیدن به وقار و بزرگی یک فیلسوف استفاده می شده است. طرفداران کاراته دو باید به معنای این دو پند کاملا فکر کنند:
هنر کاراته، مانند تجربه یک حکیم است.
کاراته با حمله شروع نمی شود.
بر طبق رسوم، مرکز و پایه عمل کاراته دو، کاتاها هستند که می توان جداگانه یا باهم این حرکات را انجام داد و ورزیده شد. تمام انسانها، مرد یا زن در هر سنی که باشند می توانند این حرکات را انجام بدهند. (مردانی، ۱۳۷۳، ۷)
۲-۱-۳-۱ فلسفه کاراته دو:
فلسفه کاراته دو مهمترین جنبه آموزش است زیرا این یعنی آموزش روان، از نقطه نظر سنتی وقتی شاگردان این هنر در بدو امر وارد یک کلاس می شوند آنها برابری را یاد می گیرند.
تمام آنها باید از پایین شروع کرده و خود را به سطوح بالاتر بکشانند. بدون در نظر گرفتن تفاوت های فردی و سبک خاص کاراته فضایل بالاتری را یاد می گیرند که عبارتند از احترام، همدردی، حق شناسی و پاکدامنی. کاراته راهی است که از طریق آن شخص فروتنانه به ضعف های خود واقف می شود و در اینجاست که از طریق این فضایل ضعف های خود را به نقاط قوت تبدیل می کند. (تن زاده، ۱۳۶۹، ۱۴)
۲-۱-۴ تکامل کاراته:
زندگی بر بستر پروسه انتخاب طبیعی بطور مداوم و بتدریج در حال تغییر و تکامل بوده و این امکان را فراهم می سازد که ما خود را با پیرامون متغیر خود بصورتی مفیدتر تطبیق داده و عمل نمائیم. هر اندازه که ما پیشرفت کنیم، به ظرافت و تهذیب دست یافته و جزئیات اهمیت بیشتری می دهیم. کاراته برای رسیدن به فرم فعلی تغییرات مداومی داشته. در طول قرون، اصلاحات و تنظیمات زیادی صورت گرفته تا بدن را قادر سازد به حداکثر کارایی (استخراج انرژی) خود دست یابد. جستجوی مداوم برای یک فرم ایده آل، باعث بوجود آوردن زیبایی و هماهنگی در حرکات شده و بعنوان جوهر کاراته محسوب می شود. این باور که کاراته- دو برای درگیری آموخته می شود یکنوع تحریف حقایق می باشد. کیمه در کاراته منحصر بفرد می باشد، بدلیل اینکه جوهر تمام تکنیک های کاراته است، واضح است که انجام تکنیک ها بدون استفاده از کیمه فقط تقلیدی از واقعیات می باشد. تمرینات مداوم تکنیک های کاراته، بدن و علی الخصوص طریقه عمل عضلات و ستون فقرات را تغییر می دهد و بتدریج بدن بصورت یک استخوان بندی کاملا هماهنگ درآمده که در یک لحظه انفجار انرژی قادر به تولید قدرتی خارق العاده می باشد. این یعنی کیمه. (اصلانیان، ۱۳۷۲، ۱۵).
۲-۲ تماشاگران:
جمعیت تماشاچی، حضار، که در مباحث اجتماعی ورزشی به آنها “Audience” اطلاق می شود،یکی از پایه‌های ورزش رقابتی معاصر به شمار می آیند. رهبران ورزش گفته اند که تما شاگران تأثیر مهمی بر عملکرد عمومی ورزش دارند، چه در زمینه های تمر ین ورزشی و دررقا بت واقعی وحتی در دروس تربیت بدنی.
لارسون متعقد است که تماشاجیان جزء مکمل طبیت اصلی ورزش هستند؛ زیرا محیط یا جو اجتماعی مستقیم و زنده ای برای فرد بازیکن فراهم می آورند. کراتی تأکید می کند که ورزشکار با نبود تماشاگران نمی تواند در رقابت بازی خوبی ارائه دهد و یادآور می شود که امروزه حضور تماشاچیان و تأثیرات آنها، برای همگان آشکار شده است؛ زیرا حتی اجرای انفرادی، مثلا در حالت تمرین، قضیه به گونه ای است که چشم هایی ناظر آن هستند، خواه تماشاگر مرئی باشد یا نامرئی. از این بالاتر، اجراکننده (بازیکن)، خود، نیز نمی تواند خیال خویش را از توده تماشاگر دور کند؛ چرا که این امر، به لحاظ روانی و اجتماعی، در ذهن او نهفته است (شیخی، ۱۳۸۱، ص ۲۰۸).
در جای دیگر، کراتی خاطر نشان می سازد که، علاوه بر تاثیر آمیزه همکاری- رقابت بر عملکرد تیم، صرف حضور اشخاصی دیگر در موقعیت اجرا (بازی) خود سبب شکل گیری بروندادهای حرکتی اجراکننده (بازیکن) می شود.
زیگلر^[۸] توضیح داده است که مطالعات و تحقیقات در عرصه مسائل اجتماعی فعالیت ورزشی بر پایه ارتباط آنها با مبحث تسهیل اجتماعی ورزش طبقه بندی می شود.
۲-۲-۱ انواع تماشاگران
با بررسی نوع تماشاگران، و یا به معنای دقیق تر، حضار، می توان گفت که ما سه نوع جمعیت حاضر داریم:

1. 1. تماشاچیان؛ اینها تماشاگرانی هستند که خصلت بی طرفی نسبی بر آنان غالب است؛ یعنی برای ایشان هیچ اهمیتی ندارد که کدام یک از دو تیم برنده یا بازنده باشد.

1. 1. تشویق گران یا هواداران؛ واژه Fan به معنای مشوق است و منحصر شده کلمه Fanatic یعنی متعصب، می باشد. این گروه، تماشاگران تشویق کننده هستند که، نسبت به یک تیم یا باشگاه خاص تعصب می ورزند. اینان پویایی بیشتر از تماشاچی عادی بروز می دهند.

1. 1. همکنشان، مقصود از همکنشان کسانی هستند که در بازی یا رقابت مشارکت دارند، خواه افراد هم تیم باشند یا رقیب. اینان در عملکرد یا بازی ورزشی نقشی فعال، موثر و غیر قابل انکار دارند (شیخی، ۱۳۸۱، ۲۱۰).

۲-۲-۳ چارچوب روانی – اجتماعی برای بررسی تماشاگران
تجربه نشان داده است که در رقابتهای ورزشی عملکرد فرد تنها از تعامل اجتماعی که میان او و هم تیمی هایش صورت می گیرد تاثیر نمی پذیرد، بلکه همچنین، زمانی که خود را در حضور چندین نفر احساس می کند، و یا زمانی که مورد توجه توده ای از تماشاچیان قرار گیرد، هرچند میان او و انها هیچ نوع رابطه ای نباشد، عملکردش تحت تاثیر واقع می شود. پیویو^[۹] در مطالعاتی که راجع به حساسیت مردم نسبت به حضار و جمعیت تماشاگر، خواه کمسال و خواه بزرگسال، انجام داده روشن ساخته است که این حساسیت در انسانها متفاوت است، و این تفاوت به گونه های مختلف اجتماعی شدن کودکان، و نیز به نقش والدین در پاداش و تنبیه کودک نسبت به رفتاری که از او سر می زند و به آنچه که به لحاظ اجتماعی از او انتظار میرود بستگی دارد.

• در خدمات بانکداری انترنتی انتظارات مشتریان درک وبرآورده میشود

• صداقت درگفتار،کرداروپندارمدیران وکارکنان بانک درمورد ارائه خدمات وجوددارد

• آبرو وحیثیت وشان مشتری حفظ میشود

• شایستگی وقابلیت اطمینان درارائه خدمات ازسوی خدمات بانکداری اینترنتی وجوددارد

• کارشناسان آگاه ،به شکایات وانتفادات پاسخگویی روشن وشفافی ارائه می کنند وموارد انتقاد شده را رفع می نمایند.

• آگاهی،اطلاع رسانی وآموزش مشتریان به درستی انجام میشود.

عامل هایی که ملاک سنجش اعتماد دربانکداری اینترنتی طبق مدل اعتماد «دکتر مقیمی»است عبارتند از:
۱۰-اعتقاددارم اطلاعات و خدماتی که سیستم بانکداری اینترنتی بانک ملت در اختیارم قرار میدهد معتبر وقابل اعتماد است.
۱۱-نشان تجاری بانک ملت که سیستم بانکداری اینترنتی رابه من ارائه می دهد برای هر کسی شناخته شده است.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۱۲-به نظر من بانک ملت که سیستم بانکداری اینترنتی را به من ارائه می دهد دارای شهرت خوبی است.
۱۳-به بانک وسیستم بانکداری اینترنتی بانک ملت اعتماد کامل دارم.
که براساس مقیاس ۵نکته ای لیکرت از خیلی مخالفم بانمره ۱وتا خیلی موافقم با نمره ۵ مورد سنجش قرار گرفته است

• امنیت:به صور عمومی امنیت شامل دور نگهداشتن افراد غیر مجاز از دسترسی و اجازه دادن به افراد مجاز جهت دسترسی به دارایی ها واطلاعات با ارزش می باشد .دراین تحقیق متغیر امنیت با شاخص های زیر سنجیده می شود:

۱-قابلیت اعتماد و امنیت سیستم بانکداری اینترنتی
۲- محفوظ ماندن اطلاعات تراکنش ها واجرای سیستم امنیت اطلاعات مشتریان
۳- استفاده از فناوریهای ایمن برای ایجاد سطحی از اطمینان درروند بانکداری اینترنتی
در فرضیه دوم به دنبال بررسی رابطه بین امنیت بانکداری اینترنتی واعتماد مشتریان به بانکداری اینترنتی هستیم.

• سهولت ادراکی :

سهولت استفاده درک شده به درجه ای اطلاق میشودکه شخص اعتقاددارداستفاده ازیک سیستم خاص به تلاش زیادی نیازندارد (دیوس^[۵]، ۲۰۰۰:۱۸۷) ون وهمکاران(۲۰۰۴ ) راحتی را به صورت راحتی مکانی ، راحتی زمانی ،سهولت وسرعت ارائه خدمات وکارایی کانال درارائه خدمات مورد استفاده قرار دادند . میزانی که شخص معتقد است استفاده از یک سیستم خاص نیاز به تلاش زیادی جهت یادگیری ندارد. یعنی کار کردن با یک سیستم تا چه میزان از نظر شخص آسان است.(گیلانی نیا،موسویان،۱۳۸۸) دراین تحقیق متغیر سهولت ادراکی با شاخص های زیر سنجیده می شود:
۱-سهولت یادگیری ومهارت دربانکداری اینترنتی
۲-سهولت درنحوه استفاده وبکارگیری بانکداری اینترنتی

• سهولت دسترسی۲۴ساعته ودر همه مکانها به سایت بانکداری اینترنتی .دراین تحقیق نیز فرضیه سوم ما به تاثیر سهولت ادراکی از بانکداری اینترنتی براعتماد مشتریان بانکداری اینترنتی تعریف شده است.

