خود ارزشیابی نقش حیاتی را در سطح فهمیدن هدف‌های یادگیری اهداف، انتظارات، نقاط قوت و ضعف بازی می‌کند که منجر به بهبود کار و توسعه حرفه‌ای می‌شود(سیلویا، ۲۰۱۴: ۳۸۳۸). خودارزشیابی از خود، مناسب‌ترین روش برای بهسازی آموزش یادگیرندگان و کسب تجربه است که به عنوان یک ابزار فراگیر، با نگرش جامع به تمامی زوایای یادگیری به کمک یادگیرندگان می‌آید تا آن‌ ها را در شناخت دقیق‌تر نقاط ضعف و قوت خود یاری کند (زارعی، ملکی و سبزی­پور، ۱۳۹۱: ۱۳۴). همینطور خود ارزشیابی اغلب برای ترویج یادگیری دانش‌آموز محوری، افزایش بینش در فرایند یادگیری و تشویق یادگیری فعال مورد استفاده قرار می‌گیرد (ویسی^[۴۳]۱، ۲۰۱۳: ۷۳۱). خودارزشیابی، نقش کلیدی در افزایش بازده یادگیری دارد؛ هنگامی که دانشجویان عملکرد خود را مثبت ارزیابی می‌کنند، اهداف بالاتری را مد نظر قرار می‌دهند و تمامی تلاش خود را برای رسیدن ‌به این اهداف به کار می‌گیرند و به طور مداوم ‌در مورد خود قضاوت می‌کنند. تلاش در جهت رسیدن به هدف و خود قضاوتی، سبب افزایش اعتماد به نفس می‌شود (وان لنگرکی^[۴۴]۲ و همکاران، ۲۰۱۱؛ به نقل از دل‌آرام و همکاران ، ۱۳۹۲: ۱۷۹). بندورا (۲۰۰۱) مطرح می‌سازد که که خودارزشیابی‌های مثبت به دنبال داشتن باورهای مثبت از خود به وجود می‌آید چراکه این امر برای دانش‌آموزان افزایش توانمندی را به همراه دارد و حسی از خودارزشی را در اختیار آن‌ ها می‌گذارد. رضایت در انجام کار به عنوان مؤلفه اساسی و بنیادی در خودارزشی، با انجام موفقیت‌آمیز کارها مرتبط است (نارسیس و همکاران، ۲۰۱۱؛ به نقل از معتمدی، ۱۳۹۱).

۲-۱۱- نقش خودارزشیابی در فرایند یادگیری

خود ارزشیابی، مناسب‌ترین روش برای بهسازی آموزش یادگیرندگان و کسب تجربه است که به عنوان یک ابزار فراگیر، با نگرش جامع به تمامی زوایای یادگیری به کمک یادگیرندگان می‌آید تا آن ها را در شناخت دقیق‌تر نقاط ضعف و قوت خود یاری کند (زارعی، ملکی و سبزی‌پور، ۱۳۹۱: ۱۳۴). به عبارت دیگر، درگیرکردن یادگیرنده در فرایند ارزشیابی خود و تصمیم‌گیری برای برداشتن گام بعدی، او را به فرد آگاهی تبدیل می‌کند که به فراشناخت رسیده است و می‌تواند معلم را طی فرایند تدریس یا پس از آن و در طراحی مراحل مختلف آموزش یاری کند. خودارزشیابی با پیش‌بینی سهم یادگیرندگان در فرایند یادگیری و ارزشیابی پیشرفت تحصیلی رویکردی را به وجود آورده است که از طریق آن هویت فردی یادگیرندگان مورد توجه قرار می‌گیرد زیرا وقتی یادگیرنده یاد بگیرد به مقایسه و ارزشیابی خود بپردازد، دیگر احساس منفی، حقارت، حسادت، نفرت و رقابت نادرست در وجودش شکل نمی‌گیرد و به ارزش صداقت و امانتداری در فرایند آموزشی پی‌می‌برد چراکه این ارزشیابی آن ها را به سنجشی ترغیب می‌کند که آن ها را به رشد و تعالی می‌رساند (زارعی، ملکی و سبزی‌پور، ۱۳۹۱: ۱۳۵). به طور کلی، خودارزشیابی یادگیرندگان را تحریک می‌کند تا با توجه به استفاده از پدیده‌های مختلف، مشکلات عملی‌شان را خودشان حل کنند، هدایت فرایند یادگیری‌شان را برعهده بگیرند و ارزش دانستن را کشف کنند (دوآنی، ریس و زاچوس، ۲۰۰۶: ۴۸).

۲-۱۲- پیشینه پژوهش

۲-۱۲-۱- پژوهش‌های داخلی

در ایران در زمینه مدیریت کلاس پژوهش‌های اندکی انجام شده است و قریب به اتفاق آن‌ ها از لحاظ نظری متکی بر سبک‌های مدیریتی برگرفته از تئوری‌های مدیریتی‌اند؛ تا اینکه مبتنی بر نظریه های مدیریت کلاس و روانشناسی یادگیری باشند (عالی و امین‌یزدی، ۱۳۸۷: ۱۰۹).

دلارام، صفدری، اکبری، حسینی و رفیعی (۱۳۹۲)، در پژوهشی با عنوان” مقایسه خودارزشیابی دانشجویان سال آخر مامایی از مهارت­ های فراگرفته شده در طی تحصیل با ارزشیابی آنان توسط مربی” دریافتند که دانشجویان به طور نسبی می ­توانند عملکرد خود را همانند اساتید مورد قضاوت قرار دهند و نظرخواهی از دانشجویان برای ارزیابی خود و به کارگیری آن در ارزیابی استاد، می ­تواند روند ارزشیابی را بهبود بخشد.

امین‌خندقی، سپندار، سیفی و جوادی (۱۳۹۲)، در پژوهشی با عنوان” تأثیر خودارزیابی مستمر دانشجویان بر خودکارآمدی پژوهشی و پیشرفت تحصیلی: عنصری مغفول در تدوین برنامه های درسی” دریافتند که خودارزیابی مستمر بر افزایش خودکارآمدی پژوهشی دانشجویان مؤثر بوده و بر پیشرفت تحصیلی آن‌ ها نیز تأثیر مثبتی داشته است.

آریاپوران، عزیزی و دیناروند (۱۳۹۲)، در تحقیقی با عنوان رابطه‌ سبک مدیریت کلاس معلمان باانگیزش و پیشرفت ریاضی دانش‌آموزان پنجم ابتدایی دریافتند: که بین سبک مدیریت کلاس تعامل‌گرای معلمان با انگیزش ریاضی، بین سبک مدیریت کلاس تعامل‌گرای و سبک مداخله‌گر معلمان با پیشرفت ریاضی دانش‌آموزان رابطه معنی‌داری وجود دارد. همچنین بر اساس نتایج رگرسیون چند متغیری، سبک مدیریت کلاس تعامل‌گرای معلمان قوی‌ترین متغیر برای پیش‌بینی انگیزش ریاضی دانش‌آموزان و سبک‌های مدیریت کلاس تعامل‌گرا و مداخله‌گر معلمان قوی‌ترین متغیر برای پیش‌بینی انگیزش ریاضی دانش‌آموزان است.

زارعی، ملکی و سبزی‌پور (۱۳۹۱)، در پژوهشی با عنوان “نقش خود ارزشیابی در فرایند یادگیری و آموزش دانش‌آموزان”، نشان دادند که استفاده از خود ارزشیابی به صورت مستمر و پویا و فراهم کردن زمینه آن، گام مؤثری در جهت تحقق اهداف شخصی آموزش و تربیت است.

مهرداد، بیگدلی و ابراهیمی (۱۳۹۱)، در پژوهشی با عنوان “مهارت‌های بالینی دانشجویان پرستاری: خود ارزشیابی، ارزشیابی همتا و ارزشیابی استاد، مکمل یا متضاد؟” دریافتند که به منظور بالابردن دقت و احساس مسئولیت دانشجویان در کارورزی بالینی و نیز توسعه تفکر انتقادی بهبود مهارت مهارت خودارزشیابی و ارزشیابی از همکلاسی‌ها به عنوان یکی از فعالیت‌های بالینی دانشجویان مدنظر قرار گیرد.

حکیم‌زاده، کرم‌دوست، معماریان، قدرتی و میرموسوی (۱۳۹۱)، در پژوهشی با عنوان “بررسی صلاحیت بالینی دانشجویان پرستاری بر اساس خودارزیابی” دریافتند که دانشجویان صلاحیت بالینی خود را کمی بالاتر از متوسط ارزیابی نموده‌اند.

اسماعیلی، کتابیان و خداداد (۱۳۹۱)، در پژوهشی با عنوان “رابطه خودکارآمدی با سبک مدیریت کلاس معلمان تربیت‌بدنی آموزش و پرورش شهر تهران” دریافتند که که بین سبک مدیریت کلاس و خودکارآمدی رابطه مثبت ومعنی‌داری وچود دارد.

۲-۱-۳-۱- تقسیم بندی انواع عشق :

اروس^[۹]: عشق شهوانی – عـشق بـه زیبایی – فاقد منطق – عشق فیزیکی که به واسطه جذابیت و کشش های جسمانی و یا ابراز آن به طور فیزیکی نمایان می‌گردد -همان عشق در نگاه اول – با شدت آغاز شده و به سرعت فروکش می‌کند.

لودوس^[۱۰]: عـشق تـفننی – ایـن عشـق بـیـشتـر مـتعلق به دوران نوجوانی می‌باشد – عشق های رمانتیک زودگذر – لودوس ابراز ظاهری عشق می‌باشد – کـثرت گرا نسبت به شریک عشقی – به اصطلاح فرد را تا لب چشمه برده و تشنه بازمی گرداند -رابطه دراز مدت بعید به نظر می‌رسد.

فیلو^[۱۱]: عشق بـرادرانـه – عـشـقـی کـه مبتنی بر پیوند مشترک می‌باشد -عـشقی کـه بـر پـایـه وحـدت و هـمـکاری بـوده و هـدف آن دسـت یـابی بـه منافع مشترک می‌باشد.

استورگ^[۱۲]: عشق دوستانه – وابسته به احترام و نگرانی نسبت به منافع مـتقابل – در این عشق همنشینی و همدمی بیشتر نمایان می باشـد – صـمـیـمـانـه و متعهد- رابطه دراز مدت است – پایدار و بادوام – فقدان شهوت.

پراگما^[۱۳]: عشق منطقی – این مختص افرادی است که نگران این موضوع می‌باشند که آیا فرد مقابلشان در آینده پدر یا مادر خوبی برای فرزندان شان خواهند شد؟ عشقی که مبتنی بر منافع و دورنمای مشترک می باشـد – پای بند بـه اصـول مـنـطـق و خردگرا می‌باشد – همبستگی برای اهداف و منافع مشترک.

مانیا^[۱۴]: عشق افراطی – انحصارطلب، وابسته و حسادت برانگیز – شیفتگی شدید به معشوق – اغلب فاقد عزت نفس -عدم رضایت از رابطه – مانند وسوسه می ماند و می تـواند بـه احساسات مبالغه آمیز و افراطی منجر گردد – عشق دردسر ساز – عشق وسواس گونه.

