-
- سن شرکت کنندگان نباید کمتر از ۱۸ سال و بالای ۶۵ سال باشد.
- قادر به راه رفتن بدون کمک بودند[۱۹۴].
انتخاب متخصصین با توجه به در دسترس بودن و میزان همکاری آن ها صورت گرفت و بیشتر در محل کار آن ها مصاحبه انجام شد.
افراد شرکت کننده در این پژوهش شامل ۱ نفر مرد و ۱۲ نفر زن بودند. دامنه سنی آن ها بین ۲۸ تا ۵۰ سال قرار داشت. سن شروع بیماری شرکت کنندگان نیز از ۱۹ تا ۴۴ سال بوده است. میزان تحصیلات آنان از دیپلم تا کارشناسی ارشد بود. مدت بیماری نیز از ۲ سال تا ۱۶ سال متغیر بود. از نظر وضعیت تأهل، از این افراد ۵ نفر مجرد و ۵ نفر متأهل و ۳ نفر متارکه کرده بودند. از نظر میزان تحصیلات ۵ نفر دیپلم، ۱ نفر فوق دیپلم، ۵ نفر لیسانس و ۲ نفر دانشجوی فوق لیسانس بودند. با انجام این ۱۳ مصاحبه، اطلاعات به اشباع رسید و لذا مصاحبه های بیشتر نیاز نشد.
۳-۲ ابزار پژوهش
مصاحبه
مصاحبه یکی از ابزارهای جمع آوری داده ها محسوب می شود. این ابزار گردآوری داده ها، امکان برقراری تماس مستقیم با مصاحبه شونده را فراهم می‌آورد و با کمک آن می‌توان به ارزیابی عمیقتر ادراکها، نگرشها، علایق و آرزوهای آزمودنیها پرداخت. از سوی دیگر مصاحبه ابزاری است که امکان بررسی موضوعهای پیچیده، پیگیری پاسخها یا پیدا کردن علل آن و اطمینان یافتن از درک سؤال از سوی آزمودنی را فراهم میسازد. اعتقاد بر این است که در جریان مصاحبه بسیاری از حالتها و عکسالعملهای آزمودنی فاش شده و می‌توان به مقاومت مصاحبه شونده در برابر برخی سوالها پی برد. انواع مصاحبه ها شامل مصاحبه ساختاریافته، نیمه ساختاریافته و ساختارنایافته تقسیم می شود در مصاحبه نیمه ساختاریافته سوالها از قبل طراحی شده‌اند و هدف، کسب اطلاعات عمیق از مصاحبه شونده است این روش با انعطافپذیری به تنظیم سوالها بر اساس پاسخهای آزمودنی می پردازد (سرمد، بازرگان و حجازی، ۱۳۹۰: ۱۴۹). در این تحقیق از روش مصاحبه عمیق جهت جمع آوری داده ها بهره گرفته شده است. مصاحبه ها توسط محقق به شیوه فرد به فرد و به صورت حضوری، در مدت ۳۰ تا ۶۰ دقیقه و در یک جلسه انجام شد. در این تحقیق از یک راهنمای مصاحبه حول محور مورد نظر کمک گرفته شد. عناوین راهنمای پرسشگری عبارت هستند: ارزیابی وضعیت کلی بیماری و سلامتی، نحوۀ شروع بیماری، مشکلات روان‌شناختی و استرسهایی که در طول بیماری داشته اند، کارهایی که برای کاهش مشکلات و استرسها انجام داده اند، کارهایی که اثربخش بوده اند، میزان تغییرات شناختی ایجاد شده در آن ها، مسائل و مشکلات خانوادگی و اجتماعی، میزان آگاهی از مداخلات شناختی، انتظار از این نوع درمان، مطرح می شود. سؤالات در طی یک مصاحبه نیمه ساختار یافته مطرح شدند و افراد شرکت کننده به آن ها پاسخ دادند. عبارات و نظرات مصاحبه شونده ضبط شد و پس از اتمام جلسه مصاحبه، لفظ به لفظ متن مصاحبه پیاده شد.