۳-سودمندی ادراکی :
سودمندی درک شده میزانی است که فرد باور دارد استفاده از یک فناوری خاص موجب بهبود عملکرد شغلی وی میشود (دیوس، ۱۹۸۹:۳۲۰) ادراکات فرد درمورد مفید بودن یک تکنولوژی اطلاعاتی به میزانی است که فرد تصور می کند که استفاده از یک تکنولوژی خاص موجب بهبود عملکرد شغلی وی در سازمان می شود(doll,1998) ویا به انجام بهتر کار مورد نظر کمک می کند ؛این کمک می تواند از طریق کاهش زمان انجام وظیفه یاارائه خدمات به هنگام باشد.دراین تحقیق متغیر سودمندی ادراکی با شاخص های زیر سنجیده می شود:

• بهبودعملکرد بانکداری اینترنتی

• مفید بودن استفاده از بانکداری اینترنتی

• به روز،صحیح وقابل فهم بودن محتوی ،محصولات وخدمات وب سایت

دراین تحقیق درفرضیه چهارم مابه دنبال بررسی تاثیرسودمندی ادراکی بر اعتماد مشتریان به بانکداری اینترنتی هستیم.
۴-آگاهی دهندگی :
نیاز به آگاهی از اطلاعات حساب های مالی مشتریان و همچنین ارائه اطلاعات مشاوره ای یکی از مهم ترین نیاز های مشتریان بانک می باشد.از این جهت این متغیر یکی از مهم ترین متغیر های پیش بینی کننده مشتریان با کانال می باشد.دراین تحقیق متغیر آگاهی دهندگی با شاخص های زیر سنجیده می شود:
۱-فراهم اوردن خدمات و اطلاعات مالی مورد نیازمشتریان
۲-فراهم اوردن ارائه مشاوره های مالی به مشتریان
۳-ارائه اطلاعات صحیح وشفاف وپشتیبانی غیر حضوری به مشتریان
فرضیه پنجم در پی سنجش رابطه بین آگاهی دهندگی بانکداری اینترنتی ومیزان اعتماد مشتریان بانکداری اینترنتی می باشد.
۵-کاربرپسندی :
(دیویس ،۱۹۸۹) آسانی استفاده را به عنوان درجه ای که کاربر اعتقاد دارد استفاده از سیستم تلاش کمتری را می طلبد تعریف کرده اند(وحید ،۲۰۰۷).دراین تحقیق متغیر کاربرپسندی با شاخص های زیر سنجیده می شود:

• سریع واسان بودن عملیات بانکداری اینترنتی

• تحت کنترل بودن عملیات بانکداری اینترنتی

• برخورداری از امکانات وتوانایی کافی در ارائه خدمات بانکداری اینترنتی

فرایند خود انتشار متوالی یا واکنش زنجیره ای شده که تا زمانی که اکسیژن مورد نیاز لازم موجود باشد ادامه خواهد یافت. گرمای تولید شده دمای ناحیه اشتعال را بالا می برد و این عامل باعث افزایش شتاب نرخ تجزیه کامپوزیت خواهد شد. بسیاری از پلیمرها مثل پلی استرها، ونیل استرها و اپوکس ها با مقدار زیادی گازهای قابل اشتعال را آن می کنند که خود عاملی افزایش مقدار سوخت شعله خواهد شد^[۸]. در این مواد تا زمان تخریب کامل ماتریس پلیمر اشتعال ادامه می یابد. اشتعال پذیری مواد کامپوزیتی به وسیله توقف یا کاهش واکنش های شاخه ای شدن زنجیردر مراحل(‏۲‑۱) و (‏۲‑۲) در چرخه احتراق کاهش می یابد. تأخیر دهنده های اشتعال پلیمرها به سه روش چرخه احتراق را قطع می کنند:
۱- اصلاح فرایند تخریب حرارتی برای کاهش میزان و یا انواع گازهای قابل اشتعال
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲- تولید گازهای تجزیه که شعله و آتش را سریعاً سرد می کند^[۹] . این عمل به وسیله حذف رادیکال های H و OH انجام می گیرد.
۳- کاهش دمای مواد به وسیله اصلاح خصوصیات هدایت حرارتی و یا گرمای ویژه (این روش می تواند به تنهایی یا با دیگر روش ها به کار برده شود.)
به صورت کلی اغلب پلیمرهای تأخیر دهنده اشتعال به دو دسته فاز متراکم شونده و فاز گازی فعال تقسیم می شوند. این تقسیم بندی بستگی به این دارد که آیا در آنها مکانیسم تجزیه پلیمر مختل می شود یا احتراق در شعله. زمانی پلیمر در دسته فاز متراکم قرار می گیرد که در حالت جامد یا مذاب باشند. دسته فاز متراکم خود شامل چندین مکانیسم برای تأخیر اشتعال است که عبارتند از:
۱- رقیق کردن مقدار ماده آلی قابل اشتعال به وسیله افزودن ذرات پرکننده داخلی.
۲- کاهش دمای کامپوزیت به وسیله افزودن پر کننده هایی که به عنوان جاذب حرارتی^[۱۰] عمل می کنند.
۳- کاهش دما به وسیله افزودن پر کننده هایی که به صورت گرماگیر تجزیه شده و محصولاتی مانند آب یا دیگر محصولات غیر قابل اشتعال با ظرفیت حرارتی ویژه بالا تولید می کنند.
۴- کاهش میزان نرخ رهایش حرارت به وسیله بکارگیری پلیمرهایی که توسط واکنش‌های گرماگیر تجزیه می‌شوند.
۵- افزایش آروماتیسیته^[۱۱] ماتریس پلیمری به منظور اینکه به یک سطح و لایه عایق فضای کربنی^[۱۲] تجزیه شود که هدایت حرارتی درون کامپوزیت را کاهش می دهد و انتشار گازهای قابل اشتعال را کاهش دهد.
کامپوزیت های پلیمری که جزء تأخیر دهنده های اشتعال از نوع فاز گاز^[۱۳] می باشند، به وسیله ممانعت از واکنش اشتعال عمل می‌کنند. در نتیجه هم کاهش انتشار شعله و هم بازگشت مقدار حرارت از سوی شعله به ماده را در این نوع مشاهده می‌شود. مکانیسم‌های موجود در نوع فاز گاز که به صورت گسترده جهت تأخیر اشتعال به کار گرفته شده است معمولاً رهایش رادیکال های بر پایه برومین، کلرین و فسفره را خواهند داشت که باعث اختتام واکنش های اشتعال گرمازا از طریق حذف رادیکال های H و OH از شعله خواهند شد. یکی دیگر از مکانیزم های معمول این دسته رهایش بخارات غیر قابل اشتعال برای رقیق کردن غلظت گازهای H و OH در شعله است. همچنین باعث کاهش دما نیز خواهد شد. در حالی که بسیاری از تأخیر دهنده های اشتعال تنها با یکی از مکانیسم های فاز متراکم و یا فاز گاز عمل می کنند، تأخیر دهنده هایی بیشترین تأثیر را دارند که از هر دو مکانیسم فازها در یک زمان واحد استفاده می کنند.
تأخیر دهنده‌های اشتعال برای کامپوزیت‌ها^[۱۴]
مواد تأخیر دهنده اشتعال متنوعی برای پلیمرها و کامپوزیت های پلیمری ارائه شده است. در حدود ۲۰۰-۱۵۰ آمیزه و ماده مختلف برای استفاده وجود دارد. [۲-۷]
تأخیر دهنده‌های اشتعال یکی از بزرگترین گروه از افزودنی‌هاست که در پلیمرها استفاده می شود. این مواد در حدود ۲۷% از بازار افزودنی پلاستیک را به خود اختصاص داده است. رتبه بعدی متعلق به پایدار کننده حرارتی (۶/۱۵%) آنتی اکسیان ها (۶/۷%) روان کننده ها (۶%) و پایدار کننده اشعه ماوراء بنفش (۵%) می باشد. مواد تأخیر دهنده اشتعال با پلیمر طی فرایند آلیاژ می شوند اما به صورت شیمیایی با پلیمر واکنش نمی دهند. ترکیب شیمیایی بسیاری از آنها بر اساس عناصر آنتیموان، آلومینیوم، بروم، فسفر، برومین، کلرین است که این مواد تأخیر اشتعال درصد زیادی را تأمین می کنند. به صورت تخمینی در حدود ۹۰% از مواد افزودنی بر اساس این عناصر هستند و به شکل اکسیدهای آنیتموان، آلومینیوم سه آبه و اکسیدهای برون کاربرد دارند. به مقدار کمتری نیز افزودنی هایی شامل باریوم، روی، تین، آهن، مولیبدنیوم یا گوگرد وجود دارند. بسیاری از افزودنی ها شامل نمک های فلزی هیدراته هستند که به صورت گرماگیر در شعله تجزیه می شوند و در نتیجه میزان و نرخ رهایش حرارت کلی پلیمر را کاهش می دهند. برخی دیگر از عناصر افزودنی نیز در هنگام تجزیه بخار آب آزاد می کنند طی فرایند تجزیه و این بخار آب باعث رقیق شدن و کاهش غلظت گازهای قابل اشتعال رهایش شده خواهند شد. کامپوندهای واکنشی نیز با زرین در هنگام فرایند پلیمریزه می شوند و دارای ساختار شبکه ای مولکولی یکپارچه شوند. تأخیر دهنده های واکنشی اشتعال به صورت اساسی بر پایه هالوژن بروم و کلر، فسفره و عناصر معدنی و ملامین هستند. در حال حاضر بروم و کلر، تأخیر دهنده های معمولی هستند زیرا قدرت زیادی در یکباره سرد کردن شعله دارند. کامپوندهای هالوژن به وسیله رهاسازی اتم های برومین و کلرین فعال به درون شعله در برابر اشتعال پذیری مقاومت می کنند. این اتم ها واکنش اکسیداسیون احتراق گازهای اشتعال پذیر را متوقف می کنند. اگرچه در حال حاضر از سوی مقامات دولتی و طرفداران طبیعت تصمیماتی جهت استفاده از تأخیر دهنده های اشتعال غیر هالوژن گرفته شده است (این ترکیبات به طبیعت لطمه وارد می کنند). ترکیبات فسفره یکی دیگر از ترکیبات مؤثر در ارتباط با اشتعال است این ترکیبات میزان گازهای قابل احتراق حاصل از تجزیه را به وسیله افزایش تشکیل ذغال کاهش می دهند. انتخاب تأخیر دهنده اشتعال برای کامپوزیت پلیمری چندین عامل و فاکتور بستگی دارد که شامل هزینه، سازگاری شیمیایی میان تأخیر دهنده اشتعال و پلیمر میزبان دمای تجزیه ماده و وزن. بسیاری از پرکننده های تأخیر دهنده اشتعال خواص مکانیکی پلیمرها را کاهش می دهند. البته می توان به وسیله اصلاح سطح پرکننده این تأثیرات منفی را کاهش داد و بر همکنش میان ذرات و ماتریس پلیمری را بهبود بخشید. برخی مواد پر کننده با وجودی که اشتعال پذیری را کاهش می دهند مقدار دود و دودهای سمی را با تجزیه ماده افزایش می دهند. به خاطر همین دلایل سعی بر این است که ترکیبی از تأخیر دهنده های اشتعال در کامپوزیت های پلیمری استفاده شود تا میزان مقاومت در برابر اشتعال پذیری افزایش یابد و در عین حال تأثیرات مضرب و منفی و مضر روی ویژگی ها و خواص مکانیکی، دود و سمیت به کمترین مقدار ممکن برسد. پرکننده ها عناصر غیر فعال معدنی هستند که به پلیمر طی مراحل پایانی فرایند افزوده می شود تا اشتعال پذیری محصول نهایی کاهش یابد. قطر ذرات پرکننده زیر ۱۰ میکرومتر است و اغلب در محدوده میکرون است. ذرات به زرین مایع آلیاژ می شود و به صورت یکنواخت در آن پراکنده می شود. بیشتر پلیمرها نیاز به مقدار زیادی پرکننده جهت نشان دادن بهبود محسوس در مقاومت اشتعال پذیری شان دارند. مقدار حجمی کمینه معمولاً در حدود ۲۰% و مقدار متوسط در حدود ۵۰% تا ۶۰% است. پرکننده باید با پلیمر سازگار باشد. در غیر این صورت خواص مکانیکی و دوام و بقای محیطی ماده از بین رفته و کاهش یابد. پرکننده ها می توانند اثرات مخرب بر روی خواص بگذارند این اثرات شامل افزایش و سیکوزیتید، کاهش زمان ژل شدگی مذاب پلیمری که باعث مشکل شدن فرایند گردد، می شود. بیشتر پرکننده ها به صورت تدریجی با تحت مجاورت قرار گرفتن رطوبت دچار هیدرولیز شده و از بین می روند و این عامل جهت کاهش خاصیت تأخیر اشتعال آنها خواهد شد. با وجود این مشکلات پرکننده ها اغلب به دلیل هزینه پایین آنها افزودن آسان آنها به پلیمر و قابلیت مقاومت اشتعال پلیمر استفاده می شوند. این نکته قابل اهمیت است که پرکننده ها به ندرت به تنهایی استفاده می شود اما در مقابل به صورت ترکیبی با تأخیر دهنده های اشتعال دیگر (مثل ارگانوهالوژن ها یا ارگانوفسفره ها) برای رسیدن به مقدار زیاد مقاومت در برابر اشتعال استفاده می شود. ما دو نوع پرکننده تأخیر دهنده اشتعال داریم: خنثی و فعال که بر اساس نوع فعالیت مشخص می شود:
