مقادیر شاخص تصادفی R.I
حال با فرض ثابت بودن R.Iو یک نسبت معروف به نسبت ثبات (C.R) [۳۳] به صورت زیر برای یک ماتریس D محاسبه می شود
( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
C . R = (8-3)
حال چنانچه C.R≤۰٫۱ باشد ، ثبات ماتریس مفروض پذیرفته می شود و چنانچه این نسبت بزرگتر از ۰٫۱ باشد باید از DM خواسته شود که در مقایسه ای خود در جهت سازگاری بیشتر تجدید نظر نمایند .(اصغرپور ؛جواد ،۱۳۷۷)
ابزار مورد استفاده در این تحقیق پرسشنامه است. در این تحقیق از پرسشنامه به روش ANP استفاده شده است .پرسشنامه ANP استفاده شده در این تحقیق ،در ۱۷ صفحه تنظیم شده است .
ابتدای این پرسشنامه ها دموگرافیک در مورد پاسخ دهندگان اختصاص دارد . ۵ مقایسه زوجی اولیه و سوالات مرتبط با آن ها با هدف تشکیل ماتریس تصمیم گیری برای معیارهای سطح اول مدل BSC و زیر معیارهای هر معیار تشکیل شده است .
چیدمان پرسشنامه مشابه ساختار مورد استفاده تویسوز و کهرمان [۳۴] است . بدین ترتیب که در ابتدای پرسشنامه ( صفحات ۳ الی ۵ ) شرح تک تک فاکتورهای موثر برای یکسان نمودن شناخت و درک پاسخ دهندگان از فاکتورهای عملکردی آورده شده و سپس از پاسخ دهندگان خواسته شده که به مقایسه زوجی فاکتورها بپردازند. در انجام مقایسات زوجی از مقیاس اهمیت [۳۵] ۹ تایی استفاده شده است که در قیاس با مقیاسهای ۵ تایی و ۶ تایی ، پاسخ دهندگان آزادی عمل بیشتری در انتخاب خواهند داشت.
۳-۱۲- اعتبار سنجی ابزار تحقیق
پیش از بخش پرسشنامه و گردآوری نظر خبرگان ، روایی [۳۶] پرسشنامه توسط گروهی از صاحب نظران عرصه IT و ERP تائید شد . ترکیب این گروه به قرار زیر است :
یک استاد
سه مدیر بخش IT سازمان که بیش از پنج سال در زمینه نرم افزار ERP فعالیت داشته اند .
هدف از اعتبار سنجی ، اطمینان یافتن از وضوح ، دقت و معنادار بودن گویه های پرسشنامه برای پاسخ دهندگان است . در این مرحله به صورت آزمایشی از شرکت کنندگان در نظرسنجی خواسته شد تا در حضور محقق و پس از مطالعه دقیق نامه آغازین پرسشنامه ، نحوه پاسخگویی به پرسشنامه و جدول شرح فاکتورهای عملکردی ERP ، به پرسشنامه پاسخ داده و محقق را از نظرات خود مطلع نمایند .
نمونه نهایی از ابزار تحقیق و توسعه داده شده در ضمیمه این پژوهش می توان یافت .
۳-۱۳- جمع آوری نظر خبرگان
هدف این فاز از تحقیق ، الویت بندی فاکتورهای عملکردیERP پس از پیاده سازی است . بنابراین لازم است جامعه پاسخ گو به پرسشنامه از تجربه کافی در زمینه پروژه ERP برخوردار باشند . به دلیل لزوم پیاده سازی موفق ERP جهت بررسی فاکتورهای عملکردی پس از پیاده سازی ، شرکت هواپیمایی هما ( IRAN AIR ) که تجربه ای حدوداً موفق در پیاده سازی ERP داشته است به عنوان مطالعه موردی انتخاب شد . برای انتخاب جامعه آماری نظر ۲۰ خبره از بخش های IT ، که از دانش و تجربه ای بیش از دو سال در زمینه کار با نرم افزار برخوردار بودند استفاده شد و نظر این افراد به عنوان خبره جهت الویت بندی فاکتورهای عملکردی ERP گردآوری شد .
۳-۱۴ فرایند تحلیل شبکه‌ای (ANP)
در دنیای واقعی موارد متعددی وجود دارد که تصمیمگیری در مورد آنها مستلزم در نظر گرفتن چندین معیار متفاوت است. به این گونه مسایل اصطلاحاً مسایل چندمعیاره گویند: نمونه‌هایی از این تصمیمات در انتخاب شغل، همسر، دانشگاه و… قابل بررسی هستند.
