شکل(4-6) اثر متقابل کود ازت و کود زيستي بر شاخص سطح برگ

شکل(4-7) اثر متقابل کود ازت و کود زيستي بر انتقال مجدد فتوسنتزي

شکل(4-8) اثر متقابل کود ازت و کود زيستي بر محدوديت منبع

4-9- تعداد دانه در ردیف
تجزیه واریانس داده ­ها (جدول 4-9) نشان داد که سطوح مختلف نیتروژن اثر معنی‌داری روی تعداد دانه در ردیف نداشته است. در حالی که اثر کود زیستی و اثر متقابل نیتروژن در کود زیستی برای این صفت معنی‌دار شده است. مقایسه میانگین‌ها نشان داد که بیشترین تعداد دانه در ردیف بلال در بین سطوح کود زیستی به سطح 200 کیلوگرم در هکتار کود زیستی مربوط می‌شود و دو سطح دیگر اثر یکسانی داشتند و در یک گروه قرار داشتند(جدول 4-10). همچنین مقایسه میانگین برای اثر متقابل نیتروژن در کود زیستی نشان داد که بهترین مقدار کودی برای افزایش تعداد دانه در ردیف از ترکیب 100 کیلوگرم ازت بدون کود زیستی و همچنین ترکیب 200 کیلوگرم کود ازت به همراه 200 گرم کود زیستی در هکتار به دست آمد (شکل 4-9).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

4-10- تعداد رديف در بلال
براساس نتایج تجزیه واریانس اثر هیچکدام از تیمارهای آزمایشی بر تعداد رديف در بلال معنی‌دار نگردیده است (جدول4-9). سطوح مختلف کود ازت نشان داد که تعداد رديف در بلال در سطوح مختلف کود ازت با یک دامنه از 55/14 تا 15 ردیف در بلال بدون تفاوت آماري در یک گروه قرار گرفته اند. همچنین نتایج مقایسه میانگین کود زیستی فسفره نشان داد که بیشترین تعداد رديف در بلال با مقدار 91/14 با تیمار 200 کیلوگرم در هکتار کود زیستی بدست آمد و کمترین تعداد رديف در بلال با مقدار 58/14 ردیف در بلال نیز از تیمار بدون کود زیستی حاصل شد که از نظر آماري تفاوت معنی داری نداشتند (جدول4-10). مقایسه میانگین اثرات متقابل کود ازته در کود زیستی نیز نشان داد که بیشترین تعداد رديف در بلال با مقدار 33/15در سطح کود ازته 150 کیلوگرم در هکتار با تیمار زیستی بدون کود زیستی و 200 گرم در هکتار کود زیستی و همچنین 200 کیلوگرم در هکتار کود ازته با 200 گرم در هکتار کود زیستی حاصل شد و کمترین نیز با مقدار 14 در تیمار 150 کیلوگرم در هکتار کود ازته با 100 کیلوگرم در هکتار کود زیستی به دست آمد که در سطح پنج درصد اختلاف معنی‌داری نشان دادند هرچند که در جدول تجزیه واریانس اثر متقابل کود ازته در کود زیستی برای این صفت معنی‌دار نشد (شکل 4-10).

جدول (4-9) نتايج تجزيه واريانس اثر تيمارهاي آزمايشي صفات اجزاي عملكرد

منابع تغيير

درجه آزادي

ميانگين مربعات

تعداد دانه در ردیف بلال

تعداد رديف در بلال

تکرار

2

03/20

36/0

ازت (A)

3

۴۴

۱۹
۴۹

۲۰
۵۴

۳-۸٫ نحوه­ تهیه و تزریق دوکسوروبیسین

دوکسوروبیسین با دوز ۱۰ میلی­گرم بر کیلوگرم: برای تهیه­ این غلظت دارو، ابتدا ۲ میلی­گرم از داروی دوکسوروبیسین ساخت( EBEWE Pharma Ges.m.b.H.Nfg.KGکشور استرالیا) را با سرنگ با دقت ۰۰۱/۰ سی سی گرفته و سپس با ۸ سی سی آب مقطر در یک ظرف مدرج مخلوط و به غلظت مورد نظر رسانده شد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

دوکسوروبیسین با دوز ۲۰ میلی­گرم بر کیلوگرم: برای تهیه­ این غلظت دارو ابتدا ۱ میلی­گرم از داروی دوکسوروبیسین ساخت(EBEWE Pharma Ges.m.b.H.Nfg.KG کشور استرالیا) را با سرنگ با دقت ۰۰۱/۰ سی سی گرفته و سپس با ۲ سی سی آب مقطر در یک ظرف مدرج مخلوط و به غلظت مورد نظر رسانده شد.
با توجه به نتایج تحقیق برخی محققان که نشان دادند القای دوکسوروبیسین(DOX) باعث ایجادمسمومیت کبدی شد ، لذا در این تحقیق نیز از این عامل برای ایجاد سمیت و آسیب کبدی در موش های صحرایی استفاده شد. برای این منظور، ۱۰و یا ۲۰ میلی گرم محلول DOX به ازای هر کیلوگرم وزن بدن به صورت زیر صفاقی(i.p) به گروه اشاره شده در جدول ۱ تزریق شد. به علاوه، همین میزان سالین(محلول کلروسدیم ۹/۰ درصد) به صورت مشابه به گروه های تمرینی و کنترل مورد نظر (جدول ۱ را ببینید) تزریق شد. تمام این تزریق متعاقب ۳ و ۶ هفته تمرین و ۲۴ ساعت پس از آخرین جلسه تمرینی انجام شد.

۳-۹٫ بافت برداری و آنالیز آزمایشگاهی

پس از سازگار شدن تمام آزمودنی ها با محیط جدید و آشنایی با نحوه فعالیت روی نوار گردان، گروه های مختلف در معرض متغیرهای مستقل شامل تمرین هوازی ۳ و ۶ هفته ای قرار گرفتند. تمام گروه ها ۴۸ ساعت پس از القای DOXدر شرایط کاملا مشابه و به ناشتایی با کتامین و زایلوزین بی هوش شدند و کبد از ناحیه ناف جدا شده وپس از شستشو بلافاصله در مایع نیتروژن قرار داده شد و سپس در دمای ۷۰- نگهداری شد تا پس از هموژنیزه شدن برای سنجش متغیرهای تحقیق مورد استفاده قرار گیرد. به علاوه، برای ردیابی تغییرات شاخص های التهابی بافت کبد متعاقب القای DOX ازاینتر لوکین ۱۰(IL-10 ) و اینترفرون گاما(INF-γ) استفاده شد. برای اندازه گیری متغیرهای تحقیق نیز از روش الایزا استفاده شد(شکل ۳-۲).

شکل۳-۲٫ دستگاه الایزا جهت اندازه گیری شاخص های تحقیق

۳-۱۰٫ روش تجزیه و تحلیل اطلاعات

پس از تحلیل آزمایشگاهی نمونه های خونی، داده ها با استفاده ازآمار توصیفی و استنباطی تحلیل خواهد شد. با توجه به اینکه موش های صحرایی در پژوهش حاضر به صورت گروه های جفت شده می باشند، لذا برای بررسی تغییرات معنی داری هریک از شاخص ها بین گروه های مختلف تحقیق حاضر از روش آنالیز واریانس استفاده شد و درصورت مشاهده هرگونه تفاوت آماری معنی دار نیز از آزمون تعقیبی توکی برای ردیابی تغییرات در بین گروه ها استفاده شد. در این بررسی ها مقدار ۰۵/۰ P≤ به معنای رد فرض صفر خواهد بود.
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل آماری

۴-۱٫ مقدمه

همانگونه که در فصل قبل نیز بیان شد، پس از انتخاب آزمودنی­ها و دسته­بندی تصادفی آنها به گروه ­های مختلف، پروتکل تمرینی پژوهش یعنی ۳ و ۶ هفته تمرین هوازی (۵ جلسه در هفته با سرعت ۱۵ تا ۲۰ متر در دقیقه و مدت ۲۵ تا ۵۴ دقیقه) بر روی موش­ها اعمال شد و پس از تزریق دوکسوروبیسین با دوزهای ۱۰ و ۲۰ میلی­گرم بر کیلوگرم، اثرات آن بر تغییرات فاکتور های رشدی و التهابی بررسی شد. در این فصل، ابتدا به تجزیه و تحلیل یافته­ ها بر حسب آمار توصیفی پرداخته و سپس هر یک از فرضیه ­های پژوهش به ترتیب مورد آزمون آماری قرار می­گیرند.

