ﻣﺪت زﻣﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﻘﺶ ﺷﺨﺼﯿﺖ در ﺗﺒﯿﯿﻦ ﻧﮕﺮش ﻫﺎ و رﻓﺘﺎرﻫﺎی اﻓﺮاد ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﻧﺪ. ﺷﺨﺼﯿﺖ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﯽ را در درک و ﻓﻬﻢ ﻧﮕﺮش ﻫﺎ و رﻓﺘﺎرﻫﺎی اﻓﺮاد در ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ اﯾﻔﺎ ﻣﯽﮐﻨﺪ (بویار و موسلی،^[۱] ۲۰۰۷؛ جانسون، ماراکاز و پالمر^[۲]، ۲۰۰۵).
شرایط کارى در سازمان هاى امروز به گونه اى است که موجب می شود بسیارى از افراد، بخش فراوانى از زندگى و اوقات خود را به کار اختصاص دهند. این وضعیت می تواند پیامدهاى مثبتى داشته باشد، اما در عین حال، عوارض و پیامدهاى منفى نیز دارد. از این رو، اخیراً پژوهش هایى درباره صرف میزان فراوانى از وقت در کار انجام شده است که اصطلاح اعتیاد به کار، براى آن به کار می رود (اسنیر و زوهار^[۳]، ۲۰۰۸). حضور در محیط های کاری و صرف بخش قابل توجهی از زمان روزانه برای انجام کار و دغدغه و اشتغالات ذهنی درباره فعالیت های کاری باعث شده است افراد زمان بسیار زیادی را به طور دلخواه و داوطلبانه به فعالیت های کاری اختصاص می دهند، بدون آن که به اندازه مناسب و کافی به استراحت و تفریح پرداخته و زمانی را به خانواده و دوستان اختصاص دهند؛ از این رو غالباً استرس زیادی را تجربه نموده و کارشان موجب مشکلات جسمی و روانی برای آنان می شود (احمدی و همکاران، ۱۳۸۹).
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

بر اساس یافته هاى بورک و کوکسال^[۴] افراد معتاد به کار، بیشتر به سازمان متعهد هستند. اعتیاد به کار با اضافه کارى و حجم کار ارتباط دارد، بنابراین، تعهد افراد معتاد به کار به سازمان، موجب کاهش ناهنجارى ها در سازمان می شود. برخى پژوهشگران بیان کرده اند که انواع مختلفى از الگوهاى رفتارى اعتیاد به کار وجود دارد که هر یک از آنها، بالقوه سابقه متفاوتى دارد و با عملکردشغلى، پیامدهاى کارى و زندگى مرتبط است (سیدجوادین، نرگسیان و شاهی، ۱۳۸۹).
در همین ارتباط پژوهش حاضر بر آن است که رابطه پاداش اجتماعی با اعتیاد به کار، تعهد سازمانی و فرسودگی شغلی کارکنان بیمارستان حضرت امام خمینی^)رض( ساری را مورد بررسی قرار دهد. این فصل که به عنوان دروازه ورود به موضوع مورد مطالعه، یکی از مهمترین فصل های این پایان نامه است و در آن نقش کلی اجرای طرح به اجمال مطرح می گردد. لازم به ذکر است که بر اساس مباحث عنوان شده در این فصل کلیه فصول دیگر پژوهش طراحی و سازماندهی می گردد.

• • 1. 1. بیان مسأله

     