از سوی دیگر تا کنون ابزارها و روش‌های متعددی برای حل مسایل چندمعیاره ارائه شده است. یکی از کارآمدترین این تکنیک‌ها فرایند سلسله مراتبی[۳۷] AHP بوده است که توسط توماس ال ساعتی در سال ۱۹۸۰ مطرح شد. پس از چندی به دلیل آنکه روش AHP ، جامعیت لازم را نداشت، ساعتی در سال ۱۹۹۶ روش گسترش یافته‌ای تحت عنوان فرایند تحلیل شبکه‌ای[۳۸] (ANP) را ارائه نمود. در ادامه به مقایسه کلی این دو روش پرداخته و سپس در مورد روش ANP به تفضیل بحث می‌نماییم.
طبق گفته دکتر ساعتی [۷۲]، ANP یک روش کلی‌تر از AHP است برای مقایسه این دو روش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ANP با مجاز شمردن وابستگی، از AHP که فقط شامل حالت استقلال است، فراتر می‌رود. در حقیقت AHP به عنوان حالت خاصی از ANP به شمار می‌رود.
- ANP با وابستگی عناصر در یک مجموعه (وابستگی داخلی) و وابستگی عناصر در مجموعه‌های مختلف (وابستگی خارجی) در ارتباط است.
- ساختمان شبکه‌ای ANP، این امکان را می‌دهد که هر مسئله تصمیمگیری را بدون نگرانی از این که چه چیزی اول می آید و چه چیزی بعداً ارائه کنیم.
- ANP یک ساختار غیرخطی است، در حالی که یک سلسله مراتب، با یک هدف در بالاترین سطح، و گزینه‌ها در سطح زیرین، ساختار خطی دارد.
- ANP نه فقط عناصر، بلکه گروه‌ها یا خوشه‌هایی از عناصر را که اغلب در دنیای واقعی نیز نیاز می‌شود، از نظر حق تقدم، مرتب می‌کند.
بسیاری از مسایل تصمیمگیری نمی‌توانند به صورت سلسله مراتبی ساختاربندی شوند و یا به صورت یک شبکه با آنها رفتار نمود ، چون دربردارنده وابستگی و اثر متقابل عناصر سطح بالاتر روی عناصر سطح پایین‌تر می‌باشند. شکل‌های ۳-۱ و ۳-۲ تفاوت میان سلسله مراتب‌ها و شبکه‌ها را نشان می‌دهد. سلسله مراتب، دارای ساختار خطی بالا به پایین است. شبکه، در تمام جهان گسترش می‌یابد و شامل سیکل‌هایی میان خوشه‌ها[۳۹] و حلقه‌های[۴۰] درون هر خوشه می‌شود.که در این تحقیق مطابق با معیارها و گزینه ها شکل ۳-۹ حاصل می شود.
آرمان
معیارها
گزینه‌ها
شکل ۳ – ۱ : جزییات یک سلسله مراتب سه سطحی
سلسله مراتب خطی
آرمان
معیارها
زیرمعیارها
گزینه‌ها
مولفه، خوشه (سطح)
عنصر
شبکه بازخورد همراه با مولفه‌هایی که وابستگی درونی و بیرونی میان عنصرشان دارند.
حلقه درون یک مولفه که وابستگی عناصر داخل آن مولفه نسبت به یک ویژگی مشترک را نشان می‌دهد.
بازخورد
کمانی از مولفه C4 به C2 که وابستگی بیرونی عناصر C2 به عناصر C4 نسبت به یک ویژگی مشترک را نشان می‌دهد.