الف) پر کننده های تأخیر دهنده اشتعال خنثی^[۱۵]
این نوع پر کننده توسط چندین مکانیسم، اشتعال پذیری و تولید دود کامپوزیت پلیمری را کاهش می دهند. مکانیسم برتر و مهم بر این اساس است که میزان سوخت به وسیله رقیق کردن درصد جرمی ماده آلی در کاپوزیت به وسیله افزودن پر کننده غیر قابل اشتعال، کاهش می دهد. در این حالت مقدار پلیمر به شدن باید کاهش یابد و به همین دلیل مقدار پر کننده در حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد خواهد بود (مورد نیاز است). مکانیسم دیگر جذب گرما به وسیله پلیمر است و میزان و نرخ سوخت ماتریس پلیمری کاهش خواهد یافت. برای اینکه پرکننده جاذب حرارت باشد باید ظرفیت حرارتی آن از پلیمر میزبان بیشتر باشد. برخی دیگر از پلیمرها اشتعال پذیری پلیمر را به وسیله تشکیل لایه سطحی عایق زمانی که پلیمر تجزیه می شود و تبخیر می شود کاهش می دهند. این لایه عایق میزان و نرخ تجزیه ماتریس پلیمری را کاهش می‌دهد. این لایه سطحی مانع جریان مواد ناپایدار قابل اشتعالی به درون شعله خواهد شد و باعث کاهش بیشتر میزان تجزیه خواهد شد. همه پرکننده ها به وسیله کاهش میزان جرم پلیمر و بیشتر پر کننده ها به عنوان جاذب حرارت عمل می کنند. فقط تعداد کمی از پرکننده ها هستند که باعث به وجود آمدن لایه سطحی عایق می‌شوند. پرکننده‌هایی خنثی که به طور معمول به پلیمرها و کامپوزیت های پلیمری افزوده می شوند شامل سیلیکا، کربنات کلسیم، دوده هستند. این پرکننده ها اشتعال پذیری و تولید دود را از طریق مکانیسم رقیق کردن و یا جذب گرما کاهش می‌دهند. در موارد جزئی نیز از سیلیکات های رس هیدراته ساده مانند پومیس^[۱۶]، تالک^[۱۷]، gypsum و سولفات کلسیم دوآبه^[۱۸] استفاده می‌شود.
ب) پرکننده‌های تأخیردهنده اشتعال فعال^[۱۹]
این پرکننده تأثیرات بیشتری بر روی پلیمر از لحاظ تأخیر اشتعال و تولید دود نسبت به پرکننده خنثی خواهد گذاشت. پرکننده فعال نیز مانند پرکننده خنثی به عنوان جاذب حرارت و دقیق کننده ماتریس در کامپوزیت عمل می کند. همچنین این نوع پرکننده در فاز متراکم فعالیت می کند. در زمان تجزیه در دماهای بالا و واکنش های گرماگیر مقدار زیادی گرما را جذب می کند و این تأخیر خنک کنندگی باعث کاهش میزان و نرخ تجزیه ماتریس پلیمری خواهد شد. واکنش تجزیه پرکننده باعث رهایش گازهای بی اثر به مقدار زیاد خواهد شد گازهایی مثل بخار آب و دی اکسید کربن که این گازها نیز می توانند به درون شعله نفوذ کرده و غلظت مواد ناپایدار اشتعال پذیر، رادیکال های H و OH را کاهش و رقیق می کند. این رقیق کردن باعث کاهش دمای شعله شده که خود باعث نرخ تجزیه ماده کامپوزیتی می شود. دمای تجزیه پرکننده یک عامل بحرانی و مؤثر در تأخیر دهندگی اشتعال آنهاست. دمای تجزیه بایست بیشتر از دمای فرایند آنهاست تا دیگر پرکننده در طول ساخت ماده کامپوزیتی تجزیه نشود. کامپوزیت های شامل رزین‌های ترموپلاستیک دما بالا، مانند پلی فنیلن سولفید^[۲۰] یا پلی اتر اتر کتون^[۲۱] بایت در دمای حدود ۴۰۰-۳۰۰ درجه سانتی گراد فرایند شوند. بنابراین پرکننده های مورد استفاده برای این مواد باید در دماهای این محدوده تجزیه نشود. همچنین دمای تجزیه پرکننده بایست پایین تر از دمای پیرولیز ماتریس پلیمری باشد که بسیاری زرین ها مورد استفاده در کامپوزیت این دما بین ۴۵۰-۳۰۰ درجه سانتی گراد است. بسیاری از اکسیدهای فلزی^[۲۲] و هیدروکسیدهای فلزی^[۲۳] به عنوان تأخیر دهنده های اشتعال فعال مورد استفاده قرار می گیرد. در این بین معمول ترین و پر مصرف ترین آلومینیوم تری هیدراته Al(OH)3 است. همچنین انواع دیگر از اکسیدهای آلومینیوم نیز مورد استفاده است. همچنین ترکیبات اکسیده دیگر مثل ترکیبات آنتیموان (sb2o3,sh2o5)، آهن (مثل فروسن ferocene، FeOOH، FeOCl)، ترکیبات مولیبدنیوم (MoO₃)، منزیم (Mg(OH)₂) روی و تین tin قابل کاربرد است. به وسیله فعالیت این عناصر و پرکننده اشتعال و همچنین تشکیل دوده به مقدار قابل توجهی متوقف خواهد شد. اگرچه میزان تأثیر آنها به صورت کلی با افزایش غلظت آنها در ماتریس پلیمری افزایش خواهد یافت. مانند پرکننده های خنثی میزان بارگزاری بالایی از پرکننده (۶۰-۲۰%) جهت یک کاهش اساسی در اشتعال‌پذیری مورد نیاز است.عنصرهای پایه نیتروژن یکی از مؤثرترین تأخیر دهنده های اشتعال است این عنصر به همواره ترکیبات گوانیدین و ملاحین سال ها برای بهبود مقاومت اشتعال در پوشاک های پشمی، لباس های کتونی و کاغذ مورد استفاده بوده است. اما افزودنی های پایه نیتروژن به ندرت به عنوان تأخیردهنده اشتعال در کامپوزیت های پلیمری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
پرکننده تأخیر دهنده اشتعال متورم شونده^[۲۴]
این نوع پر کننده جزء پرکننده های فعال هستند. این روش یکی از نوین ترین روش های بهبود مقاومت اشتعال مواد کامپوزیتی است. نمونه ای از این پرکننده ها پلی فسفات/ ؟؟؟ ترتیول است که در دماهای بالا متورم می شود. مکانیسم عملکرد این نوع پرکننده در کامپوزیت به صورت شماتیک در شکل ۱۰-۸ نشان داده شده است. زمانی که کامپوزیت تحت مجاورت شعله قرار می گیرد ذرات متورم شونده واکنش داده و مقدار زیادی گازهای غیر قابل اشتعال و غیر سمی که در ماتریس پلیمری گیر می افتد ایجاد می شود. تجمع این گازها باعث می شود که پلیمر نرم شده به فوم و پلیمر متورم شده تبدیل شود. در صورتی که ماتریس پلیمری قابلیت تبدیل به ذغال (char) را داشته باشد با افزایش دما ماتریس تجزیه شده و باعث تولید لایه ذغالی متخلخل عایق خواهد شد. این لایه ماده کامپوزیتی اصلی را حفظ و حمایت می کند. Kovar و همکاران[۸]به این نتیجه رسیدند که فرایند تولید فوم زمانی اتفاق خواهد افتاد که پلیمر در حالت ویسکوز نرم^[۲۵] باشد. اگر ذرات پرکننده در دماهایی پایین‌تر از دمای انتقال شیشه پلیمر تجزیه شوند در این حالت ماتریس سخت^[۲۶] خواهد بود و قابلیت تولید فوم و تورم را نخواهد داشت. در مقابل در صورتی که میزان فشار حاصل از تولید سریع گازها می تواند منجر به تولید شیار و لایه لایه شدن در کامپوزیت‌های سخت خواهد شد. در صورتی که تجزیه در دماهای بالا اتفاق افتد گازها می تواند از درون کامپوزیت خارج خواهد شد و لایه متورم شده ای تشکیل نخواهد شد. در صورتی که درجه بالایی از حمایت در برابر آتش را بخواهیم دمای واکنش تجزیه ذرات متورم شونده ها باید بالاتر از دمای انتقال شیشه و کمتر از دمای تجزیه ماتریس پلیمری باشد.
پلیمرهای تاخیر دهنده اشتعال قابل استفاده در کامپوزیت‌ها^[۲۷]
تعداد زیادی از پلیمرهای تأخیر دهنده اشتعال در حدود ۲۶ سالی است که ارائه شده است و بسیاری از این موارد مناسب برای استفاده در کامپوزیت های لیفی است. اتصال مولکول های بروم، کلر یا فسفر به ساختار مولکولی پلیمر معمول ترین و رایج ترین روش بهبود مقاومت اشتعال رزین‌های ترموست و ترموپلاست است. یکی دیگر از روش‌های استفاده از پرکننده‌های در مقیاس نانو است که خیلی سریع تبدیل به یک گروه مهم از مواد تأخیر دهنده اشتعال شده است. یکی دیگر از روش ها نیز اصلاح شیمیایی ساختار شبکه‌ای مولکولی به وسیله کوپلیمریزاسیون پیوندی است.
افزایش مقاومت اشتعال به وسیله پلیمریزاسیون^[۲۸]
اصلاح ساختاری زنجیره های پلیمری یک تکنیک مؤثر برای بهبود مقاومت اشتعال‌پذیری است. [۶]همانطور که قبلاً گفته شد پایداری حرارتی پلیمر به وسیله انرژی پیوندی^[۲۹] میان اتم های روی زنجیره اصلی تعیین می شود. پلیمرهای شامل مقادیر زیاد هیدروژن، نیتروژن یا اکسیژن؛ اشتعال پذیری زیادی از خود نشان می دهند زیرا آنتالپی^[۳۰] پیوندی پایینی با کربن دارند. پایداری حرارتی پلیمر می تواند به وسیله افزایش استحکام پیوندهای زنجیره افزایش داد. پایداری حرارتی می تواند به وسیله اتصال ساختارهای حلقه ای هتروسیکل^[۳۱] و آروماتیک^[۳۲] با انرژی های پایدارسازی رزنانسی بالا به درون زنجیره اصلی و کاهش حضور هیدروژن (H)، نیتروژن (N) و اکسیژن (O) افزایش داد. نه تنها دمای تجزیه پلیمر به وسیله این اصلاح ساختار افزایش می یابد بلکه درصد جرمی مواد ناپایدار قابل اشتعال کاهش می یابد که نرخ رهایش حرارت نیز پایین تر می آید.
شکل ‏۲‑۲: رابطه میان مقادیر اروماتیک و میزان بقایای ذغال و گازهای ناپایدار. توسط Parker & Kourtide [1]
شکل ‏۲‑۲ رابطه میان دانسیته گروه آروماتیک در زنجیره اصلی پلیمر^[۳۳] در برابر میزان درصد گاز ناپایدار و ذغال [۹] نشان می‌دهد. یک رابطه خطی میان دانسیته گروه های آروماتیک و میزان و کاهش خطی مواد ناپایدار وجود دارد.
شکل ‏۲‑۳: رابطه میان بقایای ذغال و شاخص اکسیژن پلیمر و بقایای ذغال بعنوان جرم باقیمانده حاصل از آزمون TGA در دمای ۸۰۰ درجه سانتیگراد در اتمسفر خنثی است. توسط Krevelan[10]