امروزه، به دلیل جهانی شدن بازار ها و افزایش رقابت، سازمان ها از تیم، به منزله ابزاری قدرتمند، برای حل مشکلات سازمانی و ایجاد هم افزایی بین منابع انسانی استفاده می کنند (آقاجانی و رضایی، ۱۳۹۳).
کارکنان، بیشتر از گذشته درباره زندگی کاری خود فکر می کنند و نگران هستند. آن ها شغل مطمئن، دراز مدت و ارضا کننده می خواهند. کارمندان اغلب حرفه خود را با امید و انتظاراتی ویژه برای رسیدن به بالاترین سطح در سازمان شروع می کنند و اکثر آن ها به پیشرفت خود، رسیدن به قدرت، کسب بالاترین مسئولیت ها و پاداش ها اهمیت می دهند (خائف الهی، ۱۳۹۱).
به زعم آن ها، پاداش اجتماعی به دریافتی های ارزشمندی اطلاق می شود که فرد از تعامل با دیگران در محیط کار به دست می آورد، نظیر حمایت همکاران، سرپرستان و مدیران. پاداش اجتماعی موجب برآورده شدن نیازهای امنیت، احترام و تعلق می شود. با توجه به تعریف فوق، منطقی است که حمایت همکاران تیمی و رهبر تیم را پاداش اجتماعی بنامیم (آرمسترانگ^[۵]، ۲۰۱۰).
بسیاری از افراد کار را پرستش می کنند و اعتقاد دارند این کار است کـه به آن ها زندگی می بخشد، با کار کردن به بلوغ می رسند و با کار هم می میرند. اما برخی اوقات کار چنان با اهمیت می شود که به عنوان خدای فرد قرار می گیرد تا جایی که فرد بدون آن نمی تواند زندگی کند، به عبارتی دیگر، به کار اعتیاد پیدا می کند. اعتیاد به کار، اعتیادی است که برای شخص می تواند لذت بخش یا خسته کننده و مشکل ساز باشد. عده ای این حالت را یک بیماری می دانند که در دسته اختلالات و سواس گونه قرار می گیرد. مشکل این است که این افراد اعتقاد دارند که اگر کار نکنند، دنیا بر سرشان خراب خواهد شد. آنها لزوماً عاشق کار خود نیستند یا کوششی برای رسیدن به مدارج بالا از خود نشان نمی دهند. اگر شخصی تصور کند که خودش تنها کسی است که می تواند این کار بخصوص را انجام دهد، به احتمال زیاد یک معتاد به کار به شمار می آید. هر چند که اکثر موارد اعتیاد به کار در یک شغل با درآمد بالا، معتاد به کار همراه است، اما این حالت ممکن است در کسانی که به طرز افراطی به ورزش، موسیقی، هنر و مانند آن می پردازند، هم صدق کند (بورک^[۶]، ۲۰۰۶).
موفقیت سازمان ها و محیط های کاری بستگی کامل به استفاده کارآمد از منابع نیروی انسانی بر پایه علوم رفتاری دارد و این چالشی است که به گونه ای فزآینده سرپرستان، مدیران و دست اندرکاران امـور کار و سازمان را به خود مشغول کرده است. بدون شک شرایطی نیز که در آن می کوشیم کاری را انجام دهیم، می تواند بر کارآمدی و سرعت کوشش های مان اثر بگذارد. زمانی که به انجام دادن کاری مشغول هستیم، محیط بلافصل به اندازه توانایی واقعی ما برای انجام دادن آن مؤثر است. در میان عواملی که می توانند رفتار کارکنان را تحت تأثیر قرار دهند، شرایط فیزیکی محیط کار بارزتر از همه عوامل اند. بسیاری مواقع کارکنان پزشکی بسیاری از تصمیم گیری های حیاتی درباره سیاست عملیاتی را اتخاذ می کنند که بالا بودن تعهد آن ها به سازمان در اتخاذ تصمیمات می تواند مؤثر باشد. لذا تعهد سازمانی و عوامل مؤثر بر آن اهمیت دو چندان می یابد (تای^[۷]، ۲۰۰۸).
محیط های درمانی همواره گرفتار طیف وسیعی از عوامل استرس زا نظیر مواجه با بیماری های شدید و مرگ بیماران، حجم زیاد کار و ابهام نقش می باشند. عواملی مانند شیفت کاری، استفاده ناکافی از توانایی های شخصی، زیاد بودن حجم کار، تبعیض در میزان دستمزد، مبهم بودن آینده شغلی، رابطه با همکاران، وضعیت کیفی ابـزار آلات و احتمال خطر جسمی و کمی حجم کار در یک محیط کار پرتکرار و یکنواخت در ایجاد فرسودگی شغلی دخالت دارند (میرهاشمی، ۱۳۸۵).
با توجه به موراد فوق پژوهش حاضر در پی پاسخگویی به این سوال است که آیا بین پاداش اجتماعی با اعتیاد به کار، تعهد سازمانی و فرسودگی شغلی کارکنان بیمارستان حضرت امام خمینی^)رض( ساری رابطه وجود دارد؟

• • 1. 1. اهمیت و ضرورت پژوهش

     

