روش تحقیق: روش پژوهش برای پاسخدهی به سوال مرحله اول، توصیفی و ازنظر ماهیت داده ها آمیخته بود به این صورت که برای بررسی منابع مکتوب حوزه مطالعات برنامه درسی از روش مطالعه کتابخانه ای استفاده شد و برای استخراج آن مؤلفه ها از دیدگاه صاحبنظران از روش زمینه یابی بهره گرفتیم. در روش مطالعه کتابخانه ای منابع مکتوب مورد مطالعه و اطلاعات لازم فیش برداری می گردد(نادری و سیف نراقی،۱۳۸۵) و شیوه زمینه یابی غالبا زمانی به کار برده می شود که محقق قصد جمع آوری اطلاعاتی نظیر درصد افرادی که موافق یا مخالف یک عقیده مشخص هستند را دارد( دلاور،۱۳۸۳،ص۹۹). براین اساس ابتدا منابع مطالعاتی به ترتیبی که در روش نمونه گیری توضیح داده‌شده است تعیین و تهیه می شد سپس مورد بررسی قرار می گرفت. در بررسی دیدگاه صاحبنظران نیز اطلاعات مربوط به مؤلفه های زیبایی شناسی و هنر برای برنامه درسی دوره ابتدایی کنکاش و بدست آمد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

جامعه و نمونه :منابع گردآوری داده های سوال اول به دو دسته تقسیم می شود لذا دو جامعه وجود داشت:
الف) جامعه منابع مکتوب انگلیسی و فارسی رشته مطالعات برنامه درسی . برای نمونه گیری از این جامعه از روش نمونه گیری هدفمند از نوع زنجیره ای استفاده شد نمونه گیری زنجیره ای مستلزم مشورت با افراد مطلع است تا موارد مناسب تحقیق را معرفی نمایند (گال و همکاران،۱۳۸۶،ص۳۹۳) لذا برای دستیابی به نمونه منابع مکتوب انگلیسی و فارسی از جستجوی اینترنتی،جستجوی منابع کتابخانه ها، مشورت با صاحبنظران و استفاده از منابع قید شده در پایان هر اثر علمی مربوطه استفاده شد. جستجوی منابع براساس عناوین منابع و نویسندگانی که در زمینه هنر و زیبایی شناسی دارای آثاری بودند صورت گرفت و از بین منابع بدست آمده منابعی که از نظر محتوا با موضوع تحقیق ارتباط داشتند مطالعه و مورد استفاده قرار گرفت که منابع استفاده شده در فصل چهارم و در جداول (۱-۴) تا (۴-۴) آمده است.
ب) صاحبنظران: جامعه دوم صاحبنظران رشته مطالعات برنامه درسی و رشته هنر می باشد برای نمونه گیری از این جامعه نیز از نمونه گیری هدفمند از نوع زنجیره ای استفاده شد به این طریق که نمونه از صاحبنظران مطالعات برنامه درسی دانشگاه های طباطبایی، تهران، تربیت مدرس، خوارزمی و شهید بهشتی تهران بدست آمد البته افرادی که برای پاسخ به سوالات تحقیق اعلام آمادگی می کردند و برخی از آنان در زمینه هنر و زیبایی شناسی مطالعاتی داشتند. و همچنین نمونه صاحبنظران هنر از اساتیدی که در زمینه فلسفه هنر،زیبایی شناسی و پژوهش هنر فعالیت علمی داشته اند از دانشگاه تهران، تربیت مدرس و دانشگاه هنر تهران انتخاب گردیدند با توجه به اینکه در این مرحله صاحبنظران ۲ بار در پژوهش(برای مصاحبه و تکمیل پرسشنامه) شرکت داشتند تعداد افراد مشارکت کننده در پژوهش برای مصاحبه و تکمیل پرسشنامه متفاوت بود که این تعداد در جدول(۱-۳) آمده است. البته این تعداد شامل افرادی هستند که با محقق در انجام مصاحبه یا تکمیل پرسشنامه همکاری داشتند برای مثال از ۲۷ پرسشنامه توزیع شده ۱۸ پرسشنامه تکمیل و عودت داده شد.