۴-۲٫ تجزیه و تحلیل داده ­های توصیفی

در پژوهش حاضر در مجموع ۹ گروه شرکت داشتند، مشخصات کلیه گروه­ ها و نیز شاخص­ های مورد نظر به منظور ارائه نتایج توصیفی در قالب جداول و نمودارهای مختلف گزارش شده است.

۴-۲-۱٫ فاکتور شبه انسولین (IGF-1)

یافته­های پژوهش در جدول ۴-۱ مقادیر مربوط به IGF-1 بافت کبد در گروه ­های مختلف را نشان می­دهد. با توجه به نتایج بدست آمده، میانگین IGF-1 در گروه کنترل+دوکسوروبیسین ۱۰ و یا ۲۰ میلی­گرم بر کیلوگرم، به ترتیب افزایشی به میزان(۶/۸% و۰۸ /۱۴%) نسبت به گروه­ کنترل+ سالین را نشان می­دهد. پس از اجرای پروتکل تمرینی ۳ و ۶ هفته تمرین هوازی در گروه ­های مربوطه، میانگین IGF-1 در گروه تمرین ۳ و یا ۶ هفته­ای+ سالین، به ترتیب کاهشی به میزان(۲/۴% و ۱/۶۱%) نسبت به گروه کنترل+ سالین را نشان می­دهد. از سوی دیگر، پس از ۳ هفته تمرین هوازی و تزریق دوکسوروبیسین با دوز ۱۰ و یا ۲۰ میلی­گرم بر کیلوگرم(تمرین ۳ هفته­ای+ دوکسوروبیسین۱۰ و یا ۲۰ میلی­گرم بر کیلوگرم)، میانگین IGF-1 کاهشی به ترتیب به میزان(۷/۶% و ۹/۸% ) نسبت به گروه کنترل+ دوکسوروبیسین۱۰ و یا ۲۰ میلی­گرم بر کیلوگرم، و افزایشی به ترتیب به میزان(۰۱/۴% و ۴/۸%) نسبت به گروه تمرین ۳ هفته­ای+ سالین، را نشان می­دهد. در مقابل، پس از ۶ هفته تمرین هوازی و تزریق دوکسوروبیسین با دوز ۱۰ و یا ۲۰ میلی­گرم بر کیلوگرم(تمرین ۶ هفته ای+ دوکسوروبیسین۱۰ و یا ۲۰ میلی­گرم بر کیلوگرم)، میانگین IGF-1 کاهشی به ترتیب به میزان (۴/۱۲ و ۲/۱۴ ) نسبت به گروه کنترل+ دوکسوروبیسین۱۰ و یا ۲۰ میلی­گرم بر کیلوگرم، و افزایشی به ترتیب به میزان(۵/۱۱% و ۷/۱۶%) نسبت به گروه تمرین ۶ هفته ای+ سالین، را نشان می­دهد
جدول (۴-۱). شاخص­ های مرکزی و پراکندگی آپلین برحسب (پیکوگرم بر میلی­گرم پروتئین) در گروه ­های مختلف

گروه­ ها

میانگین

انحراف معیار

کرانه

پائین

بالا

کنترل+ سالین

۶/۳۵۸

۲/۱۷

۵/۴۴۳

۰۲/۳۷۳

کنترل+ دوکسوروبیسین۱۰ میلی­گرم بر کیلوگرم

۳۸۳

۱/۲۰

الف) نقش و اهمیت خلاقیت از جنبه کلی
۱٫ خلاقیت و نوآوری یکی از اساسی ترین و بنیادی ترین ویژگی های خاص انسان است.
۲٫ مجموعه تمدن انسان محصول خلاقیت ها و نوآوری های انسان است.
۳٫ ادامه حیات انسان بدون خلاقیت و نوآوری امکان پذیر نیست.
۴٫ خلاقیت و نوآوری یکی از اصلی ترین اهداف تعلیم و تربیت است.
۵٫ خلاقیت و نوآوری عامل بهبود مستمر کیفیت زندگی و افزایش رفاه و آسودگی و رفع مشکلات و موانع است.
۶٫ خلاقیت و نوآوری موجبات رشد و توسعه اقتصادی، علمی و صنعتی را فراهم می سازد.
۷٫ همه سازمان ها و کارخانه ها و کلیه تولیدات و محصولات و خدمات حاصل خلاقیت و نوآوری است.
۸٫ جوامع پیشرفته تر دارای خلاقیت و نوآوری های بیشتری هستند.
ب) نقش و اهمیت خلاقیت و نوآوری در جنبه فردی
۱) خلاقیت و نوآوری عامل رشد و شکوفایی استعدادها و سوق دهنده به سوی خودشکوفایی است.
۲) خلاقیت و نوآوری از طریق ایجاد زمینه ای انعطاف پذیر ذهنی و رفتاری در توسعه روابط اجتماعی نقش به سزایی دارد.
۳) خلاقیت و نوآوری در رشد و ظهور مهارت ها مانند مهارت های حل مسأله، خودآگاهی و مهارت های هنری، حرکتی، علمی و مکانیکی موثر است.
۴) خلاقیت و نوآوری عامل موفقیت های فردی، شغلی و اجتماعی است.
۵) خلاقیت و نوآوری زمینه های کنجکاوی، تلاش و تفکر را نیز فراهم می آورد.
۶) خلاقیت و نوآوری باعث ارتقای سطح بهداشت روانی افراد می شود.
ج) نقش و اهمیت خلاقیت و نوآوری از جنبه سازمانی
۱) خلاقیت و نوآوری عامل پیدایش سازمان است.
۲) خلاقیت و نوآوری تولیدات و خدمات را توسعه می دهد.
۳) خلاقیت و نوآوری عامل افزایش کمیت، تنوع تولیدات و خدمات است.
۴) خلاقیت و نوآوری موجب کاهش هزینه ها، ضایعات و اتلاف منابع می شود.
۵) خلاقیت و نوآوری موجب افزایش کیفیت تولیدات و خدمات و موفقیت در ر قابت می شود.
۶) خلاقیت و نوآوری انگیزش کاری کارکنان سازمان را افزایش می دهد (سام خانیان، ۱۴:۱۳۸۷).
درجه یا سطوح خلاقیت
محصول خلاق با توجه به سطوح مختلف درجه بندی می شود . تیلر باتوجه به محصولات فکری بشر پس از بررسی و تحقیق در کیفیت آن ها پنج سطح خلاقیت را به شرح زیر شناسایی کرده است که هریک از آن ها شامل درجات مختلفی از خلاقیت است :
۱- خلاقیت بیانگر^[۱۲۴]: این نوع خلاقیت بیان و اظهار وجود آزادانه شخص را امکان پذیر می سازد نقاشیهای فیالبداهه کودکان و ابتکارات آنان به هنگام بازی با یکدیگر یا با اسباب بازیهای مختلف از جمله این نوع خلاقیت محسوب میشوند که در آن ها کیفیت محصول اهمیت چندانی ندارد لیکن این اظهار وجود برای تظاهر خلاقیت در سطح بالاتر لازم است .