شکل ‏۲‑۳ یک رابطه خطی میان میزان ذغال پلیمرها و پارامتر محدودیت اکسیژن که باعث کاهش میزان مواد ناپایدار اشتعال پذیر که عاملی برای استمرار احتراق است وجود دارد. [۱۱]استحکام میان زنجیره ها نیز عامل مهم دیگری برای کنترل پایداری حرارتی پلیمرهای ترموست است. پلیمرهایی که می توانند یک ساختار شبکه ای ۳ بعدی اتصال عرضی^[۳۴] زیاد تشکیل دهند معمولاً پایداری حرارتی زیادی نشان می دهند زیرا شکست و تشکیل دوباره اتصالات عرضی باعث تشکیل ذغال خواهد شد. پلی فنیلن‌ها، پلی فنیلن اکسایدها نمونه و مثال هایی از پلیمرهای تأخیر دهنده اشتعال با قابلیت آروماتیک بالا و اتصال عرضی بالا می باشند. مشکل این پلیمرها دمای فرآیندپذیری بالا (نرم شدگی) می باشد.
کامپوزیت‌های پلیمری هالوژنه^[۳۵]
اصلاح شیمیایی پلیمرها به وسیله عناصر ارگانوهالوژن یکی از معمولترین و مؤثرترین روش های کاهش اشتعال پذیری مواد کامپوزیتی است. [۲, ۳, ۵, ۶, ۱۲, ۱۳]
عناصر پایه هالوژن شامل بروم و کلر تأخیردهنده‌های اشتعال فوق العاده‌ای هستند که به صورت فرایند فاز گاز^[۳۶] از اشتعال جلوگیری می کنند. (اختتام واکنش های اشتعال به وسیله حذف رادیکال H و OH واکنش با هالوژن) پلیمرهای هالوژنه به وسیله اتصال مولکول هالوژن به ساختار شبکه ای زرین از طریق کوپلیمریزاسیون تشکیل می شوند. مقدار برومیت بایست بیشتر از ۲۰% وزنی باشد تا بتواند تأثیر مشخصی بر روی مقاومت اشتعال بگذارد. میزان کلرین برای بیشتر پلیمرها بایست بیشتر از مقدار ۲۵ درصد وزنی باشد اگرچه افزایش کلرین بیشتر از این مقدار بر روی نتایج و بهبود آن تأثیر چندانی نخواهد گذاشت. پلیمرهای کلرین و برومینه را نیز می توان به همراه پرکننده های تأخیر دهنده اشتعال استفاده کرد که ترکیب پرکننده با هالوژن ها می تواند خاصیت های جمع پذیری^[۳۷]، غیر هم افزایی^[۳۸] و هم افزایی^[۳۹] بر روی خواص تأخیر دهنده اشتعال سیستم پلیمری بگذارد. اثر جمع پذیری زمانی اتفاق می افتد که بازده تأخیر دهنده اشتعال کل سیستم پلیمری برابر با ترکیبی از بازده های پرکننده و هالوژن است و برهمکش خاصی میان این دو جهت افزایش و کاهش اثرات تأخیر اشتعال وجود ندارد. نمونه این نوع اثر شامل پلیمرهای هالوژنه به همراه پر کننده های خنثی است. هالوژن مقاومت اشتعال پذیری را در فاز گاز افزایش می دهد در صورتی که پرکننده در فاز متراکم به عنوان کاهنده میزان سوخت پلیمری و جاذب حرارت عمل می کند. هر دو به صورت مستقل بر روی افزایش قابلیت اشتعال سیستم پلیمری عمل می کند. تأثیر غیر هم افزایی زمانی است که بازده سیستم پلیمری کمتر از بازده سیستم های افزودنی به طور مستقل است. هالوژن و پرکننده مزاحم واکنش های تأخیر اشتعال یکدیگر شده در نتیجه مقاومت اشتعال پذیری کلی پلیمر کاهش خواهد یافت. بهترین حالت زمانی اتفاق می افتد که پرکننده و تأخیر دهنده اشتعال و واکنش تأخیر اشتعال اثر هم افزایی می گذارند. زمانی این اتفاق می افتد که بازده کل سیستم پلیمری بیشتر از اثرات افزودنی هالوژن و یا پرکننده به تنهایی باشد. میزان گسترده ای از عناصر فعال می توانند به عنوان پرکننده‌های افزایی پلیمرهای هالوژنه استفاده شوند. این عناصر شامل اکسید بیسموت^[۴۰] ، اکسید مولیبدنیوم^[۴۱] ، اکسید تین^[۴۲] هستند. اگرچه معمولاً از اکسید آنتیموان (sb₂o₃) استفاده می‌شود. این عنصر خاصیت ضد اشتعال پذیری کمی در زمان هایی که به تنهایی مصرف می شود (پلیمرهای غیرهالوژنه) دارد اما زمانی که از زرین های برومینه استفاده شود بازده تأخیر اشتعال به شدت افزایش می یابد. این افزایش به دلیل بر همکنش های هم افزایی میان مکانیزم های تأخیر دهنده اشتعال هالوژن و اکسید آنتیموان است. (واکنش مواد ناپایدار هالوژنه با مواد ناپایدار آنتیموان در فاز گاز و تولید هالوژن یا آمیزه اکسی هالید) پرکننده ها شاخص گسترش شعله را^[۴۳] را کاهش می دهند و به استثنای آلومینیوم سه آبه (ATH) باعث افزایش پارامتر محدودیت اکسیژن می شوند. شکل ‏۲‑۴ تأثیر پرکننده های تأخیر دهنده اشتعال را بر روی پارامتر انتشار شعله، پارامتر محدودیت اکسیژن و دانسیته نوری ویژه وینیل استر برومینه شده^[۴۴] شده را نشان می‌دهد.
شکل ‏۲‑۴: تأثیر تأخیردهنده اشتعال بر روی (الف) شاخص گسترش اشتعال (ب)شاخص محدودیت اکسیژن (ج) دانسیته نوری ویژه یک است وینیل استری برومینه شده.توسط Mochat & Hiltz( [14]
بیشترین دغدغه استفاده از پلیمرهای هالوژنه و کامپوزیت های پلیمری رهایش دودهای خورنده اسیدی و گازهای سمی است که به طور جدی بر روی سلامت و خطرات زیست محیطی تأثیرگذار است.[۵, ۶, ۱۴] پلیمرهای کلرینه مقدار زیادی گاز HCL رهایش می کنند که می توانند بر روی سیستم تنفسی و چشم تأثیر گذاشته و توانایی گریز از آتش را از انسان بگیرد. همچنین پلیمرهای کلرینه می توانند ؟؟؟ و عناصر وابسته دی اکسین که به شدت سمی هستند را تولید کند. تماس با دی اکسین ها با غلظت زیاد می تواند منجر به مشکلات زیادی از لحاظ سلامتی شود، مشکلاتی از قبیل سرطان، تغییر رنگ پوست، خارش پوست و تاول ایجاد کند. همچنین دی اکسین ها با ورود به اکوسیستم می توانند برای سال ها درون بدن جانداران و گیاهان باقی بمانند. به همین دلایل استفاده از این پلیمرها در بسیاری از کشورها منسوخ شده است و به جای آن از پلیمرهای تأخیر دهنده اشتعال دوستدار محیط زیست شامل brominaded index، tris(tribromophenyl)cyanurate,tris(tribromoneophentyl)cyanurate استفاده می کنند.
کامپوزیت های پلیمری فسفره تأخیر دهنده اشتعال^[۴۵]
مقاومت اشتعال پذیری پلیمرها و کامپوزیت های پلیمری می تواند به وسیله افزودن فسفر افزایش یابد.[۳, ۶, ۱۳, ۱۵, ۱۶]
یکی از روش‌های بسیار معمول و رایج برای افزودن فسفر، آلیاژسازی^[۴۶] یک آمیزه پرکننده فسفره پایه معدنی یا پایه آلی به پلیمر طی فرایند است. اکثر آمیزه های فسفری دارای قابلیت مقاومت اشتعال است اما انواع معمول و رایج و پر کاربرد آنها فسفر خالص، فسفات آمونیوم و trialylphosphates هستند. فسفره ها همچنین می توانند به وسیله کوپلیمریزاسیون زرین با منومرهای آلی فسفره فعال (استرهای فسفاته، پلی ال‌ها و فسفات ها) یا فسفات های هالوژنه(phosphate (tris(1-cloro-2-propyl)phosphate , tris(2,3-dibromo propyl) به ساختار مولکولی زرین متصل شوند. روش پلیمیریزاسیون برای تولید تعداد بسیار زیادی از پلیمرهای مناسب تأخیر دهنده اشتعال برای کاربرد در کامپوزیت ها استفاده می شود. فسفره به عنوان تأخیر دهنده اشتعال هم در فاز گاز و هم در فاز متراکم عمل می کنند (بسته به ساختار و طبیعت شیمیایی و پایداری حرارتی پلیمر میزبان). مکانیزم فاز گاز در بیشتر ترموپلاستیک ها و پلیمرهای ترموست غیر اکسیژنه^[۴۷] حاکم است. در این نوع مکانیسم رادیکال های فسفره رهایش شده از طرف پلیمر در دماهای بالا اگرچه زمانی مؤثرتر است که تولید مواد ناپایدار در دماهای پایین تر از ۴۰۰-۳۰۰ درجه سانتی گراد اتفاق بیفتد و یا ماتریس پلیمری تجزیه شود می باشد. رادیکال های فسفره زیادی می توانند به درون شعله رهایش شده البته این رهایش بستگی به دما و ترکیب درصد تأخیر دهنده اشتعال فسفره دارد. این رادیکال ها با رادیکال های H و OH واکنش داده و موجب کاهش اشتعال و یا توقف آن شوند. مکانیسم دوم تأخیر دهنده اشتعال فاز گاز است مین مکانیسم یک تأثیر پوششی بر روی سطح داغ پلیمر می گذارد. بسیاری از مواد حاوی فسفر رهایش شده از پلیمر تجزیه شده به صورت متناسب سنگین هستند و این عامل باعث می شود که یک فاز غنی از بخار در سطح پلیمر ایجاد شود که از دسترسی اکسیژن جلوگیری کند. زمانی که آمیزه و عنصر فسفره در پلیمرهای آلی هیدروکسیل^[۴۸] و اکسیژنه^[۴۹] استفاده می شود به صورت یک تأخیر دهنده اشتعال در فاز متراکم عمل می کند. فسفر در این سیستم های پلیمری باعث تشکیل ذغال می شود که خود باعث کاهش مقدار مواد ناپایدار قابل اشتعال رهایش شده به سمت آتش خواهد شد. فسفر می تواند افت حرارت را در برخی ترموپلاستیک ها به وسیله ذوب شدن و چکه کردن شتاب دهد. اطلاعات بیشتر در مورد انواع واکنش های تأخیر دهنده اشتعال فسفره را می توان در مقاله جامع ارائه شده توسط Granzow [12]یافت.
کوپلیمریزاسیون پیوندی برای مقاومت اشتعال^[۵۰]
یکی دیگر از تکنیک های تولید پلیمرهای تأخیر دهنده اشتعال، کوپلیمریزاسیون پیوندی است [۶]. این تکنیک بر مبنای افزودن یک منومر که به شدن خاصیت تشکیل ذغال دارد به زنجیره پلیمری استوار است. فرایند کوپلیمریزاسیون می تواند از طریق دو روش که شامل پیوند زدن از طریق^[۵۱] و یا پیوند زدن به^[۵۲] ایجاد شود. فرایند سازنده و تشکیل دهنده شامل واکنش پلیمر با اغازگر و ایجاد مراکز فعال^[۵۳] در طول زنجیره پلیمر است. سپس منومرها از طریق رادیکال با زنجیره پیوند می زنند.
