(اصفهانی کوهی، صنیع زاده، ۱۳۸۷)
۱-۲-۴- تعریف بانکداری الکترونیک
بانکداری الکترونیک دارای سطوح مختلفی می‌باشد و به تناسب هر کدام می توان تعریف خاصی را ارائه نمود.آنچه که درتمامی سطوح می توان مشاهده نمود، استفاده از سیستم های نرم افزار رایانه ای می‌باشد. هر چقدر به سمت سطوح بالاتر یعنی بانکداری الکترونیکی کامل حرکت نماییم،عملیات دستی کمتر، سیستم های رایانه ای متمرکزتر،شبکه قابل دسترسی گسترده تر، محدودیت زمانی و مکانی کمتر و در نهایت امنیت اطّلاعات بانکی بیشتر خواهد بود.بنابرین به طور کلی گسترش برنامه های رایانه ای تحت شبکه نه تنها موجب کاهش هزینه های هر واکنش گردیده است بلکه به طور قابل ملاحظه ای موجب افزایش سرعت خدمات نیز گردیده است.بانکداری الکترونیکی به معنای یکپارچه سازی بهینه کلیه فعالیت های یک بانک از طریق به کارگیری فناوری نوین اطّلاعات مبتنی بر فرایندهای بانکی، منطبق بر ساختار سازمانی بانک‌هاست که امکان ارائه خدمات مورد نیاز مشتریان را فراهم می‌کند.بانکداری الکترونیک را می توان به عنوان فراهم آورنده امکاناتی برای مشتریان که بدون نیاز به حضور فیزیکی در بانک و با استفاده های از واسطه های ایمن بتوانند به خدمات بانکی دسترسی یابند تعریف کرد(کهزادی ،۱۳۸۰،صص۲۳-۲۲)
بانکداری الکترونیکی استفاده از فناوری انفورمانیک در جهت حذف دو قید زمان و مکان از خدمات بانکی است.بانکداری الکترونیک را می توان استفاده از فناوری پیشرفته شبکه ها و مخابرات جهت انتقال منابع (پول) در نظام بانکداری معرفی نمود.دو مفهوم اساسی تشکیل دهنده بانکداری الکترونیک، پول الکترونیکی و انتقال الکترونیکی منابع است.خدمات بانکداری الکترونیک، کانال های مختلف بانکداری موجود را با هم تلفیق و نظام های جزیره ای را یکپارچه می سازدودر نتیجه، مدیریت اطّلاعات ومدیریت ارتباط با مشتریان بهبود می‌یابد و رضایت مشتری،صرفه جویی در هزینه ها و تولید درآمد بیشتر برای بانک ها را به همراه دارد(حسینی مقدم،۱۳۸۳،ص۱۴)
بنابر تعریف کمیته باسل بانکداری الکترونیک به ایجاد محصولات و خدمات با بهای کم و از طریق کانال های الکترونیکی اطلاق می شود.این محصولات و خدمات می‌تواند شامل صورتحساب، وام، مدیریت سپرده ها، پرداخت های الکترونیکی وایجاد محصولات و خدمات پرداخت الکترونیکی همانند پول الکترونیکی باشند Bastecommittee,1998,p3).)
در یک تعریف کلی از بانکداری الکترونیکCenteral bank چنین بیان نموده است که بانکداری الکترونیک عبارت است از:
«ارائه خدمات بانکی از طریق یک شبکه رایانه ای عمومی قابل دسترس (اینترنت یا اینترانت) که از امنیت بالایی برخوردار باشد(Centeral bank ,2002,p,3).