اگیپ^[۱۵]: عشق الهی – عشق فداکارانه و از خودگذشته-عشق نوع دوستانه (تمایل انجام دادن کاری برای دیگران بدون چشم داشت) – عشق گران قدر(احمدی، ۱۳۸۴).

۲-۱-۳-۲- عناصر اساسی عشق :

نثار کردن، دلسوزی، احساس مسئولیت، احترام و دانایی. عشق عبارت است از رغبت جدی به زندگی و پرورش آن چه بدان مهر می ورزیم. آن جا که این رغبت جدی وجود ندارد، عشق هم نیست. جوهر عشق رنج بردن برای چیزی و پروردن آن است، یعنی عشق و رنج جدایی ناپذیرند. آدمی چیزی را دوست می‌دارد که برای آن رنج برده باشد، و رنج چیزی را برای خود هموار می‌کند که عاشقش باشد. احساس مسئولیت به معنای واقعی آن، امری کاملا” ارادی است؛ پاسخ آدمی است به احتیاجات یک انسان دیگر، خواه این احتیاجات بیان شده باشد، یا بیان نشده باشد. احساس مسئولیت کردن یعنی آمادگی برای بیان کردن. اگر جز مهم عشق یعنی احترام وجود نداشته باشد، احساس مسئولیت به آسانی به سلطه جویی و میل به تملک دیگری سقوط می‌کند. منظور از احترام ترس و وحشت نیست؛ بلکه توانایی درک طرف، آن چنان که وی هست و آگاهی از فردیت بی همتای اوست. احترام، یعنی علاقه ‌به این مطلب که دیگری آن طور که هست باید رشد کند و شکوفا شود. رعایت احترام دیگری بدون شناختن دیگری میسر نیست. ما خود را می شناسیم و با این وجود خود را نمی شناسیم. ما هم نوعان خود را می شناسیم و با وجود این آن ها را نمی شناسیم، زیرا که ما شی نیستیم و هم نوع ما نیز شی نیست. هرچه بیشتر به عمق هستی خود و دیگری پی ببریم، بیشتر گمراه می‌شویم. با وجود این خواه ناخواه آرزو می‌کنیم که به راز روح بشر پی ببریم و به درونی ترین کانون هستی او نفوذ کنیم. راه هایی وجود دارد برای شناختن، یکی از این راه ها راهی مایوس کننده است و آن تسلط کامل بر دیگری، تسلطی که او را وادار کند هرچه ما می‌خواهیم انجام دهد، هرچه ما می‌خواهیم حس کند، هرچه ما می‌خواهیم فکر کند؛ تسلطی که او را به یک شی تبدیل می‌کند. آخرین درجه ی کوشش برای شناختن را در اوج سادیسم، یعنی میل به رنج دادن و توانایی آزار رساندن به دیگری می توان دید. در این حالت با شکنجه دادن دیگری، او را وادار می‌کنیم که حین زجر کشیدن راز خود را فاش کند. راه دیگری که ما را به سوی آگاهی از این راز هدایت می‌کند عشق است. عشق عبارت است از نفوذ فعالانه در شخص دیگر. عشق تنها راه دانستن است، که در حین وصل به تمنای من جواب می‌دهد. در حین عشق ورزیدن و نثار کردن خود، در حین نفوذ در شخص دیگر، خود را می یابیم، خود را کشف می‌کنیم، هم او هم خود را کشف می‌کنیم و انسان را کشف می‌کنیم(اریک فروم، ترجمه سلطانی، ۱۳۷۰).

۲-۱-۳-۳- نظریه های عشق :

عشق از جمله پدیده هایی است که بسیار با تمایلات روحی وروانی انسان آمیخته است و انسان هرچه را که نتوانسته، در روابط عشق گونه جا داده است. در جامعه شناسی، عشق نیز چون سایر پدیده‌های اجتماعی به صورت علمی مورد شناسایی وکنکاش قرار می‌گیرد و نگاه رویاگونه بشری از آن زدوده می شود. در واقع “عشق” در جامعه شناسی آن ارتباط اجتماعی است که در همان حال که چهره وقیافه ی دیگری، شور و هیجان برمی انگیزد، عقل به همگونی شخصیت ها، مهر تأیید زند و ضرورت التزام فراهم سازی شرایط مطلوب برای رشد طرفین، در آن ارتباط احساسی جریان یابد( نویدنیا، ۱۳۸۱ ).

عشق از دیدگاه اریک فروم :

عشق از دیدگاه اریک فروم این روان شناس وجامعه شناس بزرگ آلمانی جایگاه بسیار والایی دارد . او عشق را نیروی فعال بشری می‌داند . نیرویی که موانع بین انسان ها را می شکند و آن ها را به هم پیوند می‌دهد و باعث چیرگی انسان بر احساس جدایی و انزوا می شود و در عین حال به او این امکان را می‌دهد که خودش وهم سازی شخصیتش را حفظ کند . عاشق ومعشوق یکی می‌شوند و در عین حال از هم جدا می مانند . در دید گاه او عشق چهار صفت اساسی دارد :

• • دلسوزی : ( رغبت جدی به زندگی وپرورش آن چه بدان مهر می ورزیم ).

• • احساس مسئولیت: ( پاسخ آدمی به احتیاجات انسان، دیگر خواه بیان شده باشد یا بیان نشده باشد در واقع یعنی توانایی وآمادگی برای پاسخ گفتن ).

• • احترام: ( توانایی درک طرف مقابل آن چنان که هست و علاقه ‌به این که دیگری آن طور که هست رشد کرده و شکوفا شود ).

