(نمودارهای ۴-۱۱ رابطه اندازه شرکت با متغیرهای میزان هموارسازی سود تقسیمی براساس مدل های ۱و۲ تحقیق)
همانطور که در نمودارهای فوق میتوان مشاهده کرد رابطه اندازه شرکت (Size) با متغیر هموارسازی سود تقسیمی بر اساس مدل لینتنر (SOA I ) به شکل مثبت مشاهده می شود و رابطه این متغیر با میزان هموارسازی سود تقسیمی بر اساس مدل مبتنی بر سود تقسیمی هدف (SOA II ) به صورت خطی مستقیم و فاقد جهتگیری خاصی ملاحظه می شود.
۴-۵ تجزیه و تحلیل مدل های تحقیق
همانطور که در فصل سوم ذکر شد، در این تحقیق سعی شده است تا به بررسی عوامل تاثیرگذار (عوامل داخلی شرکت و عوامل مرتبط با صنعت) بر هموارسازی سود تقسیمی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته شود. برای بررسی دقیق تاثیر متغیرهای مختلف بر میزان هموارسازی سود تقسیمی، ابتدا با بهره گرفتن از آزمونهای مبتنی بر مقایسه میانگین، به بررسی وضعیت هر یک از متغیرهای تحقیق در گروه های مختلف (از لحاظ درجه هموارسازی سود تقسیمی) پرداخته و سپس بوسیله مدلهای رگرسیونی به بررسی فرضیات تحقیق پرداخته شده و با بهره گرفتن از ضریب همبستگی وجود رابطه بین متغیرهای تحقیق مورد بررسی قرار گرفته است.
( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
۴-۵-۱ بررسی وضعیت هر یک از متغیرها در گروه های مختلف
در این بخش به بررسی وضعیت هر یک از متغیرهای احتمالی تاثیرگذار بر میزان هموارسازی سود تقسیمی در شرکتهایی با وضعیت متفاوت از نظر درجه هموارسازی اعمال شده پرداخته شده است. بدین منظور هر یک از شرکتهای نمونه تحقیق را بر اساس میزان هموارسازی سود تقسیمی و بر اساس چارک آنها، به چهار گروه به ترتیب از کمترین تا بیشترین درجه هموارسازی سود تقسیمی گروهبندی نموده و سپس به بررسی وضعیت هر یک از متغیرهای تاثیرگذار، در دو بخش متغیرهای مربوط به شرکت و متغیرهای مربوط به صنعت، در هر یک از گروه های چهارگانه پرداخته شده که نتایج بدست آمده به شرح جدول زیر است:
(جدول ۴-۷ نمایه الف)
(جدول ۴-۸ نمایه ب)
در جدول فوق ستونهای دوم تا پنجم به ترتیب بیانگر میانگین متغیرهای مورد بررسی در هر یک از چهار گروه مورد بررسی میباشد که به ترتیب دارای کمترین تا بیشترین سطح هموارسازی سود تقسیمی میباشد. ستون ششم و هفتم نیز نشان دهنده مقدار آماره F و سطح معناداری (Prob) تفاوت بین گروه های مختلف است. نتایج بدست آمده به شرح فوق نشان میدهد که در بخش نخست (Panel A) مربوط به گروهبندی شرکتها بر اساس هموارسازی سود تقسیمی مبتنی بر مدل لینتنر (SOA I) میباشد. نتایج بدست آمده نشان میدهد که متغیرهای نسبت نگهداشت وجوه نقد (Cash)، نسبت تقسیم سود (DivLVL)، میزان دارایی های ثابت مشهود (Tang) و سن شرکت (Age) در سطح اطمینان ۹۵% در بین گروه های مختلف از نظر هموارسازی سود تقسیمی دارای تفاوت معنادار هستند. به عبارت دیگر این نتیجه نشان میدهد که متغیرهای یاد شده بر میزان هموارسازی سود تقسیمی تاثیرگذار بوده اند بطوری که مقادیر هر یک از این متغیرها در مجموع در گروههایی که از لحاظ میزان هموارسازی سود تقسیمی در وضعیت متفاوتی قرار دارند، متفاوت است. دیگر نتایج بدست آمده نشان میدهد که متغیرهای نوسان بازده سهام (Return_VOL)، نوسان سود (EBIT_VOL) و جریانات نقدی آزاد (FrCash) با وجود عدم معناداری در سطح اطمینان ۹۵% ، در سطح اطمینان ۹۰% معنادار بوده اند.
نتایج بدست آمده در بخش دوم جدول فوق (Panel B) که مربوط به گروهبندی شرکتها بر اساس متغیر هموارسازی سود تقسیمی مبتنی بر مدل سود هدف (SOA II) میباشد نشان میدهد که متغیرهای نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری سهام (MB)،جریانات نقدی آزاد (FrCash) گردش سهام (Turnover)، اندازه شرکت (Size) و سن شرکت (Age) در مجموع در گروه های مختلف، از نظر هموارسازی سود تقسیمی، دارای تفاوت معنادار و قابل توجه هستند. دیگر نتایج بدست آمده نشان میدهد که متغیر نوسان سود (EBIT_VOL) با وجود عدم معناداری در سطح اطمینان ۹۵% ، در سطح اطمینان ۹۰% معنادار میباشد اما سایر متغیرها از معناداری خاصی برخوردار نیستند.
