۱-۸-۳‌ .متغیرهای کنترلی

SIZE ارزش بازار حقوق صاحبان سهام

B/P ارزش دفتری هر سهم به قیمت سهام

Price قیمت سهام

۱-۹‌. مدل‌های تحقیق

به منظور محاسبه اقلام‌تعهدی اختیاری نیز از مدل تعدیل شده جونز(۱۹۹۰)به شرح زیر استفاده می‌شود.

= α_۱ + α_۲ + α_۳ +

ACCR_j,t = کل اقلام تعهدی(تفاوت بین سود علیاتی وجریان نقدی عملیاتی)؛

TA_j,t-1 = کل دارایی درپایان t-1؛

REVΔ= تغییر در درآمد خالص (درآمد در سال t منهای درآمد در سال t-1)؛

PPE= ناخالص اموال، ماشین‌آلات و تجهیزات در سال t؛

به منظور آزمونتاثیر اقلام‌تعهدی اختیاری بر بازده سهام وتاثیر اقلام تعهدی اختیاری مثبت بر بازده سهام ‌در شرکت‌های با رشد بالا نسبت به شرکت‌های با رشد پایین از مدل رگرسیون زیر استفاده می‌شود.

R = α_۰ + α_۱GROW + α_۲OCF + α_۳NDAC + α_۴DAC + α_۵DAC*GROW + ε

به منظور آزمون تاثیر اقلام‌تعهدی اختیاری بر جریان‎‌های نقدی ‌عملیاتی آتی در شرکت‌های با رشد بالا نسبت به شرکت‌های یا رشد پایین از مدل به شرحزیر استفاده می‌شود.

OCF_t+1 = α_۰ + α_۱GROW + α_۲OCF + α_۳NDAC + α_۴DAC + α_۵GROW*DAC + α_۶R + α_۷SALES + α_۸ΔSALES +α_۹ SIZE +α_۱۰B/P +α_۱۱Price+ε

GROW =یک متغیر ساختگی است که اگر یک شرکت دارای MTB بالاتر از مقدار میانه ​​آن در صنعت باشد برابریک در غیر صورت صفر است.

=R بازده سهام

OCF= جریان وجوه نقد عملیاتی

NDAC= اقلام‌تعهدی غیر اختیاری

DAC= اقلام‌تعهدی اختیاری

SALES=فروش سال t

SALESΔ= تغییرات فروش (فروش سال t منهای سال t-1)

SIZE ارزش بازار حقوق صاحبان سهام

B/Pارزش دفتری هر سهم به قیمت سهام

Price قیمت سهام

۱-‌۱۰٫تعریف واژه های کلیدی

اقلام تعهدی اختیاری: اقلامتعهدی(تفاوت بین سود عملیاتی وجریان نقدی عملیاتی)بهدودستهاختیاری وغیراختیاریتفکیکمیشوند. اقلامتعهدیاختیاریآن‌هایهستندکهمدیریتبرآن‌هاکنترل داشتهومی‌تواندآن‌هارابهتأخیربیندازد،حذفکندویاثبتوشناساییآن‌هاراتسریع کند.

بازده سهام که عبارت است از نسبت کل عایدی حاصل از سرمایه گذاری در یک دوره معین نسبت به سرمایه گذاری که طی آن دوره مصرف شده است . به عبارت دیگر بازده سهام در یک دوره معین عبارت است از تفاوت بین قیمت سهام در ابتدا ‌و انتهای آن دوره بعلاوه سود نقدی سهام و افزایش نقدی سرمایه در دوره مورد نظر،تقسیم بر قیمت سهام در ابتدای دوره

رشد شرکت :رشد شرکت از دید بازار سرمایه، متغیر مهمی است کهاز نسبت ارزش بازار حقوق صاحبان سهام به ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام جهت ارزیابی رشد و توسعه یافتگی شرکت‌ها استفاده می‌گردد.

جریانهاینقدیعملیاتی :براساساستانداردهای حسابداریشماره(۲)،جریان‌‌هاینقدیعملیاتیشامل جریان‌هایورودیوخروجیناشیازفعالیت‌هایعملیاتی وآندستهازجریان‌هاینقدیعملیاتیاستکهماهیتاًبه طورمستقیم قابلارتباطباسایرطبقاتجریان‌هاینقدی صورتوجوهنقدنیست،کهایندادهازصورتمالی گردشوجوهنقدشرکت‌هایموردنظراستخراجگردیده است.

۱-‌۱۱٫ خلاصه فصل

در این فصل مسأله پژوهش مبنی بر این که آیا تاثیر اقلام‌تعهدی اختیاری بر بازده سهام وجریان‌های نقدی عملیاتی آتی و همچنینتاثیر اقلام‌تعهدی اختیاری مثبت بر بازده سهامدار شرکت‌های با رشد بالا در مقایسه با شرکت‌های بار رشد پایین بیشتر است بیان شد. واهداف وفرضیه‌ها با تکیه بر سوال اصلی پژوهش عنوان گردید . در نهایت نیز با معرفی تحلیل رگرسیون به عنوان روش پژوهش وبورس اوراق بهادار تهران به عنوان جامعه آماری نمایی کلی از موضوع پژوهش ارا‌‌‌ئه شد.

۱-‌۱۲٫ چارچوب فصول بعد

فصل دوم در دو بخش ارائه می‌شود.که در بخش اول ادبیات موضوع ومبانی نظری ابتدا اقلام‌تعهدی و انواع آن وسپس بازده سهام و رشد شرکت مطرح می‌شود و در بخش دوم تحت عنوان (پیشینه تحقیق) سوابق تحقیقات خارجی ‌و داخلی مرتبط با این موضوع ارائه می‌گردد.