۳-۳ مراحل اجرایی پژوهش
در ابتدا از داوطلبین برای شرکت در پژوهش دعوت به عمل آمد. در این پژوهش به منظور رعایت نکات اخلاقی قبل از شروع مصاحبه، فرد شرکتکننده از هدف انجام طرح و مصاحبه آگاه شد و با رضایت کتبی از حضور در پژوهش، مصاحبه انجام و ضبط گردید. به این ترتیب اطلاعات به دست آمده در مصاحبه ها بدون ذکر نام شرکت کنندگان استفاده شده است و همچنین به شرکت کنندگان اطمینان داده شد که گفتههای ایشان محرمانه خواهد بود و در هیچ جا به نفع یا بر علیه ایشان مورد استفاده قرار نخواهد گرفت. مصاحبهکننده از گفتههای افراد شرکتکننده در مصاحبه ها به طور دقیق و بدون دخل و تصرف در صحبتهای افراد استفاده کرده‌است. از آنجا که روش جمع آوری داده ها در این تحقیق روش مصاحبه عمیق بود، سعی شد که مصاحبه ها با دقت و بدون سوگیری انجام شود تا به میزان کافی مطالب در مورد سؤالات پرسیده شود، به صورتیکه اگر محقق دیگری در همان وضع یا وضع مشابه فرایند را تکرار کند به همان پاسخها یا پاسخهای مشابه دست یابد.
در این مطالعۀ کیفی، انتخاب شرکت کنندگان با توجه به در دسترس بودن و میزان همکاری آن ها صورت گرفت و مصاحبه ها تا زمان اشباع ادامه پیدا کرد. سپس مصاحبه ها بر اساس راهنمای پرسشگری مدون به روش مصاحبهی عمیق انجام شد. راهنمای پرسشگری از نوع انعطاف پذیر است و از پیش بر اساس تعریف مشکل و برای به دستآوردن داده های مورد نیاز برای آنالیز طراحی شده است. همۀ مصاحبه ها با اجازۀ افراد ضبط و پس از هر مصاحبه پیاده شد. در تحلیل داده ها از نرم افزار ATLAS.ti 6 (موهر[۱۹۵] ، ۱۹۹۷)، استفاده شد. همینطور از طریق مصاحبه با متخصصین این حوزه اطلاعات تکمیلی جهت بررسی همه جانبۀ بیماری و جنبه های گوناگون آن جمع آوری و تحلیل شد. این اطلاعات شامل مشخصات و وضعیت کلی بیماری، میزان آسیبهای روان‌شناختی، شناختی و اجتماعی، میزان تأثیرگذاری عوامل جانبی (نظیر استرس و اضطراب، عوامل محیطی، عوامل جسمانی و…) بر مسائل شناختی این بیماران، میزان تأثیر مشکلات روان‌شناختی بر شدت آسیبهای شناختی و همین طور مداخلاتی که بیشترین اثربخشی را در بهبود آسیبهای شناختی و روان‌شناختی این بیماران داشته است، می‌باشد.
روش تحلیل مصاحبه ها به این صورت بود که ابتدا متن هر مصاحبه چندین بار خوانده شد و جملات مضمونى جدا شد. طبقه های اولیه طراحى و زیرطبقهها در آن طبقهها قرار گرفت. عبارات، جملات و بندهاى متعلق به هر کدام از مصاحبه ها به طور مجزا از مصاحبههاى دیگر و با توجه به وجوه مشترک، در قالب طبقهها و زیرطبقهها سازماندهى شد. از نظرات کارشناسان و متخصصین برای بررسى و تأیید طبقهها و در دستیابى به عمق معناى مطرح شده توسط مشارکت کنندگان استفاده شد و در نهایت یافته ها در گروه های استخراج شده طبقه بندی شد.
۳-۴ مشخصات نرم افزار ATLAS.ti 6
نرمافزار ATLAS.ti در حقیقت یه نرم افزار تئوریساز مبتنی بر کد می‌باشد. این نرمافزار برای ایجاد پیوند بین کدها و یا برچسبها با متن یا قسمتی از متن به کار میرود. متعاقباً با جستجوی کدها و برچسبها محقق به اطلاعات در مورد نمونه ها دسترسی پیدا می کند. همچنین این نرمافزار با ردهبندی کدها در مقوله های متفاوت، مدلی مفهومی از ساختار داده های جمع آوری شده ارائه میدهد. این نرمافزار قابلیت تجزیه و تحلیل داده ها در فرمتهای متنی و تصویر را دارد. شاخصه اصلی این نرمافزار تجزیه و تحلیل داده های تحقیق با بهره گرفتن از روش هرمنوتیک می‌باشد؛ بدین صورت که داده های هر پژوهش در این نرمافزار اصطلاحاً Hermeneutic unit نامیده می شود که به اختصار HU نوشته می شود. پس از وارد کردن داده ها در قالب کلمات، عبارت و یا پاراگرافها می‌توان به کدگذاری آن ها پرداخت. بعد از کدگذاری می‌توان داده های دلخواه را در اشکال مختلف مانند متن یا نمودار مشاهده و ذخیره نمود. همچنین نرمافزار ATLAS.ti قابلیت انتقال داده های مورد نیاز به سایر نرمافزارهای تحلیل داده حتی نرمافزارهای تحلیل داده های کمی می‌باشد (دولانی، حریری، حسنزاده و ولینژاد، ۱۳۹۰).