فرایند پیوند زدن به (Grafting onto) زمانی اتفاق می افتد که منومر با آغازگر واکنش می دهد و رادیکال تولید می شود و این رادیکال به زنجیره پیوند می خورد. صرف نظر از فرایند، ضروری است که منومر به صورت حرارتی در دماهای پایین تر از پلیمر تجزیه شود و مقدار زیادی ذغال که باعث حفاظت از پلیمر می شود را به جا بگذارد. کوپلیمریزاسیون پیوندی یک تکنیک مطلوب برای تولید پلیمرهای تأخیر دهنده اشتعال است. هرچند ترموپلاستیک های تأخیر دهنده اشتعال زیادی به وسیله این تکنیک تولید می شوند. کوپولیمریزاسیون پلیمرهای ترموست مهندسی که به صورت معمول در سازه های کامپوزیت کاربرد دارد نیاز به پژوهش های بیشتر و تحقیقات بیشتر است.
الیاف تأخیر دهنده اشتعال برای کامپوزیت‌ها^[۵۴]
الیاف شیشه^[۵۵] یک تقویت کننده فوق العاده معمول و رایج است. این الیاف قابل اشتعال نیستند اما آمارهای آلی و افزودنی های چسبنده مورد استفاده در این الیاف موجب تولید دود و مواد ناپایدار رهایش شده به وسیله کامپوزیت در حال تجزیه خواهد شد.
پوشش های سطحی محافظ اشتعالی^[۵۶]
یکی دیگر از روش های حفاظت از کامپوزیت استفاده از پوشش های عایق است. یک پوشش ایده آل باید خصوصیات زیر را دارا باشد:
غیر اشتعال پذیری، هدایت حرارتی پایین، چسبندگی قوی (مثل ضریب انبساط) به لایه های زیرین کامپوزیت تداوم و بقا در محیط، مقاومت در برابر سایش، وزن پایین، نازک و ارزان بودن. صدها مواد پوشش وجود دارند که به صورت تجاری برای کاربرد در کامپوزیت ها مورد استفاده قرار می گیرند. اگرچه ممکن است یکی از خواص مورد نیاز برای پوشش های ایده آل را نداشته باشند. سه گروه بزرگ از پوشش های عایق وجود دارد:
۱) پلیمرهای تأخیر دهنده اشتعال
۲) محافظ و پوشش حرارتی^[۵۷]
۳) پوشش های متورم شونده^[۵۸]
۴) مواد فرسایشی^[۵۹]
مثال برای پلیمرهای تأخیر دهنده اشتعال عبارت است از زرین آلی مثل پلیمرهای برومینه و مواد معدنی مثل geopolymers که به عنوان فیلمی نازک (معمولاً کمتر از ۵ میلی متر) بر روی سطح کامپوزیت قرار می گیرد. این پلیمرها به دلیل پایداری حرارتی بالا زمان رسیدن به احتراق و اشتعال لایه های زیرین با تأخیر مواجه می شود. در مورد پوشش های پلیمری معدنی هدایت حرارتی پایین باعث تأخیر خواهد شد. پوشش های غشایی حرارتی معمولاً موادی پایه سرامیک هستند که غیر قابل اشتعال بوده و خواص هدایت حرارتی پایینی دارند. نمونه این پوشش ها شامل سرامیک (مثل ceramic و rockwool)های با الیاف بافته شده و سرامیک زیرکونیوی هایی با لایه اسپری شده توسط پلاسما. مواد متورم شونده از طریق واکنش شیمیایی در دماهای بالا که منجر به تورم و تولید فوم لایه پوشش مورد استفاده قرار می گیرد. این واکنش باعث تولید یک لایه به شدت متخلخل و یک لایه ذغال ضخیم با هدایت حرارتی پایین خواهد شد. یکی دیگر از گروه از پوشش ها مواد فرسایشی هستند که باعث حفاظت حرارتی از طریق حذف حرارت از سطح داغ به وسیله پوسته شدن و ذوب شدن خواهند شد. مواد فرسایشی به ندرت به عنوان پوشش محافظ شعله در کامپوزیت مورد استفاده قرار می گیرند و بیشتر به عنوان محافظ پلیمر در کاربردهای دما بالا مثل نازل های موشک و سپرهای حرارتی فضاپیماهایی که به زمین بر می گردند، مورد استفاده قرار می گیرند
.
خواص اشتعال نانو کامپوزیت های پلیمری^[۶۰]
مقدمه
اصطلاح نانو کامپوزیت پلیمری، کامپوزیت هایی را توصیف می کند که یکی از مواد تشکیل دهنده کامپوزیت از ماده با مقیاس نانو باشد. سایز نانو حداقل بایست در یکی از ابعاد رعایت شده باشد و کاملاً در فاز پلیمری پراکنده شده باشد. یک نمونه بارز از مواد نانو، خاک رس است. اما گرافیت، نانولوله های تک جداره و چند جداره^[۶۱] ، نانو ذرات کروی^[۶۲] مانند polyhedral oligomeric silsequioxane،POSS ، Silica، Tatania همچنین مورد استفاده قرار می گیرد. تحلیل تشکیل نانو کامپوزیت، بررسی تأخیر اشتعال: انواع مختلف اصلاح خاک رس و اثرات آنها مکانیسم و نحوه تأثیر ماده نانو بر روی تأخیر اشتعال جزء موارد مورد بحث در این بخش است. پر کننده های تأخیر دهنده اشتعال سال هاست که مورد استفاده قرار می گیرد. در سیستم های پر شده و پر کننده سنتی میکروکامپوزیت‌ها مقدار زیادی پر کننده برای ایجاد تأثیری خاص مثل کاهش خواص مکانیکی لازم است. وقتی که ذرات حاوی فاز نانو مورد استفاده قرار گرفت شرایط کاملاً تغییر کرد. کاهش اندازه از سایز میکرو به سایز نانو میزان سطح تماس ذرات را بالا می برد. افزایش سطح تماس منجر به کاهش مقدار ماده مورد نیاز می شود. حضور مواد با سطح تماس زیاد می تواند باعث تعبیر در مسیر تخریب شده و در نتیجه بر روی میزان رهایش حرارت پلیمر اثر بگذارد. در پایان، استفاده از مواد با سایز نانو می تواند باعث تشکیل یک لایه^[۶۳] شود که باعث جلوگیری از جابجایی مواد ناپایدار در هنگام تخریب شده و موجب افزایش ذغال تولیدی شود. در مورد نانو کامپوزیت های پلیمر / خاک رس حضور مواد سیلیکاته لایه ای مانند مونت موریلونیت، هکتوریت، بنتونیت حتی با بارگزاری مقدار پایین (مخصوصاً ۳ و ۵%) خواص مکانیکی به صورت فوق العاده افزایش می یابد. همچنین خواص لایه محافظ و تأخیر اشتعال پلیمر افزایش خواهد یافت [۶, ۱۷-۲۱]. در سال ۱۹۶۰ مطالعاتی بر روی پایداری حرارتی پلی استایرن و پلی متیل متاکریلات ساخته شده در حضور خاک رس انجام شد [۲۲, ۲۳]. آنها دریافتند که مولکول های استایرن و متیل متاکریلات بر روی سطح و سطح مشترک مونت موریلونیت جذب شده و یک کمپلکس بین لایه ای پلیمر-مونت موریلونیت تشکیل می دهند. این کمپلکس ها پایداری حرارتی بالا و مقاومت در برابر حلالیت بالایی را از خود نشان می دهند زیرا تخریب مولکول ها در محیط محدود، جابجایی زنجیره پلیمر را با تأخیر مواجه کرده و تخریب با تأخیر انجام خواهد شد. قبل از این پژوهشگران شرکت تویوتا [۲۴, ۲۵]دریافتند که افزودن خاک‌رس به پلی‌آمید-۶ به میزان ۷/۴% عنصر به خواص مکانیکی فوق العاده خواهد شد که دمای واپیچش و تغییر شکل^[۶۴] حرارتی به دمای ۱۵۲ درجه سانتی گراد افزایش خواهد یافت که این مقدار ۸۷ درجه سانتی گراد بیشتر از پلی آمید-۶ اصلی و اولیه است. خاک رس ها خانواده ای از مواد سیلیکاته لایه ای هستند (شناخته شده از نوع ۲:۱ فیلوسیلیکات) این مواد شامل مونت موریلونیت^[۶۵]، هکتوریت^[۶۶]، ساپونیت^[۶۷]، فلورومیکا^[۶۸]، فلوروهکتوریت^[۶۹]، ورمیکومیت^[۷۰]، کائولینیت^[۷۱]، ماگادیت^[۷۲] و غیره می باشد. مونت موریلونت یکی از انواع خاک رس است که استفاده بیشتری از آن می شود. این ماده از زمانی که در ابتدا در شهر مونت موریلون فرانسه در سال ۱۸۷۴ کشف شد به این نام مشهور شد [۲۶]. ساختار خاک رس مونت موریلونیت از دو دیدگاه مختلف می تواند بررسی شود میکروساختار و ساختار بلورین^[۷۳]. بر اساس مطالعات انجام شده بر روی ذرات میکرو ساختار مونت موریلونیت تقسیم به سه نوع دسته بندی مختلف می شود: ساختار لایه ای^[۷۴] ، ذرات اولیه^[۷۵] ، حالت خوشه ای شدن^[۷۶]. ساختار لایه ای شامل یک لایه ساده است اما با ضخامت ۱ نانومتر و طول ۲۰۰-۱۰۰ نانومتر. ساختار بلوری و کریستال مونت موریلونیت به ساختار لایه ای بر می گردد. چندین لایه با هم متحد و پیوند زده می شوند و ذره اولیه شکل می گیرد (با محدوده چندین نانومتر تا ده ها نانومتر). صدها هزار ذرات اولیه به هم چسبیده و تشکیل خوشه می دهند و محدوده اندازه خوشه میان ۱/۰ تا ده ها میکرومتر است. از نقطه نظر ساختار کریستالی، این مواد معدنی یک ساختار لایه ای دو بعدی دارند. اگر کسی بخواهد یک پلیمر آلی را با خاک رس مونت موریلونیت مخلوط کند بایست به وسیله تبادل یونی^[۷۷]، یون های هیدروفیل سدیم^[۷۸] را حذف کرده به جای آن یون های آلی دوست^[۷۹] جایگزین کند. نانو کامپوزیت های پلیمر خاک رس به وسیله پلیمریزاسیون هم زمان^[۸۰] و فرایند آلیاژسازی^[۸۱] تولید می شوند. آلی دوست ها برای هر دو مورد از روش ها کمی متفاوت عمل می کنند. در فرایند آلیاژسازی به زنجیره های آلکیل بیشتری نسبت به پلیمریزاسیون هم زمان نیاز داریم. هنگام ساخت نانو کامپوزیت، سه نوع مختلف ممکن است به وجود بیاید:
۱) غیر قابل امتزاج^[۸۲]
معمولاً به عنوان میکرو کامپوزیت شناخته می شود. در این حالت خاک رس به صورت نانو پراکنده نمی شود و در این حالت مانند یک پرکننده با اندازه میکرو عمل می کند.
۲) نانو کامپوزیت های intercalated
نانو کامپوزیت کاملاً در اندازه نانو در ماتریس پراکنده می شود و لایه های خاک رس ثابت باقی می‌مانند.