در فصلسومروش اجرایی تحقیق تشریح می شود .روش تحقیق،جامعه آماری و نحوه نمونه‌گیری نیز در این فصل بیان می‌شود. فرضیه‌های تحقیق،متغیرهای تحقیق ونحوه اندازه‌گیری آن‌ ها به تفضیل بیان می‌شوند. نحوه تجزیه و‌تحلیل وجمع‌آوری داده ها و روش‌های آماری که در این فصل ارائه گردیده‌اند.

در فصل چهارم یافته های تحقیق ونتایج پردازش داده ها ارائه گردیده‌اند با بیان فرضیه‌ها ومدل رگرسیون هر فرضیه وانجام آزمون‌های آماری ‌‌؛ نتایج آزمون‌ها در جداولی خلاصه و ارائه شده‌اند.

در فصلپنجمنتایج حاصل از آزمون فرضیه‌ها و تجزیه وتحلیل‌های انجام شده بیان گردیده. و در پایان محدودیت‌ها،پیشنهادات برای تحقیقات آتی و پیشنهادات کاردبردیداده خواهد شد.

در قسمت پایانی نیز فهرست منابع و مآخذ قرار خواهد گرفت.

فصل دوم

مبانی نظری ‌و پیشینه تحقیق

۲-۱٫مقدمه

سهام‌داران برای تصمیم گیری ‌در مورد خرید وفروش سهام شرکت‌ها نیازمند اطلاعاتی جهت تعیین ارزش اوراق بهادار هستند.نقش اصلی حسابداری فراهم کردن اطلاعات مفید برای سهام‌داران است که با دادن اطلاعاتی درباره سود، ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام،سود تقسیمی ونظایر آن به تعیین قیمت سهام کمک کند.این امر از طریق حسابداری تعهدی امکان‌پذیر می‌گردد.از آن‌جا که سود حسابداری را می‌توان ‌بر اساس اقلام تعهدی و جریان‌های نقدی عملیاتی محاسبه کرد. ‌بنابرین‏ می‌توان برای پیش‌بینی سود وجریان نقدی عملیاتی نیز از اقلام تعهدی استفاده کرد (خواجه‌پور، ۱۳۸۹).

اقلامتعهدینشاندهندهپیش‌بینیمنافعاقتصادیآتی،همچونورودیاخروججریانوجوه نقدمی‌باشد. اقلامتعهدیبهدودسته،غیرمنتظره(اختیارییاغیرعادی)ومنتظره(غیراختیارییاعادی)، تفکیکمی‌شوند.اقلامتعهدیاختیاریآن‌هاییهستندکهمدیریتبرآن‌هاکنترل داشتهومی‌تواندآن‌هارابهتأخیربیندازد،حذفکندویاثبتوشناساییآن‌هاراتسریع کند.اقلامتعهدیغیراختیاری اقلامیهستندکهبراساستغییراتدرعملکردبنیادی اقتصادیشرکتتخمینزدهمی‌شوندومدیریتنمی‌تواندآن‌هاراکنترلکند (مهرانی، ۱۳۹۰).

زیرا یک دید کلی درباره عملکرد شرکت‌ها ارائه می‌دهند و در ارزشیابی شرکت به آن‌ ها کمک می‌کند، و باید دارای چنین ویژگی باشد تا بتواند این اهداف را برآورده سازد که اصطلاحا گفته می‌شود سود(اقلام تعهدی و جریان وجوه نقد عملیاتی) باید با بازده سهام مربوط باشد (حسین زاده، ۱۳۸۸).‌

اما سودهای حسابداری در صورتی با بازده مربوط خواهند بود که توان توضیح تغییرات بازده سهام را داشته باشند وبنابراین اغلب اعتقاد برآن است که انتشار صورت‌های مالی و اعلام سود حسابداری اطلاعاتی را به بازار سرمایه منتقل می‌کند که از آن طریق تغییراتی در حجم و قیمت مبادلات سهام ایجاد می‌کند که این تغییرات بسته به سطح کارایی بازار متفاوت است(حسین زاده، ۱۳۸۸).

خداداد کاشی و دهقانی (۱۳۸۴) برماهیت رقابت و انحصار در بازار در بخش صنعت ایران پرداختند و روابط بین تمرکز و تبلیغات به ارزیابی تأثیر تبلیغات با صنایع با کد ۴ رقمی ایران را خطی نتیجه گرفتند و فرضیه وجود رابطه u معکوس بین تبلیغات و تمرکز در صنایع ایران، پذیرفته نشده است.

نمازی و شیرزاده (۱۳۸۳) در تحقیق خود به بررسی رابطه بین ساختار سرمایه و سودآوری شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداختند. نمونه مورد بررسی مشتمل بر ۱۰۸ شرکت از صنایع مختلف بوده که اطلاعات مربوط به میانگین نسبت بدهی به دارایی ها و نسبت بازده دارایی ها، طی دوره ۵ ساله و همچنین سالانه جمع‌ آوری و آزمون شد. به منظور آزمون فرضیه‌ها از ضریب همبستگی استفاده شد. نتایج به دست آمده حاکی از این مطلب است که به طور کلی، بین ساختار سرمایه و سودآوری شرکت ها، رابطه مثبتی وجود دارد، اما این رابطه از نظر آماری در حد ضعیف است.

جدول(۲-۴) پیشنه خارجی تحقیق

نتیجه
موضوع
سال
نام محقق
ردیف

الف) سپرده گذاران وام ها و کارکنان بانک کمتر از دیگران، در خطر ریسک عدم توانایی پرداخت بدهی قرار دارند.

ب) که چگونه ترکیب سپرده گذاران بر ناپایداری بانک ها تاثیر می‌گذارد و به توصیف سپرده های پایدار کمک می‌کند.

بررسی واکنش های سپرده گذاران به توانایی پرداخت بدهی
۲۰۱۴

Rajkamal Iyer

۱

هر دو گروه ریسک دارای رابطه همزمانی متقابل معنی داری اقتصادی و یا تأخیر زمانی نیستند.

