مراحل رشد رویشی

عنوان مرحله

توضیحات

VE

بدون گره

محور زیر لپه، لپه ها را از خاک خارج می کند

VC

اولین گره

دو لپه بذر در بالای سطح خاک در گره اول قابل مشاهده هستند

۲۲۲۲۲۲۲۲۲

دومین گره

دو برگ اولیه لوبیا (قلبی شکل) مشاهده می شود

V1

سومین گره

اولین سه برگچه ای در گره سوم ساقه ظاهر شده اما کاملاً باز نشده

V2

چهارمین گره

دومین سه برگچه ای در گره چهارم ساقه ظاهر شده اما کاملاً باز نشده

V3

پنجمین گره

سومین سه برگچه ای در گره پنجم ساقه ظاهر شده اما کاملاً باز نشده

Vn

nامین گره

n گره روی ساقه اصلی دارای خوشه های گل که هنوز قابل رویت نیستند باز شده

جدول ۲-۲- مراحل رشد زایشی لوبیا
۲-۵- نیازهای اقلیمی لوبیا
این گیاه در مناطق نیمه حاره آمریکای مرکزی منشأ گرفته و به ارتفاعات بالا(۷۶۲ تا ۸/۱۸۲۸ متر بالاتر از سطح دریا) متعلق است(کوچکی، ۱۳۸۳). این گیاه را می توان از ارتفاع صفر تا ۲۰۰۰ متری از سطح دریا کشت نمود. کشت لوبیا در مناطق گرمسیر و پر باران مناسب نبوده ولی در مناطق معتدل و گرمسیر با مقدار بارندگی متوسط۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ میلیمتر می توان به کشت آن اقدام کرد(مجنون حسینی،۱۳۸۷). در مناطق مرطوب تر در مقایسه با مناطق خشک تر که دارای عرض جغرافیایی و ارتفاع مشابهی هستند گلدهی و رسیدگی دیرتر حادث می شود. نور خورشید برای نمو گیاه ضروری است و سایه اندازی باعث کوتولگی و کاهش عملکرد می شود(کوچکی، ۱۳۸۳). تاریخ کاشت لوبیا بسته به نقاط و اقلیمهای مختلف تفاوت خواهد داشت. به طور کلی دمای خاک نباید کمتر از ۱۰ درجه سانتیگراد باشد، زیرا حداقل دما برای جوانه زدن و رویش بذر لوبیا ۱۲ تا ۱۴ درجه سانتیگراد است. در مناطق جنوبی(گرم) کشور از اواخر فروردین ماه و در مناطق معتدل و سردسیر اواخر اردیبهشت تا خرداد ماه به کشت لوبیا می توان اقدام نمود. کاشت دیرتر لوبیا ممکن است سبب ریزش گلهای آن شود. البته چون لوبیا در دوره رشد و نمو خود به مقدار معینی حرارت(۱۵۰۰ تا ۳۰۰۰ کالری) احتیاج دارد در مناطقی که تابستان کوتاهی دارند بلافاصله پس ازحصول دمای متوسط ۱۰ درجه سانتیگراد باید اقدام به کشت نمود، اما چنانچه تابستان منطقه کاشت گرم و طولانی باشد بهتر است کشت را زمانی آغاز کرد که حداقل دمای محیط روزانه ۱۲ تا ۱۴ درجه سانتیگراد باشد. دمای مناسب برای رشد و نمو لوبیا حدود ۲۵ تا ۳۰ درجه سانتیگراد است، در دمای بالاتر از ۴۵ درجه سانتیگراد گیاه به بذر نمی نشیند، در دمای۲ درجه سانتیگراد گیاه لوبیا برگ های سبز خود را از دست داده و زرد می شود. برای رشد و نمو کامل لوبیا ۱۲۰ تا ۱۳۰ روز بدون یخبندان به شرط آنکه دمای خاک کمتر از ۱۰ درجه سانتیگراد نباشد، لازم است. لوبیا در گیلان در دو فصل بهار(اواسط اسفند تا اوایل فروردین) و پاییز(اواسط شهریور تا اوایل مهر) کشت می گردد، این گیاه در کشت دوم نیز مورد استفاده قرار می گیرد(کوچکی، ۱۳۸۶). pH مناسب برای لوبیا بین ۵/۵ تا ۷ می باشد.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲-۶- تاریخ کاشت
در یک اقلیم معتدل، انتخاب تاریخ کاشت به علت ضرورت حداکثر استفاده از منابع در یک فصل رشد کوتاه اهمیت دارد. بهار فرصت کوتاهی برای به حداکثر رسیدن محصول، گیاهان زراعی است. جهت افزایش عملکرد در واحد سطح که هدف اصلی زراعت است عواملی نظیر استفاده از ارقام اصلاح شده، تهیه و آماده سازی بستر بذر مطلوب، انتخاب تاریخ و روش کاشت مناسب، میزان بذر، تناوب زراعی و غیره مؤثر هستند(قنبری و طاهری مازندرانی، ۱۳۸۲). عوامل فوق موجب تغییرات در رشد و میزان عملکرد می گردند. شرایط محیطی و مدیریت زراعی بر رشد نمو گیاه اثر مثبت گذاشته و در نتیجه منجر به افزایش عملکرد می شود و یا تأثیر منفی برآن موجب کاهش عملکرد می گردد(لک و همکاران، ۱۳۸۸)
۲-۶-۱- اثر تاریخ کاشت بر رشد لوبیا
تاریخ کاشت در محصول لوبیا بسیار حائز اهمیت بوده و باید طوری برنامه ریزی گردد که مراحل حساس رشد لوبیا به ویژه گلدهی با گرما و تنشهای خشکی تابستان مواجه نشود هدف از تعیین تاریخ کاشت یافتن زمان کاشت رقم یا گروهی از ارقام مشابه یک گیاه است و بهترین تاریخ کاشت منجر به حصول عملکرد بالاتری در مقایسه با سایر تاریخ های کاشت می گردد(مهرپویان و همکاران، ۱۳۸۹). اگرچه ارقام بسیاری از لوبیا در دامنه وسیعی از محیط ها دارای پتانسیل عملکرد بالایی هستند ولی قابلیت تولید عملکرد ناشی از سازگاری گیاه به شرایط موجود فصل رشد، درجه حرارت، فتوپریود و عملیات مدیریت گیاه زراعی بستگی دارد(محمد خانی و همکاران، ۱۳۸۴). تعیین زمان صحیح کاشت گیاهان زراعی تحت تأثیر عوامل اقلیمی مختلف از قبیل بارش، دما و طول روز قرار دارد و یکی از مهم ترین جنبه های مدیریتی لازم برای تولید گیاهان زراعی است. این اهمیت به دلیل شدت تأثیر عوامل روی ژنوتیپ های مختلف برای دستیابی به پتانسیل تولید می باشد. معمولا تاریخ کاشت با سایر مدیریت های زراعی اثر متقابل نشان می دهد(صالحی و همکاران، ۱۳۸۷). برای تولید عملکرد اقتصادی مطلوب در زراعت لوبیا، علاوه بر رشد سبزینه های مناسب در اوایل دوره رشد، توزیع و تخصیص مطلوب مواد فتوسنتزی در اندام زایشی در طول دوره رشد نیز مهم است. شاخص سطح برگ یکی از شاخص های مهم رشدی است. که می تواند بر قدرت فتوسنتز گیاه مؤثر باشد، شاخص سطح برگ در تعیین درصد تابش خورشیدی جذب شده به وسیله هر گیاه مهم است و بنابراین رشد گیاه و عملکرد نهایی ماده خشک را تحت تأثیر قرار می دهد. هر چه تاریخ کاشت بیشتر به تأخیر بیافتد از مقدار حداکثر شاخص سطح برگ کاسته شده و دوام سطح برگ کاهش می یابد(شفارودی و همکاران، ۱۳۹۲). با توجه به نگرانی های زیست محیطی موجود در خصوص کاربرد علف کش در گیاهان زراعی و همچنین حساسیت لوبیا به علف کش ها استفاده از راهکارهای زراعی جهت کم کردن اثرات علف های هرز بر گیاه ضروری به نظر می رسد. استفاده از تاریخ مناسب کاشت روشی برای کنترل زراعی کاهش رقابت علف های هرز و افزایش توان رقابتی گیاهان زراعی است(اورسنجی و همکاران، ۱۳۸۸). کاشت زود هنگام سبب افزایش رشد رویشی و برخورد گلدهی، گرده افشانی و اوایل دانه بندی با هوای گرم تیر و مرداد می شود. به طور کلی، کاشت بسیار زود محصولات گرما دوست ممکن است استقرار گیاهچه را به دلیل خنکی هوا و رطوبت زیاد خاک به مخاطره اندازد. کاشت دیر هنگام نیز معمولا محدودیت رشد رویشی و گلدهی زود هنگام گیاه همراه است، اما ممکن است طول دوران دانه بندی به دلیل برخورد با هوای خنک آخر فصل طولانی شده و یا برداشت آن به دلیل وقوع باران های پاییزی با مشکلاتی روبرو شود. همچنین تاریخ کاشت مناسب می تواند در مدیریت مبارزه با بیماریهای گیاهی استفاده شود. در تحقیقی تأخیر در کاشت باعث کاهش بیماری پوسیدگی زغالی لوبیا با عامل ماکروفومینا فیزیولینا^[۱۵] شد و همچنین با کشت زود هنگام لوبیا نتیجه گرفته شد که بیماری لکه برگی در اثر قارچ آلترنریا آلترنت^[۱۶] افزایش می یابد(لک و همکاران، ۱۳۸۸).

