• • • بازده­ی تحقیق­یافته^[۵۷] بازده­ای است که واقع شده است یا بازده­ای است که کسب شده است. در واقع بازده­ی تحقق­یافته بازده­ای است که به وقوع پیوسته و واقع شده است. به عنوان مثال ارزش یک سرمایه ­گذاری ۱۰۰ دلاری در یکم ژانویه ۱۹۹۳ با نرخ بهره­ی سالانه ۲۵/۵ درصد در سال بعد ۲۵/۱۰۵ دلار خواهد شد. بازده­ی تحقیق­یافته یا واقعی سالانه برابر ۲۵/۵ درصد خواهد بود. بازده تحقیق یافته از ابعاد چندی مهم تلقی می­ شود. برای مثال سرمایه ­گذاران دوست دارند ‌در مورد نحوه فعالیت پرتفلیو خود مطالبی را بدانند. از طریق بازده تحقق­یافته ‌می‌توان به انتظارات سرمایه ­گذاران در خصوص بازده­های آتی شکل داد. با این حال در تجزیه و تحلیل نهایی، سرمایه ­گذاران باید شخصاً در خصوص برآورد بازده دوره ­های آتی اقدام نمایند.

    

  

• در مقابل بازده­ی مورد انتظار^[۵۸] عبارت است از بازده تخمینی یک دارایی که سرمایه ­گذاران انتظار دارند در یک دوره­ آینده به دست آورند. بازده­ی مورد انتظار با عدم اطمینان همراه است و احتمال دارد براورده شود و یا اینکه برآورده نشود. سرمایه ­گذاران برای کسب بازده­ی مورد انتظار بایستی یک نوع دارایی را خریداری کنند و توجه داشته باشند که این بازده ممکن است تحقق نیابد. سرمایه ­گذاری بر روی اوراق بهادار ریسک­دار و بلندمدت می ­تواند باعث براورده شدن بازده­ی مورد انتظار سرمایه ­گذاران شود در حالی که در کوتاه­مدت این امر کمتر اتفاق می­­افتد.

ریسک و بازده در سرمایه ­گذاری و تامین همیشه با هم هستند و نمی­ توان آن­ها را جدا از هم فرض کرد. چرا که تصمیمات مربوط به سرمایه ­گذاری همیشه بر اساس رابطه­ میان ریسک و بازده صورت ‌می‌گیرد. سرمایه ­گذاران همیشه باید در تصمیمات سرمایه ­گذاری خود ریسک را در نظر داشته باشند. بیشتر سرمایه ­گذاران بر این تصورند که بازده واقعی کمتر از بازده­ی مورد انتظار است. هر چه پراکندگی بازده بیشتر باشد، ریسک نیز بیشتر خواهد بود. ریسک کلی دارایی مالی تابعی از چندین عامل است که برخی از مهمترین آن­ها عبارتند از: ریسک نوسان نرخ بهره، ریسک بازار، ریسک تورمی، ریسک تجاری، ریسک مالی، ریسک نقدینگی، ریسک نرخ ارز و ریسک کشور (جونز، ۱۳۹۲، ۱۱۶).

‌در مورد قابلیت پیش ­بینی بازده­ی سهام، دو فرضیه­ متضاد معروف به فرضیه ­های رقیب وجود دارد. یکی از این فرضیه ­ها، فرضیه قدم زدن تصادفی است که بر غیرقابل پیش ­بینی بودن بازده­ی سهام تأکید دارد. فرضیه­ مقابل، اعتقاد دارد که بر اساس مجموعه ­ای از اطلاعات ‌می‌توان بازده را پیش ­بینی نمود (ثقفی و شعری،۱۳۸۳). برای پیش ­بینی بازده سهام مدل­های زیادی ارائه شده است (مانند مدل قیمت­ گذاری­ دارایی­ های سرمایه­ای (CAPM^[59]) شارپ، ۱۹۶۴، مدل سه عاملی فاما و فرنچ، ۱۹۹۳).

در بازار سرمایه ایران، باقرزاده (۱۳۸۲) به بررسی رابطه بین ریسک و بازده مورد انتظار سهام شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته است. در این تحقیق از مدل CAPM برای بررسی این ارتباط استفاده شده گردید. علاوه بر این تاثیر متغیرهای بتا، اندازه شرکت، نسبت ارزش دفتری به قیمت بازار، نسبت سود به قیمت هر سهم و حجم معاملات نیز مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که اگر چه پیش ­بینی محوری مدل CAPM تأیید می­ شود اما با نتایج مطالعات مشابهی که در کشورهای برخوردار از بازار سرمایه تکامل­یافته انجام ‌شده‌اند، مطابقت نمی­کند.

اخیراًً پورزمانی و بشیری (۱۳۹۲) به آزمون کارایی مدل ارائه شده توسط کارهارت (۱۹۷۷) برای پیش ­بینی بازده مورد انتظار در بورس اوراق بهادار تهران پرداختند. در این تحقیق قدرت پیش ­بینی مدل کارهارت با بهره گرفتن از داده ­های مالی ۱۵۰ شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه­ زمانی ۱۳۸۹-۱۳۸۵ مورد ارزیابی قرار گرفت. برای این تحقیق سه فرضیه طراحی گردید که با بهره گرفتن از مدل رگرسیونی چندمتغیره و آزمون زوجی آزمون شدند. نتایج آزمون­ها نشان داد که سهام رشدی دارای بازدهی بیشتری هستند. همچنین برای افزایش قابلیت اتکای نتایج تحقیق، بازدهی­های به دست آمده به وسیله مدل کارهارت با داده ­های واقعی مقایسه شدند که این مقایسه نشان داد که بازدهی­های به دست آمده از این مدل با اطلاعات واقعی تفاوت معناداری ندارند.

۲-۸- شوک های جریان وجوه نقد

وجه نقد، یکی از حیاتی­ترین دارایی­ های شرکت است. امروزه در بازارهای رقابتی، بنگاه­هایی موفق هستند که برای آینده­ی خود برنامه داشته باشند. برنامه­ ریزی مالی از مهمترین رویکردهای برنامه­ ریزی است که اهمیت فراوانی دارد. به دلیل اهمیت فراوان وجوه نقد، در موفقیت واحدهای اقتصادی و ضرورت آن برای ادامه­ بقای آن­ها، وجوه نقد از اجزای جدایی ناپذیر برنامه­ ریزی مالی است (رحیمیان و همکاران، ۱۳۹۱). بررسی­ها نشان می­دهد که در طی سه دهه­ گذشته، بخشی از دارایی­ شرکت­های آمریکایی که به صورت نقد نگهداری می­ شود، افزایش یافته است (باتس و همکاران، ۲۰۰۹). در بازار سرمایه انگلستان، وجه نقد نگهداری شده به طور متوسط، ۹ درصد کل داراییِ شرکت­ها را شامل می­ شود. همچنین، تقریباً ۱۳ درصد کل دارایی شرکت­های آمریکایی را وجه نقد نگهداری شده و یا معادل­های وجه نقد، شامل می­ شود (النجار، ۲۰۱۳). ‌بنابرین‏، وجه نقد یکی از دارایی­ های مهم هر شرکت محسوب می­ شود.