پژوهش منطقی (زیر چاپ؛ به نقل از عابدینی و زمانی، ۱۳۹۱) نیز از جمله پژوهشهای داخلی است که به بررسی انگیزش دانشجویان دختر و پسر برای استفاده از تلفن همراه پرداخته است. نتایج این پژوهش که روی دانشجویان دانشگاه تربیت معلم صورت گرفته است نشان دهنده شش عامل به شرح زیر است:
-
- استفاده جهت تعمیق روابط بین شخصی.
-
- استفاده ارتباطی پیشرفته.
-
- استفاده های ابزاری از نرم افزارها.
-
- استفاده های فنی از تلفن همراه.
-
- استفاده های تفریحی از تلفن همراه.
- استفاده جهت آگاهی از زمان و تقویم.
نتایج پژوهشهای انجام شده نشان دادهاند که اگر چه نوع استفاده از تلفن همراه در دانشجویان دختر و پسر تفاوت معنادار دارد، اما میزان استفاده از تلفن همراه در آنان تفاوت معنادار ندارد. نتایج پژوهشها در مورد نوع استفاده از تلفن همراه حاکی از این است که ۹۱ درصد از دانشجویان دختر از ارسال پیام کوتاه برای ابراز احساسات، علاقه و عواطف به دیگران استفاده میکنند (اقبال، ۲۰۱۰؛ به نقل از عابدینی و زمانی، ۱۳۹۱).
طبق نظریه های مربوط به تفاوتهای جنسیتی، مردان و زنان به طور کلی از یکدیگر متفاوت هستند و تفاوت آن ها یا جنبه عاطفی و احساسی و یا جنبه ابزاری دارد (پارسونز و بیلز[۱۴]، ۱۹۵۵؛ به نقل از عابدینی و زمانی، ۱۳۹۱). اعتقاد بر این است که تفاوتهای جنسیتی در رابطه با فناوریها و استفاده از آن ها نیز حائز اهمیت است. به عنوان مثال واجسمن[۱۵] (۱۹۹۱؛ به نقل از عابدینی و زمانی، ۱۳۹۱) معتقد است فرایندهای اجتماعی مختلف باعث شده اند که فناوریها بیشتر مردانه باشند تا زنانه و یکی از دلایل آن مربوط به این است که طراحی این فناوریها توسط مردان و بر اساس علایق مردانه صورت میگیرد. لذا در حال حاضر ادراک افراد از فناوریهای جدید به صورت موضوعی برای تحلیلهای جنسیتی درآمده است، به طوری که اعتقاد بر این است که مردان از تلفن همراه استفاده تکلیف مدار[۱۶] دارند، در حالی که استفاده زنان از تلفن همراه به صورت شخص مدار[۱۷] بوده و با هدف حرف زدن با دیگران صورت میگیرد (لوهان[۱۸]،۱۹۹۷؛ بایلی و بارباتو[۱۹]، ۲۰۰۳؛ به نقل از عابدینی و زمانی، ۱۳۹۱).
علاوه بر جنسیت، جایگاه اجتماعی- اقتصادی یکی دیگر از همبستههای استفاده از تلفن همراه است، به طوری که نتایج تحقیقات مختلف نشان داده است نوع و میزان استفاده از تلفن همراه در افراد متعلق به جایگاه اجتماعی – اقتصادی مختلف، متفاوت است (بلومن استوک و ایگل، ۲۰۱۱ ؛ توماس و همکاران، ۲۰۱۰ ؛ به نقل از عابدینی و زمانی، ۱۳۹۱). البته لازم به توضیح است که نتایج این تحقیقات در مورد ارتباط بین جایگاه اجتماعی – اقتصادی و استفاده از تلفن همراه تا حدودی مبهم و ناهمگون است. برای مثال نتایج تحقیق توماس و همکاران (۲۰۱۰) حاکی از این است که کودکان و نوجوانان متعلق به جایگاه اجتماعی – اقتصادی پایین نسبت به کودکان و نوجوانان متعلق به جایگاه اجتماعی- اقتصادی بالا، نه تنها دارای بیش از یک دستگاه تلفن همراه هستند، بلکه تعداد مکالمات بیشتر و طولانیتری نیز درطول روز دارند. در حالی که این نتایج در پژوهش مزیی، بنیی و مولر[۲۰](۲۰۰۷؛ به نقل از عابدینی و زمانی، ۱۳۹۱) برعکس است.