روایت دوم
مرسله صدوق : « قال : روی ان دیه ولد الزنا ومیراثه کمیراث ابن الملاعنه » ترجمه صدوق می گوید : روایت شده است که دیه زنا زاده ۸۰۰دهم است وارث او مانند ارث فرزند ملاعنه است »
روایت سوم
روایتی از یونس « قال : میراث ولد ازنا القرابته من قبل امه علی میراث ابن الملاعته » میراث زنا زاده همچون میراث ملاعنه متعلق به اقوام مادر اوست.
ومشهور فقها که قائل اند زنا زاده از مادرش هم ارث نمی برد ومادرش هم از او ارث نمی برد به روایات زیر تمسک کرده اند :
روایت اول
صحیح حلبی از امام صادق علیه السلام :قال ایما رجل وقع علی ولید ه قوم حرامأ ثم اشتراهاادعی ولدها فانه لایورث منه شی ءقال رسول الله وصل الله علیه وآل قال :«الولد للفراش و وللعاهر الحجر » ولایورث ولدا الزنا الارجل یدعی ابن ولید ته ( وسایل الشیعه ،ج۱۷ :۵۶۶) .
ترجمه : مردی با کنیز قومی به حرام نزدیکی کرد وسپس او را خرید وادعا کرد که فرزند آن کنیز ازاوست پس ارث نمی برد از او چیزی ،زیرا رسول خدا فرمود : « ولد از آن فراش است وبرای زنا کار سنگ است » ولد زنا ارث نمی بردمگر از مردی که فرزند ی اورا ادعا کند .
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