از طرف دیگر می توان گفت که یک بانک الکترونیکی مؤسسه ای است که فاقد هر گونه شعبه فیزیکی می باشدودرواقع بانکی است که نیاز به امور کاغذی ندارد، محدود به مناطق جغرافیایی خاص نیست و بیست و چهار ساعته به مشتریان سرویس میدهد.در حقیقت نوع خاصی از بانک است که جهت ارائه سرویس به مشتریان از یک محیط الکترونیکی (مانند اینترنت) استفاده می‌کند. در این نوع بانک تمامی عملیات بانکی اعم از دریافت یا واریز کردن پول تأیید امضاء مشاهده موجودی و دیگر عملیات بانکی به صورت الکترونیکی انجام می شود. مهمترین نوع بانکداری الکترونیکی بانکداری اینترنتی است، که گاه این دو با هم مترادف فرض می‌شوند.(Copenhagen Stock Exchange,2001,p,117)
۱-۲-۵- مقایسه بانکداری سنتی با بانکداری الکترونیکی
در کشورهای پیشرفته دنیا مذاکرات بین خریدار و فروشنده سفارش خرید، تهیه بیمه نامه، انتقال پول، حمل و نقل کالا و ترخیص از گمرکات به صورت الکترونیکی پشتیبانی می شود و روش های نقل و انتقال پول به صورت الکترونیکی و حمل و نقل کالا بر اساس درخواستهای الکترونیکی است که در این راستا بانکداری الکترونیکی از ارکان اصلی و لازمه تحقق این امر می‌باشد به عبارتی بانکداری الکترونیکی را می توان استفاده از فناوری پیشرفته شبکه های ارتباطی و مخابراتی جهت انتقال وجوه در سیستم بانکداری معرفی نمود. در این بین آنچه که حائز اهمیت است این است که بانکداری الکترونیکی با وجود چالش هایی که برای پیشرفت و توسعه پیش روی خود دارد می‌تواند به عنوان پدیده بسیار مؤثر و غیر قابل انکار، امور تجاری و مالی را برای تمامی گروه‌های ذینفع تسهیل نماید.
همان طور که ملاحظه می کنید در جدول ۲-۱-۱،ویژگی‌های بانکداری نوین(الکترونیکی) آورده شده است.آنچه در اینجا به صورت برجسته خود را نشان میدهد ویژگی فعال و آینده نگرانه بانکداری الکترونیکی درمقایسه با بانکداری سنتی می‌باشد .بانکداری سنتی بیشتر با یک دید محافظه کارانه سعی می کند به شیوه های مختلف هزینه های بانک را کاهش دهد .در صورتی که بانکداری الکترونیکی ضمن ارائه جامع خدمات بانکی در فکر توسعه و تحول بر مبنای جلب رضایت مشتری و افزایش در امد بر مبنای ارائه خدماتی که در قبالش کارمزد دریافت می‌کند .می‌باشد. بنابرین در بانکداری الکترونیکی از طرفی کاهش هزینه های بانکی مورد توجه قرار می‌گیرد و از طرف دیگر، بر رشد درآمد بانک از طریق ارائه خدمات متنوع تأکید میگردد.
۱-۲-۶- انواع رویکردها در بانکداری الکترونیک
رویکردهای مختلف بانکداری الکترونیک درجهان بانامهای مختلف ارائه می‌شوند که عمده ترین آن ها، بانکداری اینترنتی،بانکداری مبتنی بر شبکه های اداره شده، خدمات بانکداری مبتنی بر تلویزیون، بانکداری تلفن، بانکداری خانگی، انجام امور بانکی از طریق دستگاه های خودپرداز و… را شامل میگردد. در بسیاری از موارد بانکداری الکترونیک را بانکداری مجازی می‌نامند و این به خاطر انجام امور بانکی به صورت مجازی و به دور از شعب بانکی است. به عبارتی بانکداری مجازی عبارت است از:
ارائه خدمات بانکی، به کمک ابزار جدید تکنولوژی مختلف و متفاوت از ابزار بانکداری سنتی که به شیوه های مختلفی از طریق دستگاه های خود پرداز الکترونیکی، بانکداری تلفنی ، بانکداری خانگی و بانکداری اینترنتی و … صورت می پذیرد (Tyler &Stanley,2001,p.246).
با توجه به رویکردهای مختلف بانکداری الکترونیک ، نکته اساسی حائز اهمیت است وآن اینکه در بانکداری الکترونیکی در برخی از موارد ارائه خدمات بانکی با بهره گرفتن از سیستم های الکترونیکی است و در برخی مواقع ارائه خدمات الکترونیکی بانکی است .تفاوت این دو مفهوم در تعریف خودکار سازی بانکی و بانکداری الکترونیک است. در خودکار سازی بانکی، شعب مجهز به رایانه می‌شوند و کارکنان بانک کاربر رایانه هستند و در زیر ساختهای بانکی تغییر حاصل نمی گردد. در حالی که در بانکداری الکترونیکی کل زیر ساختهای بانکی تغییر می‌کنند(بیات،۱۳۸۱،ص۱۳).
۱-۲-۷-مبادله الکترونیکی داده ها