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۲- خلاقیت مولد^[۱۲۵]:در این سطح فرد کوششهای نسبتاً زیاد و در عین حال هدف مندی برای تولید یک شی ء جدید یا حل مشکلی به خرج می دهد .
۳- خلاقیت اختراعی^[۱۲۶]: این نوع خلاقیت به وسیله توانایی شخص در تجزیه و تحلیل موقعیت و ساختن ترکیبات جدیدی از عناصر شناخته شده مشخص میشود، در این نوع خلاقیت هیچ گونه اثری از عقاید زیر بنایی جدید دیده نمی شود .
۴- خلاقیت نوآورانه^[۱۲۷]: به وسیله این خلاقیت تغییرات معنی دار و مفیدی در اصول و مبانی اولیه نظری، با ساخت و کنش ماشینی یا هنری به عمل می آید .
۵-خلاقیت شهودی^[۱۲۸]: محصول این سطح از خلاقیت، تولید چیزی کاملاً تازه و متفاوت از آن چه که تا به حال وجود داشته است، می باشد. (میرقیداری، ۱۳۸۲: ۶۴).
مؤلفه های خلاقیت
باتوجه به مطالعات انجام شده مشخص می شود که هریک از صاحب نظران با توجه به دیدگاه خود خلاقیت را شامل اجزاء و عناصر خاصی دانسته اند. در رویکردی تطبیقی و جامع عناصر اساسی خلاقیت را می توان به شرح ذیل دانست:
۱- انگیزه: خلاقیت ارتباط بسیار نزدیکی با انگیزه دارد. انگیزه را می توان نیروی محرک فعالیت های انسانی و قوه جریان خلاقیت او دانست. انگیزه را به موتور و فرمان خودرو تشبیه کرده اند. در این مقایسه نیروی ذهن انسان و تعیین جهت آن، مفاهیم عمده انگیزه هستند. زندگی افراد بسیار خلاق این نکته را تاکید می کند که آن ها برای عرضه کارهای اصیل، انگیزه های عالی دارند. افراد خلاق در همه حرفه ها دارای این گرایش هستند که کار بیشتری بیافرینند و نسبت به هم سن های خود دوره طولانیتری به عرضه کار ادامه می دهند.
۲- استعداد: یکی از عوامل مهم سازنده خلاقیت استعداد است. افرادی که از استعداد ذهنی مناسب و معمولی برخوردار نباشند در اصل آمادگی ارائه ایده های نو و خلاق را ندارند. در بحث از خلاقیت هر چند گفته میشود که هوش بالا چندان تاثیری در خلاقیت ندارد اما وجود هوش متوسط لازمه خلاقیت و نوآوری است.
۳- تلاش و پشتکار: هیچ پدیده ای را در زمینه خلاقیت و نوآوری نمی توان جانشین پشتکار و مداومت کرد. پشتکار یعنی انجام هر تعهدی، تلاش و کوششی پیگیر داشتن با وجود موانع و مشکلات، هدفی را به طور دائم و خستگی ناپذیر ادامه دادن. اغلب افرادی که در زمینه ایده جویی فعالیت میکنند ابتدا آغازگران خوبی هستند ولی تمام کننده های خوبی نیستند. سخت کوشی در خلاقیت به حدی مهم است که گفته اند، تنها ده درصد از خلاقیت ناشی از الهام و نود درصد حاصل از تلاش و کوشش است.
۴- دانش و اطلاعات: دانش و اطلاعات یکی از عوامل اساسی خلاقیت و در واقع ماده خام آن به شمار می آید. اگر یک قطب خلاقیت را جریان و فعالیت ذهنی بدانیم، قطب دیگرآن معلومات و اطلاعات از اشیاء و امور است. ویلیامز می گوید: «خلاقیت مهارتی است که می تواند، اطلاعات پراکنده را به هم پیوند دهد، عوامل جدید اطلاعاتی را در شکل تازه ای ترکیب کند و تجارب گذشته را با اطلاعات جدید برای ایجاد جواب های منحصر به فرد و غیر متعارف مرتبط سازد.
۵- تجربه: تفکر خلاق در خلاء صورت نمی گیرد و به هر شکل و نوعی که باشد از شرایط و موقعیت هایی متاثر می شود. یکی از این شرایط تجربه است. تجربه شامل مجموعه ای از اندوخته ها و برداشت های ذهنی است که در ارتباط متقابل با محیط (طبیعی و اجتماعی ) حاصل می شود. بنابراین افرادی که در زمینه های خاصی دارای تجربه های بیشتری هستند از امکانات بالقوه بیشتری برای ایده های نو برخوردار هستند.
۶- تصور و خیال: پایه و اساس تفکر خلاق، تصور و خیال است. همه ما توانایی ایجاد تصورات مختلف (جانشین، پیش بینی، سازندگی و حدس زننده) را در ذهن خود داریم. با تجسم خلاق می توانید تصور خلاقیت و موفقیت را ایجاد کنید. می توانید تصویر ذهنی حاکی از موفقیت را عملا به موفقیت تبدیل کنید در تخیل نیز از آن جایی که فرد خارج از قیود و نرم های موجود، آزادانه آن چه را که تمایل دارد، در ذهن خود متصور می شود می تواند به خلاقیت دست یابد، تفکر خلاق در حقیقت شکل عالی تخیلات آزاد است. برای تجسم بهتر عوامل اساسی خلاقیت به شکل ۲-۳ توجه کنید.
خلاقیت
تصور و خیال
شکل ۲-۳٫ مولفه های خلاقیت
منبع: (سام خانیان، ۱۳۸۷: ۳۱)
باتوجه به مطالعات انجام شده مشخص می شود که هریک از صاحب نظران با توجه به دیدگاه خود خلاقیت را شامل اجزاء و عناصر خاصی دانسته اند. در رویکردی تطبیقی و جامع عناصر اساسی خلاقیت را می توان به شرح ذیل دانست:
همانطور که در شکل بالا مشاهده می شود خلاقیت انسان ریشه در دانش و تجریه او دارد و بر بستری از تصور و تخیل فعال می شود. پایه اصلی خلاقیت انسان تلاش و کوشش او برای دست یابی به راه حل ها و نتایج بدیع و نوآورانه است. درجه تلاش و پشتکار انسان نیز به نوبه خود از زمینه اصلی تری به نام مجموعه ای از انگیزه های او تاثیر می پذیرد. رابطه بین عوامل مطرح شده را به خوبی می توان در معادله زیر مشاهده کرد (سام خانیان، ۱۳۸۷: ۳۲).
(تجربه + علم) + تصور × تلاش × انگیزه = قدرت خلاقیت

۱۱۳۶٫۷۱

-

SG

Weld

۴۰٫۸۰

۲۹۲٫۴۰

۵۱۳٫۸۹

۰٫۱۱۵

۱۰۶۴٫۳۳

-

DG

اما درمورد TWB های غیرهم جنس، بدلیل عدم وجود اطلاعات آزمایشگاهی، ازمعادله زیرجهت تقریب خواص مکانیکی ناحیه جوش استفاده شده است. دقت شود که بدلیل پایین تربودن دمای ذوب فلزآلومینیوم درمقایسه با فلزفولاد، فرض شده است که فلزجوش دارای ترکیب یکسان وهمگنی از۶/۰ فلزآلومینیوم و۴/۰ فلزفولاد می باشد.
(۴-۳)
درتمامی مدل سازی ها، فرض شده است که ناحیه گرده جوش وناحیه تحت تاثیرحرارت دارای خواص یکسانی بوده ودرنتیجه یک هندسه کلی با خواص مکانیکی ومتالورژیکی یکسان وهمگن برای مجموعه این دوناحیه درنظرگرفته شده است.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۴-۳- رفتار غیرایزوتروپیک پلاستیک:
یکی ازاهداف اساسی دراین تحقیق، درنظرگرفتن خاصیت غیرایزوتروپی فلزات پایه درهنگام تسلیم وتغییرشکل پلاستیک وتاثیرآن برپیش بینی حدشکل دهی درشبیه سازی های المان محدود می باشد. لذا طبق آنچه در[۷] بیان شده است، فلزات ۶۱۱۱-T4، ۵۰۸۳-H18، ۵۰۸۳-O و DP590 تحت سه تست مختلف کشش ساده تک محوره، تورم هیدرولیکی^[۱۵۲] وتست فشاردیسکی^[۱۵۳] قرارگرفته اند. تست های کشش تک محوره در سه جهت نورد (جهت x)،  اختلاف نسبت به جهت نورد وجهت عرضی (جهت y) طبق استاندارد ASTM E-8 روی هرکدام ازفلزات پایه انجام شده اند. طبق داده های بدست آمده ازاین آزمایشات، ضرایب معادله سطح تسلیم مرتبط با هرکدام ازنمونه ها بدست آورده شده اند. دقت شود که در[۷]، ازسطح تسلیم Yld2000-2d استفاده شده است. لذا ابتدا با معرفی اجمالی این سطح تسلیم، ضرایب آن رامعرفی خواهیم کرد وسپس با محاط کردن سطح تسلیم مورد نظر (دراینجا سطح تسلیم Hill’۴۸ مدنظراست) دراین سطح تسلیم مرجع، ضرایب معادله مورد نظر را بدست خواهیم آورد.
۴-۳-۱- سطح تسلیم Yld2000-2d:
این سطح تسلیم برای اولین بارتوسط آقای برلات^[۱۵۴] وهمکاران درسال ۲۰۰۳ معرفی شد. این معادله تنش تسلیم اورتوتروپیک^[۱۵۵] که برای شرایط تنش صفحه به کار می رود، توسط دوانتقال خطی به صورت زیر معرفی می شود:
(۴-۴)