روایت دوم
صحیح ابن سنان از امام صادق (ع) قال : سألته فقلت له : جعلت فداک کم دیه ولد الزنا ؟قال یعطی الذی انفق علیه ما انفق علیه . قلت فانه مأت وولد ،مال ،من یرثه ؟ قال : الامام .(به نقل از محسن حرم پناهی ، ۱۶۲:۱۳۷۶)
به امام صادق (ع)گفتم : فدایت شوم دیه زنا چقدر است ؟فرمود : به کسی که در مورد او مخارجی را متحمل شده آنچه خرج کرده پرداخته شود .گفتم اگرزنازاده بمیرد واز او مالی بر جای ماند ، چه کسی وارث اوست ؟گفت امام.
لازم به توضیح است که عموم این دو روایت زانیه را هم شامل می شود .
روشن است که قاعده حل تعارض اقتضا می کند که روایت مطلق را به موثقه الحاق مقید کنیم ولی برخی در آن دو روایت اول (عقیده و خلاف مشهور ) اشکال کرده وگفته اند ، سند موثقه اسحاق ضعیف است چون مشتمل بر غیاث بن کلوب است که از اهل سنت است شیخ این روایت را مهم دانسته وگفته است که بخاطر چنین روایتی نمی توان از روایات سابق دست کشید .(همان)
علاوه بر این که محتوای هر دو روایت با نظر اهل سنت مطابق است ولذا باید برثقه حمل شود ویا بر این فرض که مادر طفل ، زنا کار نیست ، چون در این صورت مادر واقوام مادری طفل به خاطر نسبت شرعی ،از اوارث می برند بنا براین چنین طفلی مانند فرزند ملاعنه است اما هر سه اشکال را می توان دفع کرد : در کتاب عده آمده است که غیاث ابن کلوب ثقه است وامامیه به روایت وی عمل کرده اند ، شاذ بودن این روایت نیز اولأ پذیرفته نیست چون روایت یونس نیز در همین زمینه وجود دارد واحتمال دارد که مرسله صدوق ،به استتاد روایت دیگری باشد وثانیأ بر فرض که شاذ باشد ،تنها در صرت وجود دارد تعارض بین روایت شاذ ودیگر روایات ضرر می رساند ،حال آن که تعارض بین روایت مطلق وروایات مقید ، تعارض ابتدائی است ذکر روایت مرسله نیز به خاطر استناد به آن نیست بلکه به خاطر تأیید است البته در مورد این که صدوق درمقدمه کتاب (من لا یحضر الفقیه ) متعهد شده است که روایاتی را که از نظر اوصحیع است نقل کند ، باید گفت : که اولاً وی در موارد بسیاری بر خلاف این وعده عمل کرده وثانیأ حجت بودن روایت در نظر ایشان برای ما فایده ای ندارد وچون احتمال دارد ایشان به قراینی استناد کرده باشد که در نزد ما معتبر نباشد ،در مورد یونس هم گمان نمی رود رأی آئمه را با رأی خودش دفع نمایید ، صدور روایات مذکور اولأ از حضرت امیر (ع) بعید است ثانیأ تنها در صورت تعارض بین روایات بر تقیه حمل می شوند ، حال آنکه در این جا تعارض در کار نیست . نتیجه این که : عقیده خلاف مشهور که فرزند به مادر ملحق می شود وبین آنها رابطه ارث وجود دارد قوی تر است ( حرم پناهی۱۳۷۶، :۱۶۴و۱۶۵ ) .
آنچه گفته شد در مورد حکم مقنین علیه بود واما حکم مقنین یعنی فرزند از تلقیح ،چنین فرزندی به طریق اولی به مادرش ملحق می شود وعلاوه بر این در عرف ولغت به چنین طفلی ، فرزند آن زن ، گفته می شود بنا براین عمومات ارث فرزند متولد از تلقیح را هم شامل می شود .دلیل دیگر بر ملحق شدن فرزند به مادر ؛ روایت محمد بن مسلم واسحاق بن عمار است . چون این سخن امام علی (ع) یردالی ابیه ( به پدرش برگردانده می شود ) با الغاء خصوصیت ، محل بحث را هم شامل می شود (موسوی ، ۱۸۰:۱۳۸۲) .
توارث بین صاحب اسپرم وطفل
طبق عموم آیات قرآن کریم که می فرمایید : للرجال نصیب مماترک الوالد ان والاقربون وللنساء نصیب مما ترک الوالد ان ولاقربون .
ترجمه : ازبرای مردان وازبرای زنان است هرچه که پدر ومادر ترکه ای داشته باشند .آن وارث از مورث خودش که پدر ومادر ش باشد ارث می برد .
قبلأ بیان کردیم که صاحب نطفه پدر است ،پس به مقتضای عموم آیه شریفه باید بگوییم که این طفل ارث می برد چیزی که هست عموم آیه به مسأله زنا تخصیص وتغییر خورده است آنجایی که آمده « ولد الزنا لایرث » وما قبول کردیم که عام کتابی قایل تخصیص با خبر واحد است واین نظریه را در اصول پذیرفتم .اما همانطور که قبلأ هم گفتیم مسأله انتقال اسپرم با توافق زوجین به رحم زن اجنبیه حراماست اما مصداق رنا نیست ،زیرا زنا را تعریف کردیم .بنابر این وقتی زنا نباشد آن خبر واحد که عام کتابی را تخصیص می زند یعنی « ولدالزنا لایرث » در این جا صادق نیست ، چون این ولد زنا نیست بنابراین به عمومات آیه تمسک می کنیم (اصاله العموم،اصاله الاطلاق ) وحکم می کنیم که این ولد از صاحب اسپرم ارث می برد(موسوی۱۸۷:۱۳۸۳) واین در حالی است که بعضی از مراجع وفقها نسبت به این حکم احتیاط کرده اند :
آیت الله گلپایگانی می فرمایدند «تلقیح نطفه اجنبی به نظر حقیر جایزنیست ودر مسأله توارث احتیاط به مصالحه با سایر ورثه ترک نشود ( مجمع المسائل ،ج۲ :۱۷۷).
هم چنین امام خمینی در رساله توضیح المسائل در رابطه با ارث حکم به احتیاط کرده اند ( تحریر الوسیله ج۲ :۶۲۱).
همچنین حاج سید محمد علوی گرگانی در ذیل استفتاءجناب دکتر محمد هاشم صمدی اهری می فرمایند
اگر صاحبان نطفه وتخمک زن وشوهر هستند پدر ومادر حقیقی می باشد وتمام احکام بر آنها جاری می شود ولی اگر اجنبی باشند بچه برآن محرم است ودر مثل مسائل ارث باید تصالح گردد.(توضیح المسائل مراجع،۱۳۷۸)
هم چنین حاج محمد فاضل لنکرانی در رابطه با اسپرم وتخمک اجنبی واجنبیه حکم به مصالحه می کنند در این میان برخی از علمای مثل حاج سید محمد مفتی الشیعه وحاج شیخ ناصر مکارم شیرازی وحاج شیخ حسن نوری همدانی .در صورت تلقیح نطفه تخمک اجنبی واجنبیه حکم به عدم توارث بین آنها بر طفل می کنند هرجند که محرومیت را بر قرار می دانند(صمدی اهری،۴۵:۱۳۸۲) .
پس در این جا سه نظر وجود را دارد :
۱-نظر کسانی که می گویند توارث برقرار است .
۲-نظر کسانی که قائل به احتیاط شده اند .
۳-کسانی که حکم به عدم توارث می کنند.
نظر برگزیده : به نظر می رسد که همان نظر اول صحیح تر باشد به همان دلیلی که ذکر شد لذا برای عدم توارث ویا احتیاط نیازمند به دلیل هستیم .
۳-۴-۱-۲-نفقه
۱-نسبت به صاحب تخمک ؛ مادر کودک همان زنی است که کودک از ترکیب اسپرم با تخمک وی تشکیل ودر رحم او رشد کرده واز او متولد شده است . به این ترتیب مادر کوک برابر مواد ۱۱۹۶و۱۱۹۹ق.م ملزم به انفاق کودک است وفرزند مزبور نیز تحت شرایطی مکلف به انفاق مادر خود می باشد .
با توجه به ماده ۱۱۹۹ق.م وبا توجه به این که صاحب اسپرم یعنی پدر واقعی کودک غالبأمعلوم نیست مانند آن است که پدر وی در قید حیات نباشد بنا براین نفقه کودک بر عهدهمادر است واگر مادر قادر به انفاق نباشد با رعایت الأ قرب فأ لاقرب بر عهده اجداد مادری کودک خواهد بود .
۲-نسبت به صاحب اسپرم ؛در این رابطه دو فرض قابل تصور است .
۱-صاحب اسپرم شناخته شده باشد وتلقیح مصنوعی با علم وآگاهی زوجین وصاحب اسپرم صورت گرفته باشد اما بعد از تولد طفل از جانب شوهر نفی شود وبه ثبوت نیز برسد که طفل از اسپرم شوهر نیست مثل این که شوهر به طور کلی عقیم باشد وقادر به تولید مثل نباشد در این صورت آیا صاحب اسپرم در زمینه انفاق کودک مکلف است ؟
آنچه مسلم است کودک از اسپرم بیگانه معلوم الهویه به وجود آمده است وچنین کودکی فرزند طبیعی صاحب اسپرم است وبا او قرابت نسبی دارد ونسب جنین ناشی از زنا نیست بنابراین برابر ماده ۱۱۹۹ق.م نفقه کودک که درمرحله اول بر عهده ی پدر است ولفظ پدر در ماده مذکور به طور مطلق ذکر شده وفرق بین پدری که از راه برقراری زوجیت ومقاربت بازنی که صاحب فرزند شده باشد ویا از وطی به شبهه وحتی از طریق زنا صاحب فرزند شده باشد که در موضوع بحث نه وطی به شبهه مصداق پیدا کرد ه ونه فرزند مزبوراز رابطه ناشی از زنا بوده است ودر واقع می توان فرزندمزبور را شبیه فرزند ناشی از مساحقه تلقی وبه صاحب اسپرم ملحق نمود وتکلیف انفاق را بر عهده ی او داشت (صمدی اهری،همان:۱۱۴).ممکن است گفته شود به صاحب اسپرم فقط اسپرمش را به زوجین اهداءکرده وخودش خواهان فرزند نبوده تابخواهد مکلف به اتفاق وامثال آن باشد لذا برخی از علما بین صورت اعراض صاحب اسپرم ازاسپرم وعدم اعراض آن تفصیل قائل شده وگفته اند اگر مرد از اسپرمش اعراض کند تکلیفی بر عهده ی او نیست . در پاسخ می توان گفت همان طور که در روایت مربوط به مساحقه زن با کنیز وانتقال اسپرم شوهر بر کنیز گفته شد که صاحب اسپرم پدر طفل است درحالی که چنین نسبتی نداشته است اما مکلف به وظایف پدری است(همان) .
۱-از جمله انفاق نسبت به طفل ؛ در اینجا مسأله نیز به همین نحو است با این برتری که صاحب اسپرم ، اهداءاسپرم به زوجین حد اقل اراده را داشته وبه تعاقب عمل نیز عالم بوده ،ولی این عمل را انجام داده است . هم چنین است در مسأله زنا ویا وطی به شبهه که آثار حقوقی نیتجه عمل بر عهده شخص قرار خواهد گرفت . از آن جا که در ماده ۱۱۹۶ق.م در زمینه انفاق اقارب چنین آمده که « روابط بین اقارب فقط اقارب نسبی در خط عمود اعم از صعودی یا نزولی ملزم به انفاق یکدیگر ند » طفل مزبور نیز مکلف به انفاق است نسبت به صاحب اسپرم واجدادش در خط صعودی .
۲-صاحب اسپرم شناخته شده نباشد؛ در این جا فرض مسأله مانند صورت اول است ولذا مادر ملزم به انفاق طفل خواهد بود چون پدر طفل مشخص نیست(موسوی:۱۳۸۲) .
۳-نسبت به شوهر زن ملقوحه
شوهر زن ملقوحه از لحاظ نفقه تکلیفی بر عهده ندارد زیرا با کودک قرابت نسبی ندارد ولذا نفقه فرزند زوجه بر عهده وی نخواهد بود البته ممکن است در این گونه مواردی با مجهول ماندن نحوه بارداری زوجه برابر قاعده فراش کودک ملحق به شوهر گردد که در این صورت حکم ظاهری این است که فرزند متولد شده فرزند شوهر است وشوهر نیز اقدام به نفی ولد نکرده است در این حالت برابرماده ۱۱۹۹ق.م شوهر زن پدر کودک تلقی می شود وتکلیف انفاق بر عهده پدر وجد پدری اوست . مگر اینکه با فوت پدر ظاهر ثابت شود .
طفل مزبور رابطه خونی با شوهر مادر آن کودک ندارد که در این صورت تکلیف انفاق از آنان ساقط خواهد شد . وهمانطوری که شوهر نسبت به طفل وظیفه انفاق ندارد طفل هم نسبت به او هیچ تکلیفی نخواهد داشت اما اگر کودک در فراش مرد متولد شود وکودک این مرد را پدر خود بداند در این صوورت فرزند مکلف به انفاق مرد خواهد بود وهر زمان خلاف ظاهر به اثبات بر تکلیف نیز ساقط خواهد شد(همان) .
۳-۴-۱-۳- سایر روابط مالی
مثل هزینه حضانت کودک وتربیت کودک طبق قانون بر عهده ابوین است ودر این موضوع مادر کودک بدون تردید مکلف به پرداخت هزینه حضانت وامثال آن است همین طور است اگر شوهر زن فرزند را منتسب به خود بداند ودر صورت امتنا ع هریک از آنها ملزم به پرداخت خواهند بود .
اما اگر زوج از جریان مطلع باشد ونفی ولد هم به اثبات برسد تکلیف از او برداشته می شود امادر رابطه با صاحب اسپرم اگر مشخص باشد مکلف به پرداخت تمام این هزینه می باشد ودر این زمینه بین فرزند طبیعی وشرعی وفرزند حاصل از لقاح مصنوعی تفاوتی وجود ندارد واگر صاحب اسپرم مشخص نباشد تکلیف فقط بر عهده ی مادر است(نائب زاده،۳۶۳:۱۳۸۰) .
۳-۴-۱-۴- جنبه کیفری تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه
همانطور که روشن شد مبنای مانسبت به تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه بنا به اصل احتیاط حرمت مسأله است .
با توجه به این مطلب سئوالی که پیش می آید این است که درصورتی که چنین عملی انجام شود می توان گفت که جرم محقق شده است یا خیر واصولأچنین عملی به چه جرمی ملحق می گرددد وعنوان کدام یک ازجرائم بر آن بار می شود
طبق ماده ۲-قانون مجازات اسلامی ؛ «هر فعل یا ترک فعلی که در قانون برای آن مجازات تعیین شده باشد جرم محسوب می شود »از آنجا که هیچ منعی برای تلقیح با اسپرم بیگانه در قانون وجود ندارد بنابراین چنین عملی جرم نخواهد بود اما برخی از دادگاه ها حکم زنا را براین عمل بار کرده اند در سال ۱۹۲۱یک دادگاه کانادائی این عمل را زنا محسوب کرد . راسل همین نظر را در ۱۹۲۴تأئید کرد ، با این استدلال که ماهیت زنا در واقع آبستن کردن خارج از نکاح است نظر مزبور با نظر فقیهانی که هدف از مشروعیت حدود مجازات برای زنا مخصوصاً در حد رجم برای زنای محصنمه را حفظ نسب می دانند مثل مفید به نقل از شهید ثانی در شرح لمعه نزدیک است . به اعتقاد ایشان اگرزن شوهر دار اصرارومداومت بر زنا داشته باشد بر شوهر خود حرام است ؛ زیرا با این کار بزرگترین فایده نکاح که عبارت است ازتناسل ،از بین می رود ونسب مخلوط می شود هدف از تشریح حکم حدود رجم برای زنا کار حفظ نسب از اختلاط است .
ولی بعضی ها با این نظر مخالف بودند ، در سال ۱۹۵۸یک دادگاه اسکاتلندی رای داداگر زنا فقط به تماس بدنی تحقق می یابد وAIDزنا محسوب نمی شد در عین حال یک دادگاه آمریکائی در یک مورد حکم داد که این عمل زناست وبچه حاصل از آن غیر قانونی است (مهرپور،۱۳۷۶ :۱۶۵و۱۶۶)
ماده ۶۳قانون مجازات اسلامی درباره زنا چنین می گوید :«زناعبارت است از جماع مرد با زنی که بر اوذاتاًحرام است گرچه در دبر باشد ، در غیر موارد وطی به شبهه » بنا بر این با این تعریفاز لحاظ فقهی وقانونی این عمل را نمی توان به عنوان زنا ، جرم تلقی کرد واحکام زنا را بر آن با رنمود .
درمتون فقهی زنایی که جرم است وموجب می باشد چنین تعریف شده «تحقیق الزنا الموجب الحد باادخال الانسان دکره الاصلی فی فرج امرأه محرمه علیه اصاله من غیر عقد نکاح » ( تحریر الوسیله ، ج۲ :۴۵۵).
به هر حال در تحقیق مصداق زنا ، تماس بدنی ودخول شرط است . بنا براین بر تلقیح اسپرم مرد بیگانه در رحم زن تعریف وعنوان زنا صدق نمی کند ونمی توان این عمل را زنا وازین بابت جرم دانست .
فقها هم که به این مطلب پرداخته اند عمل مزبور را به عنوان زنا حرام ندانسته اند. نمایندگان نهمین کنگره بین المللی حقوق جزا نیز که در ۲۴تا ۳۰اوت ۱۹۶۴در لاهه هلند بر پاشد اظهار داشتند،« تلقیح مصنوعی چون متضمن مقاربت مرد وزن نیست رابطه نامشروع محسوب نمی گردد ( به نقل ازامامی،۳۷۵:۱۳۷۵).
خلاصه اینکه نمی توانیم بگوییم عمل تلقیح با اسپرم بیگانه حرام است اما چون مجازاتی در قانون برای آن تعیین نشده وزنا نیز محسوب نمی گردد تا بخواهیم حکم زنا را بر آن بار کنیم ، جرم نیست . چرا که اگر بخواهیم عنوان مجرمانه بودن را از آن برداریم دیگر هیچ ضمانت اجرایی برای حکم به حرمت نسبت به آن وجود نخواهد داشت از طرف دیگر با توجه به احتیاط شارع نسبت به دماء نمی توان حد زنا در مورد کسی که چنین عملی را مرتکب می شود اجرا کنیم زیرا همانطور که ثابت شده این عمل زنا نیست ، اما دلیل حرمت زنا در آن وجود دارد . حال باید ببینیم مجازاتی که برای زنا در شرع تعیین شده به دلیل نفس زناست ویا به دلیل ، علت حرمت زناست ؟ اگر بگوئیم حد در زنا به خاطر ارتکاب به زنا است پس چون تلقیح مصنوعی زنا نیست ، مجازات زنا هم نسبت به آن اعتبار ندارد ولی اگر بگوئیم حدی که در زنا وجود دارد به خاطر نتیجه زنا یعنی اخلاط میاء واز بین رفتن انساب است .
همین نتیجه هم در تلقیح مصنوعی وجود دارد بنا براین همان مجازات هم باید وجود داشته باشد با کمی دقت در مسأله متوجه می شویم که تعیین مجازات در زنا فقط به دلیل مجازات زنا است نه نتیجه زنا هرچند زنا موجب حرمت زنا است ، اما مجازاتی که در شرع تعیین شده فقط برای عمل زناست چرا که ممکن است زنا محقق شود ولی زنی که مورد زنا واقع شده باردار نشود اما با ز هم حد نسبت به او جاری خواهد شد با این توضیح همان جواب نخست ثابت می شود که چون تعریف زنا تلقیح مصنوعی را در بر نمی گیرد وبه عبارت بهتر چون تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه زنا نیست بنابراین مجازات زنا هم نسبت به آن نمی تواند جاری شود با تمام این صحبتها یک مسأله باقی می ماند وآن هم اینکه با قبول حرمت تلقیح با اسپرم بیگانه چه ضماتت اجرایی در مورد آن وجود خواهد داشت واین مسأله ای است در خور تأمل که البته در قوانین ما ایران جایی ندارد شاید اگر تکلیف جواز یا حرمت مسأله به طور قانونی در کشور به تصویب برسد بتوان برای آن نیز در صورت حرمت عمل مجازاتی در باب تعزیرات حکومتی قایل شد برای اثبات این مدعی از قاعده « کل من فعل محرم او ترک واجب فللحاکم ان یعرزه » می توان استفاده کرد .