(جدول ۴-۹ نمایه الف- مدل ۱.)
(جدول ۴-۱۰ نمایه ب- مدل ۲.)
در جدول فوق به بررسی وضعیت متغیرهای مربوط به صنعت بر هموارسازی سود تقسیمی پرداخته شده است. نتایج بدست آمده در بخش اول و دوم جدول فوق نشان میدهد که میزان رقابت در بازار محصولات (HHI) تاثیری معنادار بر میزان هموارسازی سود تقسیمی داشته است. این نتیجه در واقع گویای آن است که میزان رقابت در بازار محصولات، در میان گروه های متفاوت از نظر میزان هموارسازی سود تقسیمی، متفاوت است و این بدان معناست که رقابت در بازار محصولات احتمالاً تاثیر معناداری بر هموارسازی سود تقسیمی دارد. دیگر نتایج بدست آمده نشان میدهد که متغیر نوسان در بازده سهام حاضر در صنعت (ind_Return_VOL)، به عنوان یکی دیگر از متغیرهای مرتبط با صنعت، در مجموع در گروه های مختلف، از نظر هموارسازی سود تقسیمی، دارای تفاوت معنادار و قابل توجه نیست و احتمالاً این متغیر بر هموارسازی سود تقسیمی تاثیر معناداری ندارد.
۴-۵-۲ آزمون فرضیات تحقیق با بهره گرفتن از مدل های رگرسیونی تحقیق
با توجه به اینکه در این تحقیق در پی بررسی تاثیر عوامل مربوط به شرکت و عوامل مرتبط با صنعتی که شرکت در آن فعالیت دارد بر هموارسازی سود تقسیمی (بر اساس مدلهای لینتنر و مدل مبتنی بر سود هدف) هستیم، در بخشهای زیر ابتدا نتایج بدست آمده از مدلهای تحقیق در دو بخش عوامل مربوط به شرکت و نیز عوامل مربوط به صنعت با بهره گرفتن از مدل لینتنر (جهت سنجش هموارسازی سود تقسیمی) عنوان شده و سپس نتایج مدلهای یاد شده بر اساس مدل سود تقسیمی هدف به عنوان معیار سنجش هموارسازی سود تقسیمی ذکر شده که به شرح بخشهای زیر است:
در این تحقیق سعی شده تا با بهره گرفتن از رویکرد داده های ترکیبی (پانل) به بررسی تاثیر عوامل داخلی و عوامل مرتبط با صنعت بر هموارسازی سود تقسیمی شرکتهای پذیرفته شده در بورس تهران پرداخته شود. داده های ترکیبی[۶۲] (پانل) مجموعه ای از داده ها هستند که شامل چند مقطع و چند دوره زمانی میباشد. مقطع می تواند بیانگر گروه ها، شرکتها و صنایع باشد. در واقع داده های ترکیبی (پانل)، تلفیقی از داده های مقطعی و سری زمانی هستند (سوری، ۱۳۹۱).
مدلهای رگرسیونی داده های ترکیبی خود شامل سه الگوی متفاوت میباشد که عبارتند از:
الف) مدل تجمیعی[۶۳] Yit = β′Xit + α + εit
این مدل با روش OLS قابل برآورد است و نتایج تخمینهای آن سازگار و کارا خواهد بود.
ب) مدل اثرات ثابت[۶۴] Yit = β′Xit + αi + εit
در مدل اثرات ثابت به هر گروه یک مقدار ثابت مانند αi اختصاص داده می شود. مقدار ثابت مذکور در طول زمان تغییری نمیکند اما از یک گروه به گروه دیگر دچار تغییر می شود.
ج) مدل اثرات تصادفی[۶۵] Yit = β′Xit + α + ui + εit
در رویکرد تصادفی تصریح می شود که ui عنصر تصادفی مختص هر گروه است.
جهت برآورد خط رگرسیون از دادههای ترکیبی، مدل تجمیعی ضریب ثابت مشترکی را برای تمام اعضای دادههای ترکیبی در نظر میگیرد(αi = α)، مدل اثرات ثابت ضریب ثابتهای متفاوتی برای هر عضو دادههای ترکیبی برآورد میکند(αi ≠ αj) و در مدل اثرات تصادفی ضریب ثابتها برای اعضای دادههای ترکیبی به صورت متغیر تصادفی هستند (αit = α + uit).
برای انتخاب بهترین روش تخمین مدل، ابتدا بایستی مدل مناسب تحقیق مشخص گردد. برای تعیین مدل مناسب برای تخمین داده های ترکیبی به شرح زیر عمل می شود:
۱) با بهره گرفتن از آزمون F (که به آزمون چاو، آزمون F لیمر و آزمون F تعمیم یافته نیز مشهور است) مشخص می شود که داده ها از الگوی تجمیعی پیروی می کنند و یا اینکه دارای اثرات ثابت هستند.