آسیب شناسی تلفن همراه:
امروز تلفن همراه به عنوان یکی از مظاهر فناوری ارتباطی نوین در زندگی فردی و اجتماعی بشر جایگاهی قدرتمند دارد و جزو لاینفک مناسبات روزمره محسوب میشود، بهطوریکه میتوان ادعا کرد برای بسیاری از افراد زندگی بدون آن امکانپذیر نیست یا دستکم مطلوبیتی ندارد. نفوذ کاربردهای تلفن همراه در شئون زندگی پدیدهای جهانی است و در جامعه ما با وجود فروکش کردن تب اولیه استفاده از آن، مقبولیت اش به حدی رسیده که برخی مضرات این فناوری مدرن را مخفی و نادیده نگه میدارد (شرکت فن آوری خدمات سلامت ایرانیان، بیتا). برقراری ارتباط از طریق تلفن همراه هم دارای آثار مثبت و هم دارای پیامدهای منفی در حوزه های متنوع اجتماعی، فرهنگی، رفتاری، روانشناسی، پزشکی، قانونی، جزایی و… به آسیبزایی میپردازد و با کمی دقت و موشکافی میتوان به دامنه تاثیر نامطلوب آن پی برد و آنرا کاهش داده است (کاتز[۲۱]، ۲۰۰۵؛ به نقل از عابدینی و زمانی،۱۳۹۱).
ورود سامانههای جدید فناورانه مبتنی بر امواج الکترومغناطیسی به زندگی روزمره انسان تاثیرات بیولوژیک بسیار خطرناکی بر سلامتی انسان دارد. امواج کوتاه که انسان در داخل منزل و یا محل کار در معرض آن قرار میگیرد زیانهای آشکاری به سلول ها و به ویژه گلبول های قرمز خون وارد کرده و خللی را در آنزیمهای خون ایجاد میکند. برخی مطالعات علمی به احتمال تشدید خطر ابتلا به گلیوما در افرادی دلالت دارد که به مدت بیش از ده سال عادت داشتهاند با گوشی تلفن همراه منحصراًً با یک طرف گوش خود صحبت کنند. از طرفی آستانه شنوایی کسانی که از هندزفری به مدت طولانی در روز برای گوش دادن موزیک استفاده میکنند، آستانه شنوایی پایینتری دارند. دانشمندان با بررسی فعالیت مغز رانندگان دریافتهاند مکالمه با تلفن همراه حین رانندگی توانایی مغز را برای هدایت خودرو و پردازش اطلاعات ترافیک به میزان ۵۰ درصد کاهش میدهد. در این تحقیق از گروهی داوطلب خواسته شد با شبیه ساز رانندگی در بزرگراه رانندگی کنند و هم زمان با تلفن حرف بزنند. در همین حال الکترودها فعالیت مغز و حرکات چشم را در موقعیتهای مختلف مانند هنگام اختلال در جریان ترافیک یا ترمز ناگهانی یک خودرو اندازه گیری کرد. در هر نمونه قدرت واکنش مغز به نصف رسید (شرکت فن آوری خدمات سلامت ایرانیان، بیتا). علاوه بر این، اخیراًً تاثیر منفی استفاده از تلفن همراه بر سلامت جسمی کودکان و نوجوانان مورد تأکید زیادی قرار گرفته است و نتایج پژوهشهای انجام شده در این زمینه نیز از این موضوع حمایت میکنند (لتگب[۲۲]، ۲۰۰۸؛ به نقل از عابدینی و زمانی، ۱۳۹۱).
استفاده بیش از حد از تلفن همراه:
امروز تلفن همراه به عنوان یکی از مظاهر فناوری ارتباطی نوین در زندگی فردی و اجتماعی بشر جایگاهی قدرتمند دارد و جزء لاینفک مناسبات روزمره محسوب میشود. بسیاری از محققان معتقدند استفاده بیش از اندازه از تلفن همراه در ذهن و اعصاب کاربران نوعی اعتیاد پدید می آورد که درست مانند اعتیاد به مواد مخدر، الکل، پرخوری، رابطه غیراخلاقی، بازیهای رایانهای و اینترنت مخرب است (حسینی،۱۳۸۴؛ به نقل از یاسمی نژاد و گل محمدیان، ۱۳۹۰).