روایت دوم
مرسله صدوق : « قال : روی ان دیه ولد الزنا ومیراثه کمیراث ابن الملاعنه » ترجمه صدوق می گوید : روایت شده است که دیه زنا زاده ۸۰۰دهم است وارث او مانند ارث فرزند ملاعنه است »
روایت سوم
روایتی از یونس « قال : میراث ولد ازنا القرابته من قبل امه علی میراث ابن الملاعته » میراث زنا زاده همچون میراث ملاعنه متعلق به اقوام مادر اوست.
ومشهور فقها که قائل اند زنا زاده از مادرش هم ارث نمی برد ومادرش هم از او ارث نمی برد به روایات زیر تمسک کرده اند :
روایت اول
صحیح حلبی از امام صادق علیه السلام :قال ایما رجل وقع علی ولید ه قوم حرامأ ثم اشتراهاادعی ولدها فانه لایورث منه شی ءقال رسول الله وصل الله علیه وآل قال :«الولد للفراش و وللعاهر الحجر » ولایورث ولدا الزنا الارجل یدعی ابن ولید ته ( وسایل الشیعه ،ج۱۷ :۵۶۶) .
ترجمه : مردی با کنیز قومی به حرام نزدیکی کرد وسپس او را خرید وادعا کرد که فرزند آن کنیز ازاوست پس ارث نمی برد از او چیزی ،زیرا رسول خدا فرمود : « ولد از آن فراش است وبرای زنا کار سنگ است » ولد زنا ارث نمی بردمگر از مردی که فرزند ی اورا ادعا کند .