بررسی رابطه بین ریسک نقدینگی و ریسک اعتباری در بانک ها
۲۰۱۴

Björn Imbierowicz

۲

الف) رابطه منفی بین وام دهی و حاشیه سود خالص

ب) سهام‌داران داخلی و مدیران رابطه منفی با عملکرد بانک داشتند. این امر می‌تواند نتیجه اثر معکوس مسئله نمایندگی باشد.

بررسی رابطه بین ریسک اعتباری بانک و سودآوری و نقدینگی
۲۰۱۳

Myrnar.Berris

۳

الف) کارایی بانک تحت تاثیر فاکتورهای خاص بانک، صنعت و اقتصاد کلان قرار می‌گیرد

ب) فاکتورهای خاص بانک، یعنی حجم بانک، و سودآوری توسط NIM اندازه گیری شد و نقدینگی و مقدار سرمایه از فاکتورهای اصلی تاثیرگذار بر کارایی بانک بود. در حالی که ویژگی خاص صنعتی سهم بازار و تمرکز، تاثیر معنی داری بر کارایی بانک نداشت.

بررسی مشخصه‌ های اقتصاد کلان، خاص صنعت و بانک و کارایی بانک ها در تانزانیا
۲۰۱۳

Gwahula Raphael

۴

الف) بین فاکتورهای داخلی سودآوری بانک، مهم ترین فاکتور، مدیریت هزینه عملیاتی است.ب) سودآوری تحت تاثیر ریسک توانایی پرداخت بدهی و ریسک نقدینگی قرار می‌گیرد.ج) متغیرهای خارجی، رشد اقتصادی، اصلاح نظام بانکی و تمرکز بانکداری نشان دهنده ی تاثیر معنی داری بر سودآوری بانک در جمهوری مقدونیه می‌باشد.

شاخص های سودآوری بخش بانکداری مقدونیه در محیط در حال تحول
۲۰۱۳

Marijana Ćuraka

۵

جدول(۲-۵) پیشنه داخلی تحقیق

نتیجه
موضوع
سال
نام محقق
ردیف

ریسک نقدینگی از نحوه ترکیب دارایی-بدهی بانک ها تاثیر می پذیرد و فرضیه تحقیق مبنی بر وجود رابطه میان دو مجموعه از متغیرها مورد اثبات قرار گرفت.

ارائه ی مدلی جهت ارزیابی ریسک اعتباری بانک ها مطالعه موردی: بانک های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران
۱۳۹۲
عرب مازاریزدی و همکاران

۱

کارایی مدل لاجیت (۹۸٫۳۹درصد) با بهره گرفتن از داده های تخمین بیش از مدل پروبیت (۹۷٫۴۴درصد) است.

طراحی مدل اعتبارسنجی و پیش‌بینی ریسک اعتباری مشتریان تسهیلات لیزینگ (مورد مطالعه: شرکت لیزینگ ایران خودرو)
۱۳۹۱
میرفیض فلاح شمس و حمید مهدوی راد

۲

تمام متغیرهای ذکر شده برخالص تحرک بین‌المللی سرمایه تاثیرگذار هستند.

تعیین تأثیر رتبه ریسک اعتباری کشور برخالص تحرک بین‌المللی سرمایه در ایران
۱۳۹۲
واعظ برزانی و همکاران

۳

بین ریسک اعتباری، مطالبات سررسیده، مطالبات معوق، مطالبات مشکوک الوصول، نوع وثائق مطالبات مشکوک الوصول، سن تقویمی مطالبات مشکوک الوصول با قیمت تمام شده پول در بانک کشاورزی استان کرمان رابطه مستقیم و بین وصول مطالبات با قیمت تمام شده پول رابطه معکوس وجود دارد.

بررسی رابطه ریسک اعتباری با قیمت تمام شده پول در بانک کشاورزی مطالعه موردی استان کرمان
۱۳۹۲

۴

مدیران و ناظران سیستم بانکی به منظور کاهش ریسک اعتباری بانک ها، می بایست در تدوین سیاست های اعتباری و قوانین و مقررات ناظر بر بانک ها و مؤسسات اعتباری، عوامل کلان اقتصادی مؤثر بر ریسک اعتباری را لحاظ نمایند.

بررسی ارتباط عوامل کلان اقتصادی و ریسک اعتباری بانک ها
۱۳۹۱
شعری و نادری

۵

۲-۱۱ خلاصه فصل

در فصل حاضر ابتدا ‌در مورد مفاهیم مختلف سود، سود و کاربردهای آن، اهداف گزارشگری سود، پیش‌بینی سود و استفاده کنندگان پیش‌بینی و فواید سود برای سرمایه گذاران توضیحاتی ارائه شد. سپس بازده حقوق صاحبان سهام و نسبت بازده دارایی به عنوان معیارهای اندازه گیری سودآوری تشریح گردید. در آخر هم سایر متغیرهای تحقیق که شامل ریسک نقدینگی، اعتباری، توان پرداخت بدهی، رشد اقتصادی تمرکز، نسبت هزینه عملیاتی و کارمزد مورد بررسی قرار گرفت. پیشینه تحقیق در خارج و داخل از سایر موارد مطروحه هستند.

فصل سوم:

روش اجرای تحقیق

مقدمه

اکنون پس از تعیین و تنظیم موضوع تحقیق باید روش مناسب تحقیق را مشخص کنیم. دستیابی به ‌هدف‌های‌ علم یا شناخت علمی میسر نخواهد بود، مگر زمانی که روش شناسی (Methodology) درست صورت پذیرد. به عبارت دیگر تحقیق از حیث روش است که اعتبار می‌یابد نه موضوع تحقیق (خاکی، ۱۳۷۸، ص۱۵۵).