شکل ۳-۲: تفاوت ساختاری میان یک شبکه خطی و یک شبکه غیرخطی
ساختار بازخوردی، شکل سلسله مراتبی خطی بالا به پایین ندارد بلکه بیشتر شبیه به یک شبکه، با سیکلهای اتصال‌دهنده مولفه‌های[۴۱] عناصر ش[۴۲] که ما آنها را سطوح[۴۳] می‌نامیم، و حلقه‌هایی است که یک مولفه را به خودش وصل می‌کند. همچنین دارای ابتداها[۴۴] و انتهاها[۴۵] است. گروه[۴۶] ابتدا، سرچشمه مسیرهای تاثیر (اهمیت) است و هرگز مقصد چنین مسیرهایی نیست. گره انتها،مقصد مسیرهای تاثیرپذیر است و هرگز سرچشمه چنین مسیرهایی نیست. یک شبکه کامل شامل گره‌های ابتدا؛ گره‌های میانی که از طریق گره‌های ابتدا در مسیرها قرار می‌گیرند، در سیلکل ها واقع می‌شوند یا به گره‌های انتها می‌رسند؛ سرانجام گره‌های انتها می‌باشد. برخی از شبکه‌ها تنها شامل گره‌های ابتدا و انتها هستند. بقیه نیز شامل گره‌های ابتدا و سیکل یا گره‌های انتها و سیکل یا فقط گره‌های سیکل هستند. عملاً اغلب اوقات، مسئله تصمیمگیری دارای بازخورد می‌باشد. این مساله است که اولویت عناصر شبیه به ویژه گزینه‌های تصمیمگیری را تعیین می‌کند. از آن جایی که بازخورد دربردارنده سیکل هاست، و چرخش می‌تواند فرآیندی بی‌پایان باشد. عملیات مورد نیاز برای استخراج اولویت‌ها سخت‌تر از عملیات مشابه در سلسله مراتب‌ها می‌شوند. حل پیچیدگی، چالشی برای نیروی عقلانی و نیازمند محاسبات دقیق است.
در حال حاضر افرادی که در امر تصمیمگیری فعالیت می‌کنند، در تلاششان برای ساده‌سازی پیچیدگی، بیشتر از ساختارهای سلسله مراتبی بسیار ساده متشکل از آرمان، معیارها و گزینه‌ها استفاده می‌کنند. در عین حال نه تنها تصمیمات گرفته شده از طریق یک سلسله مراتب ساده سه سطحی، متفاوت از تصمیمات حاصل از یک سلسله مراتب چندسطحی است، بلکه تصمیمات حاصل از یک شبکه نیز به طور معناداری متفاوت از تصمیمات حاصل از یک سلسله مراتب پیچیده‌تر است. ما نمی‌توانیم با ساختار ساده دو سطحی معیارها و گزینه‌ها، به طور مصنوعی، پیچیدگی را از بین ببریم و انتظار دریافت خروجی اثرات متقابل به شکل قضاوت‌های بسیار فشرده‌ای که واقعیات را به درستی انعکاس دهند، داشته باشیم. ما باید یاد بگیریم که این قضاوت‌ها را از طریق ساختارهای تفضیلی‌تر، تجزیه کنیم و استدلالات و محاسباتمان را در سطحی بالا اما با روش‌هایی ساده برای کمک به درکمان از پیچیدگی اطرافمان سازمان‌دهی نمائیم. تجربه نشان می‌دهد که انجام این کار خیلی دشوار نیست، اگرچه زمان و تلاش بیشتری می‌برد. درواقع ما باید از شبه‌های بازخوری برای رسیدن به نوعی از تصمیمات مورد نیاز جهت مواجهه، آینده استفاده کنیم.
برای بررسی استقلال متقابل عناصری همچون معیارها به صورت ذیل عمل می‌شود: تشکیل ماتریس صفر و یک «معیار به معیار» با بهره گرفتن از عدد یک که به معنای وابستگی یک معیار به معیار دیگر است و در غیراین‌صورت عدد صفر. نیازی نیست که یک معیار به خودش وابسته باشد، مانند صنعتی که ممکن است از محصول خودش استفاده نکند. به ازای هر ستون این ماتریس، تنها برای معیارهای وابسته، یک ماتریس مقایسات زوجی تشکیل دهید، بردار اولویت را استخراج نمایید و آن را با عدد صفر برای معیارهای بیرون نگه داشته شده، تکمیل نمایید. اگر ستونی کلاً صفر بود آن‌گاه برای ارائه اولویت‌ها، یک بردار صفر اختصاص دهید. سوال مطرح درخصوص مقایسه چنین است: برای معیاری مفروض، کدامیک از دو معیار نسبت به آرمان یا نسبت به معیار کنترلی سطح بالاتر، وابستگی بیشتری به آن مغایر مفروض دارند؟
۳-۱۴-۱ ابر ماتریس[۴۷] یک سیستم بازخوردی
فرض کنید که سیستمی متشکل از N مولفه داریم که در آن عناصر هر مولفه بر یکدیگر اثر متقابل دارند یا روی برخی یا تمام عناصر مولفه‌ای دیگر نسبت به یک ویژگی کنترل‌کننده اثرات متقابل کل سیستم همچون انرژی یا سرمایه یا خط مشی تاثیر می‌گذارند.