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

روایت دوم
صحیح ابن سنان از امام صادق (ع) قال : سألته فقلت له : جعلت فداک کم دیه ولد الزنا ؟قال یعطی الذی انفق علیه ما انفق علیه . قلت فانه مأت وولد ،مال ،من یرثه ؟ قال : الامام .(به نقل از محسن حرم پناهی ، ۱۶۲:۱۳۷۶)
به امام صادق (ع)گفتم : فدایت شوم دیه زنا چقدر است ؟فرمود : به کسی که در مورد او مخارجی را متحمل شده آنچه خرج کرده پرداخته شود .گفتم اگرزنازاده بمیرد واز او مالی بر جای ماند ، چه کسی وارث اوست ؟گفت امام.
لازم به توضیح است که عموم این دو روایت زانیه را هم شامل می شود .
روشن است که قاعده حل تعارض اقتضا می کند که روایت مطلق را به موثقه الحاق مقید کنیم ولی برخی در آن دو روایت اول (عقیده و خلاف مشهور ) اشکال کرده وگفته اند ، سند موثقه اسحاق ضعیف است چون مشتمل بر غیاث بن کلوب است که از اهل سنت است شیخ این روایت را مهم دانسته وگفته است که بخاطر چنین روایتی نمی توان از روایات سابق دست کشید .(همان)
علاوه بر این که محتوای هر دو روایت با نظر اهل سنت مطابق است ولذا باید برثقه حمل شود ویا بر این فرض که مادر طفل ، زنا کار نیست ، چون در این صورت مادر واقوام مادری طفل به خاطر نسبت شرعی ،از اوارث می برند بنا براین چنین طفلی مانند فرزند ملاعنه است اما هر سه اشکال را می توان دفع کرد : در کتاب عده آمده است که غیاث ابن کلوب ثقه است وامامیه به روایت وی عمل کرده اند ، شاذ بودن این روایت نیز اولأ پذیرفته نیست چون روایت یونس نیز در همین زمینه وجود دارد واحتمال دارد که مرسله صدوق ،به استتاد روایت دیگری باشد وثانیأ بر فرض که شاذ باشد ،تنها در صرت وجود دارد تعارض بین روایت شاذ ودیگر روایات ضرر می رساند ،حال آن که تعارض بین روایت مطلق وروایات مقید ، تعارض ابتدائی است ذکر روایت مرسله نیز به خاطر استناد به آن نیست بلکه به خاطر تأیید است البته در مورد این که صدوق درمقدمه کتاب (من لا یحضر الفقیه ) متعهد شده است که روایاتی را که از نظر اوصحیع است نقل کند ، باید گفت : که اولاً وی در موارد بسیاری بر خلاف این وعده عمل کرده وثانیأ حجت بودن روایت در نظر ایشان برای ما فایده ای ندارد وچون احتمال دارد ایشان به قراینی استناد کرده باشد که در نزد ما معتبر نباشد ،در مورد یونس هم گمان نمی رود رأی آئمه را با رأی خودش دفع نمایید ، صدور روایات مذکور اولأ از حضرت امیر (ع) بعید است ثانیأ تنها در صورت تعارض بین روایات بر تقیه حمل می شوند ، حال آنکه در این جا تعارض در کار نیست . نتیجه این که : عقیده خلاف مشهور که فرزند به مادر ملحق می شود وبین آنها رابطه ارث وجود دارد قوی تر است ( حرم پناهی۱۳۷۶، :۱۶۴و۱۶۵ ) .
آنچه گفته شد در مورد حکم مقنین علیه بود واما حکم مقنین یعنی فرزند از تلقیح ،چنین فرزندی به طریق اولی به مادرش ملحق می شود وعلاوه بر این در عرف ولغت به چنین طفلی ، فرزند آن زن ، گفته می شود بنا براین عمومات ارث فرزند متولد از تلقیح را هم شامل می شود .دلیل دیگر بر ملحق شدن فرزند به مادر ؛ روایت محمد بن مسلم واسحاق بن عمار است . چون این سخن امام علی (ع) یردالی ابیه ( به پدرش برگردانده می شود ) با الغاء خصوصیت ، محل بحث را هم شامل می شود (موسوی ، ۱۸۰:۱۳۸۲) .
توارث بین صاحب اسپرم وطفل
طبق عموم آیات قرآن کریم که می فرمایید : للرجال نصیب مماترک الوالد ان والاقربون وللنساء نصیب مما ترک الوالد ان ولاقربون .
ترجمه : ازبرای مردان وازبرای زنان است هرچه که پدر ومادر ترکه ای داشته باشند .آن وارث از مورث خودش که پدر ومادر ش باشد ارث می برد .
قبلأ بیان کردیم که صاحب نطفه پدر است ،پس به مقتضای عموم آیه شریفه باید بگوییم که این طفل ارث می برد چیزی که هست عموم آیه به مسأله زنا تخصیص وتغییر خورده است آنجایی که آمده « ولد الزنا لایرث » وما قبول کردیم که عام کتابی قایل تخصیص با خبر واحد است واین نظریه را در اصول پذیرفتم .اما همانطور که قبلأ هم گفتیم مسأله انتقال اسپرم با توافق زوجین به رحم زن اجنبیه حراماست اما مصداق رنا نیست ،زیرا زنا را تعریف کردیم .بنابر این وقتی زنا نباشد آن خبر واحد که عام کتابی را تخصیص می زند یعنی « ولدالزنا لایرث » در این جا صادق نیست ، چون این ولد زنا نیست بنابراین به عمومات آیه تمسک می کنیم (اصاله العموم،اصاله الاطلاق ) وحکم می کنیم که این ولد از صاحب اسپرم ارث می برد(موسوی۱۸۷:۱۳۸۳) واین در حالی است که بعضی از مراجع وفقها نسبت به این حکم احتیاط کرده اند :
آیت الله گلپایگانی می فرمایدند «تلقیح نطفه اجنبی به نظر حقیر جایزنیست ودر مسأله توارث احتیاط به مصالحه با سایر ورثه ترک نشود ( مجمع المسائل ،ج۲ :۱۷۷).
هم چنین امام خمینی در رساله توضیح المسائل در رابطه با ارث حکم به احتیاط کرده اند ( تحریر الوسیله ج۲ :۶۲۱).
همچنین حاج سید محمد علوی گرگانی در ذیل استفتاءجناب دکتر محمد هاشم صمدی اهری می فرمایند
اگر صاحبان نطفه وتخمک زن وشوهر هستند پدر ومادر حقیقی می باشد وتمام احکام بر آنها جاری می شود ولی اگر اجنبی باشند بچه برآن محرم است ودر مثل مسائل ارث باید تصالح گردد.(توضیح المسائل مراجع،۱۳۷۸)
هم چنین حاج محمد فاضل لنکرانی در رابطه با اسپرم وتخمک اجنبی واجنبیه حکم به مصالحه می کنند در این میان برخی از علمای مثل حاج سید محمد مفتی الشیعه وحاج شیخ ناصر مکارم شیرازی وحاج شیخ حسن نوری همدانی .در صورت تلقیح نطفه تخمک اجنبی واجنبیه حکم به عدم توارث بین آنها بر طفل می کنند هرجند که محرومیت را بر قرار می دانند(صمدی اهری،۴۵:۱۳۸۲) .
پس در این جا سه نظر وجود را دارد :
۱-نظر کسانی که می گویند توارث برقرار است .
۲-نظر کسانی که قائل به احتیاط شده اند .
۳-کسانی که حکم به عدم توارث می کنند.
نظر برگزیده : به نظر می رسد که همان نظر اول صحیح تر باشد به همان دلیلی که ذکر شد لذا برای عدم توارث ویا احتیاط نیازمند به دلیل هستیم .
۳-۴-۱-۲-نفقه
۱-نسبت به صاحب تخمک ؛ مادر کودک همان زنی است که کودک از ترکیب اسپرم با تخمک وی تشکیل ودر رحم او رشد کرده واز او متولد شده است . به این ترتیب مادر کوک برابر مواد ۱۱۹۶و۱۱۹۹ق.م ملزم به انفاق کودک است وفرزند مزبور نیز تحت شرایطی مکلف به انفاق مادر خود می باشد .
با توجه به ماده ۱۱۹۹ق.م وبا توجه به این که صاحب اسپرم یعنی پدر واقعی کودک غالبأمعلوم نیست مانند آن است که پدر وی در قید حیات نباشد بنا براین نفقه کودک بر عهدهمادر است واگر مادر قادر به انفاق نباشد با رعایت الأ قرب فأ لاقرب بر عهده اجداد مادری کودک خواهد بود .
۲-نسبت به صاحب اسپرم ؛در این رابطه دو فرض قابل تصور است .
۱-صاحب اسپرم شناخته شده باشد وتلقیح مصنوعی با علم وآگاهی زوجین وصاحب اسپرم صورت گرفته باشد اما بعد از تولد طفل از جانب شوهر نفی شود وبه ثبوت نیز برسد که طفل از اسپرم شوهر نیست مثل این که شوهر به طور کلی عقیم باشد وقادر به تولید مثل نباشد در این صورت آیا صاحب اسپرم در زمینه انفاق کودک مکلف است ؟
آنچه مسلم است کودک از اسپرم بیگانه معلوم الهویه به وجود آمده است وچنین کودکی فرزند طبیعی صاحب اسپرم است وبا او قرابت نسبی دارد ونسب جنین ناشی از زنا نیست بنابراین برابر ماده ۱۱۹۹ق.م نفقه کودک که درمرحله اول بر عهده ی پدر است ولفظ پدر در ماده مذکور به طور مطلق ذکر شده وفرق بین پدری که از راه برقراری زوجیت ومقاربت بازنی که صاحب فرزند شده باشد ویا از وطی به شبهه وحتی از طریق زنا صاحب فرزند شده باشد که در موضوع بحث نه وطی به شبهه مصداق پیدا کرد ه ونه فرزند مزبوراز رابطه ناشی از زنا بوده است ودر واقع می توان فرزندمزبور را شبیه فرزند ناشی از مساحقه تلقی وبه صاحب اسپرم ملحق نمود وتکلیف انفاق را بر عهده ی او داشت (صمدی اهری،همان:۱۱۴).ممکن است گفته شود به صاحب اسپرم فقط اسپرمش را به زوجین اهداءکرده وخودش خواهان فرزند نبوده تابخواهد مکلف به اتفاق وامثال آن باشد لذا برخی از علما بین صورت اعراض صاحب اسپرم ازاسپرم وعدم اعراض آن تفصیل قائل شده وگفته اند اگر مرد از اسپرمش اعراض کند تکلیفی بر عهده ی او نیست . در پاسخ می توان گفت همان طور که در روایت مربوط به مساحقه زن با کنیز وانتقال اسپرم شوهر بر کنیز گفته شد که صاحب اسپرم پدر طفل است درحالی که چنین نسبتی نداشته است اما مکلف به وظایف پدری است(همان) .
۱-از جمله انفاق نسبت به طفل ؛ در اینجا مسأله نیز به همین نحو است با این برتری که صاحب اسپرم ، اهداءاسپرم به زوجین حد اقل اراده را داشته وبه تعاقب عمل نیز عالم بوده ،ولی این عمل را انجام داده است . هم چنین است در مسأله زنا ویا وطی به شبهه که آثار حقوقی نیتجه عمل بر عهده شخص قرار خواهد گرفت . از آن جا که در ماده ۱۱۹۶ق.م در زمینه انفاق اقارب چنین آمده که « روابط بین اقارب فقط اقارب نسبی در خط عمود اعم از صعودی یا نزولی ملزم به انفاق یکدیگر ند » طفل مزبور نیز مکلف به انفاق است نسبت به صاحب اسپرم واجدادش در خط صعودی .
۲-صاحب اسپرم شناخته شده نباشد؛ در این جا فرض مسأله مانند صورت اول است ولذا مادر ملزم به انفاق طفل خواهد بود چون پدر طفل مشخص نیست(موسوی:۱۳۸۲) .
۳-نسبت به شوهر زن ملقوحه
شوهر زن ملقوحه از لحاظ نفقه تکلیفی بر عهده ندارد زیرا با کودک قرابت نسبی ندارد ولذا نفقه فرزند زوجه بر عهده وی نخواهد بود البته ممکن است در این گونه مواردی با مجهول ماندن نحوه بارداری زوجه برابر قاعده فراش کودک ملحق به شوهر گردد که در این صورت حکم ظاهری این است که فرزند متولد شده فرزند شوهر است وشوهر نیز اقدام به نفی ولد نکرده است در این حالت برابرماده ۱۱۹۹ق.م شوهر زن پدر کودک تلقی می شود وتکلیف انفاق بر عهده پدر وجد پدری اوست . مگر اینکه با فوت پدر ظاهر ثابت شود .
طفل مزبور رابطه خونی با شوهر مادر آن کودک ندارد که در این صورت تکلیف انفاق از آنان ساقط خواهد شد . وهمانطوری که شوهر نسبت به طفل وظیفه انفاق ندارد طفل هم نسبت به او هیچ تکلیفی نخواهد داشت اما اگر کودک در فراش مرد متولد شود وکودک این مرد را پدر خود بداند در این صوورت فرزند مکلف به انفاق مرد خواهد بود وهر زمان خلاف ظاهر به اثبات بر تکلیف نیز ساقط خواهد شد(همان) .
۳-۴-۱-۳- سایر روابط مالی
مثل هزینه حضانت کودک وتربیت کودک طبق قانون بر عهده ابوین است ودر این موضوع مادر کودک بدون تردید مکلف به پرداخت هزینه حضانت وامثال آن است همین طور است اگر شوهر زن فرزند را منتسب به خود بداند ودر صورت امتنا ع هریک از آنها ملزم به پرداخت خواهند بود .
اما اگر زوج از جریان مطلع باشد ونفی ولد هم به اثبات برسد تکلیف از او برداشته می شود امادر رابطه با صاحب اسپرم اگر مشخص باشد مکلف به پرداخت تمام این هزینه می باشد ودر این زمینه بین فرزند طبیعی وشرعی وفرزند حاصل از لقاح مصنوعی تفاوتی وجود ندارد واگر صاحب اسپرم مشخص نباشد تکلیف فقط بر عهده ی مادر است(نائب زاده،۳۶۳:۱۳۸۰) .
۳-۴-۱-۴- جنبه کیفری تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه
همانطور که روشن شد مبنای مانسبت به تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه بنا به اصل احتیاط حرمت مسأله است .
با توجه به این مطلب سئوالی که پیش می آید این است که درصورتی که چنین عملی انجام شود می توان گفت که جرم محقق شده است یا خیر واصولأچنین عملی به چه جرمی ملحق می گرددد وعنوان کدام یک ازجرائم بر آن بار می شود
طبق ماده ۲-قانون مجازات اسلامی ؛ «هر فعل یا ترک فعلی که در قانون برای آن مجازات تعیین شده باشد جرم محسوب می شود »از آنجا که هیچ منعی برای تلقیح با اسپرم بیگانه در قانون وجود ندارد بنابراین چنین عملی جرم نخواهد بود اما برخی از دادگاه ها حکم زنا را براین عمل بار کرده اند در سال ۱۹۲۱یک دادگاه کانادائی این عمل را زنا محسوب کرد . راسل همین نظر را در ۱۹۲۴تأئید کرد ، با این استدلال که ماهیت زنا در واقع آبستن کردن خارج از نکاح است نظر مزبور با نظر فقیهانی که هدف از مشروعیت حدود مجازات برای زنا مخصوصاً در حد رجم برای زنای محصنمه را حفظ نسب می دانند مثل مفید به نقل از شهید ثانی در شرح لمعه نزدیک است . به اعتقاد ایشان اگرزن شوهر دار اصرارومداومت بر زنا داشته باشد بر شوهر خود حرام است ؛ زیرا با این کار بزرگترین فایده نکاح که عبارت است ازتناسل ،از بین می رود ونسب مخلوط می شود هدف از تشریح حکم حدود رجم برای زنا کار حفظ نسب از اختلاط است .
ولی بعضی ها با این نظر مخالف بودند ، در سال ۱۹۵۸یک دادگاه اسکاتلندی رای داداگر زنا فقط به تماس بدنی تحقق می یابد وAIDزنا محسوب نمی شد در عین حال یک دادگاه آمریکائی در یک مورد حکم داد که این عمل زناست وبچه حاصل از آن غیر قانونی است (مهرپور،۱۳۷۶ :۱۶۵و۱۶۶)
ماده ۶۳قانون مجازات اسلامی درباره زنا چنین می گوید :«زناعبارت است از جماع مرد با زنی که بر اوذاتاًحرام است گرچه در دبر باشد ، در غیر موارد وطی به شبهه » بنا بر این با این تعریفاز لحاظ فقهی وقانونی این عمل را نمی توان به عنوان زنا ، جرم تلقی کرد واحکام زنا را بر آن با رنمود .
درمتون فقهی زنایی که جرم است وموجب می باشد چنین تعریف شده «تحقیق الزنا الموجب الحد باادخال الانسان دکره الاصلی فی فرج امرأه محرمه علیه اصاله من غیر عقد نکاح » ( تحریر الوسیله ، ج۲ :۴۵۵).
به هر حال در تحقیق مصداق زنا ، تماس بدنی ودخول شرط است . بنا براین بر تلقیح اسپرم مرد بیگانه در رحم زن تعریف وعنوان زنا صدق نمی کند ونمی توان این عمل را زنا وازین بابت جرم دانست .
فقها هم که به این مطلب پرداخته اند عمل مزبور را به عنوان زنا حرام ندانسته اند. نمایندگان نهمین کنگره بین المللی حقوق جزا نیز که در ۲۴تا ۳۰اوت ۱۹۶۴در لاهه هلند بر پاشد اظهار داشتند،« تلقیح مصنوعی چون متضمن مقاربت مرد وزن نیست رابطه نامشروع محسوب نمی گردد ( به نقل ازامامی،۳۷۵:۱۳۷۵).
خلاصه اینکه نمی توانیم بگوییم عمل تلقیح با اسپرم بیگانه حرام است اما چون مجازاتی در قانون برای آن تعیین نشده وزنا نیز محسوب نمی گردد تا بخواهیم حکم زنا را بر آن بار کنیم ، جرم نیست . چرا که اگر بخواهیم عنوان مجرمانه بودن را از آن برداریم دیگر هیچ ضمانت اجرایی برای حکم به حرمت نسبت به آن وجود نخواهد داشت از طرف دیگر با توجه به احتیاط شارع نسبت به دماء نمی توان حد زنا در مورد کسی که چنین عملی را مرتکب می شود اجرا کنیم زیرا همانطور که ثابت شده این عمل زنا نیست ، اما دلیل حرمت زنا در آن وجود دارد . حال باید ببینیم مجازاتی که برای زنا در شرع تعیین شده به دلیل نفس زناست ویا به دلیل ، علت حرمت زناست ؟ اگر بگوئیم حد در زنا به خاطر ارتکاب به زنا است پس چون تلقیح مصنوعی زنا نیست ، مجازات زنا هم نسبت به آن اعتبار ندارد ولی اگر بگوئیم حدی که در زنا وجود دارد به خاطر نتیجه زنا یعنی اخلاط میاء واز بین رفتن انساب است .
همین نتیجه هم در تلقیح مصنوعی وجود دارد بنا براین همان مجازات هم باید وجود داشته باشد با کمی دقت در مسأله متوجه می شویم که تعیین مجازات در زنا فقط به دلیل مجازات زنا است نه نتیجه زنا هرچند زنا موجب حرمت زنا است ، اما مجازاتی که در شرع تعیین شده فقط برای عمل زناست چرا که ممکن است زنا محقق شود ولی زنی که مورد زنا واقع شده باردار نشود اما با ز هم حد نسبت به او جاری خواهد شد با این توضیح همان جواب نخست ثابت می شود که چون تعریف زنا تلقیح مصنوعی را در بر نمی گیرد وبه عبارت بهتر چون تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه زنا نیست بنابراین مجازات زنا هم نسبت به آن نمی تواند جاری شود با تمام این صحبتها یک مسأله باقی می ماند وآن هم اینکه با قبول حرمت تلقیح با اسپرم بیگانه چه ضماتت اجرایی در مورد آن وجود خواهد داشت واین مسأله ای است در خور تأمل که البته در قوانین ما ایران جایی ندارد شاید اگر تکلیف جواز یا حرمت مسأله به طور قانونی در کشور به تصویب برسد بتوان برای آن نیز در صورت حرمت عمل مجازاتی در باب تعزیرات حکومتی قایل شد برای اثبات این مدعی از قاعده « کل من فعل محرم او ترک واجب فللحاکم ان یعرزه » می توان استفاده کرد .

