۳- هنگامی که سهم بازاررقبا [۲۰]به دلایلی خاص سیر نزولی طی کند ولی فروش کل صنعت در حال افزایش باشد.
۴- وقتی صرفه جویی های مقیاس موجب شود برتری های رقابتی مهمی از نظر قیمت تمام شده به وجود آید.
د) استراتژی اعطای اجازه تولید[۲۱]: در این استراتژی تولید کننده اصلی و مبدع، اجازه می‌دهد دیگر تولید کنندگان همان کالای او را تولید کنند و البته با شرط رعایت استاندارد ها و معیارهای او و پرداخت درصدی از سود آن، شاید بهترین مثال این استراتژی رستورانهای مک دونالد باشد. با اتخاذ این استراتژی ضمن جوابگویی به نیاز جمع بیشتری از مشتریان، از امکانات و تجهیزات سایر تولید کنندگان برای در دست گرفتن بازار و سود بیشتر استفاده می شود، در حقیقت تولید کننده اصلی بدون هیچ سرمایه گذاری اولیه ای، اقدام به کسب در آمدهای ثانویه از اعطای استانداردهای تولید و نظارت بر آن دریافت می‌دارد.
۲-۲-۹-۴- استراتژی های مرحله ثبات و افول
این مرحله آخرین مرحله عمر محصول قبل از مرگ است که اگر استراتژی مناسبی تدوین نگردد منجر به مرگ تولید کننده (سازمان) هم خواهد شد. از ویژگی های مهم این مرحله وجود ظرفیت مازاد تولید، کاهش سود ناشی از فروش و ورود محصولات جایگزین به بازار است. در این مرحله می توان با اتخاذ استراتژی هایی مرگ محصول را به تعویق انداخت و یا با خروج از آن سازمان را از ورشکسته شدن نجات داد و یا با چرخش از آن موقعیت به موقعیتی دیگر صعود نمود. استراتژی های این مرحله را می توان در قالب ۵ رهیافت زیر بیان داشت:
-
- استراتژی سود نهایی (برداشت): اقداماتی در راستای افزایش حجم فروش و کسب حداکثر سود ممکن و کاهش مؤثر هزینه ها و حداکثر کردن جریان نقدینگی کوتاه مدت. این استراتژی به مثابه دوشیدن گاو شیرده قبل از بریدن سر آن است، یعنی آخرین سودهایی که می توان از آن کسب کرد، برداشت شود.
- استراتژی خروج از صنعت: در صورت کاهش غیر قابل توجیه میزان فروش و پس از اجرای استراتژی برداشت می توان از آن صنعت خارج شد پیش از آنکه ضررهای برگشت کالا و انبارداری و خرید مواد اولیه اضافی باعث ورشکستگی سازمان شود.
یکی از راهکارهای مناسب برای خروج صنعت واگذاری امتیاز تولید [۲۲]می‌باشد که در صورت خوش نام بودن تولید کننده این رهیافت می‌تواند برای خروج از آن صنعت مناسب ارزیابی گردد. البته برای خروج از صنعت دو مانع اساسی وجود دارد: اول بالا بودن میزان دارایی های ثابت که فروش آن به غیر، مشکل یا زمان‌بر باشد که این باعث از دست دادن فرصت خروج می‌گردد و دوم وابستگی قسمتهای مختلف سازمان به آن صنعت، که در صورت خروج از آن صنعت کل سازمان منحل می‌گردد، و این به معنای عقیم ماندن سازمان است.
۳- استراتژی حفظ: این رهیافت تنها برای بازارهای مبهم و شرایط خاص که وضعیت بازار واضح نیست و نمی توان تصمیم دیگری اتخاذ کرد به کار می رود. این استراتژی با کاهش حاشیه سود و یا بدون سود قرار دادن قیمت محصول، جهت حفظ نسبی سهم بازار و فروش همراه است یعنی تنها با پوشش هزینه ها اقدام به عرضه محصول مینماید.
۴- استراتژی باقی ماند[۲۳] : در صورت خروج رقبا از آن صنعت و باقی ماندن یک شرکت به عنوان تولید کننده انحصاری، می توان این رهیافت را توسط آن شرکت اتخاذ نمود، تا تقاضای اندک باقی مانده بازار را با حاشیه سود پایین تأمین کند و همچنان از آن سهم بازار بهره مند گردد.