(۴-۵)
که  تنش موثروتوان m یک ثابت مربوط به ماده می باشد. درمعادله (۴-۵)،  و  (  ) مقادیر ویژه تانسورمتقارن  (  یا  ) می باشند که  یک انتقال خطی از  به قرار زیر است:
(۴-۶)
(۴-۷)
(۴-۸)
(۴-۹)

خاورشناس دیگر اندرسون نیز مى‏گوید: «بی گمان محمد(ص) افکارش را از مصادر تلمود و کتب اساطیر یهودی و مصادر مسیحی اقتباس کرده است».^[۱۶۹]
شبیه چنین اتهامی در صدر اسلام نیز به پیامبر اکرم(ص) وارد آمد لیکن هرگز این مطلب از اتهام فراتر نرفت و هرگز اثبات نشد تا اینکه در دوران معاصر از سوی خاورپژوهانی که قدسیت قرآن و وحیانی بودن آن و نیز نبوت و رسالت پیامبر(ص) را قبول ندارند، دوباره مطرح شده است. همین وقفه طولانی میان مرحله نخست و مرحله اخیر این اتهام، نشانگر بى‏اساس بودن این اتهام مى‏تواند باشد. در غیر این صورت، اتهام مزبور توسط مخالفان از همان ابتدا پیگیری مى‏شد.^[۱۷۰]
از سوی دیگر شباهت یادشده در همه ابعاد نیست زیرا به لحاظ اسلوب و محتوا میان قرآن و مصادر مزبور تفاوت قابل توجهی وجود دارد به عنوان نمونه داستان‏های ‏اهل کتاب سرشار از جزئیات بسیاری است که حکایت از خواستگاه بشری و تحریف آن دارد. اما قرآن کریم همانگونه که در مبحث هدفمند بودن قصص قرآن بدان اشارت خواهد رفت بنا ندارد همه جزئیات قصص را بیان کند.^[۱۷۱] زیرا این امر موجب اطناب ملال آور مى‏شود و تأثیری در ابعاد تربیتی و هدایتی قرآن ندارد.
به لحاظ محتوا نیز در مصادر عهدین برخی مطالب سخیف و باطل وجود دارد همچون نسبت‏های ‏ناروا به انبیاء الهی از جمله نسبت زنا، شرب خمر و امور ناشایست دیگر که هرگز شایسته انبیاء نیست.^[۱۷۲]
در واقع شباهت مذکور حکایت از آن دارد که همه این کتب خاستگاه الهی و وحیانی دارد.^[۱۷۳] با این تفاوت که کتب مقدس یهود و نصاری دستخوش تحریف قرار گرفته است.
افزون بر اینکه آیاتی که گویای اصالت الهی قرآن و وحیانی بودن آن است.^[۱۷۴] به دلالت تضمنی مشمول قدسیت و اصالت الهی قصص آن نیز مى‏شود.
و نیز به این دلیل که پیامبر(ص) با عالمان یهودی و نصرانی پیش از بعثت مجالست نداشته است. پس از بعثت نیز به جز در موارد اندکی با ایشان در ارتباط نبوده است که آن موارد هم در راستای دعوت آنها به دین اسلام بوده است نه برای فراگیری کتب یهود و نصاری.^[۱۷۵]