منبع: طرح تفصیلی شهر بناب و مرکز آمار ایران.
فصل دوّم
(مبانی نظری و پیشینه تحقیق)
۲-۱- مقدمه
در طول تاریخ آنچه موجب برداشتن گام­های بلند به سوی کامیابی و تغییرات مثبت در شیوه زیست انسان­ها شده، برگرفته از اندیشه ای یا نبوغی تکامل یافته بوده است. از دهه ۱۹۸۰ توسعه فرهنگی محلی، به مهمترین بخش از دستور کار شهرها و مناطق کشورهای توسعه یافته دنیا تبدیل شد و به­ ویژه در بریتانیای کبیر، استرالیا، ایالات متحده و کانادا، برنامه­ ریزی فرهنگی شهرمحور به عنوان مهم­ترین خط­مشی نوآوری فرهنگی محلی سال­های اخیر پدیدار و واژه «شهر خلّاق^[۶]» به یک موتور محرک مدنی تبدیل شد. بی­تردید محیط شهری موفق محیطی است که استعدادها را پرورش داده و جذب می­ کند؛ شهری که مولّد تحقیق و پژوهش بوده و قادر است بخش­های جدیدی را به ابعاد اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی مدیریتی شهر بیفزاید و فرصت­های جدیدی را بدین شکل برای شهرها در مقیاس ملی و فراملی ایجاد کند.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