بی اعتباری معامله که ممکن است اقامه شود، نمی تواند برای طرح ایراد مزبور مورد استناد قرار گیرد(شمس، ۱۳۸۸، ۱۹۲)

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

کوتاه سخن اینکه قابلیت یا عدم قابلیت ارجاع امر به داوری را باید در قانون حاکم بر قرارداد داوری جستجو نمود؛ چرا که در حقوق کشورهای مختلف قواعد متفاوتی در این زمینه وجود دارد.
ضمانت اجرای اینکه باید موضوع قابل ارجاع به داوری باشد، در ماده ۳۴ قانون داوری تجاری بین المللی آمده و یکی از موارد بطلان رأی داوری را موردی دانسته است که موضوع داوری از اموری باشد که داوری در آن ها جایز نیست^[۱۰۷].
در حقوق انگلیس نیز در بند ۳ بخش ۱۰۳، یکی از موارد اجتناب از شناسایی یا اجرای رأی داور را جایی می داند که رأی در خصوص موردی باشد که توسط مرجع داوری نمی تواند حل و فصل گردد یا شناسایی و یا اجرای آن، مغایر با منافع عمومی شناخته شود^[۱۰۸].
۳- وجود قرارداد اصلی
اگر چه دو بند قبلی که در خصوص شرایط گفته شد، در مورد موافقتنامه مستقل داوری نیز بایستی وجود داشته باشد، اما وجود قرارداد اصلی، جزیی از شرط اختصاصی شرط داوری است که می باید وجود داشته باشد. در واقع، شرط داوری ضمن عقد زمانی است که دو یا چند نفر در ضمن معامله ای که انجام می دهند، ملتزم می شوند در صورت بروز اختلاف بین آنان به داوری مراجعه نمایند؛ بنابراین این نوع داوری در زمانی مورد توافق قرار می گیرد که نه تنها اختلاف و نزاعی در بین نیست؛ بلکه ممکن است هیچ گاه رخ ندهد، اما در هر صورت همان طور که از نام آن پیداست، شرطی جنبی است که در ضمن یک معامله و عقد به منصه ظهور می رسد.
علی رغم اینکه گفته می شود شرط داوری استقلال دارد، باز هم به عنوان جزیی از یک قرارداد اصلی تلقی شده و با وجود پذیرش استقلال آن نیز نباید ماهیت فرعی و تبعی بودن آن را نادیده گرفت.
بخش دوم: آثار اصل استقلال شرط داوری
حال با پذیرش نظریه استقلال شرط داوری و بررسی شرایط آن با توجه به قواعد و مقررات جهانی و داخلی، در این بخش به بررسی آثار آن خواهیم پرداخت و این موضوع را بررسی می کنیم که در صورت زوال قرارداد اصلی، شرط داوری چه سرنوشتی پیدا خواهد کرد؟ و یا حتی در صورت عکس این قضیه، با وجود زوال شرط داوری، قرارداد اصلی در صورت وجود اختلاف، از چه روشی برای حل اختلافات مدد خواهد جست؟ و داوری در این بین چه جایگاهی خواهد داشت؟
گفتار اول: زوال قرارداد اصلی
همان طور که بحث شد، اگر بطلان قرارداد اصلی، را موجب بطلان موافقتنامه داوری بدانیم، داور صلاحیت داوری کردن ندارد، جز در فرضی که معلوم شود قرارداد اصلی صحیح منعقد شده است. اما در صورت پذیرش نظریه استقلال شرط داوری، بطلان قرارداد اصلی، تأثیری در نفوذ و اعتبار شرط داوری ندارد.
در ضمن باید توجه شود که تفاوت بارزی بین ادعای اینکه قرارداد باطل است و یا اینکه اصلاً قراردادی از ابتدا منعقد نشده و یا حتی وجود نداشته است، می توان قایل شد. اعلام بطلان رأی داور به معنی بطلان شرط رجوع به داوری و حل اختلاف در دادگاه صلاحیت دار است. ولی ممکن است طرفین توافق نموده باشند که در صورت ابطال رأی، شرط رجوع به داوری، اعتبار خود را حفظ و حل اختلاف با توافق طرفین به دیوان داوری دیگری ارجاع داده شود. در این صورت دادگاه مجدداً ارجاع به داوری می دهد. (خزاعی، ۱۳۸۶، ۱۱۸)
شرط داوری مانند موافقتنامه داوری، یک قرارداد مستقل است و دارای موضوع مستقل و نیز دارای قصد و رضای مخصوص به خود می باشد که به موجب مواد ۱۰ و ۲۱۹ قانون مدنی لازم الاتباع است. حتی در صورتی که گفته شود شرط داوری در حکم شرط ضمن عقد است، باز هم به معنای تبعیت کامل آن از سرنوشت قرارداد اصلی نیست؛ زیرا انحلال عقد به شرط ضمن عقد و خود عقد در حقوق ما سابقه دارد و این طور نیست که شرط ضمن عقد همواره و بدون استثناء تابع خود عقد باشد. به علاوه ضمانت اجرای تخلف از شرط، اغلب استقرار حق فسخ برای مشروط له است و همیشه سرنوشت شرط و عقد به هم پیوسته نمی باشد و تجزیه پذیری شرط از خود عقد امکان پذیر است.
شرط داوری یک مقرره مربوط به آیین دادرسی و به تعبیری قرارداد سرویس دهنده و خدمت محسوب شده و تفاوت ماهوی با شروط دیگر عقود دارد و تصور وجود نظام حقوقی مستقل و مخصوص به خود، قابل توجیه است. در واقع این شرط در مورد ماهیت امر سخن نمی گوید بلکه روش و راه چاره در زمان حل اختلاف را بیان نموده و بدون ورود در مباحث ماهوی، صرفاً روش حل اختلاف را چاره اندیشی می کند. (عابدی، ۱۳۸۵، ۹۵)
گفتار دوم: زوال شرط داوری
اعلام بطلان رأی داور به معنی بطلان شرط رجوع به داوری و حل اختلاف در دادگاه صلاحیت دار است، ولی ممکن است طرفین توافق نموده باشند که در صورت ابطال رأی، شرط رجوع به داوری، اعتبار خود را حفظ و حل اختلاف با توافق طرفین به داوری دیگری ارجاع داده شود. در این صورت دادگاه مجدداً ارجاع به داوری می دهد. (خزاعی، ۱۳۸۶، ۱۱۸)
با وجود این اگر قرارداد از ابتدا به واسطه فقدان اجازه، اجبار یا عدم اهلیت یکی از طرفین وجود نداشته باشد، این بی اعتباری قرارداد به موافقتنامه داوری تسری می یابد. (Collier & Lowe, 1999, 214)
اشاره به این مورد لازم است، در صورتی که اعتراضی از طرف محکوم علیه صورت گیرد و ادعای بطلان موافقتنامه داوری باشد، دادگاه پس از احراز آن، حکم به بطلان موافقتنامه بدهد، موضوع داوری منتفی خواهد بود با اصل کلی صلاحیت عام محاکم، در صورت وجود دعوا بایستی در دادگاه مطرح شود. (شمس، ۱۳۸۲، ۲۵)
پس در صورت ارجاع امر به داوری و انکار داوری توسط یکی از طرفین، دادگاه بایستی ابتدائاً به اختلاف مزبور رسیدگی و اظهارنظر کند و اگر موافقتنامه داوری معتبر شناخته شود، قرار عدم استماع صادر شود و اگر حکم به بی اعتباری موافقتنامه داوری داده شود، رسیدگی را ادامه دهد. لذا این رسیدگی دادگاه به شکل رسیدگی اصلی نبوده و تبعی شمرده می شود، اما تشخیص و رسیدگی آن مستلزم حکومت دادگاه است و به مسامحه اظهارنظر خوانده شده است. (شمس، ۱۳۸۲، ۳۳) یکی دیگر از اشکال انکار موافقتنامه داوری، خودداری از تعیین داور است که در ماده ۴۵۹ قانون آیین دادرسی مدنی تعیین تکلیف شده است^[۱۰۹].
در داوری مطلق که به معنای داوری بدون قید و شرطی در خصوص زمان یا مکان است، مادام که قرارداد ارجاع به داوری به جهتی از بین نرفته، با عدم صدور رأی از طرف داور یا ابطال رأی داور از طرف دادگاه، قرارداد داوری از بین نمی رود و هر چند با این وجود اختلاف یا دعوی به داور ارجاع شود، راهی برای عدول از قرارداد داوری جز حدوث یکی از جهات زوال داوری نظیر رضای طرفین، فوت یا حجر یکی از آنان و غیره وجود ندارد. لیکن در داوری مقید به شخص یا زمان معین، مانند اینکه طرفین تراضی کنند که اختلاف آنان فقط با داوری شخص معین فیصله یابد یا در زمان معینی از تاریخ انعقاد قرارداد داوری اختلاف حل و فصل شود، اگر شخص معین نخواهد یا نتواند رأی دهد یا دادگاه رأی او را باطل کند، هم داوری شخص معین از بین می رود و هم شرط یا قرارداد داوری؛ زیرا شرط یا قرارداد مزبور با مباشرت شخص معین عملی می شد و به علت عدم صدور رأی یا ابطال رأی صادره از طرف شخص معین، مأموریت وی خاتمه یافته است. (واحدی، ۱۳۷۷، ۷)
اگر پس از حدوث اختلاف و قبل از طرح دعوا، مشکل و مسئله فی مابین، به داور ارجاع شود و رأی داور به وسیله محاکم دادگستری به طور قطعی باطل شود، در صورت وجود شرط داوری، با ابطال رأی مزبور، طرفین ناگزیرند دعوای خود را به داور دیگر ارجاع کنند، علت این امر آن است که طرفین با توافق بر حل و فصل اختلاف یا دعوی از طریق داوری به طور مطلق، در حقیقت دادگستری را مواجه با عدم صلاحیت ذاتی نسبت به اختلاف خود کرده اند، ولی اگر عقد داوری به طور مقید و مثلاً به اعتبار شخص معین باشد، عدم صدور رأی داور ظرف مهلت مقرر یا ابطال رأی وی در دادگاه، هم موجب زوال شرط یا قرارداد داوری می شود و هم به مأموریت داور پایان می دهد؛ لذا اختلاف یا دعوی آنان باید به دادگستری برده شود. (واحدی، ۱۳۷۷، ۹)
درموردی که طرفین پس از طرح دعوی در دادگستری حاضر به ارجاع اختلاف به داور می شوند نیز، ممکن است داوری به صورت مطلق داده شود و یا مقید به شخص معین باشد، اگر طرفین در دادگاه توافق کنند که دعوای آن ها از طریق داوری حل و فصل شود و تعیین داور را به عهده دادگاه بگذارند، در این فرض که دادگاه دعوی را با صدور قرار به داور ارجاع می کند، اگر داور رأی ندهد یا رأی او باطل شود، ناگزیر است داور دیگری، به تراضی اصحاب دعوی یا رأساً انتخاب و با صدور قرار داوری جدید، وی را مأمور رسیدگی به پرونده اظهارنظر کند و اتخاذ تصمیم را از او بخواهد، ولی اگر طرفین قرارداد طی لایحه و یا در دادگاه توافق کنند بر اینکه دعوای آنان توسط شخص معینی حل و فصل شود، در این مورد پس از ارجاع پرونده به داور مزبور، اگر داور رأی ندهد و یا رأی بدهد، ولی بر اثر اعتراض محکوم علیه، از اعتبار بیافتد، دیگر موردی برای ارجاع قضیه به داوری نیست و خود دادگاه باید به پرونده رسیدگی نماید، مگر اینکه طرفین مجدداً با توافق، قضیه را به یکی از دو صورت فوق به داوری ارجاع کنند. (واحدی، ۱۳۷۷، ۱۰)
گفتار سوم: قاعده صلاحیت در صلاحیت^[۱۱۰]
برای هر داور حصول اطمینان نسبت به این امر که صلاحیت و موقعیت رسمی وی کاملاً واضح و خدشته ناپذیر است، بسیار مهم می باشد و بایستی قبل از آغاز کار نسبت به این امر اطمینان پیدا کند؛ بنابراین قبل از شروع داوری، داور باید بتواند خود را متقاعد سازد که صلاحیت رسیدگی به این موضوع را دارد.