۵- استراتژی ادغام: در این استراتژی، تولید کنندگان باقی مانده در صنعت، به عنوان شرکای تجاری در کنار هم با پوشش دادن ضعفهای یکدیگر و در نتیجه کاهش هزینه های تولید اقدام به ارائه محصول به صورت مشترک می‌کنند تا هر یک از بازار باقی مانده سهمی مساوی یا متناسب با امکاناتشان دریافت دارند. در حقیقت نوعی تشریک مساعی در جهت استفاده تام از شرایط بازار و احیاناً نیاز به ایجاد ثبات در قیمت کالا است که منجر به اتخاذ استراتژی ادغام می‌گردد.
۶- استراتژی چرخش بازار: در صورت وجود بازارهای توسعه نیافته می توان این رهیافت را برگزید و با تمرکز بر آن ها سهم آن بازارها را از آن خود کرد و دوره ثبات و افول را به تأخیر انداخت.
۷- استراتژی چرخش محصول: شاید بهترین استراتژی این مرحله همین رهیافت چرخش محصول باشد. بدین معنا که با رسیدن چرخه عمر محصول به انتهای مرحله بلوغ، شرکت اقدام به معرفی محصولی جدید جهت جایگزین کردن یا ارائه آن به بازار می‌کند. البته واضح است که از الزامات غیر قابل گریز این استراتژی به کارگیری تحقیق و توسعه و تحقیقات بازار و پویایی آن ها در تمام مدت عمر محصولات است، بدین معنی که با تولید یک محصول و ورود به مرحله رشد کار ایشان جهت طراحی و ارائه محصول جایگزین یا متکامل با محصول دیگری متناسب با نیاز بازار آغاز می‌گردد. تا بتوان در مرحله ثبات با معرفی محصول جدید و استفاده از خوش نامی محصول پیر شده، موقعیتی جدید در بازار کسب کرد. به عبارت دیگر با ورود به مرحله ثبات یک محصول می توان به مرحله رشد یک محصول جدید چرخش نمود و حیات سازمان را با این اقدامات پی در پی تمدید نمود. سازمان‌های کارآفرین و نوآور در مرحله بلوغ محصولات خود، محصولات جدید خود را عرضه می‌کنند و هیچگاه اجازه نمی دهند موقعیت سازمان با ورود به مرحله ثبات به خطر بیافتد (فصل‌نامه مدیر،پاییز و زمستان ۱۳۸۵).
جدول ۲-۲ (مراحل دوره عمر کالا و مشخصات)
مرحله زوال
مرحله بلوغ
مرحله رشد
مرحله معرفی
مراحل دوره عمر کالا
مشخصات
رو به کاهش
رشد کند
رشد سریع
پایین
فروش
پایین یا در حد صفر
حداکثر سودآوری
بالا
ناچیز
سودآوری
پایین
بالا
متوسط
منفی
نقدینگی
آخرین ها
کل بازار
کل بازار
بدعت گذار
مشتریان
جدول۲-۳ (مراحل دوره عمر کالا و واکنشهای متفاوت)
واکنش
سود آوری
دفاع از سهم
نفوذ در بازار
توسعه بازار
تمرکز استراتژیک
پایین
نزولی
بالا ولی رو به کاهش
بالا
هزینه های بازاریابی
پایین
نزولی
بالا ولی رو به کاهش
بالا
هزینه های بازاریابی
انتخابی(کاهش هزینه و غیره)
ایجاد وفاداری
تأکید بر تمایز
افزایش آگاهی
اهداف بازاریابی
خرده فروشیهای کمتر
وسیع
خرده فروشیهای بیشتر
محدود
توزیع
حفظ سود آوری(بالا یا پایین)
تثبیت شده
ثابت می ماند(تا زمان افزایش تقاضا کاهش میایبد)
بالا یا پایین
قیمت
فقط محصولات پرفروش می مانند
خط تولید کامل محصول
بهبود یافته
یک عدد(اساسی)
محصول
حداقل
به خاطر آورنده و جهت دهنده
تأکید بر مزایای رقابتی
آگاه کردن و آموزش دادن
تبلیغات