فلسفه شهر خلّاق، آن است که در هر شهری همیشه ظرفیّتی بسیار بیش­تر از آنچه در وهله اول به تصور می ­آید، وجود دارد. شهر خلّاق، از مفاهیم جدید در عرصه مدیریت شهری می­باشد که با مفاهیم کارآفرینی نیز قرابت معنائی دارد.
خلّاقیت در شهر باعث رهایی از بن­بست­های مدیریتی و کالبدی و پیاده­سازی دو اصل مشارکت و کارآیی که از شاخص­ های اصلی در حوزه حکمروایی شهری می­باشد، می­گردد. همچنین، ایده شهر خلّاق برای مدیران، برنامه­ ریزان و شهرسازان باعث گسترش افق دید و تحلیل راهکار در مواجهه با مسائل شهر می­ شود و به تنوع علایق و عقاید در پهنه شهر احترام می­ گذارد. در نهایت شهر خلّاق باعث­ ساری و جاری شدن تفکرات شهروندان برای بهتر شدن محیط زندگی و ارتقاء کیفیت زندگی آنان می­گردد. برای شناخت شهر خلّاق ابتدا باید مفاهیم، شاخص ­ها و رویکردهای آن مشخص گردد.
۲-۲- تعریف مفاهیم
۲-۲-۱- خلّاقیت
خلّاقیت منبعی مهم برای تغییر، نوآوری، توسعه پایدار، پیش ­بینی و بازساخت موفّق است سرعت تغییرات شهری در حال افزایش است و رقابت شهری روزافزون نیاز به مدیران شهری و تصمیم­سازانی دارد، که خلّاق و خلّاق­تر باشند. این مفهوم پر کاربرد شامل آزمایش، ظرفیت بازنویسی قوانین، اندیشیدن از نو در مورد مسائل، تا به تصویر کشیدن سناریوهای آینده و راه­حل­هایی برای حل مسأله و نگاه کردن به مسائل با انعطاف­پذیری و آینده­نگری است( ۲۳,۱۹۹۴ ,­Bianchini and Landry).
انعطاف­پذیری، نوآوری، و رهبری را می­توان از اصول خلّاقیت برشمرد. انعطاف­پذیری بر توانایی دیدن چیزها به صورت متفاوت و عمل به شکلی مناسب دلالت دارد. نوآوری بر توانایی ارائه راه­ حل­های اساسی برای مسائل مزمن دلالت می­ کند خطرپذیری به معنای توانایی قبول نتایج شکست است و رهبری بر توانایی تعیین جهت تأکید می­ کند­­( ۲۱,۲۰۰۶ ,­Berridge). خلّاقیت می­گوید که نقش فرهنگ خیلی گسترده است و وجود انسانی پتانسیل نامحدود دارد و این که کلید رشد اقتصادی این است که آن پتانسیل آزاد شود. چنین آزادسازی نیازمند فرهنگ بازی است، که تبعیض قائل نشود و افراد را به جایگاه ویژه­ای مجبور نسازد. هم چنین به ما اجازه دهد که خودمان باشیم و به اشکال مختلف خانواده و هویت انسانی اعتبار بخشد­( ۶,۲۰۰۵ ,­Florida).
ارتباط بین خلّاقیت و سطح توسعه شهری، شناخت نقش و اهمیت توسعه سرزمینی و افزایش قدرت رقابت از طریق جذب طبقه خلّاق منجر به ظهور دیدگاه­ های متنوعی در این زمینه شده است. حداقل سه بعد عمده وجود دارد که می ­تواند رابطه بین خلّاقیت و توسعه شهری را مطرح سازد:
۱- اعتقاد به لزوم سرمایه ­گذاری در توسعه شهری در جهت ایجاد خلّاقیت که شامل توسعه ابزارهای خلّاق و راه­حل­هایی است، که به بافت فرهنگی و اقتصادی- اجتماعی جدید کمک نماید.
۲- تأکید به بخش­ها، فعالیت­ها و صنایع خلّاق به عنوان پایه­ های ساختاری توسعه شهری. به عبارتی دیگر با اعتقاد به این که فعالیت­های خلّاق و فرهنگی نقشی اساسی در اقتصادهای در حال رشد دارد، ضروریست که توسعه شهری به عنوان موتور اقتصادی جامعه دانش محور عمل کند.
۳- دفاع از لزوم جذب مهارت­ های خلّاق یا منابع انسانی خلّاق(طبقه خلّاق فلوریدا).( ۲,۲۰۰۹ ,­Costa and et al).
البتّه، باید گفت که خلّاقیت در شکل­های مختلف، از راه­های گوناگون و مراحل مختلف در یک فرایند توسعه­ای اتّفاق می­افتد و می ­تواند خود را از طرق متنوع و از طریق عوامل مختلف نشان دهد. مراحل مختلف این مدل چرخه­ای به قرار زیر است:
۱- افزایش ظرفیت تولید ایده در شهر: در این مرحله هدف اصلی ارتقا سطح بحث و گفت و گو در شهر و توسعه دایره مشارکت مردم در این گفتمان است. برگزاری نمایشگاه­های متعدد، سخنرانی­ها، همایش­ها و بازدیدها در این راستا می ­تواند مؤثّر باشد.
۲- تبدیل ایده به واقعیت: منظور از این مرحله این است که چگونه فرصتی فراهم شود که افراد ایده­هایشان را در عمل مثل مشاغل جدید، تولیدات و خدمات آزمایش کنند و این که چه نوع حمایت­هایی از نظر مالی، مشاوره­ای و ابزاری جهت تشویق آن­ها لازم است؟ و اگر موفّق نباشند چه اتّفاقی می­افتد و آیا نیاز به سعی مجدد است؟
۳- شبکه­ ای شدن و انتشار ایده­ ها: شهر می ­تواند ایده­های خود را به واقعیت تبدیل کند. اما، آیا ضرورتی برای ساختن جامعه خلّاق وجود ندارد؟ ارزش بیشتر وقتی حاصل می­ شود که مردم در خلّاقیت و منابع هم سهیم شوند. در این حالت اشتراک­گذاری خلّاقیت­ها بیشتر رشد می­ کند. به نظر می­رسد ابتکار، مکانیزم­ هایی را طراحی می­ کند که می­توانند به مردم و سازمان­ها کمک کنند، تا ایده­های خلّاقشان را شبکه­ ای کنند. در واقع هدف تسهیل تبدیل شدن شهر به شهری خلّاق نیست. بلکه، هدف داشتن اجتماعی خلّاق است.
۴- فراهم­سازی سکوهایی برای انتقال: افراد و سازمان­های خلّاق نیاز به مکان­هایی دارند که بتوانند در آن تولید کنند، خدمات­رسانی نمایند و شکل­های هنر وخلّاقیت خود را به نمایش بگذارند. آن­ها نیازمند زیرساخت­های فیزیکی و مجازی متعددی مثل مراکز داد و ستد، تسهیلات تولید، استودیوها ، گالری­ها یا وب سایت­ها هستند.
۵- پیدا کردن مخاطبین و بازارها: ایده­ ها، تولیدات، تجربه­ها و خدمات فقط یک ارزش صرف نیستند. هر کس در هر جایی می ­تواند از آن­ها استفاده کند و آن­ها را خریداری نماید. بنابراین، مسأله مهمی است که آیا یک شهر توانایی به نمایش گذاشتن و نشان دادن ایده­ ها و تولیداتش را به شکلی که برای دیگران جذّاب و قابل دسترس باشد را داراست. آیا شهر این ظرفیت را دارد که بازار یا مخاطبین قابل قبولی را ارائه نماید؟ در واقع شهر باید در برپایی نمایشگاه­ها، کنفرانس­ها، وب سایت­ها و جهت انتشار دستاوردهای خود سرمایه ­گذاری نماید. قاعده نوآوری می­گوید بهترین راه برای رسیدن به موفّقیت، سری نگه داشتن ایده­ ها نیست بلکه به اشتراک گذاشتن آن­هاست( ۳۸۳,۲۰۰۴ ,­Wood and taylor). این مراحل به صورت چرخه­ای می ­تواند تکرار شود به طوری که بعد از مرحله ۵ دوباره مرحله ۱ و همین طور این فرایند ادامه می­یابد.
۲-۲- ۲- شهر خلاق^[۷]
تعریف شهر خلّاق بسیار فراگیر است. به نظر می­رسد شهر خلّاق با بخش های هنری که شهرها را زنده و پویا می­سازند و به آن ها ارزش واقعی می­بخشد مثل هنر گردشگری یا رخدادهای هنری، تلاش برای تحت کنترل درآوردن اثر اقتصادی هنر و ایجاد شهرتی بین المللی برای شهر، جذب افرادی که طبقه خلّاق خوانده می­ شود، استفاده از هنر برای نمایش تنوّع و ساخت درک بین مردم، ایجاد اقتصاد و صنایع خلّاق، به رسمیت شناختن خلّاقیت به عنوان یک پیشرو برای نوآوری و حتی اتخاذ یک رویکرد خلّاق برای حل مسائل مدنی، در ارتباط است(۲ ,۲۰۰۸ ,Coletta). شهر خلّاق مکانی برای رشد و نمو خلّاقیت­ها است. شهر خلّاق منزلی برای خلاقیت­های هنری، نوآوری­های علمی و تکنولوژیکی و صدای­رسای فرهنگ­های رو به رشد است. شهری که همه پتانسیل­های خلّاق خود را جامه عمل می­پوشاند و پرچم­دار فعالیت­های فرهنگی و توسعه­ای است. یک شهر خلاق یک شهر پویا از لحاظ یادگیری فرهنگی و بین فرهنگی است. در این شهر، هر شهروند اطمینان خاطر به استفاده از ظرفیت­های علمی، فنی، هنری و فرهنگی خود دارد(ابراهیمی، ۱۳۸۷، ۶۵).
عناصر کلیدى که براى به وجود آمدن مناطق و شهرهاى خلّاق مطرح­اند شامل: شبکه­اى از تولیدکنندگان منطقه­اى، بازار نیروى کار محلى یعنى تکنسین­ها و کارگران خلّاقى که در یک منطقه استقرار دارند و می­توانند در شکل­گیرى توسعه خلّاقیت در شهر و منطقه اثرگذار باشند و رقابت و همکارى بین مجموع­هاى از شهرها که بتوانند عنصر خلّاقیت را به منطقه و شهر تزریق کنند. مباحث مطرح در این زمینه بیشتر مربوط به مناطق کلانشهرى و شهرهاى بزرگ است و هرچه قدر که از شهرهاى بزرگ­تر دور می­شویم، بحث مربوط به خلّاقیت، بیشتر به عناصر سنتى تا عناصر جدید ارتباط پیدا می­ کند.اما امروزه عناصر سنتى مانند جواهرآلات با وجود سنتى بودن، می­توانند به عنوان یک صنعت خلّاقیت آفرین تاثیر خود را بر شکل­گیرى شهر خلاق بگذارند(MUSTURD, 2001). همچنین از جمله ویژگی­هاى عمومى هر شهر خلاق این است که مکانى جذاب براى کار کردن و زندگى شهروندان خود (به خصوص براى نسل جوان)، مکانى جذاب براى گردشگران (صنعت توریسم)، توانمند در شکوفایی بخش­هاى مختلف اقتصادى (از راه به کارگیرى فناورى و مدیریت صحیح آن) و همچنین مرکز جذب بنگاههاى مختلف اقتصادى نوظهور (خوشه ­ها و مراکز تحقیقاتى به ویژه در زمینه فناوری­هاى برتر High-Tech) باشد(ابراهیمی، ۱۳۸۷). همچنین شهرهای خلاق باعث رونق و شکوفایی شهری می‌گردد که ‌این خود سطح مناسبات یک شهر را در پیوند با سایر شهرها در مقیاس ملی و فراملی گسترش می‌دهد. ایده شهر خلّاق مبحثی جدید و مورد توجه در حوزه مطالعات شهری و به ویژه مدیریت شهری بوده است که بر بهتر شدن محیط زندگی و ارتقای کیفیت زندگی به واسطه تفکرات نو شهروندان تأکید دارد.
اولبن­بار «دبور» در سال ۱۹۶۷ مبحثی با عنوان «شهر تماشایی یا شهر نمایش» مطرح کرد. نظر او ظهور پیش از موعد ایده­های تلفیق فضای اقتصادی و فرهنگی در مقیاس انسانی به­ ویژه در موضوعاتی نظیر فضاهای مولد جدید، مجموعه­های فرهنگی و به نمایش در آوردن محیط­های بصری که در مادر شهرهای اصلی سراسر جهان بسیارند(۲۰۰۶ ,J. SCOTT). ریچارد فلوریدا^[۸] اولین کسی است که بحث شهرهای خلاق را مطرح نمود او اولین کتاب خود را تحت عنوان کریتیو کلس(Creative Class) در سال ۲۰۰۲ میلادی منتشر و پس از آن در سال ۲۰۰۵ میلادی کتاب دیگری را برای تقویت موضوع خود منتشر نمود(رفیعیان، ۱۳۸۹، ۱۲۱).
نظریه سرمایه خلّاق فلوریدا بیان می­دارد افراد خلاق موجب قدرتمند شدن شهر و رشد اقتصادی ناحیه­ای می­شوند و این افراد مکان­هایی را برای زندگی ترجیح می­ دهند که دارای ویژگی­های نظیر خلاقیت و نوآوری، متنوع و تسامح باشد.(۳۴ ,Florida, 2005).
بنابراین شهرها برای موفقیت در جهان امروز باید افراد بسیار خلاق را جذب و حفظ کنند. شهر خلاق^[۹] از مباحث جدید در حوزه­ مطالعات شهری توسط جغرافی­دانان، اقتصاددانان و جامعه­شناسان در رسیدن به جامعه­ دانا و توسعه دانایی محور مورد تاکید قرار گرفته شده است. در این راستا شهر به عناوین محل شکل­ گیری خلّاقیت دانایی، صنایع خلّاق­ و نوآور و اقتصاد دانایی در یک ترکیبی در نظر گرفته شده است. حال ما برای داشتن شهر خلاق نیازمند بستری مستقیم هستیم تا از طریق آن شهروندان بتوانند شهر خلاق را شکل دهند. فلسفه شهر خلّاق آن است که در هر شهری همیشه ظرفیتی بسیار بیشتر از آنچه ما در وهله اول تصور می­کنیم وجود دارد. اگر بتوانیم شرایطی فراهم کنیم که مردم بتوانند براساس تخیّلات بلند پروازانه فکر، برنامه­ ریزی و عمل کنند و فرصت­های توسعه به طور مداوم تکامل یابد می­توانیم به تحقق شهر خلاق نزدیک­تر شویم(محمدی، ۱۳۸۹، ۲۱-۱۶).
حرکت به سوی تحقق و ایجاد شهرهای خلّاق راهکار اساسی برای حل این گونه بحران­ها می­باشد. در این گونه شهرها با تأکید بر نخبگان و متخصصین برنامه­ ریزی شهری، مدیریت شهری، شهرسازان و سایر علوم مربوطه، شهرها تبدیل به مکان جذاب برای مطالعه، محل کار و حفظ نخبگان شهر می­گردد و با بهبود کیفیت دانشگاها و مراکز علمی، کیفیت کار، کیفیت زندگی، سطح تحمل و شیوه زندگی می­توان در این مسیر حرکت کرد.(­۹۵ ,Healey, 2004). همچنین با به کارگیری این معیارها، ارتباط مستقیم بین امکانات و معیارهای شهری در جذب سرمایه ­های انسانی خلّاق و سرمایه ­های اجتماعی در زمینه اقتصاد شهری به وجود می ­آید به گونه ­ای که با بهره گرفتن از این سرمایه ­های انسانی و اجتماعی خلّاق، می­توانیم رشد و توسعه شهری را پیش ­بینی کنیم(­۱۱۹ ,­Higgins and Morgan, 2000).
فلسفه شهر خلّاق این است که همیشه در یک مکان پتانسیل­های خلّاقی وجود دارد. باید شرایط به گونه ­ای باشد، که مردم فکر کنند برنامه­ ریزی نمایند و در استفاده از فرصت­های به وجود آمده، ابتکار عمل داشته باشند. هم چنین مردم بتوانند مسائل شهری مهار نشدنی را اداره کند. این امر می ­تواند از اداره افراد بی­خانمان تا ایجاد ارزش یا ترقی محیط بصری باشد. فرض شهر خلّاق بر این است که مردم می­توانند شرایط فوق­العاده­ای را ایجاد کنند. شهر خلّاق باید به زیرساخت­های خلّاق نیز دسترسی داشته باشد. زیرساخت­های خلّاق محدود به مواردی چون شبکه راه ­ها، فاضلاب، ساختمان و… نیست. بلکه، ترکیبی از سخت­افزار و نرم افزار است. نرم­افزارهای شهر خلّاق شامل نیروی کار ماهر و انعطاف­پذیر، متفکّران پویا، خالقان آثار و مجریان می­باشد. خلّاقیت نه تنها داشتن ایده است بلکه ظرفیّت کاربرد این ایده­ ها نیز هست. شهر خلّاق، استعدادها را شناسایی، پرورش و جذب می­ کند و امکان تداوم آن را نیز فراهم می­سازد(۱۶ ,۲۰۰۶ ,Landry).
در واقع مفهوم شهر خلّاق را می­توان رویکردی جایگزین برای احیای شهری و تفکری جایگزین برای نگاه به شهر دانست. به عقیده برخی ممکن است اقتصاد و به عقیده برخی دیگر رفاه اجتماعی مهم باشد. اما، باید دانست که نقطه کانونی شهر خلّاق فرهنگ، آموزش، جو یا فضای خلّاقیت است. خلّاقیت در احیا و توسعه مجدد شهری بسیار مهم است. به عبارتی دیگر شهر خلّاق تغییر از تولید کارخانه­ای به تولید فکری یا خلّاق و دوری از رویکرد دولت محوری به حکمروایی یا همکاری مابین دولت، شرکت­ها و NGO هاست(۶۰ ,۲۰۰۸ ,Tajudeen).
۲-۲-۳- مولفه­های شهر خلّاق
پایه­ های شهر خلّاق را می­توان در سه زمینه اقتصاد، فرهنگ و مکان در نظر گرفت. محیط­های قابل اعتماد شهری با آزادی­های تفریحی و فرهنگی مدیریت می­شوند تا افراد خلّاق را جذب و حفظ کنند. این نیروی کار در عوض، ثروت را در اقتصاد دانش گسترش می­دهد. شهرها برای تولید ثروت، باید محیط­های شهری قوی از نظر فرهنگی از طریق برنامه ­های بهتر که بین مکان، اقتصاد و فرهنگ یکپارچگی، ایجاد نماید، بسازند. شهرها به عنوان نظام­های فرهنگی درک می­شوند، که توسط میراث انسانی و طبیعی شکل گرفته­اند و محصول ارزش­ها و عقاید شهروندان خود است(۲۱ ,۲۰۰۸ ,AuthentiCity).
ریچارد فلوریدا مؤلّفه­های اصلی خلّاقیت شهری را شامل سه مؤلّفه می­داند که به وسیله آن می­توان گفت یک شهر تا چه حد خلّاق است. این سه مؤلّفه عبارتند از استعداد، فناوری و بردباری. در بین سه زمینه خود فلوریدا برای بردباری اهمیّت بیشتری قائل است. در واقع یکی از چالش های شهر خلّاق ساخت یک اجتماع جذّاب برای مردم است. مکانی که به مانند بستری خلّاق باشد و همه سطوح کار و تفریح را دارا باشد. درواقع محیطی پیش ­بینی شده که قابلیت و بردباری پذیرش تنوع را داشته باشد و هم چنین تسهیلات و انتخاب­های شیوه زندگی متنوعی که مردم می­خواهند را نیز ایجاد نماید(۳۳ ,۲۰۰۸ ,Cotter). ساساکی^[۱۰] نیز عناصر ضروری برای ظهور شهر خلّاق را در شش دسته طبقه ­بندی کرده است.
اول: درگیری تمامی ساکنین شهر چه دانشمندان، هنرمندان و چه شهروندان عادی در امور و فعالیّت­های خلّاقانه؛
دوم: هنرمندانه بودن زندگی شهروندان: که لازمه این کار دسترسی به درآمد، اوقات فراغت کافی، قیمت معقول کالا و خدمات با کیفیت است.
سوم: حمایت فعالیّت های خلّاق هنری و علمی شهر توسط دانشگاه­ها، مدارس فنی، مؤسسات تحقیقاتی، تئاترها، کتابخانه ها و مؤسسات فرهنگی؛
چهارم: داشتن یک سیاست محیطی جهت حفظ میراث تاریخی و زیست محیطی؛
پنجم: وجود پایه اقتصادی متوازن در شهر به منظور حمایت از منطقه خلّاق و پایدار؛
ششم: در مدیریت­های عمومی، شهر خلّاق متشکل از سیاست­های شهری یکپارچه خلّاق، سیاست فرهنگی یکپارچه با سیاست صنعتی و سیاست محیطی تحت مدیریت دموکراتیک مالی عمومی است(۸۰ ,۲۰۰۸ , sasaki).
۲-۲-۴- شاخص­ های ارزیابی شهر خلّاق
شاخص خلّاقیت می ­تواند نشان دهد که آیا جامعه به گونه ­ای فعال مردم را تشویق می­ کند تا به شیوه­ای خلّاق و نوآورانه ابراز وجود کنند و در جامعه مشارکت ورزند؟ خلّاقیت به شکلی گسترده، می ­تواند به عنوان “ظهور چیزی متعالی و مناسب از منظر یک شخص، گروه یا جامعه” تعریف شود(۳۳ ,۲۰۰۶ ,sawyer).
شاخص خلّاقیت اروپایی(یورو): تحلیل پیشرفته­ای از چارچوب تحلیل خیزش طبقه خلّاق و مقایسه­ آن در ۱۴ کشور اروپایی شامل، کشورهای اسکاندیناوی و نروژ و ایلات متحده بود. در این شاخص بررسی بحث کلیدی رقابت کشورها در توانایی جذب و نگهداری و توسعه افراد خلّاق بوده است(رضائیان و همکاران، ۱۳۹۱، ۱۱۲).
جدول۲-۱: شاخص­ های خلّاقیت اروپایی

معیارها	شاخص
جمع رتبه افراد مستعد، فناوری و تلرانس تقسیم بر حداکثر رتبه ممکن	شاخص خلّاقیت یورو

محتوا

1. 1. ملموس سازی محتوا با نشانه گرفتن قوه خیال: محتوا را به دو طریق می توان انتخاب و سازماندهی کرد تخصصی و روش دوم انتخاب و سازماندهی مطابق سطح ادراک دانش آموز و ملموس کردن آن در چارچوب قوه خیال اگر محتوا تخصصی باشد خشک خواهد بود و اگر از تجربه های هنری و ابزار هنری بویژه در دوره ابتدایی استفاده نماییم تفکر انضمامی دانش آموزان مورد استفاده قرار گرفته و مواد درسی در چارچوب قوه خیال قرار می گیرند که ضمن پرورش این قوه، مفاهیم انتزاعی نیز قابل ادراک خواهد بود.

روش

دروس ابتدایی ازنظر انتزاعی بودن در یک سطح قرار ندارند برخی دروس ازنظر انتزاعی بودن در سطح بالایی قرار دارند و برخی در سطح متوسط و برخی ملموس اند در روش نیز باید قوه خیال را نشانه گرفت مثلاً درس تاریخ را به جای مطالعه آن از طریق کتاب با استفاده گردش علمی و بازدید اماکن تاریخی و تصاویر و فیلم ها آموزش داد زیرا وقتی دانش آموزان تصاویر را می بینند قوه خیال فعال شود در مدارس بیشتر در آموزش علوم انتزاعی مشکل وجود دارد اما هر چه قدر از ابزار هنری و روش های دیداری و فعال شدن قوه خیال کمک بگیریم این مشکل تا اندازه زیادی برطرف می گردد.

ارزشیابی

در حوزه ارزشیابی از منظر زیباشناختی تأملی نکرده ام و نظری ندارم.

۲
۲

هدف

1. 1. اتصال اهداف به زیبایی های خلقت: دانش آموز را با زیبایی های عالم هستی آشنا سازیم بویژه در دوره ابتدایی روح و روان پاک دانش آموز را باید به این زیبایی ها متصل نمود.

1. 1. 1. 1. پرورش و هدایت حس زیباجویی و زیباگرایی کودکان: در دوره ابتدایی از زیبایی های محسوس باید شروع نمود و برای سوق به زیبایی های معنوی از مسیر زیبایی های محسوس مانند زیبایی های پیرامون زندگی کودک عبور کرد از این منظر لازم است توسعه شناخت زیبایی ها و هدایت زیباجویی و زیباگرایی کودک در زمره اهداف برنامه درسی باشد.

      ( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

1. 1. اهداف متعادل باشند چیزی که افراط و تفریط در آن نمود نداشته باشد زیباست خواه مادی خواه معنوی. زیرا خود انسان درباره زیبایی ها داوری می کند و انسان موجود متعادلی است در نتیجه جز تعادل را نمی توان زیبا تلقی کند مگر اینکه خود از تعادل خارج شود در آن صورت نامتعادلها را زیبا جلوه خواهد کرد از این رو اهداف هم اگر بخواهند زیبا باشند باید از منظر توجه به ابعاد مختلف رشد و حیطه های مختلف یادگیری متعادل باشند.

محتوا

1. 1. تعادل در محتوا از منظر توجه به حیطه های مختلف یادگیری

1. 1. استفاده از رویکرد چندرشته ای در سازماندهی محتوا، تا زیبایی ها را بروز و معرفی نماید.

1. 1. به تجارب دست اول کودک بها داده شود در فعالیت تولید هنری، تجارب دست اول بسیار مهم و حیاتی است از این منظر در محتوای برنامه درسی فرصت بهره گیری از تجارب دست اول کودکان پیش بینی شود.

روش

1. 1. استفاده از زیبایی های پدیدارشونده در موقعیت تدریس: در این جا فنون بیشتر از روشها می توانند کودک را به زیبایی و امور هنری سوق دهند معلم باید نظاره گر پیرامون خود باشد. فنون زیبا گرایی در دوره ابتدایی پدیدارشونده و برآمدنی هستند نه از پیش تعیین شده. چون طبیعت پیرامون پر از صحنه های زیباست باید معلم هوشیارانه با محیط برخورد نماید و در طبیعت و محیط فرصت بکارگیری برخی فنون را فراهم سازد به عنوان مثال فرض کنید دانش آموزان در محوطه مدرسه در حال بازی هستند و معلم نظاره گر است و می خواهد از برخی فنون استفاده نماید مثلاً صدای آبی که در جریان است از دانش آموزان می خواهد به صدای زیبای آب گوش دهند یا به صدای باد و غیره تا ضمن گوش کردن به آنها روح آنان تلطیف می شود. از این رو باید موقعیت ها را بررسی نمود و از فنون پدیدارشونده استفاده کرد و معلم در این کارها حوصله به خرج دهد.باید کاشف فرصتها باشیم تا مبدع فرصتها، قبل از ابداع برخی فرصتها باید بتوانیم از فرصتهایی که پیش می آیند استفاده نماییم.

1. 1. استفاده از اشعار مختلف زیبا خواندن آن و یاد دادن آن

1. 1. توجه به موقعیت زمانی و مکانی فعالیت های یاددهی یادگیری: در طول زمان تدریس همه اوقات فرصتی برای زیبایی شناسی در اختیار ما نمی گذارند برخی قسمت های زمانی بهتر می توانند به معلم جهت تقویت زیباشناسی کمک نمایند مثل افق یا غروب، بارش برف و…. در مورد فضا نیز بایستی به فضای روانی اجتماعی و فیزیکی توجه نمود فضا و مکان باید هنرمندانه طراحی شود هندسه فضا و طراحی فضا در سوق دادن حاضرین به زیبایی نقش کلیدی دارد فضای روانی نیز به سمت ایجاد نشاط گرایش داشته باشد مانند یک کلام خاص یا یک صحنه خاص که موجب شادابی می شود و زیبایی روانی اجتماعی را بوجود می آورد.