ابتدا باید ببینیم استفاده از الگوی رگرسیون تجمیعی بهتر است یا اینکه الگوی مدل دارای اثرات ثابت است که این امر با بهره گرفتن از آزمون F صورت میگیرد. در این حالت آزمون میکنیم که آیا اثرات گروهی متفاوت هستند (یعنی αi ها متفاوتند) و یا یکسان (یعنی αi ها برابرند). بدین منظور از مدلهای رگرسیونی زیر استفاده می شود:
FE:
Pooled:
در دو مدل فوق، اولین رگرسیون FE است که تفاوتهای درون گروهی را لحاظ می کند و لذا آن را رگرسیون غیرمقید مینامند. رگرسیون دومی تجمیعی است که تفاوتهای گروهی را در نظر نمیگیرد. و ها را یکسان فرض می کند و لذا آن را رگرسیون مقید مینامند. برای هر یک از معادلات R2 را محاسبه کرده و نسبت F را به شرح زیر تشکیل میدهیم.
که در آن ضریب تعیین مدل رگرسیون با اثرات ثابت، ضریب تعیین مدل رگرسیون تجمیعی، n تعداد مشاهدات مقطعی، t تعداد سالهای تحقیق و k تعداد متغیرهای توضیحی (تخمین زنندهها) هستند.
بزرگ بودن F بدان معناست که فرضیهH0 (مبنی بر برابری ضرایب با هم) رد می شود و لذا اثرات ثابت، معنادار است و ها یکسان نیستند و به عبارتی تفاوتهای مربوط به گروه ها و زمانها معنادار است.
فرض صفر و فرض مقابل آن در این آزمون بدین شکل است:
H0: α۱ = α۲ = α۳ =…= αn تمام عرض از مبداها باهم برابرند (الگوی تجمیعی)
H1: αr ≠ αs , r≠s (حداقل یکی از عرض از مبداها با بقیه متفاوت است (الگوی اثرات ثابت
در صورتی که احتمال آماره های F و کای مربع بزرگتر از ۵ درصد باشد فرضیه صفر پذیرفته می شود و مدل تجمیعی ارجح است و در غیر این صورت مدل اثرات ثابت.
۲) در صورتی که برابر نتایج آزمون F مشخص شود مدل اثرات ثابت دارد، با بهره گرفتن از آزمون هاسمن تصادفی بودن یا نبودن این اثرات ثابت مورد بررسی قرار میگیرد.
در صورتی که در آزمون F فرضیه صفر رد شود (به عبارتی فرض الگوی اثرات ثابت پذیرفته شود)، باید جهت تعیین مدل ارجح از بین مدلهای اثرات ثابت و اثرات تصادفی از آزمون هاسمن استفاده می شود.
H0: بین اثرات فردی و متغیرهای توضیحی همبستگی وجود ندارد (الگوی اثرات تصادفی)
H1: بین اثرات فردی و متغیرهای توضیحی همبستگی وجود دارد (الگوی اثرات ثابت)
۴-۵-۲-۱ بررسی تاثیر عوامل مربوط به شرکت بر هموارسازی سود تقسیمی (مدل لینتنر)
نتایج حاصل از مدل نخست تحقیق، که مربوط به بررسی تاثیر عوامل مربوط به شرکت بر میزان هموارسازی سود تقسیمی اعمال شده (بر اساس مدل لینتنر)، به شرح زیر است:
اولین گام در تحلیل مدل فوق، بررسی معنادار بودن کلیت مدل است تا در صورت معناداری، مدل فوق برازش شده و با توجه به نتایج بدست آمده در خصوص نحوه تاثیرگذاری هر یک از عوامل مرتبط با شرکت بر میزان هموارسازی سود تقسیمی اظهار نظر نمود. به عبارت دیگر با تحلیل واریانس رگرسیون در خصوص وجود رابطه خطی بین متغیرهای مستقل و متغیر وابسته اظهار نظر نموده تا در صورت وجود رابطه خطی، از مدلهای رگرسیون خطی جهت برازش مدل استفاده نموده و در غیر این صورت و عدم وجود رابطه خطی از مدلهای دیگری همچون رگرسیون سهمی، لگاریتمی، معکوس و … استفاده کرد.
بنابراین فرضیهای که در خصوص وجود رابطه خطی (معناداری) مدل تحقیق باید آزمون شود به شرح زیر میباشد:
پس از اطمینان از معناداری مدل، برای برآورد ضرایب متغیرهای مستقل تحقیق میتوان فرضهای زیر را با بهره گرفتن از آمارههای t - جزئی انجام داد. فرض صفر متغیرهای مستقل و فرض صفر برای عرض از مبدا ( مقدار ثابت) به صورت زیر است:
و برای میزان ارتباط متغیرهای مستقل به صورت زیر نوشته میشود: