چنانچه عمر کاتالیست کوتاه باشد به راحتی میتوان آن را از محیط خارج کرد و با کاتالیست تازه جایگزین نمود.
حذف مداوم اجزای جامد تولید شده توسط واکنش
امکان انجام عملیات در ضرایب تأثیر پذیری[۳۹] نزدیک به یک
مقاومت خارجی انتقال جرم کمتر با توجه به سرعت هم زدن بالا
همچنین معایب آنها نسبت به رآکتور بستر چکهای نیز به شرح زیر میباشد ] ۲۱-۱۸[:
الگوی توزیع زمان ماند بسیار مشابه رآکتور همزدهی پیوسته میباشد که مانع از دستیابی به درصد تبدیل بالا می شود مگر زمانی که دمای عملیاتی افزایش یابد.
تولید ذرات ریز در اثر سایش کاتالیست
جداسازی کاتالیست توسط می تواند مشکلاتی از قبیل انسداد فیلترها، نیاز به زمان عملیات بیشتر و نیاز به هزینه های بیشتر به منظور تهیه فیلترها را به مجموعه عملیاتی تحمیل کند.
مصرف بیشتر کاتالیست در مقایسه با رآکتورهای بستر ثابت
مشکل بودن افزایش مقیاس رآکتور
نسبت بالای مایع به جامد که سبب افزایش واکنشهای جانبی همگن می شود
راکتورهای حلقهای اجکتوری دستهای دیگر از رآکتورهای سه فازی میباشند که به علت استفاده از مبدل گرمایی خارجی برای واکنشهای به شدت گرمازا مفید هستند. با این حال این دسته از رآکتورها نیز از مشکل محدودیت میزان بارگذاری کاتالیست رنج میبرند]۱۳[.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
رآکتورهای بستر سیالی امکان بارگذاری حجم بیشتری از کاتالیست ها را در اختیار میگذارند. این دسته از رآکتورها ساختار سادهای دارند، از قطعات متحرک ساخته نشدهاند و میتوانند از نسبت حجمی جامد برابر با عدد ۳۰-۲۰ درصد استفاده کنند. این رآکتورها سبب به وجود آمدن تماس عالی بین فازهای مختلف میشوند و امکان انتقال حرارت و انتقال جرم مناسبی را فراهم میآورند. زمان ماند[۴۰] در این رآکتورها را میتوان به راحتی تنظیم کرد. از این رو این رآکتور برای واکنشهای کندتر که احتیاج به حجم بیشتری از کاتالیست را دارند مناسب خواهد بود. برای واکنشهایی که سینتیک آرامتری دارند و در نتیجه احتیاج به بارگذاری بیشتری از کاتالیستها میباشد (بیش از ۳۰ درصد ) رآکتورهای بستر چکهای و ستون حبابی بستر آکنده گزینه های مناسبی میباشند.
در رآکتورهای ستون حبابی بستر آکنده فاز گاز و مایع از میان بستری از جامدات آکنده که به طور کامل با فاز مایع پر شده اند عبور می کند. در یک عملیات جریان حبابی، یک فاز مایع پیوسته به همراه یک فاز گازی ناپیوسته که به فرم حبابی در این بستر در حال جریان است به صورت همسو به سمت بالای رآکتور حرکت می کنند. شمایی از این نوع رآکتورها در تصویر ۶ نمایش داده شده است. این عملیات برای مواردی که واکنشگر مایع با مقدار کمی از واکنشگر فاز گازی واکنش میدهد و یا زمانی که لازم است مایع زمان ماند بیشتری داشته باشد (به منظور دستیابی به درصد تبدیل بیشتر) مناسب میباشد. به علاوه، کاتالیستها همواره توسط فاز مایع به طور کامل خیس شده اند و هیچگونه تماس مستقیمی بین فاز گاز و جامد برقرار نیست ]۱۷[. برخلاف رآکتورهای حبابی، شرایط متفاوتی در رآکتورهای بستر چکهای حاکم است. در رآکتورهای بستر چکهای فاز مایع به عنوان فاز پراکنده یا فاز شبه پیوسته عمل می کند و عنوان فاز پیوسته به فاز گازی تعلق میگیرد. از این رو رآکتورهای بستر چکهای برای واکنشهای کند که احتیاج به کاتالیست بیشتری دارند و همینطور برای مواردی که نیاز به تماس مستقیم بین دو فاز جامد و گاز باشد به خوبی عمل می کنند. این رآکتورها نسبت به رآکتورهای ستون حبابی بستر آکنده افت فشار کمتری ایجاد می کنند و با مشکل اختلاط معکوس[۴۱] مواجه نیستند.
فرایند حبابی همچنین برای زمانی که نسبت قطر رآکتور به قطر کاتالیست نسبتاً کوچک باشد مناسب است چرا که تماس فاز مایع با کاتالیست در این رآکتور بیشتر از رآکتور بستر چکهای است ]۱۷[.
