بدون نیتروکسین
e 90/19
d 67/26
c 04/33
با توجه با اینکه کلروفیل یک جزء ملکولی پروتئین است و نقشی که نیتروژن در سنتز پروتئین‌ها و از جمله کلروفیل دارد، مصرف کود نیتروژنه باعث بهبود سنتز کلروفیل و احتمالاً افزایش میزان فتوسنتز می‌شود که نتیجه نهایی آن افزایش نسبی عملکرد نسبت به تیمار‌هایی است که در آنها از نیتروژن کمتری استفاده شده است (ولیلو و همکاران،۱۳۸۹). در اثر کمبود نیتروژن در گیاه، زرد شدن یا کلروزیس به وجود می‌آید که باعث کاهش رشد گیاه و پیری زود رس برگ‌ها می‌شود (مجیدیان و همکاران،۱۳۸۷ الف). باکتری‌های تثبیت کننده نیتروژن با ترشح اسیدهای آمینه مختلف موجب رشد گیاه و افزایش فتوسنتز قسمت‌های هوایی گیاه می‌گردد. همچنین نیتروژن بر هورمون جیبرلین به طور غیرمستقیم و به واسطه سیتوکینین اثر می‌گذارد، به این ترتیب سبب افزایش رشد بخش‌های انتهایی شاخه‌ها و برگ‌های جوان و فتوسنتز در گیاه می‌شود. به واسطه شرکت نیتروژن در ساختار کلروفیل، ارتباط مثبت و معنی‌داری بین نیتروژن برگ و مقدار کلروفیل وجود دارد (سجادی‌نیک و همکاران،۱۳۸۹ ب). پانورا (۱۹۹۱) گزارش کرد که غلظت کلروفیل در گندم تلقیح شده با باکتری آزوسپیریلوم نسبت به تیمار شاهد افزایش یافت. افزایش کلروفیل با اعمال پرایمینگ در سورگوم در مقایسه با شاهد، توسط برخی محققین گزارش شده است (کادیری و هوساینی،۱۹۹۹). در تحقیقی که از اوره به عنوان منبع نیتروژن گیاهان زراعی استفاده شده است، نسبت کلروفیل برگ برای تیمارهای با مصرف بالاتر نیتروژن در مقایسه با تیمارهای با مصرف کمتر نیتروژن، افزایش معنی‌داری نشان داده است(Jeffrey and Gyles, 2003).
( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
۴-۲-۲- شاخص‌های رشد
۴-۲-۲-۱- شاخص سطح برگ (LAI)
نتایج تجزیه واریانس در مورد شاخص سطح برگ نشان می‌دهد که اثرات اصلی کود نیتروژن و نیتروکسین در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار شد (جدول ۴-۲). مطابق نتایج مقایسه میانگین، اثر مصرف نیتروژن توصیه شده، با شاخص سطح برگ معادل ۱/۴، نسبت به تیمار مصرف نصف مقدار توصیه شده تفاوت معنی‌داری نشان نداد. کمترین میزان شاخص سطح برگ مربوط به تیمار بدون مصرف نیتروژن برابر با ۸/۲ بود که با تیمار مصرف نصف مقدار توصیه شده تفاوت معنی‌داری نداشت (جدول ۴-۱۸).
جدول ۴- ۱۸- جدول مقایسه میانگین اثر اصلی مصرف کود نیتروژنه بر شاخص سطح برگ گیاه ذرت.
کود نیتروژنه
۰ kg/ha
۲۲۵ kg/ha
۴۵۰ kg/ha
b 8/2
a 9/3
a 1/4
مطالعات گارنر و همکاران (۱۹۹۰) نشان داد که معمولاً شاخص سطح برگ سه تا پنج، برای تولید حداکثر ماده خشک در اغلب محصولات زراعی مناسب است. تأثیر نیتروژن به ویژه در اوایل دوره رشد موجب توسعه و گسترش سطح برگ می‌شود (میرشکاری و همکاران، ۱۳۸۸). افزایش شاخص سطح برگ، ناشی از سهم عمده نیتروژن در تشکیل ساختار آنزیمهای فتوسنتزی و تولید آسیمیلات‌ها و کلروفیل برگ می‌باشد (Singh et al., 2000). این موضوع بیانگر آن است که در مراحل رشد سریع گیاه که شرایط محیطی اعم از تشعشع، رطوبت و طول روز و درجه حرارت بسیار مناسب بوده، گیاه نیتروژن بیشتری مصرف کرده و اندام‌های هوایی را توسعه می‌دهد و حداکثر شاخص سطح برگ را در کمی بعد از گلدهی تولید می کند (ساجدی و اردکانی،۱۳۸۷). افزایش معنی‌دار شاخص سطح برگ ذرت بر اثر افزایش میزان کود نیتروژن، توسط هانی و همکاران (۲۰۰۶) گزارش شده است.
در مقایسه میانگین اثر نیتروکسین بر شاخص سطح برگ ، شاخص سطح برگ بالاتر (برابر با ۵/۴) در گیاهان تحت تیمار مصرف نیتروکسین مشاهده گردید. شاخص سطح برگ کمتر برابر با ۳/۳ مربوط به تیمار عدم مصرف نیتروکسین بود (جدول ۴-۱۹).
جدول ۴ - ۱۹- جدول مقایسه میانگین اثر اصلی کود زیستی نیترکسین بر شاخص سطح برگ گیاه ذرت.
بدون نیتروکسین
مصرف نیتروکسین
b 3/3
a 5/4
یساری و پاتواردهان (۲۰۰۷) بیان کردند که میزان افزایش سطح برگ، ظرفیت فتوسنتزی گیاه را تعیین می‌کند. این محققان بر افزایش معنی‌دار شاخص سطح برگ، زمانی که کودهای زیستی به کار برده شده بود، تأکید دارند. باکتری‌های تثبیت کننده نیتروژن شامل آزوسپیریلوم، پسودوموناس و ازتوباکتر از طریق همیاری با ریشه گیاهان، موجب افزایش سطح جذب رطوبت می‌شود و این شبکه گسترده ریشه‌ای از طریق جذب آب و املاح و انتقال آنها به گیاه میزبان موجب افزایش سطح برگ آن می‌شود (میرشکاری و همکاران، ۱۳۸۸). گیاهان حاصل از بذرهای تلقیح شده با باکتری به علت سبز شدن سریع‌تر و کامل کردن دوره رشد رویشی، از سطح برگ بیشتری نسبت به گیاهان شاهد برخوردار هستند(موسی‌نژاد و همکاران، ۱۳۸۹).
۴-۲-۲-۲- سرعت رشد محصول(CGR)
نتایج تجزیه واریانس داده‌ها حاکی از معنی‌دار بودن اثرات اصلی پرایمینگ و مصرف کود زیستی و کود نیتروژنه در سطح احتمال یک درصد بر سرعت رشد گیاه بود(جدول ۴-۲). مطابق نتایج مقایسه میانگین، اثر مصرف نیتروژن توصیه شده دارای بالاترین سرعت رشد گیاه، برابر با ۳۳/۴۶ گرم بر مترمربع در روز بود که با سایر تیمارها تفاوت معنی‌داری نشان داد. کمترین سرعت رشد گیاه برابر با ۸۳/۲۶ گرم بر مترمربع در روز بود که به تیمار عدم مصرف نیتروژن تعلق داشت (جدول ۴-۲۰).
۰ kg/ha
۲۲۵ kg/ha
۴۵۰ kg/ha