۳-۱ نوع و روش تحقیق

پژوهش علمی، بررسی نظام یافته، کنترل شده، تجربی و انتقادی ‌در مورد پدیده‌های طبیعی است که روابط احتمالی بین این پدیده ها به وسیله ی نظریه و فرضیه هدایت می‌شوند (کرلینجر،۱۳۷۴، ص۳۱).

توانمندسازی سبب افزایش حق انتخاب داشتن افراد، در گرفتن تصمیم در حوزه شغلی­شان می­ شود که این امر منفعت زیادی را برای سازمان به ارمغان ‌می‌آورد(نومان، منسورکن و احسون^[۵۶]، ۲۰۱۰).

کارکنانی که خود را توانمند می­یابند با تعارض و ابهام در نقش کمتری مواجه می­شوند، ‌به این دلیل که آن­ها می ­توانند بر محیط خود کنترل داشته باشند. همچنین کارکنان توانمند احساس رضایت شغلی ، انگیزش و وفاداری سازمانی بیشتری دارند زیرا خود را عاملی مؤثر در دستیابی سازمان به اهدافش می دانند(گریسلی و همکاران، ۲۰۰۸).

« باون و لاولر » ( ۱۹۹۲ ) مزایای توانمندسازی کارکنان در سازمان­ های خدماتی را به شرح زیر توصیف ‌می‌کنند:

۱- کارکنان توانمند به نیازهای مشتریان در حین ارائه خدمات پاسخ­های سریع و به موقع می­ دهند.

۲- افراد توانا به مشتریان ناراضی در حین عودت خدمات پاسخ­های سریع و به موقع می­ دهند.

۳- کارکنان توانمند احساس بهتری نسبت به خود و شغلشان دارند.

۴- کارکنان توانا با مشتریان به گرمی و آغوش باز ارتباط برقرار می‌کنند.

۵- کارکنان توانمند می ­توانند منبع بزرگی از اندیشه­ های خدماتی باشند(عبداللهی و نوه­ابراهیم، ۱۳۸۵).

راهکارهای عملی توانمندسازی کارکنان

الف) آموزش ضمن خدمت: آموزش ضمن خدمت جهت بهسازی و توانمندسازی کارکنان مورد تأکید سازمان­ها به خصوص سازمان­ های یادگیرنده و پویا است .آموزش ضمن خدمت با تامین دانش و مهارت مورد نیاز برای انجام وظایف به صورت کارآ و مؤثر، منجر به ایجاد حس اعتماد به نفس و خودارزشی ‌در کارکنان و در نتیجه احساس رضایت شغلی در کارکنان می­گردد، که نتیجه آن بهره ­وری بالاتر در سازمان ‌می‌باشد (پاک­طینت و فتحی زاده، ۱۳۸۷).

ب) تسهیم اطلاعات برای توانمندسازی کارکنان نه تنها یک ضرورت است، بلکه موجب ایجادجو اعتماد، صمیمیت و مسئولیت­ پذیری نیز می­ شود .این تسهیم نه تنها حس تعلق، مشارکت و مالکیت نسبت به سازمان ایجاد می­ کند ، بلکه کارکنان را مصمم می­سازد تا از اطلا عات کسب شده برای بهبود عملکرد ساز مان استفاده کنند.

ج) پرورش تجارب تسلط شخصی^[۵۷]: تسلط شخصی می ­تواند با فرصت انجام موفقیت آمیز کارهای دشوار که سر انجام به تحقق ‌هدف‌های‌ مطلوب منتهی شود، تشویق گردد .کلید کار آغاز آن با کار­های آسان و سپس پیش رفتن به سمت کارهای دشوار است تا اینکه شخص احساس تسلط بر تمامی پیچیدگی مسائل را تجربه کند (پاک­طینت و فتحی­زاده، ۱۳۸۷).

ه) الگوسازی^[۵۸]: راه دیگر توانمندسازی افراد، الگوسازی یا نمایش الگوی رفتاری صحیح است .باندورا دریافت که مشاهده افراد موفق در فعالیت­های چالشی، محرک نیرومندی برای دیگران ‌می‌باشد تا اعتقاد پیدا کنند که آنان نیز می ­توانند کامیاب شوند .این کار باعث می­ شود تا افراد یک کار را قابل ­انجام تلقی نمایند و اینکه بدانند شغل در محدوده قابلیت ­های آنان است و کامیابی امکان­ پذیر ‌می‌باشد(همان).

و) کار تیمی^[۵۹]: این پدیده به دلیل روحیه تعاون و هم­افزایی، در سال­های اخیر به شدت مورد توجه قرار گرفته است .این مقوله از پیامدهای بیش از حد تقسیم وظیفه در کارها درگذشته بوده است لذا از بعد توانمندسازی حائز اهمیت ‌می‌باشد(همان).

ط) ایجاد اعتماد: اعتماد بنیادی­ترین احساسی است که هر فرد می ­تواند آن را تجربه کند. جهت تقویت اعتماد

میان کارکنان و مدیریت، اقدامات زیرسودمند ‌می‌باشد:

توجه و احترام به نقطه نظرات کارکنان؛

تشویق کارکنان به تبادل آزاد اطلاعات؛

فراهم نمودن سهولت دسترسی کارکنان به مدیریت سازمان؛

دادن آزادی عمل به کارکنان در ارائه طرحهای مربوطه(آقایار، ۱۳۸۲)

مدل­های توانمندسازی:

مدل­های ارئه شده توسط صاحب­نظران بسیارند. در این تحقیق برتعدادی از این مدل­ها به عنوان پیشینه تحقیق اشاره می­ شود. برای تحقق بخشیدن به مفهوم توانمندسازی به شیوه­ای کاملا عام تلاشی ناموفق است. هرسازمانی اقتضائات خود را دارد، ‌بنابرین‏ چالش توانمندسازی باید با توجه به نوع وظیفه و خصوصیات فردی انجام بگیرد با این وجود، برخی از ویژگی­های عام در ابعاد توانمندسازی توسط نویسندگان مختلف بیان شده است که به نظر می­رسد صاحب‌نظران در این ویژگی­ها توافق نظر دارند(فرهنگی و اسکندری، ۱۳۸۲). اکنون به شرح مختصر بعضی از این مدل­ها که قابل فهم­تراند می­پردازیم:

مدل توماس و ولتهاوس^[۶۰]

توماس و ولتهاوس روش کلی­ای را که کانگر و کانگو^[۶۱] در سال ۱۹۸۱ارایه کرده بوند، بسط و گسترش دادند و پیشنهاد کردند که توانمندسازی بهتر است به منزله ساختاری چند بعدی مورد توجه قرار گیرد. این دو پژوهشگر در مدل مفهومی خود از توانمندسازی کارکنان به تحلیل ابعاد چهارگانه توانمندسازی، یعنی تأثیر، انتخاب، شایستگی و معناداربودن پرداخته­اند. همچنین از دیدگاه این دو پژوهشگر هر چقدر درجه اعتقاد فرد به تأثیر کار، فرصت انتخاب، شایستگی لازم و درجه معنادار بودن بیشتر باشد، میزان احساس توانمندسازی کارکنان نیز به تبع آن بیشتر است و بدون احساس معنادار بودن، توانمندسازی به خودی خود وجود ندارد(توماس و ولتهوس، ۱۹۹۰).

مدل باون ولاولر^[۶۲] :

باون و لاولر توانمندسازی را تنها نوعی راهبرد در سهیم کردن هر چه بیشتر کارکنان در قدرت می­دانند. در این مدل، دسترسی به اطلاعات نقش مهمی در تصمیم ­گیری ایفا می­ کند که موجب توانمندی می­ شود این صاحب­نظران عامل توانمندی را در چهارجز سازمانی می­دانند:

۱ )اطلاعات درباره عملکرد سازمان

۲)پاداش بر مبنای عملکرد سازمانی

۳)قدرت در اخذ تصمیمات مؤثر بر جهت سازمان

۴ ) قدرت در اخذ تصمیمات مؤثر بر عملکرد سازمان

باون و لاولر معتقدند وقتی توانمندسازی وجود دارد که شرکت­ها قدرت، اطلاعات، دانش، پاداش­ها را در سازمان توزیع کند. در این مدل بین عناصر چهارگانه، توانمندسازی به صورت ضرب ریاضی است، یعنی اگر یکی از این عناصر چهارگانه صفر باشد توانمندسازی نیز صفر است و با فقدان توانمندسازی روبه هستیم(باون و لاولر ۱۹۹۲، به نقل از ابطحی و عابسی۱۳۸۶).

مدل مگ لاگان و نل^[۶۳] :

آن ها یک مدل چند بعدی ‌در مورد توانمندسازی ارائه ‌می‌کنند. به اعتقاد آن ها افراد توانمند اختیارات و مسولیت­هایشان را به سطوح دیگر سازمان که به صورت مستقیم همکاران را برای حل مسله، هماهنگ می­ کند، تفویض کنند. ابعاد توانمندی شامل ارزش­های شرکت، ساختار سیاسی اطلاعاتی، تسهیل رهبری، ارتباطات باز، روابط مبتنی بر عملکرد، کارکنان آگاه، شایسته و با مهارت بالا، کنترل مبتنی بر بازخورد و در نهایت نظام پرداخت و پاداش باعث ایجاد توانمندی می­شوند(مک لاگان و نل۱۹۹۷به نفل از عابسی، ۱۳۸۸)

شکل۲-۲- مدل توانمندسازی مک لاگان و نل

مدل توانمند سازی گائو^[۶۴]:

مؤسسه‌ گائو نتیجه مطالعات خود را در شش گام اصلی برای توانمندسازی کارکنان ارائه کرد و معتقد است توجه به توانمندسازی کارکنان و درگیر کردن آن ها در امور اجرایی، تغییر را آسان­تر می­ کند.

شکل۲-۳- مدل توانمندسازی گائو

این شش گام عبارتند از:

۲-۱۲- خودافشاگری

افزایش دادن هوشیاری فرد به طورسنتی همواره یکی از فرایندهای اصلی تغییر در روان درمانی بوده است. برنامه های هوشیاری افزایی جدید به نظر می‌رسند، درحالی که درمانگران گرایش های مختلف، ده ها سال است که کوشیده اند هشیاری درمان جویان را بالا ببرند. فروید اولین کسی بود که هدف اصلی خود را ” هوشیار کردن نا هشیار” می‌دانست وبه دنبال او، تمام به اصطلاح “روان درمانی های کلامی” کار خود را با افزایش دادن سطح آگاهی فرد شروع می‌کنند. این که درمان های کلامی یا آگاهی بخش به هوشیاری افزایی می پردازند، اقدام شایسته ای است زیرا معمولا هشیاری را ویژگی انسان می دانند که با تکامل زبان پدیدار شده است(پروچاسکا و نوراکس، ترجمه سید محمدی، ۱۳۸۳).

بروئر و فروید نشان دادند تجربه اضطراب شدید در موقعیت آسیب زا و عدم امکان ابراز ولمس هیجان همخوان با اضطراب ،زمینه ساز نوروزهاست . از این رو اساس روش درمانی نیز افشا و هشیاری نسبت به خاطرات و عواطف دردناک همخوان با آن ها از طریق بیان گفتاری تجارب یاد شده است. فروید از آغاز تولد تحلیل روانی نیرویی را شناسایی کرد که در جهت توقف یا سطحی سازی فرایند افشا فعال می شود و آن مقاومت است (نوروزی و همکاران، ۱۳۸۷).

بیمار که کمابیش پی می‌برد آنچه در اعماق تاریک و روشنش نهفته است نزدیک است در پرتو بصیرت قرار گیرد، چون هنوز تاب روبرو شدن با واقعیات را ندارد به مقاومت انگیخته می شود. مقاومت وی ممکن است در رفتارش این طور نمود کند که با ناراحتی آشکاری با درمانگرمخالفت نماید و یا ممکن است فقط تشویشی در دل وی بیفتد، احساس کند معذب است ، ذهنش دیگر کار نکند و زبانش به بیان آزادانه اندیشه ها ، احساسات و خاطرات خود نچرخد. این گونه واکنش ها، واکنش های دفاعی بیمار می‌باشند(هورنای، ترجمه پارسای، ۱۳۶۳).

فروید نیزکشف کرده بود دیر یا زود بیمارانش ‌در نقل داستان هایشان به نقطه ای می‌رسند که نمی توانستند یا مایل نبودند آن را ادامه دهند. او معتقد بود این مقاومت ها نشانگر آن هستند که بیماران به خاطرات یا اندیشه هایی رسیده اند که یادآوری آن ها بیش از اندازه وحشتناک ، شرم آور یا نفرت انگیز است. فروید فکر می کرد که مقاومت نوعی حفاظت در برابر درد هیجانی است و حضور درد خود نشانه آن است که روانکاو به منبع مشکل نزدیک می شود و روانکاو باید به پیگیری در این زمینه ادامه دهد( شولتز و شولتز،ترجمه سیف و همکاران،۱۳۸۶).

دوانلو(۱۹۸۷، به نقل از قربانی ۱۳۸۲) نیز معتقد است درد و خشم ایجاد شده در بیمار گاهی آن قدر شدید و غیرقابل تحمل است که در اثر آن فرد ناهشیارانه و به شیوه های مختلف تصمیم می‌گیرد از نزدیک شدن احساسی به دیگران بگریزد. زیرا نزدیکی دیگران و روابط صمیمی ممکن است بازهم چنین دردی دراو ایجاد کند. چنین پدیده ای منجر به بناشدن لایه‌های دفاعی جهت حفاظت سیستم درون روانی می شود. این لایه دفاعی حفاظتی در بیماران در قالب یک دیوار نامرئی برای پیشگیری از ارتباطات صمیمی و رضایت بخش انسانی منجر می شود. چنین بیمارانی اغلب نسبت به هر نوع درمانی مقاومت نشان می‌دهند.

کرینگ^[۱۶]، اسمیت^[۱۷] و نیل^[۱۸] (۱۹۹۴) نیز معتقدند برخی افراد هیجان را آزادانه و بدون نگرانی از پیامدهای آن افشا می‌کنند و برخی دیگر در انتقال حالات هیجانی، محافظه کارندو این درحالی است که عده ای از این افراد که هیجان خود را افشا نمی کنند، راحت اند اما بعضی از آن ها وقتی هیجانشان را بازداری می‌کنند، تنیده و با خطر آشفتگی، روانشناختی و مشکلات بالقوه جسمانی روبرو هستند.

۲-۱۳- بازداری: تهدیدی برای سلامت

یافته های پژوهشی حاکی از این است که مردم بیش از۹۵% تجارب روزمره ی خودرابا دیگران درمیان می‌گذارند. اما درمیان گذاشتن بخش کوچکی از تجارب زندگی با دیگران مشکل است. براین اساس درلگا^[۱۹] و همکاران(۱۹۹۳،نقل ازکاتمن و سوانسون،۲۰۰۲)بین اطلاعات شخصی^[۲۰] واسرار شخصی تمایز قائل شدند. اطلاعات شخصی به مواردی اشاره دارد که دیگران در موردما نمی داننداما اگر کسی از ما بخواهد،‌در مورد آن‌ها صحبت می‌کنیم مثل سلیقه ها،علایق، عقاید،نگرش هاو… اما اسرارشخصی اطلاعاتی است که به صورت فعال از دیگران مخفی نگه داشته می شود. برخی از این تجارب و افکار با ارزش‌های شخصی افراد مغایربوده ویا به قدری دردناک هستند که به خاطر آوردن صحبت درمورد آن ها بسیار سخت و دشوار می‌باشد(کوالسکی^[۲۱]،۱۹۹۹،نیدرهافر^[۲۲] وپنه بیکر^[۲۳]،۲۰۰۵).

تحت چنین شرایطی افراد از آشکار کردن افکار و احساسات خود جلوگیری می‌کنند و یا اصطلاحا آن ها را باز داری می‌کنند. تلاش برای مخفی نگه داشتن افکار و احساسات موجب سرکوب آن ها شده و سرکوب تجارب هیجانی دردناک منجربه تجلی آنهادرقالب رویاها، افکار ناخواسته مزاحم^[۲۴] و نشخوارهای^[۲۵] ذهنی می‌گردد(وگنر^[۲۶] و لانه^[۲۷]،۱۹۹۵).

ذهن ما در راستای حفظ تعادل خود با تکرار و مرور تجارب ناخوشایند سعی در جذب و ‌درون‌سازی تجارب دارد. به عبارت بهترتجارب آسیب زا مکررا به خاطر می‌آیند تادر محتویات حافظه به عنوان یک تجربه ی معمولی جذب شونداما سرکوب و بازداری این تجارب درصورتی که به مدت طولانی ادامه یابد تبعات نامطلوبی برای افراد خواهد داشت (قربانی،۱۳۸۰).

به لحاظ نظری حرف نزدن درمورد وقایع ، افکار و تجربیات مهم زندگی مستلزم این است که ذهن به صورت فعال از آشکار شدن این افکار و احساسات جلو گیری کند. این فرایند به عنوان یک استرس زای مزمن عمل کرده و منجر به اختلالات متعددی می شود.

یافته های پژوهشی متعددی تبعات منفی بازداری را به اثبات رسانده اند، به عنوان مثال کگان^[۲۸] و همکاران(۱۹۹۸،نقل از پنه بیکر، زیچ^[۲۹] و ریمه^[۳۰]، ۲۰۰۱) گزارش کردند. که بازداری در کودکان ، با سطح بالای کورتیزول ، فعالیت شدید سیستم اعصاب خودمختار، آسیب پذیری ‌در مقابل‌ سرما و عفونت و آلرژی رابطه مستقیم دارد.

پتری، بوت و پنه بیکر(۱۹۹۸) گزارش‌های فراوانی در خصوص تبعات نامطلوب بازداری و سرکوب افکار و احساسات از طریق سرکوب و تضعیف سیستم ایمنی بدنی افراد را مستعد ابتلا به بیماری‌های متعدد جسمانی و متقاعب آن اختلالات روانی می‌سازد.

پنه بیکر وسوسمان^[۳۱](۱۹۹۸) در پژوهش خود دریافتند که بازداری با مشکلات مختلف جسمی و روانی از قبیل مراجعه مکرربه پزشک، اضطراب، افسردگی و بی خوابی همبسته است. وگنر و لانه (۱۹۹۵) نیز نشان دادند که بین بازداری و اعمال مجرمانه رابطه وجود دارد به عنوان مثال افرادی که مرتکب جرایم جنسی می‌شوند اغلب درخانواده هایی رشد یافته اند که درآنها صحبت و آگاهی از مسائل جنسی به شدت سرکوب شده است.

گاهی بازداری احساسات ، افکار و تجارب هیجانی به صورت یک سبک شخصیتی در می‌آید که اصطلاحا شخصیت بازداری شده نامیده می شود شخصیت بازدای شده یک الگوی رفتاری پایدار است که در آن میل به بیان احساسات و افکار سرکوب می شود.

مطالعات متعددی از ارتباط بین شخصیت بازداری شده^[۳۲] و اختلالات مختلف حمایت می‌کنند. افراد بازدارنده هنگام رویارویی با یک تکلیف چالش برانگیز حتی نسبت به افراد مضطرب فشارخون بالاتری دارند. خطر سرکوب خشم به مراتب بیشتر.از خطر ابراز آن است به طوری که سرکوب خشم همبستگی بالایی با بیماری های قلبی-عروقی دارد (پنه بیکر، ۱۹۹۷)

سوالات پژوهش عبارتنداز:

آیا فشارهای شغلی بر میزان مسئولیت پذیری معلمان مقطع متوسطه تاثیر گذار بوده است؟

آیا فشارهای شغلی بر شخصیت اجتماعی مقطع متوسطه تاثیر گذار بوده است؟

آیا فشارهای شغلی بر وضعیت روحی و روانی معلمان مقطع متوسطه تاثیر گذار بوده است؟

این پژوهش بر حسب هدف کاربردی است. از آنجائی که محقق در این پژوهش به دنبال عقاید و دیدگاه­ های معلمان دوره متوسطه در زمینه فشارهای شغلی ‌می‌باشد، گردآوری داده ها به روش توصیفی از نوع پیمایشی به صورت زمینه یابی- مقطعی است. نمونه آماری مورد پژوهش با بهره گرفتن از جدول تعیین حجم نمونه مورگان^[۳]۲ با بهره گرفتن از روش نمونه گیری تصادفی گردآوری شده است که ۱۶۲ نفر می­باشند.به منظور جمع‌ آوری اطلاعات موردنیاز از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است، که این پرسشنامه جهت بررسی ابعاد و مؤلفه های فشارهای شغلی معلمان در ابعاد مسئولیت پذیری، شخصیت اجتماعی، وضعیت روحی و روانی ‌می‌باشد. شاخص پایایی که توسط نرم افزار SPSS و ضریب آلفا کرونباخ مورد سنجش قرار گرفته که یک روش اعتباریابی است که همسانی درونی آزمونی را ارزشیابی می­ کند و نشان می­دهد که سوال­های تا چه اندازه توانایی دارد تا خصیصه واحدی را اندازگیری نماید.
پایایی به دست آمده از این تحقیق از طریق آلفا کرونباخ ۸۳/۰ بوده که پایایی بسیار خوب رانشان می­دهد. بعد از جمع‌ آوری پرسشنامه و طبقه بندی و سازماندهی اطلاعات نسبت به تجزیه و تحلیل داده ­های پژوهش اقدام گردید ‌به این منظور محقق از روش های آماری توصیفی و استنباطی استفاده نمود که در بخش آمار توصیفی از جداول و نمودارفراوانی، درصد فراوانی و میانگین داده ­ها و در بخش آمار استنباطی از نرم افزارSPSS به منظور تعین معنادار بودن داده ها از آزمون T تک نمونه ای برای سنجش متغیرها استفاده شده است.

یافته های پژوهش

نتایج توصیفی داده ها

یافته های پژوهش نشان می­دهد. از لحاظ سنی از مجموع نمونه ها ۱۸درصد دارای سنی بین ۲۰ تا ۳۰ سال بودند، ۶۲درصد ۳۱ تا ۴۰ سال و۲۰درصد ۴۱ تا۵۰ سال می­باشند. اما از لحاظ پراکندگی مدارک تحصیلی۹ درصد دارای مدرک فوق دیپلم، ۶۷ درصد لیسانس و ۲۴ درصد فوق لیسانس می­باشند. همچنین ‌بر اساس سابقه خدمت ۴ درصد از مجموع نمونه­ ها ۱تا ۵ سال، ۱۱ درصد ۶ تا۱۰ سال، ۵۲ درصد ۱۱ تا۲۰ سال و ۳۳ درصد ۲۱ تا۳۰ می­باشند.

یافته های حاصل از بررسی سوال اول پژوهش

یافته ­های پژوهش نشان می­دهد میانگین نمرات وضعیت موجود شاخص فشار شغلی در میان معلمان مدارس متوسطه شهرستان بهشهر (۰۸/۱۲) ‌می‌باشد به منظور تعیین وضعیت موجود، میانگین به دست آمده با میانگین نظری (۹) نمرات مورد مقایسه قرار گرفت وبا توجه به سطح معناداری به دست آمده (۰۰۰/۰ = sig) حاصل از جدول (۴-۶) ‌می‌توان نتیجه گرفت، که فشارهای شغلی بر مسئولیت پذیری معلمان تاثیر دارد.

یافته های حاصل از بررسی سوال دوم پژوهش

یافته ­های پژوهش نشان می­دهد میانگین نمرات وضعیت موجود شاخص فشارهای شغلی در میان معلمان مدارس متوسطه شهرستان بهشهر (۰۲/۱۸) می‌باشد به منظور تعیین وضعیت موجود، میانگین به دست آمده با میانگین نظری(۱۵) نمرات مورد مقایسه قرار گرفت وبا توجه به سطح معناداری به دست آمده (۰۰۰/۰ = sig) حاصل از جدول (۴-۷) ‌می‌توان نتیجه گرفت، که فشارهای شغلی بر شخصیت معلمان تاثیر دارد.

یافته های حاصل از بررسی سوال سوم پژوهش

یافته ­های پژوهش نشان می­دهد میانگین نمرات وضعیت موجود شاخص فشارهای شغلی در میان معلمان مدارس متوسطه شهرستان بهشهر (۰۱/۲۳) ‌می‌باشد به منظور تعیین وضعیت موجود، میانگین به دست آمده با میانگین نظری(۲۱) نمرات مورد مقایسه قرار گرفت وبا توجه به سطح معناداری به دست آمده (۰۰۰/۰ = sig) حاصل از جدول (۴-۸) ‌می‌توان نتیجه گرفت، که فشارهای شغلی بر وضعیت روحی وروانی معلمان تاثیر دارد.

یافته های حاصل از بررسی سوال اصلی پژوهش

یافته ­های پژوهش نشان می­دهد میانگین نمرات وضعیت موجود شاخص فشارهای شغلی در میان معلمان مدارس متوسطه شهرستان بهشهر (۳۲/۶۵) ‌می‌باشد به منظور تعیین وضعیت موجود، میانگین به دست آمده با میانگین نظری(۶۳) نمرات مورد مقایسه قرار گرفت وبا توجه به سطح معناداری به دست آمده (۰۰۰/۰ = sig) حاصل از جدول (۴-۹) ‌می‌توان نتیجه گرفت، که وضعیت فشارهای شغلی در بین معلمان زن مدارس متوسطه در سطح بالایی قراردارد.

بحث و تفسیر داده ها

یافته های سوال اول پژوهش نشان می‌دهد فشارهای شغلی بر مسئولیت پذیری معلمان تاثیر دارد.
.یافته های به دست آمده با یافته ­های پژوهشی حسینی(۱۳۸۸)گلشنی (۱۳۸۹)، نکوئی مقدم (۱۳۹۰)، سواراندی (۲۰۰۳) مطابقت دارد به صورتی که به میانگین های به دست آمده در یافته های تحقیقات حسینی نزدیکتر می‌باشد و معناداری اثرات مؤلفه‌ فشارهای شغلی بر مسولیت پذیری معلمان زن را به درستی نشان داده است.

یافته های سوال دوم پژوهش نشان می‌دهد که فشارهای شغلی بر شخصیت اجتماعی معلمان تاثیر دارد..یافته های به دست آمده با یافته ­های پژوهشی حسینی(۱۳۸۸) نکوئی مقدم (۱۳۹۰)، سواراندی (۲۰۰۳)،پلگرینی و همکار(۲۰۰۱)،براچ(۲۰۰۹) مطابقت دارد به صورتی که به میانگین های به دست آمده در یافته های تحقیقات پلگرینی و همکار نزدیکتر می‌باشد و معناداری اثرات مؤلفه‌ فشارهای شغلی بر شخصیت اجتماعی معلمان زن را به درستی نشان داده است.

یافته های سوال سوم پژوهش نشان می‌دهد که فشارهای شغلی بر وضعیت روحی وروانی معلمان تاثیر دارد. یافته های به دست آمده با یافته ­های پژوهشی عابدی(۱۳۸۱)، نکوئی مقدم (۱۳۹۰)، پلگرینی و همکار(۲۰۰۱) و براچ(۲۰۰۹) مطابقت دارد به صورتی که به میانگین های به دست آمده در یافته های تحقیقات پلگرینی و همکار نزدیکتر می‌باشد و معناداری اثرات مؤلفه‌ فشارهای شغلی بر وضعیت روحی و روانی معلمان زن را به درستی نشان داده است.

یافته های سوال اصلی پژوهش نشان می‌دهد که وضعیت فشارهای شغلی در بین معلمان زن مدارس متوسطه بالاتر از حدمتوسط بوده است. یافته های به دست آمده با یافته ­های پژوهشی عابدی(۱۳۸۱)، حسینی(۱۳۸۸)، پرداختچی(۱۳۸۸)، پلگرینی و همکار(۲۰۰۱)، براچ(۲۰۰۹)، دنیس و ادوارد (۲۰۰۷) مطابقت دارد به صورتی که به میانگین های به دست آمده در یافته های تحقیقات پرداختچی نزدیکتر
می‌باشد و معناداری اثرات مؤلفه‌ فشارهای شغلی بر معلمان زن را به درستی نشان داده است.

نتیجه گیری