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۱-۲-۲- هدفمند بودن قصص قرآن
قرآن کریم کتابی است که از جانب خداوند به منظور هدایت مردم بر رسول خدا(ص) نازل شده است همانگونه که فرمود: «شَهْرُ رَمَضانَ الَّذی أُنْزِلَ فیهِ الْقُرْآنُ هُدىً‏ لِلنَّاسِ وَ بَیِّناتٍ مِنَ الْهُدى‏ وَ الْفُرْقانِ..»^[۱۷۶] بر این پایه همه بخش‏ها‌‏ و مطالب آن از جمله مباحث اعتقادی، اخلاق، احکام، قصص، مواعظ و جز این موارد در راستای تأمین هدف عالی هدایتی و تربیتی بکار رفته است. در این میان بخش قابل توجهی از آن به قصص و یادکرد امت‏ها‌‏ی پیشین اختصاص یافته است لذا بى‏گمان این بخش نیز مانند بخش‏ها‌‏ی دیگر آن در راستای هدف بنیادین قرآن یعنی هدایت و تربیت مردم بیان شده است.
از دیگر سو، بیان همه جزئیات تاریخی و جغرافیایی و امور مرتبط با آن قصص نقش و تأثیری بنیادین بر ابعاد هدایتی و تربیتی آن ندارد لذا بیان همه این مطالب از ناحیه خداوند امر بیهوده بشمار مى‏رود و با حکمت الهی سازگار نخواهد بود.
افزون بر اینکه قرآن کتاب داستان و تاریخ نیست که همانند این کتاب‏ها‌‏ به همه ابعاد ماجرا و جزئیات آن بپردازد. افزون بر اینکه بیان همه جزئیات، منجر به فزونی حجم قرآن خواهد شد و این اطناب برای مردم ملال آور خواهد بود. بنابراین اسلوب قرآن در بیان قصص انبیای الهی و یادکرد امت‏ها‌‏ی پیشین، بیان همه جزئیات قصص نیست، بلکه از آن قصه‏ها‌‏ی طولانی بخش‏ها‌‏ و فرازهایی زیبا که حاوی پند و عبرت است به منظور هدایت انسانها انتخاب شده است.
به گفته علامه طباطبایی قرآن کتاب تاریخ نیست و منظورش از نقل قصص، قصه‏سرایى مانند کتب تاریخ و بیان سرگذشت نیست، بلکه کلامى است الهى که در قالب وحى ریخته شده، و منظور آن هدایت خلق به سوى رضوان خدا و راههاى سلامت است، و به همین منظور هیچ قصه‏اى را با همه جزئیات‏ آن نقل نکرده، و از هر قصه‏، نکات گوناگونی که مایه عبرت، تامل و دقت است و یا آموزنده حکمت و موعظه‏اى است و یا سودى دیگر از این قبیل دارد، نقل مى‏کند. این نکته در همه قصص قرآن نمایان است به طور کلى از هر قصه آن قسمت‏هاى برجسته‏اش را که آموزنده حکمتى یا موعظه‏اى و یا سنتى از سنت‏هاى الهی است‏ که در امت‏هاى گذشته جارى شده نقل مى‏کند، چنانچه مى‏فرماید: «لَقَدْ کانَ فِی قَصَصِهِمْ عِبْرَهٌ لِأُولِی الْأَلْبابِ..»^[۱۷۷] و نیز مى‏فرماید: «یُرِیدُ اللَّهُ لِیُبَیِّنَ لَکُمْ وَ یَهْدِیَکُمْ سُنَنَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ..»^[۱۷۸] و نیز فرمود: «قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِکُمْ سُنَنٌ فَسِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَانْظُروا کَیْفَ کانَ عاقِبَهُ الْمُکَذِّبِینَ، هذا بَیانٌ لِلنَّاسِ وَ هُدىً وَ مَوْعِظَهٌ لِلْمُتَّقِینَ»^[۱۷۹] و آیاتى دیگر از این قبیل.^[۱۸۰]
۱-۲-۲-۱- اغراض قصه گویی در قرآن
هدف اساسى قصه در قرآن پیش از هر چیز، دعوت دینى است لذا قصه‏هایى که در قرآن آمده در خدمت اغراض دینى به کار گرفته شده است.
با این حال نمى‏توان انکار کرد که با وجود غرض دینى این گونه داستان‏ها، به علت قدرت تعبیر و عظمت تصویر پردازى در قرآن، واجد کمال اهمیت هنرى نیز هستند. تعبیر قرآنى جمع میان غرض دینى و هدف هنرى کرده تا آنجا که زیبایى هنرى براى او ابزارى است که به وسیله‏ آن وجدان دینى را بر مى‏انگیزد تا بهتر بتواند آن را پذیراى تأثرات مذهبى سازد. هنر چون به چنین ساحت و مرزى رسید یعنى با بهترین تعبیر بیان عقیده کرد و نفس به مرحله‏ى پالایش رسید، آن‏گاه زیبایى نیز در القاء عقیده به مرز کمال مى‏رسد.^[۱۸۱]
قصه در قرآن، چنان که گفته شد، وسیله‏اى است براى اثبات یگانگى خدا، وحدت ادیان، قدرت نمایى خداوند، بیم و امید، سرانجام نیکى و بدى و سپاس گزارى و غرور و سرمستى و بسیارى از اهداف دیگر که قرآن به آنها عنایت دارد. اینک به مهم‏ترین این اغراض اشاره مى‏کنیم:
أ- یکى از اهداف بیان قصص و نقل سرگذشت اقوام گذشته، اثبات وحى و رسالت است. زیرا حضرت محمّد(ص) خواندن و نوشتن نمى‏دانست و با دانشمندان یهود و نصارى هم‏نشین نبود. با این همه در نقل روایات پیامبران گذشته از ابراهیم(ع) گرفته تا یوسف(ع) و موسى(ع) و عیسى(ع) گاه چنان اشارات درست و دقیق است که حقّانیت وحى محمّدى را به اثبات مى‏رساند.^[۱۸۲]
ب- غرض دیگر از داستان بیان این واقعیت است همه پیامبران مسیر واحدی دارند، از روزگار نوح تا عهد محمّد(ص)، و خدا پروردگار همگان است و مؤمنان امّت واحدى هستند و تأکید روى یگانگى دین و الوهیت واحد است.^[۱۸۳]
ج- از اهداف دیگر داستان بیان این معناست که ‏ پیامبران در دعوت به سوی دین از اتحاد و هماهنگی برخوردارند و متن دعوت و مفاد دعوت آن یکی است و واکنش و استقبال قوم آنها نیز همه یکسان است. افزون بر آن دین خدا یکى است و یک مبنا دارد.^[۱۸۴]
د- از اهداف دیگر داستان‏ها‌‏ تأیید این مطلب است که سرانجام خدا پیامبران خود را یارى و تکذیب کنندگان را هلاک مى‏کند و این مطلب تأیید دین محمّد(ص) و ترغیب گروندگان به اوست و به همین دلیل خطاب به پیامبر ما مى‏فرماید: غرض از نقل حوادث و سرگذشت پیامبران بر تو دلگرم نگاه داشتن و استوار ساختن قلب تو و اندرز و یادآورى براى مؤمنان است.^[۱۸۵]
ه- و نیز از اغراض هشدار و بشارت است.^[۱۸۶]
و- بیان نعمت‏های ‏خداوند بر پیامبران و دیگر برگزیدگان از دیگر اغراض نقل ماجراى گذشتگان است. ^[۱۸۷]
اغراض دیگرى نیز در نقل داستان نهفته است در کتب علوم قرآنی به تفصیل ذکر شده که است که برای مطالعه بیشتر در این باب می‌توان به کتب زیر مراجعه کرد.^[۱۸۸]
۱-۲-۲-۲- تبیین آموزه‌های امامت