کارکنان ارزشمندترین دارایی سازمان ها هستند. این نیروی انسانی است که با برخورد مناسب می تواند مثبت و در جهت اهداف سازمان و یا در صورت عدم هدایت، در خلاف جهت اهداف سازمان گام بردارد. از این رو شناخت رفتار نیروی انسانی در مدیریت اهمیت ویژه ای دارد. البته این شناخت و نگهداری از منابع انسانی صرفا نگهداشتن افراد در سازمان نیست، بلکه جوش دادن آن ها با سازمان و ایجاد همبستگی متقابل فرد و سازمان است. چه بسا افرادی کـه سال ها در سازمان می مانند ولی عامل ماندن آن ها اجبار است و در این صورت نه تنها باری از دوش سازمان برنمی دارند بلکه اگر فرصت پیدا کنند بار سنگینی بر دوش سازمان می گذارند. پس برای افزایش روحیه و رضایت شغلی و تعهد سازمانی کارکنان لازم است به برطرف ساختن نیازهای آنان در محیط کار توجه شود (رهنمای رودپشتی و محمود زاده، ۱۳۸۷).
وقتی فردی به عضویت یک تیم کاری در می آید، سه نوع تعامل شکل می گیرد که می تواند بر رفتار اعضا و اثربخشی تیم اثرگذار باشد، تعامل عضو تیم با سازمان؛ تعامل عضو با سرپرستان، تعامل عضو با سایر همکاران. محققان بر آنند که اعضای تیم بین حمایتی که از سازمان دریافت می کنند با حمایتی که از سرپرستان یا سایر کارکنان و همکاران، دریافت می کنند، تمییز قائل می شوند و هر یک از این منابع حمایتی آثار متفاوتی به همراه خواهد داشت. همان گونه که کارکنان یک ارتباط مبادلاتی و دو جانبه با سازمان شکل می دهند، می توان انتظار داشت که با تیم خود نیز چنین ارتباطی را شکل دهند. یعنی، وقتی یک عضو تیم متوجه حمایت سرپرست و سایر همکاران تیمی نسبت به خود شود نگرش وی نسبت به تیم (تعهد تیمی) تغییر می یابد و به گونه ای عمل می کند که منافع تیم و سازمان تأمین شود (بیشاپ و همکاران^[۸]، ۲۰۰۰).
به طور کلی می توان گفت که نیروی انسانی کارآمد، شاخص عمده برتری یک سازمان نسبت به سازمان های دیگر است. وجود نیروی انسانی متعهد، وجهه سازمان را در اجتماع مهم جلوه داده و زمینه را برای رشد و توسعه سازمان فراهم می کند. بنابراین، کارکنان متخصص، وفادار، سازگار با ارزش ها و اهداف سازمانی، دارای انگیزه قوی، متمایل و متعهد به حفظ عضویت سازمانی، از نیازهای اصلی و بسیار ضروری هر سازمانی می باشد. زیرا، سازمان به کارکنانی نیازمند است که فراتر از شرح وظایف مقرر و معمول خود به کار و فعالیت بپردازند. وجود چنین نیروهایی در هر سازمان ضمن کاهش غیبت، تأخیر و جابجایی، باعث افزایش چشمگیر عملکرد سازمان، نشاط روحی کارکنان و تجلی بهتر اهداف متعالی سازمان و نیز دست یابی به اهداف فردی خواهد شد. عدم احساس تعهد و تعهد سطح پایین، نتایج منفی را برای فرد و سازمان به دنبال دارد (اسچافلی و همکاران^[۹]، ۲۰۰۹).
با توجه به اینکه مشابه این پژوهش در جامعه آماری مورد بررسی در این پژوهش انجام نشده است و یا دست کم نتایج پژوهش های انجام شده در اختیار سایر پژوهشگران قرار نگرفته است، انجام پژوهش ضروری به نظر می رسد. از سویی در این پژوهش ضمن تشخیص فاصله بین وضع موجود و مطلوب فرایند شغلی کارکنان بیمارستان حضرت امام خمینی^رض، شیوه های ارتقای اثربخشی عملکرد کارکنان و راهکارهایی جهت بهبود وضعیت کارکنان بیمارستان های دولتی به منظور توسعه منابع انسانی، پیشنهاد می گردد. امید است تا مسئولان و برنامه ریزان آموزشی بتوانند مشکلات کارکنان شاغل را برطرف و وضعیت شغلی آن ها را بهبود بخشند.
۱-۴) اهداف پژوهش
۱-۴-۱) اهداف اصلی :
تعیین رابطه پاداش اجتماعی با اعتیاد به کار، تعهد سازمانی و فرسودگی شغلی کارکنان بیمارستان حضرت امام خمینی^(رض) ساری.
۱-۴-۲) اهداف ویژه:

1. 1. تعیین رابطه بین پاداش اجتماعی با اعتیاد به کار کارکنان .

1. 1. تعیین رابطه بین پاداش اجتماعی با تعهد سازمانی کارکنان .

1. 1. تعیین رابطه بین پاداش اجتماعی با فرسودگی شغلی کارکنان .

1. 1. تعیین توان پیش بینی اعتیاد به کار کارکنان توسط پاداش اجتماعی.

1. 1. تعیین توان پیش بینی تعهد سازمانی کارکنان توسط پاداش اجتماعی.

1. 1. تعیین توان پیش بینی فرسودگی شغلی کارکنان توسط پاداش اجتماعی.

۱-۵) سؤال های پژوهش:

1. 1. آیا بین پاداش اجتماعی با اعتیاد به کار کارکنان رابطه وجود دارد؟

1. 1. آیا بین پاداش اجتماعی با تعهد سازمانی کارکنان رابطه وجود دارد؟

1. آیا بین پاداش اجتماعی با فرسودگی شغلی کارکنان رابطه وجود دارد؟