تمرکز بیشتر بر روی این مسأله ممکن است وی را متقاعد سازد که اصلاً وارد در موضوع نشود، مثلاً ممکن است داور دارای روابط شخصی با یک طرف اختلاف بوده که در این صورت داور با داشتن هر نوع تردیدی، قطعا باید از مداخله در موضوع اجتناب کند. در موارد دیگر، ممکن است داور درباره اینکه آیا اختیار و صلاحیت لازم برای انجام وظیفه را دارد یا خیر، شک کند و این امکان پیش می آید که درنگ و تأمل نموده و موقعیت کلی خود را بسنجد. (تی، ۱۳۶۸، ۲۲۶)
سه دیدگاه در خصوص معنای قاعده صلاحیت در صلاحیت وجود دارد. اول اینکه داوران نظر خویش را به طور محدود در مورد اختیار رسیدگی و تصمیم گیری خویش بیان می کنند، بدون اینکه صلاحیت دادگاه را در همان خصوص محدود کنند، در واقع دادگاه ها طبق حقوق داخلی در خصوص صلاحیت داور تصمیم گیرنده هستند؛ دوم آنکه دادگاه از هر گونه دخالتی در جریان مسایل صلاحیتی خودداری نماید تا زمانی که داور تصمیم بگیرد؛ در این نظر، داوران اولین حرف را در خصوص صلاحیت خواهند زد. طبق دیدگاه سوم، دادگاه درباره حدود اختیارات و صلاحیت داوران به طور کامل حق دخالت نخواهد داشت و همان طور که داوران حرف اول را می زنند حرف آخر را نیز خود بیان می کنند. اما صحت چنین نتیجه ای نیازمند این است که دادگاه اول تعیین کنند طرفین در حقیقت توافق به چنین نتیجه ای کرده اند. (Couri, 2004, 68)
در پرونده کانال بین انگلیس و فرانسه ( شرکت یوروتونل علیه شرکت بالفور) نیز آمده است که دادگاه انگلیس به استناد شرط داوری بایستی طرفین را به داوری احاله داده و عدم صلاحیت خود را اعلام نماید. لرد ماستیل در این پرونده چنین نظر داده که توافق دادرسی به استناد شرط داوری مورد تأیید است و صرف وجود شرط داوری برای دادگاه کافی است که به عدم صلاحیت خود نظر بدهد.
حتی تئوری جدایی و استقلال قرارداد داوری از قرارداد اصلی، این نتیجه را به بار می آورد که داورها می بایستی نسبت به صلاحیت خود، رأساً تصمیم بگیرند^[۱۱۱]. در خصوص آثار اصل استقلال گفته شده که طبق این اصل، اولاً قرارداد داوری باید بدون هیچ تأثیری از سرنوشت قرارداد اصلی باشد و ثانیاً داور باید صلاحیت این را داشته باشد که در امور مربوط به وجود یا اعتبار شرط داوری تصمیم گیری کند.
گفته شد از آنجا که شرط داوری یک توافق مجزا و جداگانه است، به صرف ادعای بی اعتباری قرارداد اصلی تحت تأثیر قرار نگرفته و صلاحیت داوران برای اظهارنظر در خصوص اختلاف همچنان باقی است. اگر چه در بعضی از کشورها به جای داوران، دادگاه های داخلی تصمیم گیرنده هستند.
به عنوان مثال در رأی مشهور پریما پینت^[۱۱۲] اظهار شده که اگر ادعای تقلب در اسناد شرط داوری مطرح شود، دادگاه فدرال در مورد آن تصمیم می گیرد. (Gary, 2009, 329) رأی دیگری که در این زمینه می توان بدان اشاره کرد پرونده شرکت بیمه هاربور^[۱۱۳] است که عنوان کرده داوران می توانند اختلاف را حتی با توجه به بی اعتباری قرارداد حل و فصل نمایند؛ مشروط به اینکه شرط داوری مستقیماً تحت تأثیر این بطلان قرار نگیرد
این اختیار ذاتی که مبنای آن را می توان خصیصه اختیاری بودن داوری دانست، غالباً تحت عناوین متفاوتی همچون، صلاحیت نسبت به صلاحیت، صلاحیت در تعیین صلاحیت اختیار نسبت به صلاحیت، قاعده خود صلاحیتی و یا خودگردانی یا خوداختیاری در متون مختلف ذکر می شود^[۱۱۴]
داور در موضوع های مورد اختلاف هنگامی می تواند تصمیم معتبر اتخاذ کند که طرفین آن را در حیطه اختیار داورها قرار داده باشند. لذا اراده طرفین به داوری با دادن اختیار، صلاحیت لازم برای داورها ایجاد می کند.
صلاحیت تشخیص صلاحیت یا همان قاعده خود صلاحیتی در رأی آرامکو عنوان شده است؛ با این توضیح که دیوان داوری این قاعده را که قاضی حق اتخاذ تصمیم در مورد صلاحیت خود و تفسیر موافقتنامه داوری را دارد، قبول می کند. (مافی، ۱۳۸۷، ۱۸۶)
به لحاظ سنتی، رسیدگی به موضوع اعتبار توافقنامه داوری، در صلاحیت دادگاه صالح می باشد و نه مرجع داوری. در پرونده وست تانکر و الیانز بیمه گر به این موضوع اشاره شد که اگر طرفین یک شرط صلاحیت انحصاری را در قرارداد خود گنجانیده باشند، اگر شرط معتبر باشد، دادگاه به نفع صلاحیت مورد توافق، دعوا را نمی پذیرد. اگر دادگاه رسیدگی کننده نخستین تصمیم بگیرد که شرط داوری معتبر و قابل اعمال است، تحت ماده (۳) II از کنوانسیون نیویورک در مورد داوری، در صورت درخواست یکی از اعضا، موضوع اختلاف بایستی به داوری ارجاع گردد؛ در غیر این صورت دادگاه به دعوا رسیدگی می نماید.
اما به تدریج صلاحیت رسیدگی به اعتبار توافقنامه داوری، توسط خود داور پذیرفته شد که این دستاورد مرهون پذیرش اصل استقلال شرط داوری از قرارداد است، بنابراین داور دارای صلاحیت تعیین اعتبار قرارداد اصلی می باشد؛ زیرا اختیارات خود را از توافقنامه داوری اخذ می کند که به لحاظ تئوریک از قرارداد اصلی جداست. پس از این مرحله بود که داور به عنوان یگانه مرجع صالح، از امکان رسیدگی به صلاحیت خود بهره برد. (جعفریان، ۱۳۷۳، ۱۲۳)
قاعده خود صلاحیتی داور به عنوان یک قاعده کلی قضایی مربوط به آیین داوری یا یکی از اصول شکلی دادرسی است، اما به معنای این نیست که حرف آخر را در خصوص صلاحیت داور بیان کند؛ بلکه به معنای این است که اولین مرجعی که در مورد صلاحیت داوری نظر می دهند، خود داور است؛ به عبارتی مرجع داوری، مرجع اولیه است و دادگاه ها، مرجع ثانویه و نهایی بررسی صلاحیت داوران هستند. (رضوی طوسی، ۱۳۹۰، ۵۶)
نکته شایان ذکر اینکه داور، صلاحیت خود را از قرارداد داوری می گیرد؛ لذا از صلاحیت مطلقی برخوردار نیست زیرا قلمرو آن صلاحیت را شرط یا موافقتنامه داوری تعیین می کند. بنابراین قلمرو صلاحیت داور به مفاد شرط داوری مقید است. به علاوه صلاحیت داور از حیث زمان نیز محدود می باشد؛ بدین معنی که برخلاف وظیفه دایمی و همیشگی قاضی، داور تا زمانی صالح است که قرارداد داوری پابرجا باشد. (کاکاوند، ۱۳۸۷، ۳۵)
در کنار این نظام (صلاحیت در صلاحیت)، سیستمی به عنوان ممیزی همزمان^[۱۱۵] هم شناخته شده؛ به این معنی که داور می تواند نسبت به صلاحیت خود به عنوان امر مقدماتی تصمیم بگیرد و سپس هر یک از طرفین می توانند به این تصمیم در دادگاه شکایت کنند. انتقادی که به این نظر از داوری وارد است، عدم تمایل و تشویق افراد به نظام داوری و اطاله داوری است که موجب عدم تمایل در استفاده از شیوه داوری شود و آن را از کارایی می اندازد. (شمس، ۱۳۸۲، ۲۷)
باید به این امر توجه داشت که اصل استقلال شرط داوری از قرارداد اصلی با موضوع وجود صلاحیت داور نسبت به امور خود، مطلبی مجزاست، دکترین استقلال که در مورد اعتبار خود شرط داوری سخن می گوید و اینکه شرط داوری ممکن است علی رغم وجود عیوب در سایر شروط قرارداد معتبر باشد، به این معنا نیست که خود این شرط هم معتبر است یا اینکه تصمیم اشتباه داور در مورد اعتبار این شرط، مانع رسیدگی بعدی دادگاه باشد.
اصل استقلال و قاعده صلاحیت در صلاحیت فقط در این موضوع با هم تداخل دارند، داورانی که در مورد صلاحیت خود اتخاذ تصمیم می کنند، به شرط داوری به طور مجزا می نگرند و نه به کل قرارداد، (Park, 1997, 133) اما نظر به اینکه قبول قاعده خود صلاحیتی یا صلاحیت نسبت به صلاحیت، به معنی قبول اصل استقلال شرط داوری نیز می باشد؛ لذا هر گونه تصمیمی راجع به قرارداد؛ اعم از اینکه راجع به شرط داوری و صلاحیت ناشی از آن باشد و یا مربوط به موضوعات دیگر از جمله اعتبار یا عدم اعتبار قرارداد اصلی، با مرجع داوری است.
باید توجه داشت که هر دو اصل و قاعده از هم مجزا هستند و بیشتر تفسیر کنندگان درباره اختلاط این دو مسأله هشدار داده اند. اصل استقلال در خصوص قرارداد اصلی مصداق دارد که ممکن است بر صلاحیت داوران تأثیر بگذارند در حالی که قاعده خود صلاحیتی، به داوران قدرت تصمیم گیری را در خصوص اعتراض به شرط داوری می دهد که بر این اساس یکی از ابزارهای شکلی این اصل محسوب می شود. تنها نقطه مشترک اصل استقلال و قاعده خود صلاحیتی این است که هر دوی این اصول مکانیسمی را ایجاد می کنند تا از سوء نیت فرد برای توقف جریان آن قبل از شروع، جلوگیری کنند. (Couri, 2004, 18)
همچنین دیوان های داوری در تعیین صلاحیت خود فقط شرط داوری را مدنظر قرار می دهند و نیازی به اعتبار یا عدم اعتبار قرارداد اصلی ندارند. بنابراین، قاعده خود صلاحیتی ارتباط مستقیمی با استقلال شرط داوری دارد.
علت وجود این قاعده، تفکیک هر چه بیشتر مراجع داوری از دادگاه های کشور مقر داوری است. قابل قبول نیست صلاحیت کسانی را که خود طرفین با طیب خاطر، جهت رسیدگی به اختلاف تأیید کرده اند، نفی کرده و برای احراز صلاحیت ایشان در محاکم داخلی به مرافعه بپردازند. (هدایتی، ۱۳۳۹، ۱۴)
در واقع قاعده خود صلاحیتی ناشی از جوهر و ذات داوری است که سعی می کند احکام قطعی و الزامی را بر اساس استقلال و صلاحیت کامل خود صادر نماید و اگر قرار است مرجع داوری در مورد صلاحیت خود تصمیم بگیرد، باید ابتدا آن صلاحیت را تصور و قبول کند و این همان صلاحیتی است که به کمک اصل استقلال شرط داوری برای داور مستقر می شود.
در پرونده ای به شماره ۱۵۱۲ در مرکز آی سی سی و نیز در دعوای متقابل پرونده (ب) بین ایران و آمریکا^[۱۱۶] به این امر اشاره شد که اختیار داورها در خصوص صلاحیت خود، مناسب با عرف و عدالت و هماهنگ با نیاز جامعه تجارت بین الملل می باشد.
جدا از دستیابی سریع به حکم در صورت شناخت داور نسبت به صالح بودن در صلاحیتش، یکی از فواید این اصل، ممانعت از اطاله جریان داوری است؛ چرا که هر گاه مرجع داوری، فاقد اهلیت برای احراز صلاحیت خود و رسیدگی به اعتراضات صلاحیتی باشد، این مهم به عهده محاکم داخلی خواهد بود. هر اعتراض صلاحیتی باید به محاکم داخلی ارجاع و تصمیم گیری گردد و در طول این مدت مرجع داوری معطل حکم دادگاه خواهد ماند. بایستی ملاک تصمیم گیری در این خصوص در وهله اول، متن موافقتنامه ارجاع به داوری با اتخاذ نظر از سوی داور باشد. (پیران، ۱۳۸۹، ۳۵۳)