نگاهی محتوایی به قصص قرآن و ابعاد هدایتی آن ذهن را به این نکته رهنمون می‌سازد که بیان اصول عقائد دینی از اغراض و مقاصد بنیادین قصص قرآن است که به نظر می‌رسد این مطلب کمتر و یا به وضوح کمتری در مباحث اغراض و فوائد قصص قرآن بیان شده است. در واقع آموزه‏های پربار انبیاء، رسولان الهی و اولیاء الهی در قصص قرآن که بخش عظیمی از آن در راستای بیان عقائد دینی بوده از یک سو و نظر به حجم گسترده قصص قرآنی که در کنار آیات دیگر در ذیل مجموعه قرآن کریم عهده دار اصول اعتقادات دینی است از سوی دیگر و نیز با توجه به اینکه اصل و اساس دعوت انبیاء در گام اول تبیین اصول اعتقادات بوده است همگی حکایت از آن دارد که تبیین مباحث و مسائل اصول اعتقادی در عرصه‌هایی چون توحید، نبوت، معاد، عدل و امامت، از اهداف و مقاصد قصص قرآن کریم باید لحاظ شود. در این میان از آنجا که امامت مقام هدایت به امر، بالاترین مقام و منصب الهی و ادامه و تکمیل کننده اهداف انبیاء در ابعاد هدایتی و تربیتی مردم تا روز قیامت است به نظر می‌رسد که از اهمیت بسیاری برخوردار باشد که همانگونه که در این نوشتار به آن خواهیم پرداخت، قصص قرآن از ابعاد گوناگون عنایت بسیاری به این موضوع دارد. البته انذار و بشارت امت همانگونه که اشاره شد در اهداف و اغراض قصص قرآن در کتب علوم قرآنی ذکر شده لکن در بیشتر موارد به ابعاد این مطلب که یکی از ابعاد اساسی آن موضوع امامت است اشاره‏ای نشده است.
گفتنی است علامه مجلسی در موارد متعددی با اشاره به بحث انذار و بشارت اذهان را به پیوند قصص قرآن کریم و مسأله امامت رهنمون ساخته است که ذیلاً به این دیدگاه اشاره می‌کنیم:
أ- علامه مجلسی در ذیل روایتی از امام باقر(ع) که با آیات «وَ جَعَلْنا مِنْهُمْ أَئِمَّهً یَهْدُونَ بِأَمْرِنا..» و «وَ جَعَلْناهُمْ أَئِمَّهً یَدْعُونَ إِلَى النَّارِ..» در ارتباط است،^[۱۸۹] می‌نویسد: «اینکه آیه اول در سیاق قصه حضرت موسی(ع) و بنی اسرائیل باشد و آیه دوم در مذمت فرعون و لشگریان اوست با این مطلب منافاتی ندارد که آیه اول درباره ائمه اطهار(ع) و آیه دوم درباره دشمنان ایشان باشد. زیرا خداوند قصص قرآن را به این منظور بیان کرده که این امت را آگاه کند و به افرادی که راه سعادتمندان گذشته را در پیش مى‏گیرند، اشاره نماید و افرادی که از اشقیاء گذشته پیروی مى‏کنند، انذار نماید. بنابراین ظواهر آیات درباره اولین است و بواطن آن درباره افراد شبیه آنها در میان آخرین است».^[۱۹۰]
ب- امام صادق(ع) در روایتی آیه «وَ جَعَلْنا مِنْهُمْ أَئِمَّهً یَهْدُونَ بِأَمْرِنا لَمَّا صَبَرُوا وَ کانُوا بِآیاتِنا یُوقِنُونَ» را در ارتباط با ائمه اطهار(ع) دانسته است.^[۱۹۱] علامه مجلسی با اشاره به اینکه سیاق آیه ظهور در این دارد که ضمیر در «منهم» به بنی إسرائیل برمی گردد، می‌نویسد: «هدف از بیان قصه در قرآن انذار کردن و بشارت دادن به این امت است افزون بر اینکه رسول خدا(ص) فرمود: آنچه در میان بنی اسرائیل رخ داده است، در این امت نیز رخ خواهد داد. بنابر این بیان کردن قصه حضرت موسی(ع) و عطا کردن کتاب به او و اعطاء امامت به برخی از بنی اسرائیل مانند هارون و فرزندانش، مانند ماجرای بعثت پیامبر اکرم(ص) و عطا کردن قرآن به ایشان و اعطاء مقام امامت به برادر و پسر عموی حضرت، علی بن ابی طالب و فرزندان اوست همانگونه که پیامبر(ص) به امام علی(ع) فرمود: تو نسبت به من به منزله هارون نسبت به موسی هستی».^[۱۹۲]
۱-۲-۳- ارتباط امامت با نبوت در عرصه وصایت، خلافت و وراثت
ارتباط امامت و نبوت در عرصه وصایت، خلافت و وراثت نیز در شمار پیش فرضهای استنباط کلامی از قصص قرآن است که این مبنا را در ذیل عناوینی چون «ارتباط خلافت با نبوت و امامت»، «انفصال مقام نبوت از امامت» و «ائمه وارثان انبیاء، اوصیاء و حجج الهی» مورد بررسی قرار می‌دهیم:
۱-۲-۳-۱- ارتباط «خلافت» با «نبوت» و «امامت»
واژه خلیفه یکی از واژگان ‏قرآنى ‏است که بارها در قرآن‏کریم بکار رفته ‏است لذا به منظور به منظور بازشناسی مفهوم‏‏‏‏ آن ابتدا باید به معناى ‏‏‏‏‏‏‏لغوی آن توجه ‏‏‏‏‏‏‏نمود:
۱-۲-۳-۱-۱- معنى ‏‏‏‏‏‏‏لغوی
خلیل ‏‏‏‏‏ِبن ‏احمد(د ۱۷۵ق) خلیفه را به معنی «من ‏استخلف مکان ‏من ‏قبله و یقوم ‏‏‏‏مقامه» دانسته ‏است.^[۱۹۳] به گفته راغب اصفهانی «الخِلَافهَ» به معنی نیابت از غیر است و این نیابت به دلیل ‏‏‏‏‏ِغیبت ‏‏‏منوب ‏‏‏‏عنه، یا موت و یا عجز وی و یا به دلیل‏‏‏‏‏ِ تشریف مستخلف است که خداوند بنا بر وجه‏‏‏‏‏‏‏ اخیر، اولیاء خویش را در زمین خلیفه قرار ‏‏‏‏‏‏‏‏داده است مانند آیه ‏‏‏‏‏‏‏‏‏«هُوَ الَّذِى‏ جَعَلَکُم‏‏‏‏ خَلائِفَ فِى ‏الْأَرْضِ‏..»^[۱۹۴] و آیات دیگر.^[۱۹۵] ابن‏فارس(د ۳۹۵ق) ریشه خلف‌ را دارای سه اصل دانسته‏: «اول: چیزی پس از چیز دیگر بیاید و در جای آن قرارگیرد، دوم: نقطه مقابل ‏‏‏‏‏ِقُدَّام، و سوم ‏‏‏‏تغیُّر‌، وی در ادامه وجه ‏‏‏‏‏‏‏تسمیه «خلافه» را ناظر به معنى ‏‏‏‏‏‏‏اول ‏‏‏‏‏ِدانسته ‏است».^[۱۹۶] شیخ‏‏‏‏‏ طوسی(د ۴۶۰ق) نیز این ‏‏‏‏‏‏واژه را از ریشه «خلف فلان‏ فلاناً فى ‏هذا الأمر» دانسته، به این معنی که شخصی پس از کسی در جای وی قرار گیرد.^[۱۹۷] بر این‏‏‏‏‏‏ اساس واژه خلیفه به معنای کسى ‏است که در جای شخص پیشین و قائم مقام وی قرار گیرد.
«نبى» صفت مشبهه است که در اصل از «نبأ» گرفته شده است. در برخی از مصادر لغوی به معنی خبر آمده است.^[۱۹۸] لیکن به گفته راغب نبأ خبرى است که فایده بزرگى دارد که به آن علم یا غلبه ظن حاصل شود و در اصل، نبأ به خبرى گفته نمى‏شود، مگر اینکه متضمن این سه چیز باشد، و حق خبرى که به آن نبأ بگویند این است که از دروغ عارى باشد، مثل تواتر، یا خبر خدا و پیامبر(ص).^[۱۹۹]
امام در لغت به معنی کسی است که به او اقتدا مى‏شود و در امور مقدّم است.^[۲۰۰]به گفته راغب امام به معنی «المؤتمّ به» انسانی است که به سخن و کردار او اقتدا مى‏شود و نیز مى‏تواند کتاب باشد و یا موارد دیگر اعم از اینکه بر حق و یا بر باطل باشد.^[۲۰۱]
۱-۲-۳-۱-۲- معنى‏‏‏‏‏‏‏اصطلاحی
در اصطلاح به خلافت‏‏‏‏‏‏‏‏ خداوند و به گمان برخی به خلافت ‏‏‏‏‏‏‏‏پیشینیان در زمین گفته مى‌شود. بستگی دارد که خلافت در ارتباط به چه کسی باشد خلافت خداوند یا اقوام پیشین به همین دلیل در تفسیر برخی از آیات اختلاف نظر وجود دارد. بنابر این اگر خلافت در ارتباط با خداوند باشد، از آن شخص با عنوان خلیفه خداوند و حجت معصوم الهی در زمین تعبیر مى‏شود. اما اگر خلافت در ارتباط با امت‏ها‌‏ی پیشین باشد، مقصود از این واژه جانشینی پیشینیان است.