افشای مالی ضعیف موجب گمراهی سهام‌داران می شود و اثر نامطلوبی بر ثروت آن ها دارد.تجزیه و تحلیل نظری و شواهد تجربی بیانگر آن است که افزایش عدم تقارن اطلاعاتی بین مدیران و سهام‌داران شرکت با کاهش تعداد سرمایه گذاران و پایین آمدن نقد شوندگی^[۱۳] اوراق بهادار، کم شدن حجم معامله ها و به طور کلی،کاهش کنافع اجتماعی از محل این داد و ستدها رابطه مستقیم دارد(قائمی، شهریاری،۱۳۸۸ :۱۲۸).

‌بنابرین‏ افشای با کیفیت از طریق کاهش عدم تقارن اطلاعاتی،باعث افزایش حجم معامله ها و نقدشوندگی خواهدشد.والاس نیز معتقد است که اگر چه در بازار های کارا، دستیابی به بازده غیرعادی با بهره گرفتن از اطلاعات موجود در بازار اوراق بهادار،تا حد زیادی امکان ناپذیر است اما شواهد موجود نشان می‌دهند که انتشار اطلاعات دربازار از دیدگاه آحاد سرمایه گذاران، دارای ارزش است؛زیرا از یک سر تعدیل لازم برای به روز کردن دیدگاه های سرمایه گذاران در بازار را به وجود می آورد و از سوی دیگر، عدم قطعیت حاکم بر بازار را که بر حجم مبادلات و نقد شوندگی اوراق بهادار نیز مؤثر است،تا حد زیادی مرتفع می‌کند.در واقع با انتشار اطلاعات در بازار،حجم داد و ستد اوراق بهادار می‌توانند به سبد سـرمـایه گـذارای بهـینه دسـت یـابند که ایـن امـر،خـود به افـزایـش ثـروت و رفـاه اقـتصادی آنـان می‌ انجامد(والاس، ۱۳۸۴).

عـدم تقارن اطلاعاتی ناشی از کیـفیـت افــشای پـایین، مسـاله انتــخاب نـادرسـت را در پـی خـواهـد داشـت. اوراق بـهـادار مـواجه بـا ایـن مشـکل،از نقد شـونـدگی کمــتری برخـــوردارند( ماتوسی و ماگرو، ۲۰۰۴) و هزینه داد وستد آن ها در زمان خرید و فروش بیشتر است.‌بنابرین‏ خریداران تمایل کمتری به خرید آن ها دارنـد.سرمـایه گـذاران بـرای اضافـه هـزینه مـعـامـلاتی پـرداخـت شـده، پـاداش بیشتری مطـالبـه می کــنند.بـا افشای اطلاعات خصـوصـی و بهـبود کـیـفیت افـشا،شـرکت هـا مـی تـواننــد عـدم تــقارن اطــلاعــاتی و هـزینـه مبـادله اوراق بــهـادار و بـدیـن تـرتیــب هـزینـه سـرمــایه^[۱۴] را کــاهـش دهـند( آمیهود و مندلسون، ۱۹۸۶: ۲۲۳).

۲-۶- افشای مستقیم و غیر مستقیم

افشا به صورت مستقیم و غیر مستقیم می‌تواند روی نقد شوندگی تاثیر داشته باشد.تاثیر مستقیم افشا روی نقد شوندگی از طریق فرضیه انتخاب نادرست و پوشش تحلیل گران صورت گرفته و تاثیر غیر مستقیم آن به واسطه ی افزایش آگاهی سرمایه گذاران از شرکت صورت می‌گیرد که در نتیجه می‌تواند فعالیت معاملاتی و نقد شوندگی سهام را افزایش دهد(ویی و همکاران، ۲۰۰۸).

کیفیت افشای حسابداری به عنوان ابزاری برای کاهش عدم تقارن اطلاعاتی میان معامله گران محسوب می‌شوند و توانایی معامله گران را برای انجام معامله در زمانی که تمایل دارند و با هزینه معقول،به طور مؤثر افزایش می‌دهد.همچنین آن ها با آزمون اطلاعات ۲۲۱ شرکت آمریکایی طی دوره ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۸، نتیجه گرفتند که کیفیت بالای افشا نقدشوندگی بازار را از طریق افزایش عمق قیمت و کاهش دامنه مؤثر قیمت افزایش می‌دهد (یعقوب نژاد، ذبیحی، ۱۳۹۰: ۲۲۰).

ادبیات نظری نشان می‌دهد که هر دو نوع افشا،شامل اجباری و اختیاری،عدو تقارن اطلاعاتی بین مشارکت کنندگان مطلع و غیر مطلع را کاهش می‌دهد(دیاموند و ورشیا۱۹۹۱).کاهش عدم تقارن اطلاعاتی به نوبه ی خود با کم کردن شکاف قیمت های خرید و فروش،افزایش حجم معاملات و نهایتاًً کاهش تغییرات بازده سهم،منجر به کاهش هزینه سرمایه می شود (لئوز و ورشیا،۲۰۰۰: ۳۵۳).

مطالعات متعددی در ادبیات حسابداری وجود دارند که نشان می‌دهند دست یابی به کیفیت افشای بالاتر،عدم تقارن اطلاعاتی را کاهش می‌دهد(نوروش و حسینی ۱۳۸۸).ولکر(۱۹۹۵) نان داد که عدم تقارن اطلاعاتی (اندازه گیری شده به وسیله فاصله بین قیمت سفارش های خرید و فروش) و نقد شوندگی بازار به تناسب افزایش سطح افشا به ترتیب کاهش و افزایش می‌یابند. (یعقوب نژاد، ذبیحی، ۱۳۹۰: ۲۲۲).

