از هر کرت، یک متر مربع جهت تعیین عملکرد و پس از حذف حاشیه هر کرت در تاریخ ۲۲/۰۳/۱۳۹۲ برداشت شد.
۳-۴- صفات مورد مطالعه
صفات مورد بررسی شامل عملکرد و اجزای آن، صفات مورفولوژیک، فیزیولوژیک و بیوشیمیایی است که در طی مراحل مختلف رشد گیاه ارزیابی شدند.
۳-۵- اندازه‌گیری عملکرد و اجزاء آن و برخی صفات مورفولوژیک
۳-۵-۱- عملکرد دانه ^[۸۹]
برای اندازه گیری عملکرد دانه زمانی که بوتهها در رسیدگی کامل (رسیدگی تکنولوژیک) بودند اقدام به برداشت بوتهها در تیمارهای اعمال شده گردید و عملکرد دانه بر اساس وزن دانه در واحد سطح محاسبه شد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۳-۵-۲- عملکرد زیستتوده^[۹۰]
برای محاسبه عملکرد زیستتوده، از مجموع وزن دانه و سایر قسمتهای هوایی گیاه در هر یک متر مربع از هر کرت استفاده شد و در نهایت بر اساس وزن بوتهها در واحد سطح محاسبات لحاظ گردیدند.
۳-۵-۳- شاخص برداشت^[۹۱]
این صفت مهم اقتصادی از تقسیم نمودن عملکرد دانه بر عملکرد زیستتوده محاسبه شد.
۳-۵-۴- تعداد غلاف در بوته^[۹۲]
از هر کرت تعداد ۱۰ بوته در نظر گرفته شد سپس تعداد غلافهای شمارش و میانگین آن ها به عنوان تعداد غلاف در بوته در نظر گرفته شد.
۳-۵-۵- تعداد دانه در غلاف^[۹۳]
این صفت از تقسیم کل دانه های به دست آمده از ۱۰ بوته بر کل غلاف‏های ۱۰ بوته به دست آمد.
۳-۵-۶- تعداد دانه در بوته^[۹۴]
تعداد کل دانه های ۱۰ بوته شمارش و پس از میانگینگیری، عدد حاصل به عنوان تعداد دانه در بوته در نظر گرفته شد.
۳-۵-۷- وزن صد دانه^[۹۵]
در مرحله‏ی تعیین عملکرد دانه، بعد از جداسازی دانه ها از بوته، تعداد چهار نمونه‏ی صدتایی دانه شمارش و پس از توزین و میانگینگیری به عنوان وزن صد دانه در نظر گرفته شد.
۳-۵-۸- عملکرد کاه^[۹۶]
از تفریق عملکرد بیولوژیک با عملکرد دانه در هر بوته به دست آمد.
۳-۵-۹- ارتفاع بوته^[۹۷]
ارتفاع بوته برحسب سانتی‌متر از سطح خاک تا آخرین برگ واقع بر بلندترین ساقه و در زمان برداشت اندازه‌گیری شد.
۳-۶- اندازه گیری صفات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی
۳-۶-۱- اندازه گیری محتوی کلروفیل^[۹۸]
محتوی کلروفیل در دو زمان قبل از گلدهی و هنگام پر شدن دانه با بهره گرفتن از روش هیپکینز و همکاران (۱۹۸۹) اندازه گیری شد. بدین صورت که ۵/۰گرم پودر برگ تازه با ترازوی دیجیتالی با دقت ده هزارم توزین و در لوله‌های درب دار ریخته شد و روی آن ۳ میلی‌لیتر متانول ۵/۹۹ درصد اضافه گردید. پس از آن به‌مدت دو ساعت در تاریکی قرار داده شدند. سپس به‌ منظور یکنواخت شدن محلول بدست آمده، لوله ها توسط ورتکس به مدت چند ثانیه تکان داده شدند. آنگاه به مدت ۱۰ دقیقه با سرعت ۱۳۰۰۰ دور در دقیقه سانتریفیوژ گردیدند. سپس میزان جذب روشنایی نمونه‌ها در طول موج۶۵۰،۴۷۰ و ۶۶۵ نانومتر با بهره گرفتن از دستگاه الایزا مدل BioTek-Power Wave XS2 قرائت گردید و با بهره گرفتن از روابط زیر میزان کلروفیل a، b و کل بر حسب میکروگرم بر میلی لیتر متانول محاسبه شد.
Chlorophyll a (µg/mL) = 16.5 (A665) – ۸.۳ (A650)
Chlorophyll b (µg/mL) = 33.8 (A650) – ۱۲.۵ (A665)
Total Chlorophyll (µg/mL) = 25.8 (A650) + 4.0 (A665)
۳-۶-۲- سطح برگ^[۹۹]
در مرحله غلافدهی از هر کرت ۵ بوته برداشت و پس از جداسازی برگهای آنها سطح برگ توسط دستگاه Leaf Area Meter محاسبه گردید و و پس از میانگینگیری سطح برگ برای هر بوته بدست آمد.
۳-۶-۳- اندازه گیری قدرت ذخیرهسازی و انتقال مجدد کربوهیدراتها^[۱۰۰]
مطالعه توان ذخیرهسازی و انتقال مجدد کربوهیدراتها به طور معمول به دو روش وزنی و اندازه گیری کربوهیدارتهای محلول انجام میگیرد (اهدایی و همکاران، ۲۰۰۶). اهدایی و همکاران (۲۰۰۸) در بررسیهای خود عنوان کردند که روش وزنی به دلیل ارزان و سریع بودن میتواند به عنوان روشی مناسب برای ارزیابی تعداد زیادی ژنوتیپ مورد استفاده قرار گیرد. ژای و همکاران^[۱۰۱] (۲۰۰۹) نیز اعلام کردند که روش وزنی میتواند به عنوان یک روش کم هزینه، سریع و مناسب در این ارتباط مورد استفاده قرار گیرد.
۳-۶-۳-۱- روش وزنی
به منظور تخمین قدرت ذخیرهسازی مواد فتوسنتزی در ساقه و انتقال مجدد آنها، در دو مرحله قبل از شروع پر شدن غلاف و برداشت از هر کرت ۱۰ بوته بصورت تصادفی برداشت شد و به مدت ۴۸ ساعت در دمای ۷۰ درجه سانتیگراد خشک شدند. سپس ساقهها توزین شده و انتقال مجدد مواد ذخیرهای به دانه از طریق روابط زیر محاسبه شد (اهدایی، ۱۳۷۷؛ راوسون و ایوانز^[۱۰۲]، ۱۹۷۱؛ پاپاکوستا و گاگیانس^[۱۰۳]، ۱۹۹۱؛ نیو^[۱۰۴] و همکاران، ۱۹۹۸؛ اهدایی و همکاران، ۲۰۰۶).
۳-۶-۳-۱-۱- قدرت ذخیرهسازی و انتقال مجدد
وزن خشک ساقه در مرحله برداشت (میلیگرم)- حداکثر وزن خشک ساقه قبل از پر شدن غلاف (میلیگرم) = انتقال مجدد مواد ذخیرهای از ساقه به دانه (میلیگرم)
۳-۶-۳-۱-۲- کارایی انتقال مجدد
= کارایی ساقه در انتقال ذخایر به دانه (درصد)   ×۱۰۰
۳-۶-۳-۱-۳- سهم انتقال مجدد و فتوسنتز دانه در شکلگیری عملکرد
۱۰۰×   = سهم نسبی ذخایر ساقه در عملکرد دانه (درصد)
در روابط فوق کاهش تنفسی در نظر گرفته نشده است و فرض شده است که تنفس برای ارقام و شرایط محیطی مورد استفاده در این مطالعه یکسان است. اهدایی و واینز ^[۱۰۵](۱۹۹۶) نیز در مطالعات خود در رابطه با تنوع ژنتیکی انتقال مجدد در گندم چنین فرضی را صحیح دانستهاند.
۳-۶-۳-۲- اندازه گیری کربوهیدراتهای محلول ساقه و برگ
برای اندازه گیری قندهای محلول کل از روش فنل- اسیدسولفوریک با کمی تغییر استفاده شد (آئوک^[۱۰۶]، ۱۹۹۵). نمونه های آسیاب شده ساقه (در زمان غلافدهی و برداشت) و برگ (در زمان غلافدهی و گلدهی) برای تعیین قندهای محلول مورد استفاده قرار گرفتند.
محلولهای مورد نیاز شامل اتانول (۸۰ درصد)، محلول ۵/۰ درصد فنول (۵/۰ گرم فنول در ۱۰۰ میلیلیتر آب مقطر) و اسید سولفوریک (۹۸ درصد) میباشد.
روش کار به این صورت است که از هر نمونه ۵/۰ گرم پودر غربال شده به ظرف پلاستیکی دو میلیلیتری منتقل شد. مقدار ۵/۱ میلیلیتر اتانول ۸۰ درصد به ظرفهای حاوی ماده خشک اضافه شده و ظروف به مدت ۲۰ ثانیه به شدت ورتکس شدند. سپس ظروف به مدت ۶۰ دقیقه در دمای ۸۰ درجه سانتیگراد قرار داده شدند. پس از سرد شدن نمونه ها، به منظور جدا کردن فاز جامد از مایع، ظروف پلاستیکی به مدت پنج دقیقه با سرعت ۱۳۰۰۰ دور در دقیقه سانتریفیوژ شدند. سپس عصاره (فاز مایع) حاصل به ظروف پلاستیکی دو میلیلیتری منتقل گردیدند. ظروف پلاستیکی تا زمانی که اتانول آنها کاملاً تبخیر شد در دمای ۵۰ درجه سانتیگراد نگهداری شدند. پس از تبخیر الکل و خشک شدن نمونه ها، مقدار ۵/۱ میلیلیتر آب مقطر به ظروف پلاستیکی اضافه شد و به شدت ورتکس گردید تا انحلال قندهای چسبیده به جداره ظروف در آب مقطر بخوبی صورت گیرد. سپس ۱۰ میکرولیتر از نمونه به ۲۵۰ میکرولیتر محلول ۵/۰ درصد فنل اضافه شد و درب ظروف پلاستیکی بسته شده و به شدت تکان داده شدند. در ادامه زیر هود و با فشار به وسیله سمپلر مقدار ۱۲۵۰ میکرولیتر اسیدسولفوریک ۹۸ درصد به هر یک از نمونه ها اضافه شد. نمونه ها به مدت ۱۰ دقیقه در دمای اتاق گذاشته شدند و سپس میزان جذب نوری آنها در طول موج ۴۸۸ نانومتر توسط دستگاه الیزا (Bio Tek Powerwave XS2) قرائت شد.
برای تهیه استانداردها از گلوکز استفاده شد. به این منظور ابتدا یک گرم گلوکز در یک لیتر آب مقطر حل گردید. تا محلول استوک استاندارد ppm 1000 تهیه شود. از استوک مذکور مقادیر ۱/۰، ۲/۰، …، ۹/۰، ۱ و ۵/۱ میلیلیتر برداشته و با آب مقطر به حجم ۱۰ میلیلیتر رسانده شد تا استانداردهای ppm 10، ۲۰، …، ۹۰، ۱۰۰، و ۱۵۰ ایجاد شود. مقدار دو میلیلیتر از هریک از استانداردها درون فالکونهای ۱۵ میلیلیتری ریخته شد و سایر مراحل کار همانند نمونه های اصلی انجام شد و منحنی استاندارد تهیه شد. برای تهیه نمونه شاهد یا صفر به جای عصاره قند، دو میلیلیتر آب مقطر درون فالکون ریخته شد و به آن یک میلیلیتر فنل و دو میلیلیتر اسید سولفوریک اضافه گردید. سپس با توجه به مقادیر جذب نوری و غلظت‌های محلول قندها منحنی استاندارد رسم ‌گردید (شکل ۳-۱).
شکل ۳-۱ نمودار استاندارد محتوی قندهای محلول
۳-۷- تجزیه و تحلیل آماری
داده های جمعآوری شده برای صفات مورد بررسی در نرم افزار Excel وارد شده و برای انجام آنالیز داده‏ها از نرم افزارهای آماری SPSS و MSTAT- C استفاده گردید. برای مقایسات میانگینها نیز از آزمون دانکن در سطح احتمال ۵ درصد استفاده شد.
فصل چهارم