اما در اصطلاح «نبیّ» کسی است که بدون واسطه بشر از ناحیه خداوند پیامی را می‌رساند، و در این معنا امام، مردم و ناقلان از پیامبر قرار ندارند، هرچند که همه آنها از ناحیه خداوند پیامی را عرضه کنند لکن این به واسطه بشر مى‏باشد که همان نبی است. از معنی امام نیز دو مطلب استفاده می‌شود اول اینکه امام کسی است که مردم به افعال و اقوال او اقتداء می‌کنند زیرا حقیقت لفظ «امام» در لغت کسی است که به او اقتداء می‌شود مانند امام جماعت دوم اینکه امام تدبیر، سیاست و تأدیب امت و دفاع از امت و نبرد با دشمنان و نصب والیان و امراء و قضات و اقامه حدود و امور دیگر را به عهده دارد.^[۲۰۲]
اما درباره اصطلاح امامت، تفتازانی مى‏گوید: «امامت ریاست عامه در امر دین و دنیا به جانشینی از پیامبر(ص) است)»^[۲۰۳] ابن‌‏خلدون نیز در تعریف خلافت و امامت و مى‏نویسد: «جانشینی از صاحب شریعت در حراست از دین و سیاست دنیاست»^[۲۰۴] خواجه نصیر طوسی و علامه حلی نیز بر این باورند که امام کسی است که دارای ریاست عامه در امور دینی و دنیوی در سرای تکلیف است.^[۲۰۵]
۱-۲-۱-۳-۳- کاربرد قرآنی
واکاوی کاربردهای این واژه به نیکی نمایانگر مطلبی است که در معنی اصطلاحی بیان شد. توضیح اینکه برخی بر این ‏‏‏‏‏‏باورند که نفس و یا انسان ‏نوعی خلیفه‏‏ خداوند در زمین ‏است، سهروردی(د ۵۸۷ق) در خصوص این ‏‏‏‏‏‏مطلب تصریح‏‏‏ِ کرده ‏است: «نفس، خلیفه الله در زمین ‏است، همانگونه که فرمود: «وَ هُوَ الَّذِى‏ جَعَلَکُم‏‏‏‏ خَلائِفَ الْأَرْضِ وَ رَفَعَ بَعْضَکُم ‏‏‏‏فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجاتٍ..»^[۲۰۶] و نیز فرمود: «..وَ یَسْتَخْلِفَکُم ‏‏‏‏فِى ‏الْأَرْضِ..»^[۲۰۷] و نیز فرمود: «إِنِّى‏ جاعِلٌ‏‏ِ فِى‏ الْأَرْضِ ‏ِخَلِیفَهً» و فرمود: «یا داوُدُ إِنَّا جَعَلْناکَ خَلِیفَهً فِى‏الْأَرْضِ..»^[۲۰۸] »^[۲۰۹] هادى‏سبزواری(د ۱۲۸۹ق) نیز با اشاره به آیه ‏‏‏‏‏«إِنِّى ‏جاعِلٌ‏‏ِ فِى ‏الْأَرْضِ ‏ِخَلِیفَهً» و تعلّم ‏‏‏‏اسماء حسنی توسط آدم، همه حیوانات و نباتات را مظهر اسماء الهی دانسته و در ادامه انسان ‏کامل را مظهر کل ‏‏‏‏‏ِأسماء حسناى ‏‏‏‏‏‏‏الهی دانسته لذا از عبارات‏‏‏‏‏‏‏‏ِ وی برمى‌آید که هر دو دیدگاه را پذیرفته ‏است.^[۲۱۰]
از عبارات‏‏‏‏‏‏‏‏‏ علامه ‏‏‏‏‏‏‏‏‏طباطبایی در تفسیرش مى‌توان ‏دریافت‏‏‏‏‏‏‏‏ِ که وی هر دو دیدگاه را پذیرفته ‏است ‏‏‏‏‏‏‏‏ِزیرا وی مراد از «خلافت» در آیه‏‏‏‏‏ «..وَ یَجْعَلُکُم‏‏‏‏ خُلَفاءَ الْأَرْضِ..»^[۲۱۱] را خلافت زمینی دانسته که خداوند آن را برای انسان قرار داده است که در زمین و آنچه در آن وجود دارد، هرگونه که خداوند بخواهد تصرف کند همانگونه که خداوند فرمود: «إِنِّى‏ جاعِلٌ‏‏ِ فِى ‏الْأَرْضِ ‏ِخَلِیفَهً»»^[۲۱۲]
از سوی دیگر مراد از خلافت‏‏‏‏‏‏‏‏ِ در آیه ‏‏‏‏‏شریفه «یا داوُدُ إِنَّا جَعَلْناکَ خَلِیفَهً فِى‏الْأَرْضِ..»^[۲۱۳] را «خلافه ‏الله» دانسته و آن را بر آیه‏‏‏‏‏ «إِنِّى ‏جاعِلٌ‏‏ِ فِى ‏الْأَرْضِ ‏ِخَلِیفَهً» منطبق ‏‏‏‏‏دانسته و بر این باور است که یکى‏ از شؤون‏ خلافت ‏‏‏‏‏‏‏‏ِاین ‏است ‏‏‏‏‏‏‏‏ِکه صفات‏‏‏‏‏‏‏‏ِ و اعمال ‏‏‏‏‏ِمستخلف را نشان‏‏‏‏‏‏دهد، و آینه صفات ‏‏‏‏‏‏‏‏ِاو باشد. کار او را انجام دهد. خلیفه خدا در زمین باید متخلق به اخلاق ‏‏‏‏‏الهی باشد، و آنچه خدا اراده مى‏کند او اراده کند، و آنچه خدا حکم ‏‏‏‏مى‏کند او همان را حکم ‏‏‏‏کند و جز راه خدا راهى ‏نرود، و از آن راه تجاوز ‏نکند. لذا با آوردن «فا» بر سر جمله ‏«..فَاحْکُم ‏‏‏‏بَیْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ..»^[۲۱۴] داوری نمودن به حق را نتیجه و فرع ‏‏‏‏ِآن خلافت ‏‏‏‏‏‏‏‏ِقرار‏‏‏‏‏‏‏‏ داده است.^[۲۱۵]
‏علامه ‏‏‏‏‏‏‏‏‏عسکری نیز مراد از «خلیفه اللّه» در زمین را نوع ‏‏‏‏ِانسان ندانسته بلکه آن را در ارتباط با مقام ‏‏‏‏‏‏‏‏‏نبوت و امامت ‏‏‏‏‏‏‏‏ِدانسته و به آیه ‏‏‏‏‏«إِنِّى‏ جاعِلٌ‏‏ِ فِى ‏الْأَرْضِ‏ِ خَلِیفَهً» استناد کرده و به دو دیدگاه خداوند «آدم» و «نوع‏‏‏‏ِانسان» را خلیفه خود در زمین ‏قرار‏‏‏‏‏‏‏‏داده، اشاره ‏‏‏کرده است و سپس آیه‏‏‏‏‏ «یا داوُدُ إِنَّا جَعَلْناکَ خَلِیفَهً فِى‏الْأَرْضِ فَاحْکُمْ بَیْنَ النَّاسِ..»^[۲۱۶] مؤید تفسیر ‏‏‏‏‏اول دانسته‏ است زیرا اگر معناى‏ آیه‏‏‏‏‏ «خلیفه بودن نوع‏‏‏‏ِ إنسان» بود، تخصیص داود به خلیفه ‏‏قرار‏‏‏‏‏‏‏‏دادن وی در زمین از میان نوع ‏‏‏‏ِانسان‏ها معنایی نداشت، دیگر اینکه فاء سببیه در «فَاحْکُمْ بَیْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ» دلالت‏‏‏‏‏‏‏‏ مى‌کند بر اینکه عطا کردن حق‏‏‏‏‏ حکم در مردم به حضرت داود(ع) به سبب‏‏‏‏‏‏ِ «خلیفه ‏‏خدا» بودن وی بوده است. به عبارت ‏‏‏‏‏‏‏‏ِدیگر حق‏‏‏‏‏حکم فرع ‏‏‏‏ِبر خلیفه ‏‏بودن اوست لذا در آیات ‏‏‏‏‏‏‏‏‏دیگر تصریح به حق ‏‏‏‏‏حکم به برخی از افراد برگزیده‏‏‏‏‏‏، دلیل ‏‏‏‏‏ِبر «خلیفه‏‏ خدا» بودن ایشان ‏است ‏‏‏‏‏‏‏‏ِمانند آیات ‏‏‏‏‏‏‏‏‏«إِنَّا أَنْزَلْنَا التَّوْراهَ فِیها هُدى ‏وَ نُورٌ یَحْکُمُ بِهَا النَّبِیُّونَ الَّذینَ أَسْلَمُوا لِلَّذینَ هادُوا..»^[۲۱۷] و «إِنَّا أَنْزَلْنا إِلَیْکَ الْکِتابَ بِالْحَقِّ لِتَحْکُمَ بَیْنَ النَّاسِ بِما أَراکَ اللَّهُ..»^[۲۱۸]».^[۲۱۹] مؤید این‏‏‏‏‏‏ دیدگاه، تصریح محمد تقی مجلسى است‏‏‏‏‏‏‏‏ِ که به استناد احادیث متواتره از ائمه اطهار(ع) مراد از آیه «إِنِّى‏ جاعِلٌ ‏‏ِفِى ‏الْأَرْضِ‏ِ خَلِیفَهً» مطلق ‏‏‏‏‏خلیفه از حضرت ‏‏‏‏آدم(ع) تا حضرت ‏‏‏‏صاحب ‏‏‏‏‏‏ِالزمان(ع) است. یعنى مقرر ساخته‌ام که خلیفه از ناحیه من همیشه در زمین باشد و وارد است که‌ «الخلیفه قبل ‏‏‏‏‏ِالخلیقه‌» یعنى خداوند، اول خلیفه را آفرید، و پس از آن دیگر مخلوقات را آفرید تا آن که خلق را بر خدا حجتى ‏نباشد که اگر رسولى مى‌فرستادى ما بر ضلالت نمى‌بودیم و گمراه نمى‏شدیم.^[۲۲۰]