۲-۷- تاثیر کیفیت افشا بر نقدشونگی و هزینه سرمایه سهام عادی

عدم تقارن اطلاعاتی زمانی به وجود می‌آید که یک یا چند سرمایه گذار،اطلاعات خصوصی مربوط به ارزش شرکت در اختیار دراند.عدم تقارن اطلاعاتی به مسئله انتخاب نادرست منجر می شود زیرا سرمایه گذاران آگاه بر مبنای اطلاعات خصوصی،مبادله می‌کنند.این مبادلات به صورت عدم توازن غیر معمول در جریان سفارش منعکس می شود ‌بنابرین‏ حدود عدم تقارن اطلاعاتی بین سرمایه گذاران را می توان به عنوان احتمال اینکه یک سفارش خرید یا فروش خاص،ناشی از وجود یک سرمایه گذار با اطلاعات خصوصی باشد توصیف کرد ( برون، ۲۰۰۷: ۴۴۳).

در شرایط عدم تقارن اطلاعاتی،سرمایه گذاران ناآگاه یا کم اطلاع،نگران مبادله با سرمایه گذاران دارای اطلاعات خصوصی یا اطلاعات بیشتر هستند.به طور کلی یک سرمایه گذار آگاه ممکن است به فروش(خرید) اوراق بهادرا بپردازد تنها ‌به این دلیل که قیمت جاری با توجه به اطلاعات در اختیار مبادله گر آگاه،بسیار بالا/پایین است.در نتیجه سرمایه گذار غیر آگاه،قیمت را به میزانی که تمایل به خرید/ فروش اوراق بهادار خاصی دارد کاهش/ افزایش می‌دهد تا در برابر زیان های مبادله با سرمایه گذار اگاه مصون بماند.تعدیل قیمت،احتمال مبادله با یک سرمایه گذار آگاه و مزیت اطلاعات بالقوه یک مبادله گر آگاه را منعکس می‌کند.این ساز وکار مربوط به حمایت قیمت در زمان خرید یا فروش سهام،یاعث ایجاد اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش در بازار های ثانویه سهام می شود.به طور مشابه،عدم تقارن اطـلاعاتی و انتـخـاب نـادرست، تعـداد سـهـامی را کـه سـرمایه گــذاران نـاآگاه متمایـل به آن ها هـستند کـاهـش می دهـد.واضـح اســت کــه هــر دو اثــر نــقـد شـونـدگی بــازار های سـهـام را کاهـش می‌دهد( لیوز و ویسوکی، ۲۰۰۶: ۳۵۳).

کیفیت افشای بالا، می‌تواند عدم تقارن اطلاعاتی و مسئله انتخاب نادرست را کاهش و نقد شوندگی را افزایش دهد ( ورچیا، ۲۰۰۱: ۹۷).

این اثر دارای دو بخش است:اولاً وجود اطلاعات بیشتر در اختیار عموم،دست یابی مبادله گران به اطلاعات محرمانه و خصوصی را مشکل تر و هزینه برتر می‌سازد. در نتیجه احتمال کمتری وجود دارد که سرمایه گذاران دارای اطلاعات خصوصی شوند،که این امر احتمال مبادله با یک سرمایه گذار با اطلاعات بهتر را کاهش می‌دهد؛ثانیاًً کیفیت افشای بالاتر،عدم قطعیت راجع به ارزش شرکت را کاهش می‌دهد که آن نیز به نوبه خود، مزیت اطلاعات بالقوه یک سرمایه گذار آگاه را کاهش می‌دهد.هر دو اثر میزانی را که سرمایه گذاران غیر آگاه در قیمت ها نیاز به حمایت و مصونیت دارند،کاهش و بدین ترتیب نقد شوندگی بازار را افزایش می‌دهد ( لیوز و ویسوکی، ۲۰۰۶: ۳۵۳).

یکی از روایاتی که برای اثبات اقتدار انسان بر بدن خود به گونه ای که بتواند اعضای آن را جدا کند و یا اجازه این کار را به دیگری بدهد ، به آن استناد می شود روایت ( الناس مسلطون علی املاکهم و اموالهم ) است که در کتاب‌های فقها به اشکال مختلف به آن اشاره شده است که به صورت ( الناس مسلطون علی اموالهم و انفسهم ) و (الناس مسلطون علی املاکهم ) آمده است . با توجه به روایت مذکور ، استدلال به آن برای اثبات سلطنت انسان بر اندامهایش از دو راه قابل اثبات است :

۱- راه اولویت : تردیدی نیست که انسان‌ها بر اموال و دارایی خود سلطنت دارند. به گونه ای که قانون‌گذار نیز تجاوز به حریم اموال دیگری را حرام شمرده است.

۲- روش عقلایی : برخی معتقدند که ولایت انسان بر خودش و اینکه زمام کارهایش به دست خود اوست امری عقلایی است زیرا در نظر عقلا انسان ها هم چنان که بر اموال خود سلطه دارند بر جان و پیکر خود نیز مسلط هستند و قواعد عقلایی که در اموراتشان حاکم می‌باشد نیازی به تأیید و هم چنین تصریح قانون‌گذار ندارد زیرا اگر خداوند بدانها راضی نبود ، عدم رضایت خود را اعلام می کرد.

روایت دیگر که مالکیت انسان را بر بدن و اعضایش اثبات می‌کند و بدان استناد شده است ، روایت امام صادق (ع) است که می فرمایند : ( ان الله تبارک و تعالی فوض الی المومن کل شی ء الا ذلا نفسه ) یعنی : ( خداوند تبارک و تعالی واگذار ‌کرده‌است به مومن هر چیزی را به جز خوار کردن خود را ) ‌بنابرین‏ روایت که دلالت می‌کند بر تفویض تمام کارها ی مومن به خودش و واگذاری ‌به این معنا است که تصمیم گیری در امور بدن بر او محول شده است .

در معنای عرفی اینگونه برداشت می شود که برای شخص حقی وجود دارد که باید مراعات رضایت او بشود و روشن است که دادن اعضا ی بدنش به دیگری از جمله مصادیق کارهایی است که تصمیم گیری درباره آن به خود انسان واگذار شده است ، ‌بنابرین‏ در این مسئله فقط رضایت و اجازه شخص برای جواز شرعی عمل کفایت می‌کند . با توجه به آنچه استدلال شده با استناد به روایات مذکور پیرامون مالکیت ، چنین به نظر می‌رسد که مالکیت انسان براعضای بدنش قطعی است و این مالکیت حد و حدود ندارد ، اما چنین نیست ، دخل و تصرف باید محدود به حدود شرعی باشد و مطابق با حکم عقل و مبانی عقلی و عرفی باشد و در جایی که عقل و عرف و شرع انجام چنین عملی را تأیید نکنند انسان حق انجام این عمل را ندارد. همان‌ طور که بیان شد عده ای از فقها مالکیت انسان بر اعضای بدن خود را از نوع ذاتی می‌دانستند و این به دلیل استنباط از این نوع مالکیت در رابطه با انسان بوده است ، اما بعضی از فقها مالکیت ذاتی نسبت به انسان را ، طور دیگری معنا کرده‌اند ، که بر طبق این معنا انسان حق تصرف در اجزا ء و اعضای بدن خود را ندارد پیروان نظریه مالکیت ذاتی معتقدند که انسان ، در رابطه با نفس و افعال خود شخص مالک نفس و فعل خود می‌باشد ، بدین معنا که شخص از حیث حرکت و سکون و برگزیدن هر شغلی که بخواهد و تحصیل هر علمی از علوم که طلب کند و سکونت در هر مکانی که تمایل دارد ، مختار است . این نوع ملکیت ، ملکیت اعتباری نمی باشد . و هیچ ربطی به ملکیت معتبر شرعی ندارد و آثاری که بر ملکیت معتبر شرعی بار می شود از قبیل جواز خرید و فروش و هبه و اجاره و امثال این ها ، ‌در مورد این نوع ملکیت ذاتی انسان نسبت به خودش و افعالش جری نمی باشد .

‌بنابرین‏ معنا ، این گروه قائل به عدم مالکیت انسان به اعضا ی بدن خود هستند و به تبع آن هیچ حقی را برای او نسبت به انتقال اعضایش به دیگران نمی شناسند و در صورت بیع اعضاء ، آن را باطل می دانند .

اگر حرف این دسته از فقها را ‌در مورد مالکیت انسان نسبت به اعضای بدن خویش بپذیریم با این حال نمی توان گفت که ‌به این دلیل معامله اعضای بدن باطل می‌باشد. زیرا در فقه این بحث مطرح است که شخص می‌تواند شئ را که نسبت به آن مالکیت ندارد اما سلطه دارد بفروشد و فقها این نوع بیع را صحیح شمرده اند .

همچنان که در مواردی که حاکم اجناس زکات و امثال آن ها را می فروشد اطلاق بیع می شود البته در صورتی قائل باشیم آن ها ملک کسی نیست و شارع آن را برای مصارف خاص معین ‌کرده‌است .

همچنین در مواردی فروش مال وقفی جایز می‌باشد و آن را می فروشند ، یعنی اینکه مالکی ندارند خصوصاً ‌در مورد وقف عام که در این موارد عنوان بیع صدق می‌کند .

در قانون مدنی نیز فروش مال وقفی در بعضی موارد آمده است و بر آن عنوان بیع وقف و یا فروش بعض مال وقفی شده است .

۱-۵-۱ رابطه انسان با اعضای بدن خویش از دیدگاه فقه امامیه

سوال این است که این اجزا ء و اعضاء نسبت به شخص چه وضعیتی دارند. آیا مال محسوب می‌شوند و اگر مال است، مال چه کسی است ؟ اشخاص نیازمند به پیوند عضو برای به دست آوردن آن پول می پردازند یا مالی را با آن معاوضه می‌کنند زیرا از نظر عقلایی دارای ارزش است و قابلیت داد و ستد دارد.

‌بنابرین‏ مالکیت داشتن آن را به هیچ وجه نمی توان انکار کرد چون دارای منافع عقلایی است کافی است مشروعیت آن که مطابق قواعد بیان شده ، محقق شود. که در اینصورت این سوال باقی می ماند که اعضاء ملک چه کسی است ؟

هر یک از اعضاء بدن متعلق به مجموعه ای است که تمامیت وجود انسان را تشکیل می‌دهد و تعرض ‌به این مجموعه به تمامیت آن صدمه می زند ، از طرفی اعضای بدن ملک محسوب نمی شود در عین حال که دارای ارزش مالی است ملک کسی نیست ولی می توان آن را به تملیک داد . کافی است که عضو مورد نظر تحت ید و امر او باشد تا بتواند آن را به دیگری دهد . اختیار این امر با اوست ، تحت ید و امر او بودن به مفهوم ملک او نیست چون تحت ید و امر اوست پس اختیار دارد که آن را واگذار کند . در مقام مبادله ، عوض هم برای اوست و به او متعلق دارد . ‌بنابرین‏ عضو مذکور به تملک او در می‌آید و می‌تواند آن را تملیک کند .

‌بنابرین‏ ، باید گفت که اعضای بدن قابلیت معاوضه و ارزش مبادله دارد . هر مالی که قابلیت معاوضه داشته باشد طالبین آن تلاش خواهند کرد یا از طریق بیع و هبه یا صلح آن را تملک نمایند. خواه معوض باشد یا بلا عوض. در حقیقت این نقل و انتقال می‌تواند بیع هم باشد کما اینکه می‌تواند هبه یا صلح هم باشد. لذا ناگزیر باید اعضا و تولیدات بدن انسان را ملک او اعتبار کرد ، تا شایستگی اخذ عوض در برابر آن عضو را به دست آورد و مشمول حدیث نبوی ( لا بیع الا فی تملک ) گردد. عضو یا تولیدات بدن تحت امر و سلطه وید دهنده آن است و با اذن یا وصیت او به دیگری انتقال می‌یابد .

مک آلیستر، اعتماد را به عنوان “میزان اطمینان یک فرد و اشتیاق عمل بر اساس گفته ها، اقدامات و تصمیمات فرد دیگر” تعریف ‌کرده‌است. به اعتقاد وی و همکارانش، اعتماد یک سازه ی چند بعدی است (مک آلیستر، ۱۹۹۵؛ بارنی و هانس^[۸۶]، ۱۹۹۴؛ مورمن، زالتمن و دشپانده، ۱۹۹۲). مک آلیستر بین دو صورت اعتماد یعنی اعتماد مبتنی بر شناخت (اعتماد شناختی) و اعتماد مبتنی بر احساسات یا (اعتماد عاطفی) تمایز ایجاد می‌کند. در ادبیات مربوط به اعتماد، اعتماد شناختی و اعتماد احساسی (عاطفی)، متمایزترین و پرکاربردترین نوع اعتماد هستند (مک آلیستر، ۱۹۹۵).

این دو سازه و انواع اعتماد بر اساس ریشه یابی آن ها در احساسات یا منطق، دسته بندی و مجزا می‌شوند. اعتماد شناختی حتی زمانی است که فرد به دنبال یک دلیل منطقی برای اعتماد کردن به دیگران باشد، دلایلی از قبیل: توانایی، مسئولیت پذیری، قابلیت اطمینان، اعتماد و پیش‌بینی (مایر و همکاران^[۸۷]، ۱۹۹۵).

همینطور ثبات رفتاری طرف مقابل و نقش اجرائی نیز می‌تواند مبنای اعتماد شناختی باشد (همان منبع). از سوی دیگر، اعتماد عاطفی یا اعتماد مبتنی بر احساسات، به اعتمادی اشاره دارد که بر اساس روابط، سرمایه ی عاطفی، تعاملات و پیوندهای شخصی میان دو طرف استوار است (مک آلیستر، ۱۹۹۵). به علاوه اعتماد عاطفی بر یکدلی تفاهم و وابستگی بر اساس احترام مشترک در قبال یکدیگر تأکید دارد. چنین روابطی کارمندان را تحریک می‌کند، تا تعهد بیشتری به سازمان داشته باشند و در رفتارهای تابعیت (شهروندی سازمانی) بیشتری مشارکت نموده و در سازمان باقی بمانند (ویلیامز^[۸۸]، ۲۰۰۱ به نقل از لیما، میشل و کااتانو^[۸۹]، ۲۰۱۳: ۴۱۹).

طبق تعریف دیگری که شاو^[۹۰] در سال ۱۹۹۷ ارائه نموده است: اعتماد عبارت است از این باور که ما به آن هایی که متکی هستیم انتظارات ما را برآورده خواهند ساخت، این انتظارات به ارزیابی ما از مسئولیت دیگران برای برآوردن نیازهایمان وابسته است (آرمسترانگ^[۹۱]، ۱۳۸۶: ۲۱۷).

از اعتماد تعاریف بسیار دیگری نیز در متون شده است، اما تعریف انجام شده توسط روسو و همکاران او (۱۹۹۸) از کاربست بیشتری در متون اعتماد و سایر حوزه های رفتار سازمانی برخوردار است. آن ها اعتماد را در یک حالت روانشناختی تعریف می‌کنند که مشتمل بر نیّت به پذیرش آسیب پذیری مبتنی بر انتظارات مثبت درباره ی رفتار شریک دیگری است (روسو، سیتکین، برت و کمرر^[۹۲]، ۱۹۹۸: ۳۹۳ به نقل از کونگ گو و ژن جی لو، ۲۰۱۴: ۱۸).

دانی و کانن^[۹۳] (۱۹۹۷)، اعتماد را اعتبار^[۹۴] و خیراندیشی^[۹۵] درک شده توسط اعتماد شونده تعریف می‌کنند (یی و یونگ^[۹۶]، ۲۰۰۲: ۱۳۸). طبق نظر داونپورت و پروساک^[۹۷](۱۹۹۸)، اعتماد نقطه ی مرکزی به اشتراک گذاری اطلاعات است (کونگ گو و سینگ ساندها^[۹۸]، ۲۰۱۴ : ۱۲۷). متیو^[۹۹](۱۹۹۰)، اعتماد را بر حسب الف) احساس اعتماد کارکنان به رفتار پایدار و ب) واکنش یک سازمان به شرایط در حال تغییر و خطرآفرین تعریف ‌کرده‌است (راکشانی و سنتیل ناتان^[۱۰۰]، ۲۰۱۳: ۳).