تصویر ۶- شمایی از یک رآکتور ستون حبابی بستر آکنده ]۱۷[ |
در مقایسه با ستون حبابی خالی، ستون دارای بستر آکنده دارای این مزیت است که بتواند اختلاط معکوس و همینطور به هم پیوستگی[۴۲] حبابهای گازی را به طور چشمگیری کاهش دهد. به علاوه، ضریب انتقال حرارت در این رآکتور نسبت به رآکتور بستر چکهای دارای مقدار بیشتری است ]۲۲[.
برای واکنشهایی که فاز مایع فاز محدود کننده میباشد، جریان رو به بالا دارای ارجحیت است چرا که این شیوه جریان موجب می شود تا سطح کاتالیست به طور کامل خیس شود و مایع با سرعت بیشتری به کاتالیست برسد ]۲۳[.
تحت شرایط یکسان از لحاظ واکنش شیمیایی، در صورتی که بستر کاتالیستی کم عمق باشد جریان رو به بالا می تواند درصد تبدیل بالاتری را فراهم آورد ]۱۷ [.
در سیتمهای جریان رو به بالا، اجزای دارای نقطهی جوش پایین که عمدتاً فعالتر نیز میباشند به فاز بخار میروند و سریعتر از اجزای دارای نقطهی جوش بالا جارو میشوند ]۲۴[.
زمانی که هر دو جریان گاز و مایع به سمت بالا حرکت می کنند به خصوص زمانی که شرایط هیدرودینامیکی جریان حبابی غالب باشد، توزیع نامناسب مایع و یا خیس شوندگی ناقص کاتالیست دارای اهمیت زیادی نخواهند بود ]۱۷[.
مزایای این دسته از رآکتورها نسبت به رآکتور بستر چکهای شامل موار زیر میباشد ]۲۷-۲۲[:
ماندگی بیشتر مایع نسبت به جریان رو به پایین
خیسشوندگی بهتر
پایداری گرمایی بیشتر برای واکنشهای به شدت گرمازا
توزیع بهتر مایع در طول بستر کاتالیستی
بالاتر بودن مقادیر ضریب انتقال جرم مایع-جامد و گاز-مایع
زمان ماند بیشتر
چنانچه کاتالیست به علت تهنشینی مواد قیری و پلیمری در معرض غیرفعال شده باشد جریان رو به بالا از طریق شستشوی مؤثر رسوبات قادر است مدت زمان فعالیت کاتالیست را افزایش دهد.
در سیستمهایی که واکنش به شدت سریع و گرمازاست، انتقال حرارت بین فاز مایع و جامد مؤثرتر است.
برای واکنشهایی که فاز مایع محدد کننده است مناسب میباشد.
همچنین موارد زیر از جمله معایب این رآکتورها نسبت به رآکتورهای بستر چکهای تلقی میشوند ]۲۷-۲۲[:
در دما و فشار ثابت با افزایش سرعت جریان گاز-مایع درصد تبدیل سولفور، فلزات و ترکیبات آسفالتین کاهش مییابد.
اگرچه درصد تبدیل سولفور در حالت جریان رو به بالا همواره بیشتر از جریان رو به پایین است اما سرعت کاهش درصد تبدیل در گذر زمان در حالت جریان رو به بالا بیشتر است.
نیاز به پمپهای بیشتر و قویتر به منظور غلبه بر ارتفاع هیدروستاتیک مایع.
نیاز به طراحیهای ویژه به منظور جلوگیری از سیالیت بستر کاتالیستی
به وجود آمدن ناحیهی ایستا[۴۳] درون بستر کاتالیستی
پراکندگی محوری[۴۴] بیشتر در مقایسه با جریان رو به پایین
یکی از مزایای رآکتورهای بستر چکهای سهولت عملکرد آن تحت شرایط دمایی و فشاری بالا که در اکثر رآکتورهای صنعتی برقرار است میباشد. در این رآکتورها بازهی وسیعی از سایز ذرات را میتوان به کار گرفت (از حدود ۵/۰ میلیمتر تا ۱۲-۸ میلیمتر). برای ذرات کوچکتر افت فشار بیشتر است. از سوی دیگر، برای ذرات بزرگتر سرعت واکنش توسط انتقال جرم و حرارت درون ذرات کاتالیست محدود می شود. در مقایسه با سایر رآکتورهای جریان سه فازی، امکان به وجود آمدن جریان قالبی[۴۵] در رآکتورهای بستر چکهای بیشتر میباشد. در نتیجه امکان دستیابی به درصد تبدیل و انتخابگری بالاتر محتملتر است. به علت کمتر بودن ماندگی مایع[۴۶]، واکنشهای جانبی همگن حداقل خواهند بود. همچنین به علت جریان کمتر مایع، عواملی همچون خیسشوندگی جزئی[۴۷] و توزیع غیر یکنواخت مایع میتوانند منجر به کاهش بازده کلی عملکرد رآکتور گردند]۲۸و۱۰و۹و۵و۴ [.
به علاوه، خیسشوندگی جزئی سبب تسریع واکنشهای جانبی فاز گازی و به وجود آمدن نقاط داغ می شود. در عین حال میتوان از طریق استفاده از خنک کننده میانی[۴۸] و یا استفاده از جریان برگشتی بر این مشکل فائق آمد.