جدول(۱-۳):تعداد افراد نمونه آماری مشارکت کننده در پژوهش مربوط به مرحله اول

ابزار،روش گردآوری و تجزیه و تحلیل داده ها
با عنایت به منابع دوگانه گردآوری داده ها در سوال اول پژوهش از ابزار فیش برداری برای مطالعه منابع مکتوب و از مصاحبه و پرسشنامه برای احصاء دیدگاه صاحبنظران استفاده شد برای مصاحبه از روش مصاحبه با هدایت کلیات بهره گرفته شد که آن دربر گیرنده تشریح مختصر و کلی یک سری از عناوین و موضوعاتی است که باید با شرکت کنندگان در تحقیق بررسی گردد(گال و همکاران،۱۳۸۶،ص۵۳۱).وقتی منابع مکتوب و دیدگاه صاحبنظران بررسی شد مؤلفه های زیبایی شناسی و هنر برای عناصر چهارگانه(هدف،محتوا،روش و ارزشیابی) برنامه درسی بدست آمد هر چند بقیه عناصر برنامه درسی نیز در قالب همین عناصر بویژه عنصر روش مورد بررسی قرار گرفت برای مثال زمان،فضا، نقش معلم، مواد و منابع آموزشی و غیره در قالب عنصر روش تحلیل می شد اما جهت وقت گیر بودن بررسی عناصر دهگانه و کلی بودن مصاحبه همان چهار عنصرهدف، محتوا، روش و ارزشیابی موضوع سوالهای محوری در مصاحبه بودند از طرف دیگر کلی بودن مصاحبه بستر ارائه نظرات درباره عناصر یا موضوعات خاص ازجمله مبانی را برای مصاحبه شوندگان فراهم ساخته بود. به هر حال پس از بدست آمدن مؤلفه ها برای آنکه اعتبار نظرات صاحبنظران و همچنین مؤلفه هایی بدست آمده از منابع مطالعاتی توسط محقق سنجیده شود تصمیم گرفته شد آن مؤلفه ها بار دیگر توسط صاحبنظران مطابق پرسشنامه پیوست شماره ۲ مورد بررسی قرار گیرد و این موضوع بررسی شود که گزاره های بدست آمده تا چه اندازه مولفۀ زیبایی شناسی و هنری به شمار می آیند؟ به عبارت دیگر آیا می توان ادعا نمود که گزاره های بدست آمده ملهم از حوزه زیبایی شناسی و هنر هستند یا خیر؟ این پرسشنامه ۷۵ مؤلفه بدست آمده از منابع مکتوب و مصاحبه را بار دیگر مورد قضاوت صاحبنطران قرار داد.
در تجزیه و تحلیل، برای داده های بدست آمده از منابع مکتوب و مصاحبه از تحلیل تفسیر استفاده می شود تحلیل تفسیر بدنبال یافتن سازه ها،مقوله ها و الگوهایی است که برای توصیف و تبیین پدیده مورد پژوهش به کار می رود(گال و همکاران،۱۳۸۶،ص۹۷۷). در اینجا نیز مقوله ها و گزاره های تجویزی زیبایی شناسی و هنر برای برنامه درسی استخراج و تبیین گردید. در مطالعه منابع مکتوب وقتی گزاره ای به عنوان یک مؤلفه زیبایی شناسی و هنری انتخاب می شد استدلال های مربوطه نیز مورد بررسی قرار گرفته و برخی از آنها به فراخور بحث ارائه می گردید در پایان قسمت مربوط به منابع مکتوب برای هر مؤلفه زیبایی شناسی آن منابعی که حمایتگر و پشیتبانی کننده مؤلفه مطرح شده می باشند مطابق جداول(۱-۴) تا (۴-۴) ذکر گردیده اند. و دلیل اینکه چهار جدول ارائه شده است تفکیک مؤلفه ها براساس چهار عنصر مهم برنامه درسی یعنی هدف، محتوا، روش و ارزشیابی بوده است. برای تجزیه و تحلیل داده های بدست آمده از مصاحبه ابتدا نکات کلیدی دیدگاه های صاحبنطران از فایل های صوتی و یادداشت های محقق(مصاحبه کننده) به تفکیک سؤالات کلی مصاحبه(پیوست شماره۱) و صاحبنظران برنامه درسی و هنر به طور جداگانه مطابق جداول (۵-۴) و (۶-۴) پیاده شد و پس از آن مؤلفه های زیبایی شناسی و هنر مورد نظر آنان مطابق جداول شماره (۷-۴) تا(۱۰-۴) به تفکیک عناصر چهارگانه ارائه گردید.