نیهان^[۱۰۱] معتقد است که اعتماد سازه ای است که احساس اطمینان و حمایت یک فرد از مدیرش را شرح می‌دهد، به طور کلی اعتماد سطح اطمینانی است که یک فرد نسبت به دیگری برای انجام عادلانه ی اخلاقی امور دارد. اعتماد سطحی از شایستگی یا اطمینان است که یک فرد نسبت به شایستگی دیگران برای انجام یک کار طبق شیوه ای اخلاقی، بیطرفانه و از روی میل و رغبت دارد (نیهان، ۲۰۰۰).

بسیاری از محققان معتقدند اعتماد به طور کلی اطمینان و خوش بینی نسبت به وقوع حوادث، یا اطمینان داشتن به دیگران بدون داشتن دلایل اجباری است (اسمیت و برنی، ۲۰۰۵). لی^[۱۰۲] در تعریف اعتماد می‌گوید: اعتماد به معنی اعتقاداتی است که افراد ‌در مورد رفتار آینده ی گروه مقابل دارند. هر چه گروه الف، اعتقاد بیشتری داشته باشد که گروه ب در روابط به تعهداتش عمل می‌کند (که این امر نشان دهنده ی حسن نیت و صلاحیت گروه ب است)، گروه الف به گروه ب، اعتماد بیشتری خواهد کرد (لی، ۲۰۰۴: ۶۲۵ ).

در مجموع اعتماد داشتن این انتظار مثبت است که دیگران، (چه با کلمات، چه در اعمال و چه در تصمیمات) فرصت طلبانه عمل نمی کنند. مهمترین عناصری که در این تعریف به چشم می خورند، آشنایی و ریسک است. عبارت «انتظار مثبت» در تعریف، آشنایی و شناخت نسبت به طرف مقابل را گوشزد می‌کند. اعتماد در طول زمان و بر پایه ی تعداد محدودی تجربه ی مربوط، شکل می‌گیرد. زمان زیادی لازم است تا این اعتماد به وجود آید و نهادینه شود. هر چه شناخت ما بیشتر و روابط ما گسترده تر می شود، به توانایی خود در ایجاد یک انتظار مثبت اطمینان بیشتری می‌کنیم (رابینز^[۱۰۳]، ۲۰۰۵: ۱۴۴).

از منظر لوئیکی، تام لینسون و گیلسپی^[۱۰۴] اعتماد عبارت است از “تمایل فرد اعتماد کننده برای وابسته شدن (آسیب پذیر شدن) در مقابل فرد دیگر بر اساس این باور که وی شایسته، دارای روحیه ی باز، با ملاحظه و معتبر است” (لوئیکی، تام لینسون و گیلسپی، ۲۰۰۶).

در حقیقت اعتماد، باور ما ‌به این امر است که دیگران همان کاری را انجام می‌دهند که ما از آن ها انتظار داریم، بدون اینکه آن ها تحت نظارت باشند (لوئیس^[۱۰۵]، ۲۰۰۷). به اعتقاد کِلنی و همکارانش^[۱۰۶](۲۰۰۸)، اعتماد یعنی: «تمایل به حساسیت مبتنی بر انتظارات مثبت از نیّات یا رفتار طرف دیگر» (حسین زاده و شعبانی کلاته، ۱۳۹۰: ۴۷).

اعتماد این چنین نیز تعریف شده است: احساس اطمینان کارکنان به اینکه زمانی که به موقعیت ناشناخته یا دربرگیرنده ی ریسکی برخورد می‌کنند، رفتارها و گفتارهای سازمان سازگار و ابزارهایی کمک کننده هستند (ارترک^[۱۰۷]، ۲۰۰۸: ۴۶۵).

۲-۱-۳ اهمیت عنصر اعتماد

از عناصر کلیدی ارتباطات انسان، عنصر اعتماد است که پیوند دهنده، قوام بخشنده و تضمین کننده ی مجموعه روابط گوناگون انسان در کلیه ی سطوح می‌باشد (اسکندی و موسوی، ۱۳۹۰: ۷۵). اعتماد یکی از جنبه‌های مهم روابط انسانی و زمینه ساز مشارکت و همکاری میان اعضای جامعه است (قلی پور و پیران نژاد، ۱۳۸۶).

اعتماد به عنوان سنگ بنای مهم رفتار اجتماعی و ساز و کار همبستگی برای نظام اجتماعی مورد توجه صاحب نظران بسیاری قرار گرفته است (شایگان، ۱۳۸۷). به اعتقاد ماکس وبر^[۱۰۸]، اعتماد به عنوان پیش نیاز ساختار اجتماعی است. وی معتقد است که با افزایش پیچیدگی یک سیستم، نیاز به اعتماد نیز به طور نسبی افزایش می‌یابد (بلوم^[۱۰۹]، ۱۹۸۷).

کارنوال و وکسلر^[۱۱۰] (۱۹۹۲)، نشان دادند که اعتماد اساس امنیت و اطمینان به نیات و اقدامات سرپرست، مدیر و رهبران سازمانی را تشکیل می‌دهد.

میشرا^[۱۱۱] (۱۹۹۶)، اظهار کرد که اعتماد فاکتور اصلی افزایش موفقیت بلند مدت و بقای هر سازمان است. این مطلب، خصوصاًً به دلیل عدم قطعیت و رقابت موجود در فضای تجاری کنونی جهان درست است. اعتماد حائز اهمیت است، چون انطباق با فرآیندها و روند های کاری جدید را تسهیل می‌کند.

کرافورد^[۱۱۲] در بیان اهمیت سازه ی اعتماد اظهار می‌کند که “همه ی سازمان های بزرگ یک تشابه اساسی دارند و آن این است که بر پایه ی اعتماد بنا شده اند”(کرافورد، ۱۹۹۸، ص ۲۴ به نقل از لیما، میشل و کااتانو، ۲۰۱۳: ۴۱۹).