گفتنی است خلافت تا روز قیامت باقى ‏است و کسى که بپندارد خلافت همان نبوّت ‏‏‏‏‏‏‏‏ِاست دچار اشتباه شده است.‏ زیرا خداوند وعده‏ داده‏ که از این امت‏‏‏‏‏‏‏‏، خلفاى ‏برحقّى ‏برگزیند، چنانکه فرمود: «وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا منْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِى‏الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ..»^[۲۲۱] و اگر مقصود از خلافت همان نبوّت باشد لازم ‏‏مى‏آید خداوند به حکم‏‏‏‏ این آیه بعد از پیامبر اکرم(ص) پیامبرى بفرستد که این امر بر خلاف آیه «ما کانَ مُحَمَّدٌ أَبا أَحَدٍ مِنْ رِجالِکُمْ وَ لکِنْ رَسُولَ اللَّهِ وَ خاتَمَ النَّبِیِّینَ..»^[۲۲۲] خواهد بود. پس روشن ‏‏‏‏‏‏‏‏ِشد که وعده‏ خداوند ثابت‏‏‏‏‏‏‏‏ِ است و آن غیر نبوّت ‏‏‏‏‏‏‏‏ِاست. از سوی دیگر خلافت ‏‏‏‏‏‏‏‏ِاز جهتى غیر از نبوّت ‏‏‏‏‏‏‏‏ِاست و گاهى ممکن ‏است خلیفه مقام ‏‏‏‏‏‏‏‏‏نبوّت نداشته باشد، امّا هر پیامبرى مقام‏‏‏‏‏‏‏‏‏ خلافت را داراست.^[۲۲۳] بنابر این مقصود از خلافت در این‏‏‏‏‏‏ آیه تنها نبوت نیست بلکه امامت را نیز شامل ‏‏‏‏‏ِمى‌شود چرا که اگر مراد تنها نبوت ‏‏‏‏‏‏‏‏ِباشد عموم‏‏‏‏ آیه ‏‏‏‏‏مذکور با آیه‏‏‏‏‏ «وَ خاتَمَ النَّبِیِّینَ» در تعارض خواهد بود لذا عموم این ‏‏‏‏‏‏آیه دلالت ‏‏‏‏‏‏‏‏مى‌کند که پس از «خاتَمَ النَّبِیِّینَ» نیز خلیفه در زمین باشد که بر اساس ادله ‏‏‏‏‏‏‏‏متعدد خلافت در زمین پس از انبیاء(ع) به ائمه ‏اطهار(ع) مى‌رسد.
به نظر مى‌رسد آنجا که خداوند از خلافت درباره حضرت‏‏‏‏آدم(ع) و حضرت داود(ع) و نیز آیه‏‏‏‏‏ «وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا منْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِى‏الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ..»^[۲۲۴] سخن مى‏گوید ناظر به معناى ‏‏‏‏‏‏‏اصطلاحی مقام ‏‏‏‏‏‏‏‏‏«خلیفه‏‏خدا» بودن ایشان است اما آنجا که از عموم‏‏‏‏ مردم تعبیر به خلائف کرده^[۲۲۵] ناظر به معناى ‏‏‏‏‏‏‏لغوی جانشینى ‏پیشینیان در زمین ‏است. لذا این‏‏‏‏‏‏ واژه مانند برخى ‏دیگر از واژگان ‏قرآنی، افزون بر معناى ‏‏‏‏‏‏‏لغوی، معناى ‏‏‏‏‏‏‏اصطلاحی آن نیز در قرآن بکار رفته‌ است.
در تأیید این دیدگاه مى‏توان چنین بیان کرد اگر مراد آیه شریفه «..إِنِّی جاعِلٌ فِی الْأَرْضِ خَلِیفَهً..» این باشد که خداوند نوع انسان را در روى زمین خلیفه و جانشین خود قرار داده است دیگر براى حضرت داوود(ع) در آیه «یا داوُدُ إِنَّا جَعَلْناکَ خَلِیفَهً فِی الْأَرْضِ..» مورد ویژه‏اى براى تشرف او به مقام خلافت باقى نمى‏ماند، زیرا که او نیز یکى از آحاد مردم است که خداوند آنان را تا جهان بر قرار است خلیفه و جانشین خود بر روى زمین قرار داده است. بنابراین مقصود از آیه شریفه «..إِنِّی جاعِلٌ فِی الْأَرْضِ خَلِیفَهً..» تنها حضرت آدم(ع) مى‏باشد، یا حضرت آدم(ع) و فرزندان برگزیده او که امامان و پیشوایان مردم به سوى راه راست مى‏باشند.^[۲۲۶] البته با توجه به اینکه مورد این آیه که در سیاق حضرت آدم(ع) ذکر شده نمى‏تواند مخصص عموم خلیفه باشد و نیز با توجه به کاربرد قرآنی این واژه در مورد حضرت داود(ع) و حضرت هارون(ع)^[۲۲۷] و نیز استناد اهل بیت(ع) به آیه مزبور در ارتباط با ائمه اطهار(ع)^[۲۲۸] مى‏توان دریافت که مراد از آیه شریفه عموم خلفاء و حجج معصوم الهی از حضرت آدم(ع) تا حضرت مهدی(ع) مى‏باشد.
از سوی دیگر ‏‏‏«خلیفه» و «امام» استعمال ‏‏‏یکسانی دارند، اما به لحاظ لغوی تفاوتی میان این ‏‏‏‏‏‏دو از این قرار است که «خلیفه» به جاى‏ شخص پیشین خلیفه شده و برگرفته از این ‏‏‏‏‏‏معناست که جانشین دیگرى ‏شده و در مقام ‏‏‏‏او قرار‏‏‏‏‏‏‏‏گرفته ‏است اما «امام» برگرفته از تقدم ‏‏‏‏بوده، لذا امام در آنچه که وجوب ‏‏‏‏اقتداء به وی و اطاعت از او را مى‌طلبد، متقدم ‏‏‏‏است.^[۲۲۹]
با این توضیح روشن می‌شود که همه انبیاء الهی و همه ائمه اطهار(ع) «خلیفه الله» به معنی اخص هستند، لکن از آنجا که دائره خلیفه الله به معنی اخص اعم از انبیاء، رسل، اوصیاء و ائمه اطهار(ع) است می‌توان چنین نتیجه گرفت که هر امامی خلیفه الله به معنی اخص است اما هر خلیفه‏ای لزوماً امام نیست مانند پیامبرانی که به مقام امامت نرسیده‏اند.
۱-۲-۳-۲- جدا انگاری یا تفاوت مقام «امامت» از «نبوت»
امامت اگرچه ارتباط اساسی با نبوت دارد لکن بررسی‏ها نشان می‌دهد که مقام امامت مقامی جدای از مقام نبوت است.
شیخ طوسی(د ۴۶۰ق) در «رساله فى الفرق بین النّبى و الإمام» می‌نویسد: «نبیّ» کسی است که بدون واسطه بشری از ناحیه خداوند پیامی را می‌رساند، و در این معنا امام، امت و ناقلان از پیامبر قرار ندارند، هرچند که همه آنها از ناحیه خداوند پیامی را بگویند لکن این به واسطه بشری است که همان نبی است. از معنی امام نیز دو مطلب استفاده می‌شود اول اینکه امام کسی است که مردم به افعال و اقوال او اقتداء می‌کنند زیرا حقیقت لفظ «امام» در لغت کسی است که به او اقتداء می‌شود مانند امام جماعت دوم اینکه امام تدبیر، سیاست و تأدیب امت و دفاع از امت و نبرد با دشمنان و نصب والیان و امراء و قضات و اقامه حدود و امور دیگر را به عهده دارد. از جنبه وجه اول امام با نبی در این معنا یکسان هستند زیرا هیچ پیامبری نیست مگر اینکه باید به او اقتدا شود و باید که افعال و اقوال او را پذیرفت. از این جهت نبی همان امام است. اما از وجه دوم لزوما هر پیامبری عهده دار تدبیر امور مردم، نبرد با دشمنان نیست زیرا این امر ممتنع و محال عقلی نیست که مصلحت اقتضاء کند که پیامبری مبعوث شود و تکلیف وی ابلاغ خلق باشد در اموری که به مصلحت ایشان در واجبات باشد، هرچند که تأدیب هیچ کسی و محاربه با هیچ دشمنی و نصب و تعییین کسی را به عهده داشته باشد. و هر که امور مذکور را در نبی واجب و لازم بداند از حیث اینکه نبی است بى‏تردید سخنی بسیار بعید گفته و هیچ دلیلی بر این مدعا ندارد.^[۲۳۰]