در مرحله بعد که پرسشنامه شماره ۱(پیوست شماره ۲) تهیه و به اجرا در آمد برای تجزیه تحلیل داده های بدست آمده از شاخص های آمار توصیفی(میانگین، فراوانی درصدی) بهره گرفته شد. بدین ترتیب که ابتدا برای پنج گزینه پرسشنامه وزن داده شدسپس براساس فراوانی گزینه های انتخاب شده از سوی صاحبنظران و مطابق وزن های داده‌شده، میانگین هر گزینه محاسبه گردید پس از آن برای بررسی میزان تناسب گویه ها با حوزه زیبایی شناسی و هنر، کران پایین و کران بالای هر وزن براساس جدول (۱۳-۴) در نظر گرفته شد وشماره گویه ها به تفکیک ۵ گزینه پرسشنامه(خیلی زیاد، زیاد، متوسط، کم و خیلی کم) در جدول (۱۴-۴) ثبت شد و به این صورت میزان تناسب گویه های لحاظ شده در پرسشنامه که همان مؤلفه های بدست آمده از منابع مکتوب و مصاحبه بودند مورد بررسی قرار گرفت. البته لازم به ذکر است که برای محاسبه میانگین هر یک از گویه های پرسشنامه از نرم افزارspss استفاده به عمل آمد.
روایی و پایایی ابزار: برای بررسی روایی پرسشنامه از روایی محتوایی با مشورت اساتید راهنما و مشاور و برخی از صاحبنظران مطالعات برنامه درسی استفاده شد و جهت برآورد پایایی آن ضریب آلفای کرونباخ با بهره گرفتن از نرم افزارSPSS محاسبه شد که این ضریب برابر با ۹۸/۰ بود.
شکل شماره(۲-۳): تلخیص روش شناسی مرحله اول
روش شناسی مرحله دوم: بررسی دیدگاه برنامه ریزان درسی دوره ابتدایی نظام آموزشی ایران نسبت به مؤلفه های بدست آمده در مرحله قبل
شوآب (به نقل از مهرمحمدی،۱۳۸۸،ص۲۹۰) بازگشت متخصصان به صحنه های تصمیم گیری را حیاتی ترین اقدام جهت بازگرداندن هویت رشته برنامه درسی به آن می داند و می گوید مقام برنامه‌ریزی درسی همان مقام پژوهش و مقام پژوهش همان مقام برنامه‌ریزی درسی است. لذا همانطور که در شکل شماره ۳ نشان داده‌شده است در این مرحله جهت بهره گیری از دیدگاه نمایندگان حوزه عمل، نگرش برنامه ریزان درسی دوره ابتدایی نظام آموزشی ایران را نسبت به کاربردی بودن یافته های گام قبلی بررسی نموده ایم و به سوال زیر پاسخ دادیم:
« براساس دیدگاه برنامه ریزان درسی دوره ابتدایی نظام آموزشی ایران، تا چه اندازه مؤلفه های بدست آمده از زیبایی شناسی و هنر در برنامه درسی دوره ابتدایی کاربرد دارند؟»
روش تحقیق: روش پژوهش این مرحله توصیفی و از نوع زمینه یابی می باشد که دیدگاه نمایندگان حوزه عمل بررسی و توصیف شده است.
جامعه و نمونه: جامعه سوال پژوهشی این مرحله، برنامه ریزان درسی دوره ابتدایی ایران می باشند که در سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی در قالب گروه های درسی نسبت به عمل برنامه‌ریزی درسی دوره ابتدایی اقدام می نمایند.برای نمونه گیری از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله استفاده شد بدین صورت که ده حوزه یادگیری دوره ابتدایی با هماهنگی معاونت دوره ابتدایی سازمان به عنوان خوشه در نظر گرفته شد سپس از هر خوشه مطابق جدول (۲-۳) افرادی برای تکمیل پرسشنامه به روش نمونه گیری قابل دسترس انتخاب شدند.
جدول(۲-۳):حجم و مختصات نمونه مرحله دوم